Waarom deze straatnaam? i >1 ma r-, i Buitenlands overzicht Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST ii o I I 4e JAARGANG No 60 VRIJDAG 5 AUGUSTUS 1949 i 76 L KIEZEBRINK 372 R.K. Mulo boekte mooi succes 1 L Waarom de Meteorjagers op de Legerdag wegbleven De verdediging van west-Europa. De raad van Europa. De Belgische kabinetsformatie. KLEINZAND 7 - Telef. 2872 Per 1 Sept 45 nieuwe punten Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD Collecte Sterfelijk Muziek corps Sneek. Buurtver. „Noorderhoek” Geslaagd Reddingboot-Actie Sneek Bil Jt-< a- te e- n 1 l- ma Redacteur: na I A. v. S. Foto van Prinses Irene, die heden haar tiende verjaardag viert, in de tuin van Paleis Soestdijk, temidden van de bloemen. (Foto Meijboom). 8.86 1.20 8.50 5.75 16.02 13.84 7.91 Ame- schuit mo- gere stadgenoot J. P. Reehoorn, thans wonende te Apeldoorn. Bij de gehouden examens van Krijtenburgs „Modevakschool” slaag den voor onderwijzeres de dames A. Visser, Koudum; M. v. d. Goot, Oude- mirdum; W. Flach, Sneek; voor „Cou peuse” de dames A. de VriesVrje- zinga, IJsbrechtum; T. Nauta en J. Starkenburg, Opp. huizen; L. Cou perus, Sneek; Sj. lozendal, Schar- negoutum. i njn 'en 1a- •ak 3er. -tali er Redactie-adres eur, van |*ho- eht, ;er- ard oor ge n der Daar vond hij z’n vrienden, even eens jonge edellieden wier vaders ook machthebbers waren, daar ook wer den nationalistische verenigingen ge sticht, daar werd gestudeerd, gedis cussieerd en ook gevochten. De jonge Georg studeerde rechten en een van zijn professoren, de geni ale geleerde Christiaan Trotz, iemand die z’n studenten wist te overtuigen van het recht, het nationale recht van de adel, had aan hem een toegewijde student. Na zijn promotie huwde hij in 1758 en werd benoemd tot gedeputeerde en in 1766 tot grietman van Menalduma- deel. Van die jaren af tot aan zijn dood heeft Schwartzenberg gewerkt aan een boek, dat voor de kennis van Friesland onmisbaar is nl. het Groot Plakkaet en Charterboek. Het is on mogelijk te zeggen hoeveel oude stuk- Van de eerste jaren der middeleeu wen af tot de eerste helft der 18e eeuw, hadden de prelaten, de priesters en hoofdelingen in Friesland de groot ste macht over het volk. Dit was een langzaam aan groeiend proces en het waren voornamelijk de hoofdelingen, waaruit de adel is voortgekomen, die meermalen hun macht gebruikten om onderlinge geschillen te vereffenen. Men kent uit de Nederlandse geschie denisboekjes nog wel de beruchte Hoekse en Kabeljauwse twisten en hier in Friesland ontbrandde de strijd tussen de Schieringers en de Vet- kopers. Nog eenmaal zou er een tijd komen dat de Friese adel van zich zou doen spreken, dat was in de jaren der Unie van Utrecht. Van de 17e tot de 18e eeuw stond de Friese adel op het top punt van zijn macht, totdat de patri ottenbeweging ontstond en later in 1789 de Franse revolutie uitbrak, waardoor niet alleen in Frankrijk maar eveneens in Friesland met de adel als opperheersers finaal werd af gerekend. Een der bekendste edellieden en tevens één aan wie veel te danken is was Georg Frederik Baron Thoe Schwart zenberg en Hohenlandsberg. Hij werd geboren op 23 September van het jaar 1733 op de voorouder lijke stins Groot-Terhorne te Beet gum en het was darr dat de jonge Georg, wiens vader in alle hoge staatscolleges zat, opgevoed werd zo als een telg van de Friese adel toe kwam. Hij leerde Grieks en Latijn, maar ook jagen en schermen en nog geen achttien jaar oud werd hij al in geschreven aan de Franeker universi- teit. Advertentieprijs 15 ct. per m.m. Bij contract (handelsadv.) lager. Abonnementsprijs f 2.50 per half jaar. Franco per post f 3.75 per half jaar Giro 50748 ten name van