Waarom deze straatnaam?
1
Hoe Sneek er vroeger uitzag
Buitenlands overzicht
n
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
g
:n
P
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1949
4e JAARGANG No 66
I 76
L. KIEZEBRINK
872
Reddingboot actie Sneek
E,
EK
KLEINZAND 7 - Telef. 2872
Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
1.
Een wandeling door Sneek in het jaar 1543
Openlucht filmvoorstelling
Technisch avondonderwijs Sneek
Gevonden voorwerpen
Wijmbritseradeel
Scanning tussen Rusland en Zuid-Slavië stijgt.
De Europese samenwerking.
Bioscoop nieuws
Boottocht Buurtvereniging
„Ons Genoegen”
Provinciaal Studiefonds
VRIJDAGS.
Redacteur:
■ma
8.
se
Al spoedig werd hij een der heftig-
I
nog een uitweg mogelijk zijn door de de landen van het Atlantisch pact, he
rein, dan tot een Verenigd Europa.
rs
in
lel
de
zo
te
zijn in de regel „vuil” voor de Euro
pese vrede. Er is in de laatste tijd zeker
contact tussen de Ver Staten en Zuid-
Slavië, de Ver. ->ten hebben dat land
machines van een Amerikaanse staal-
Adveatentreprijs 15 et. per m.m.
Bij contract (handelsadv.) lager.
Abonnementsprijs 1 2.50 per half
jaar. Franco per post I 3.75 per
half jaar
Giro 50748 ten name van Firma
E. J. Drijfhout, Sneek.
iet
11-
ts
eur,
van
Jho-
cht,
eer-
ard
'oor
ge-
hij
der
ger.
half
per
zijn
ren
na-
>ak
Redactie-adres
SNEEKER NIEUWSBLAD
s.
e-
s.
ijl
k.
it-
a-
te
e-
et
e-
m
1-
m
er
het Rusland van kwaad tot erger ging. De
weerbarstigheid van de Zu.d-Slavische
maarschalk schreeuwt eenvoudig om
Russische maatregelen zowel omdat de
Russische invloedssfeer verzwakt wordt
door het verlies van de Zuid-Slavische
pijler, als omdat de Russische politiek
jegens Griekenland door het intrekken
der Zuid-Slavische steun aan de Griekse
partisanen schaakmat is gezet. En ten
slotte omdat in de Russische satelliet
staten in Oost-Europa ook vrij sterke
nationaal-communistische
zijn welke door Tito’s hoi -g aange-
wakkerd worden zodat ook daar de Rus
sische invloed zou kunmn afnemen als
Tito in Zuid-Slavië aan het bewind blijft
Daarom is men de communistische par
tijen in Polen en Hongarije alwef aan
het zuiveren en om dat alles ook tracht
Russen in Zuid—Slavië, volgens Moskou,
voorvechters van t
tu~sen Moskou en Belgrado en tegen
standers van de huidige anti-Sovjet- ste voorstanders van de Republiek.
Russische politiek der Zuid-Slavische re
gering, en juist daarom hebben deze J sau’s
De openluchtfilmvoorstelling, Woens
dagavond belangloos door het Amici-
tia-theater op het Martiniplein geor
ganiseerd ten bate van de Redding-
bootactie genoot een druk bezoek,
dank zij' een keurig verzorgd pro
gramma. De collecte ten bate der
actie bracht 97.54 op.
Verschijnt:
DINSDAGS en
Administratie
Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co.
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
volk zelf, heeft de maarschalk met zijn
antwoord dan ook behoorlijk weerlegd.
Maar ons interesseert deze papieren
oorlog slechts in zoverre, dat we ons af
vragen of ze nog wel tot papier beperkt
zal blijven. Wij twijfelen daaraan en ge
loven dat de Russen tot de conclusie zijn
gekomen dat zij zich tegenover een zich
steeds sterker organiserend West-
Europa, geen prijsgeving van welke po
sitie dan ook meer kunnen veroorloven.
Reeds maanden geleden werd voorspeld
dat Moskou in de nazomer met Tito zou
trachten af te rekenen. Hetgeen niet
betekent, dat de Russen direct zelf te
gen Zuid-Slavië zullen oprukken, ze zul
len allicht gebruik maken van de Bul
gaarse en Albaanse vazallen, maar dat
is al verontrustend genoeg. Niemand in
West-Europa zou er aan denken het
zwaard te trekken dat de Ver. Sta
ten ons trouwens eerst nog zouden moe
ten verschaffen voor Tito die com
munist in hart en nieren is, of voor
Zuid-Slavië dat allang door West-Euro
pa is afgeschreven. Maar Balkancrises
IN INDONESIË GESNEUVELD.
In een nieuwe verlieslijst publiceert
de regsring de namen van 5 gesneu
velde militairen nl. 1 van de Kon.