Firma E. 1 Drijfhout, Sneek. herderlijke brief verklaarden, dat de so cialistische en liberale afgevaardigden in de parlementaire raad te Bonn geen begrip hebben getoond /oor de essen tiële christelijke eisen, waarmee gedoeld wordt op de onderwijspolitiek, waarbij dus de kwestie van staats- of bijzonder onderwijs om de hoek komt kijken. Woedt dus in West-Duitsland thans de verkiezingsstrijd, in België moeten de resultaten van de kortgeleden gehouden verkiezingen nog altijd in een nieuw ka binet worden verwerkt. De konings kwestie blijft daarbjj een grote rol spe len. Dezer dagen was een socialistische afvaardiging onder leiding van Spaak bij koning Leopold in Zwitserland en ook de katholieken en liberalen waren bij hem op bezoek. Dat alles om te trachten deze kwestie uit de weg te rui men. Men wil dat blijkbaar zoeken langs de weg van een volksraadpleging, ieder kiezer zou de vraag moeten beantwoor den of koning Leopold III zijn functie weer kan hervatten. Is er een meerder heid die „ja” antwoordt dan kan de ko ning echter niet zonder meer terugke ren, want de Belgische grondwet kent geen referendum. Maar op grond van de verkregen gegevens zou een afspraak tussen de partijen mogelijk zijn of de ko ning terug zou keren of niet. En daar bij doet zich dan de vraag voor hoe groot het percentage voorstemmers zou moeten zijn om ook de soc. &em. en li beralen te overtuigen dat de koning moet terugkeren. Koning Leopold heeft destijds zelf gezegd alleen te willen te rugkeren als een indrukwekkende meer derheid dat verlangde. En wanneer is die meerderheid indrukwekkend? Wei nig indrukwekkend was zeker de meer derheid welke het Franse kabinet dezer dagen in de nationale vergadering ver wierf nl. 3 stemmen. Het ging om niet eens zo’n belangrijke maatregel, nl. een vacantietoeslag voor een bepaalde groep ambtenaren. Maar de regering moest de vertrouwenskwestie stellen en redde het op het kantje af. De nationale vergade ring is nu met vacantie en de regering- Queuille is dus zeker van haar positie tot October, ze is het eerste kabinet na de bevrijding dat een vol jaar zit en leeft, ondanks haar zwakheden, voort omdat geen andere combinatie haar taak kan overnemen. Een goede oogst en zeker fi nancieel herstel gaf haar voorts wat wind in de zeilen. kend gemaakt, dat zij thans op grote schaal atoombommen maken, die weer veel krachtiger uitwerking hebben, Met ingang van 1 September zullen wederom 45 textielpunten voor vier maanden geldig worden verklaard, aldus deelt het ministerie van Econo mische Zaken mede. Nader zal nog worden medegedeeld welke punten worden aangewezen. ook veel meer. opvattingen zal, als er toch een oorlog uitbreekt, het dan ook de voornaamste taak der Amerikanen zijn dit atoom wapen te hanteren. De Engelsen voelen zich daarbij niet helemaal gerust, ook zij willen en kunnen atoombommen maken, maar zij zouden dat sneller en beter kunnen doen wanneer Amerika bereid was hun de nieuwste vindingen op dit gebied bekend te maken en hebben dit dan ook aan Washington verzocht, dat daartoe echter weinig neiging toont, omdat het vreest dat Engeland dan Frankrijk niet buiten dit atoombom- geheim kan laten en het vandaar wel eens bij de Russen zou kunnen terecht komen. De Engelsen zijn echter van mening dan zij atoombommen moeten kunnen maken, ook al hebben de Ame rikanen hun bijstand in een eventuele oorlog beloofd, omdat zij bij een uit barsting direct de beste wapenen bij de hand willen hebben. Zij zijn wel enigs zins onder de indruk gekomen van het verzet in het Congres tegen het door Truman gewenste militaire hulppro gramma voor Europa, ofschoon dat ver zet zeker niet geldt het verstrekken van wapenen aan Engeland. Integendeel, wat men zo over dat verzet leest, geeft de indruk dat de republikeinen in het Congres wel Engeland en Frankrijk willen helpen omdat deze de meest waardevolle bijdragen tot de verdedi ging van West-Europa zouden kunnen leveren, maar tegen een versnippering van de militaire hulp over vele staten zijn omdat dan niemand goed wordt ge holpen. Men wijst daarbij op het feit dat om Rusland in bedwang te houden, de Ver. Staten op den duur toch ook in Ruslands rug een front zullen moeten organiseren door middel van India, Japan en Indonesië en dat dit ook ge weldige eisen aan de Amerikaanse eco nomie en productie zal stellen. Wellicht zit b(j de Engelsen ook de bedoeling voor, vliegtuigen en de atoombom als voornaamste wapen in een oorlog te gebruiken en maar weinig troepen naar het Europese vasteland te zenden. Zij zijn allesbehalve enthousiast voor het verdedigen van een Rijnlinie, waarvoor Totaal 864.97 Dat is geen slecht begin, maar het is nog maar een be gin! Laten wij even alle krach ten inspannen en het resultaat zal niet uitblijven. Penningmeester R.A.S. giro 348578 t.n.v. Drukkerij Menno. SNEEKER NIEUWSBLAD Vorige week deden de leerlingen van de derde klas van de St. Joseph- Mulo alhier, hun eindexamen. Van de 28 slaagden er 25. Het zijn de meisjes S. Bos, N. Brouwer, A. Bulsing, M. Hoekstra, D. Ringnalda, I. Ringnalda, M. Siemonsma, J. Slippens, F. Tijhuis uit Sneek; T. Oud en T. de Vries uit Joure; C. Schaapma uit Oosterwierum en A. Postma uit St Nicolaasga. De jongens: H. v. d. Berg, Lemmer; A. Bootsma, Tirns; P. Bootsma, Rood huis; J. Brattinga en B. de Jong, St. Nicolaasga; IJ. Hankel, Joure; B. Haringsma, Rauwerd; J. Jansen, Workum; A. v. d. Meer en J. Posthu mus, Sneek; R. Portiek en I. Witte- veen, Heeg. De collecte tijdens de muzikale rondgang van bovengenoemd corps op twee Zaterdagen ge houden, waarvan de opbrengst bestemd was voor het „Instru mentenfonds” heeft opgeleverd f V 44.20. Dat is een mooi bedrag en het corps is er dan ook erg mee in zijn nopjes, niet alleen om deze flinke versterking van het fonds maar ook omdat de milde ga ven de sympathie der burgerij voor het corps vertolken. Alle gevers hartelijk dank! Maandagmorgen vertrok de jeugd van de Noorderhoek in 5 grote bussen van de N.T.M. naar Oranjewoud. Het was mooi weer en de stemming zat er al gauw in, ze zongen en hadden reu- zeschik. Bij het paviljoen in Oranje woud werd uitgestapt en na een con sumptie te hebben gedronken werd er onder de hoede van de respectieve leidsters en leiders een wande ling gemaakt door de bossen. In een der brede lanen ging het op een spel letjes doen. Wat een plezier wanneer ook de „oude” dames en heren leiders meededen! Des middags na het eten werd er door de oudsten gevoetbald, een andere groep ging zwemmen en de overigen vermaakten zich op schommel, glijbaan, rollende ton en al zo meer. Na nog verschillende tractatie’s als peren enz. te hebben verorberd werd er tegen vijf uur instappen geblazen. Tegen halfzeven kwamen ze opgeto gen zingend met een extra rondje door de stad in de Noorderhoek. En al waren de bussen groot en de bochten vaak te kort, toch moesten ze natuurlijk de buurt rond. Ouders werden naar buiten gezongen, moe ders riepen en wuifden en eindelijk werd de stoet ontbonden en ieder nam z’n kinderen weer mee naar huis die niet moe werden van vertellen hoe mooi en hoe prettig alles was ge weest. P. B. gemaakt. Maar hoe? Blijkbaar is men het in West-Europa onderling nog niet eens op welke basis men het gemeen schappelijk militaire apparaat zal or ganiseren. We hoorden immers van twee plannen welke de Amerikaanse stafchefs zijn voorgelegd. Het ene wil dat er voortdurend een groot leger anderhalf millioen man op de been wordt gehouden dat de wacht zou be trekken aan de scheidingslijn der West- Europese en Russische invloedssferen, dus op de linie van het hoge Noorden waar Noorse en Russische grens elkaar ontmoeten tot de Italiaanse Middel landse Zeekust. Tegenstanders van dit uiteraard zeer dure plan, zeggen dat het de West-Europese landen spoedig op de rand van het faillissement zou brengen en dat het beter is een betrekkelijk klein, zeer beweeglijk, uitstekend bewa pend en geoefend stootleger van 250.000 man op de been te houden dat bliksem snel een overval kan beantwoorden met een harde geconcentreerde tegenaanval op een bepaald punt om zo de plannen van de vijand in de war te sturen. Dit plan is gebaseerd op de ervaringen op gedaan met het gemechaniseerde leger van wijlen de Amerikaanse generaal Patton, die na de landing in Normandië grote successen met zijn pantsercorpsen op de Duitsers behaalde. Niet vergeten mag echter worden dat de Duitsers toen al op hun retour waren en in hun rug de opdringende Russen hadden, dus op twee fronten vochten. Een thans West- Europa overvallend leger zou vermoede lijk voorlopig slechts op een front be hoeven te vechten en dus is de situatie wel iets anders. Dat een dergelijk be trekkelijk klein, ofschoon zeer sterk, leger, alle Europese landen bij het At lantisch Pact aangesloten zou kunnen behoeden voor een, zij het ook tijdelijke, overstroming door vijandelijke troepen, lijkt nog al een speculatieve gedachte en nog twijfelachtiger is het of een derge lijk leger een zeer grote mogendheid als Rusland, die over een enorme troepen massa beschikt op haar tijd zou weer houden van een overval. En toch is het militaire apparaat dat wordt opge bouwd in de eerste plaats bedoeld als een demonstratie van krachtsvertoon, dat een eventuele tegenstander moet weerhouden de vrede te verstoren. Te genover dit alles staat echter dat de zeer grote bedragen welke een staand leger van 1% millioen man zal kosten, als deze bedragen alleen ten laste van de Europese deelnemers van het Atlan tisch pact komen, sommige dezer landen Zoals bekend zouden tijdens de Le gerdag alhier ook de te Leeuwarden gestationneerde Gloster-Meteorjagers een demonstratie houden. Ze bleven echter weg, hetgeen een grote teleur stelling voor het publiek was. Alge meen werd dit wegblijven toegeschre ven aan het ongunstige weer, maar de heer A. Flach, Leeuwarderweg 33 alhier, heeft het naadje van de kous willen weten en interpelleerde de commandant van het betrokken Squadron over deze kwestie. Deze, rs.majoor J. L. Flint?rman schreef nu aan de heer Flach dat het niet zozeer het slechte weer was dat de vlucht verhinderde, maar eer technische sto ring. Bovendien had het squadron vlak voor deze te houden demonstra tie twee weken in Engeland vertoefd om daar aan een oefening deel te ne men tezamen met de R.A.F. en U.S.A.A.F., waarbij het een heel goed figuur sloeg. Om dit mogelijk te ma ken hadden vliegers en grondperso neel een maand lang, ook vaak gedu rende Zater- en Zondagen hard moe ten werken. Ondanks dit en het feit dat de vliegers op de bewuste dag net terugkwamen uit Engeland vond de commandant hen bereid naar Sneek te gaan, hoewel ze eigenlijk met, ook naar het inzicht van de commandant, welverdiend verlof zouden gaan. Dat een technische storing optrad was al lerminst hun fout, en als de bevol-? king van Sneek zozeer gesteld is op een demonstratie van de Gloster- Meteor, is de commandant gaarne be reid deze alsnog op een nader te be palen dag te organiseren’ De heer Flach vraagt zich naar aanleiding van deze '■oezegging van res.majoor Flinterman af, of deze de monstratie niet iets zou zijn voor een der dagen van de a.s. Sneek-Week. Verschijnt: DINSDAGS en VRIJDAGS Administratie: Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co. KantoorGROOTZAND 55 Telefoon 3005 (K 5450) Geslaagd voor het diploma A Kleermakerij, onze stadgenoot dhr. Geert Goïnga. Te Heerenveen slaagden voor het Middenstandsexamen M. S. Adema, Sneek; *E. G. Bootsma, Tirns; K. Corbier, Sneek; *A. v. Huitema, Scharnegoutum; G. H. Kingma, Ijlst; P. L. v. d. Kooy, Wo dsend; J. Nota, Tirns; *M. Palsma, Tirns; *W. Smits, Tirns; C. H. Witteveen, Heeg; H. J. Zwaga, Sneek. *zijn dames. Geslaagd voor het d’ ’•’ma Staatsbedrijf-administratie uize vroe de Fransen juist zozeer voelen. Wanneer echter de Ver. Staten, zoals vooral het Amerikaanse Congres dat wenst, hun eigen militaire prestatie in een oorlog zoveel mogelijk zouden willen beperken tot het gebruik van de atoombom, zou de Rijnlinie nooit te handhaven zijn zonder inschakeling van ook de West- Duitse bevolking in het militaire appa raat. Men kan bij dit alles niet aan de indruk ontkomen van het Amerikaanse beseffen dat wikkeling van tot rika en zitten, welke zo zeewaardig gelijk moet gemaakt. Zij zien Amerika nog te veel als de grote stomer, die in de storm welke over deze wereld gaat, welwillend hulp biedt aan een deerlijk gehavend Europees schuitje. Men kan dergelijke gedachten trouwens de Ame rikanen moeilijk kwalijk nemen, als men ziet hoe weinig men in ons werelddeel zelf nog „Europees” denkt en hoezeer men aan de belangen der eigen natie vastzit. Volgende week komt in Straats burg de Raadgevende vergadering van de Raad van Europa bijeen, die zoals bekend nog slechts een adviserend dat vele leden Congres niet door de politieke ont- de oorlog, welke het Atlantisch pact leidde, West-Europa in één ken hier voor ontcijferd en bestudeerd moesten worden, hoeveel brieven ge schreven en reizen moesten worden gemaakt, maar hij hield vol en met behulp van hem toegewezen helpers kwam in 1768 deel I bevattende 796 bladzijden en lopend tot het jaar 1499 in het licht, waarin o.a. was opgeno men de Lex Frisionum ’t alleroudste rechtboek ter wereld, n 1773 ver scheen het tweede deel groot 875 bladzijden lopend tot 1542, in 1778 deel III in 1227 bladzijden en lopend tot 1578. Het 5e deel zou Schwartzen berg wel voor de pers gereed maken maar hij zou het niet onder de ogen krijgen. Hij stierf ;n het jaar 1783 op vijf tigjarige leeftijd. Hij was een der laatste vertegen woordigers van de oude adel maar hij gebruikte zijn macht en zijn talen ten om Friesland een werk te schen ken dat zijn weerga niet heeft. En mocht u eens in Leeuwarden ko men, loop dan eens naar de Provin ciale Bibliotheek en vraag daar het Groot Plakkaet en Charterboek eens te mogen zien en u zult verbaasd staan wat men in die jaren met vaak gebrekkige hulpmiddelen kon doen, wanneer een grote liefde voor het eigene de drijfveer is. Zo is zijn naam vereeuwigd niet al leen in de N. H. Kerk te Beetgum, maar tevens in dit boel., z’n levens werk. Dat was Georg Frederik baron thoe Schwartzenberg. haar eventuele tegenstanders het niet ernstig menen met hun militaire voor- ken van daden van geweld. De Russen bereiding. Daarom dient er aan deze I hebben al eens laten doors: meren, dat toestand zo spoedig mogelijk een eind zij ook over een dergelijk atoomwapen beschikken of dat juist is, kan na tuurlijk niet worden uitgemaakt doch de Ver. Staten zijn vol vertrouwen dat zij hun voorsprong op dit gebied kun nen behouden. Ze hebben nog pas be- j lichaam Is dat alleen mag spreken over al onderwerpen die het comité van minis- ters der tien deelnemende landen aan dan vroeger gemaakte en zij maken er haar zal voorleggen; defensieproblemen Volgens Amerikaanse 1 komen evenmir als economische aan de orde en daarmede is igenlijk alles wat van doorslaggevende betek !s in deze tijd kan zijn uitgeschakeld, misschien kan men iets op het gebied der cultu rele samenwerking bereiken, doch het beste wat men van de ontmoeting der vertegenwoordigers van de tien landen te Straatsburg kan verwachten is pro paganda voor de idee van de vereniging der West-Europese landen in een fede ratief verband, wal de actuele noden op economisch en politiek gebied zo nodig maken. Een federatie binnen welke West-Duitsland ook zijn rol zou kunnen spelen en welke de opname van dat ge bied in de Europese samenleving waar schijnlijk zou vergemakkelijken. Zoals bekend was en is Engeland een der West-Europese landen dat het minst enthousiast aan deze zaak meewerkt, ze gaat in tegen de traditionele Engelse politiek van het Europese evenwicht en bovendien is Engeland deel van het grote Britse gemenebest en kan het zich moeilijk geheel aan Europa binden. Dit geringe Engelse enthousiasme voor een West-Europese federatie op de vor ming waarvan overigens ook een aantal Amerikaanse senatoren aandringt blijkt ook uit de voorzichtigheid waar mee het een terugkeer van West-Duits land in de Europese gemeenschap tege- moettreedt. „Eens moet die komen”, zegt Bevin, ,„maar kalmpjes aan”. Men kan er zich dan ook niet over verwon deren dat de West-Duitsers in hun campagne voor de verkiezingen voor de West-Duitse Bondsdag, welke 14 Augus tus worden gehouden, behalve elkaar onderling, van de bezettende mogend heden vooral Engeland te lijf gaan. Dr. Adenauer de voorzitter van de christen democratische (Katholieke) partij in West-Duitsland zeide in een verkie- zingsrede ronduit dat Groot-Brittannië om redenen van concurrentie Duitslands grootste tegenstrever is, en Sehu- macher, de leider der s.d. ging de Engel sen natuurlijk te lijf inzake de ontman- telingspolitiek. Fel bestrijden deze beide partijen elkaar ook onderling en de chr. democraten hebben daarbij de steun ge- kregen van hun bisschoppen die in een Stadgenoten! Hier is de eerste financiële verantwoording van onze Pen ningmeester. Hier gaat het om! Opbrengst tot 2 Augustus. Opstelwedstrijd Scholen. School I School II School Hl School IV Julianaschool Wilhelminaschool Coll. Buurtver. Amalia Actie Sneker Zakenlie den 195.— Girostorting 4.50 Opbrengst collecte 603.39 communisme er weer een kans krijgt, wat ook weer Russische inmen ging kan uitlokken. Men staat hier dus voor een moeilijke keuze. Maar het is wel duidelijk dat wanneer de keuze ten slotte op het kleine plan zou vallen uit financiële overwegingen op de be tekenis van het bezit van het atoomwa pen als middel om de oorlog te weren, nog meer de nadruk zal vallen, dan wanneer in West-Europa een zeer groot leger op de been werd gehouden, dat op zichzelf de tegenstander zou afschrik- De drie Amerikaanse stafchefs heb- financieel zo zullen uitmergelen en de ben deze week in West europa bespre- i levensstandaard zo zullen drukken, dat kingen gehouden over de organisatie het communisme er weer van de verdediging van de landen aan gesloten bij het Noord Atlantisch pact. Het wordt ook tijd dat deze organisatie een vaste basis krijgt, want al zijn er allerlei plannen, en liggen er Ameri kaanse wapenleveringen in ’t verschiet, voorlopig is West-Europa een militair luchtledig. En zo’n luchtledig zou een mogendheid, die kwade bedoelingen heeft, kunnen verleiden tot een aanval of haar de overtuiging schenken dat haar AVAnflIalA tAtfATiafanrlA^o haf niAf deze I ,’e- j. n »r

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1949 | | pagina 1