Marine en 4 van het K.N.I.L. Er zijn
geen Friezen bij.
DRIELING GEBOREN.
In het gezin van de heer Neder-
koorn te Amsterdam is een drieling, 2
meisjes en een jongen, geboren. De
kinderen en de moeder maken het
goed.
In het gebouw van de ambachts
school, Kloosterstraat, waar gedurende
de daguren een 400 tal leerlingen de
grondslagen van hun vakmanschap le
ren, beginnen op 1 Oct. a.s. wederom de
lessen in technisch avondonderwijs.
Hoewel dit onderwijs gedurende de
avonduren zich in een stijgende belang
stelling mag verheugen kan de school
nog meer leerlingen opnemen dan in
voorgaande jaren het geval was.
In de school is zeker ruimte om ge
durende de avonduren een 300 tal leer
lingen op te nemen, zodat niemand be
vreesd behoeft te zijn door plaatsruimte
te worden afgewezen..
Behalve het onderwijs in praktijk, te
kenen en theorie voor de diverse vakken
worden bij voldoende deelname ook dit
jaar weer cursussen georganiseerd voor
de opl. „vestigingseisen” voor R.E.M.
E.C. (rijwielbedrijfschilderen en sme
den. Bovendien diverse cursussen voor
volwassenen o.a. autog n-electrisch
lassen, mach, metaalbewerking en tim
meren, mach, b- tbewerking enz.
Tijdige opgave is noodzakelijk.
Alle verdere enste inlichtingen
worden gaarne verstrekt dorr de Di
recteur der school, de heer T. J. van
Gelder en verder verwijzen wij naar de
advertentie, voorkomende in ’t nummer
van heden.
Leeg benzinevat, A. Cnossen, Hom-
merts 174.
Hij was een aanhanger van e Nak
en vocht voor hen met alle
kracht die hij bezat, zo zelfs dat hij
bijna op het eind van z’n studie, ge
noodzaakt was Franeker te verlaten
en zich te Leiden opnieuw te laten in
schrijven. De eigenlijke redenen zijn
niet bekend geworden maar het is
niet onmog'lijk dat zijn vurige liefde
voor de stadhouders hem op de ene of
andere manier in conflict bracht met
de reglementen.
Hoe het ook zij, hij promoveerde te
Leiden in rechtswetenschappen, en
gehoord, maar in West-Du -'.nd doet
men daar gretig aan mee. Adenauer, de
leider der christelijke volkspartij in
West-Duitsland, die nu zijn partij b(j de
verkiezingen won, samenwerking tot
vorming van een regering met de s.d.
die voor geleide ecc nie zijn verwierp
wat deze trouwens ook zelf al had
den gedaan heeft kortweg Engeland
beschuldigd W.-Duitsland onder de duim
te willen houden, omdat het de Duitse
concurrentie op de wereldmarkt vreest.
Men fluistert dat al die kritiek welke
thans op Engeland wordt geoefend, één
slim staatsman niet onwelkom is, nl.
Churchill, die zijn verkiezingscampagne
tegen de Labourregering voorbereidt.
Zelfs wordt gezegd, dat hij zijn invloed
rijke positie in de raadgevende vergade
ring van de Raad van Europa te
Straatsburg, waar hij een indrukwek
kend maar nogal koel ontvangen plei
dooi hield voor onmiddellijke toelating
van West-Duitsland tot de raad, ge
bruikt om die regering dwars te zitten.
Een feit is het dat van geen der zes
commissies van die vergadering een so
cialist tot voorzitter is gekozen. Partij
strijd dus al in een lichaam dat een zo
ideëel doel nastreeft als een Verenigd
Europa vormt. Wij vrezen dat als daar
zich nu al tegenstellingen op dit gebied
openbaren, het wel heel, he-’1 lang zal
moeten duren, voor de Raad van Europa
werkelijk iets zal bereiken. „Een wereld-
parlement en wereldregering kunnen op
de duur niet uitblijven”, zeide dezer da-
gen die Britse idealist lord Boyd Orr,
doch zelfs hij meende dat de Raad van
Europa misschien eerst over 50 jaar
iets zou bereiken. En ziende op zekere
sombere voortekenen op politiek en eco
nomisch gebied, vragen we ons af door
welke diepe dalen van leed de mens
heid nog zal moeten gaan voor ze bereid
is het ideaal van internationale samen
werking tot een levende werkelijkheid
te maken. Er zijn echter heel wat des
kundigen op buitenlands politiek gebied,
die van mening zijn dat het noodge
dwongen eerder zal komen tot een At
lantische federatie, waarin de Ver. Sta
ten de boventoon zullen voeren en de
Europese partners zich zullen hebben
Mocht men een ogenblik gedacht heb
ben, dat er nog eerder een crisis aan de
Noordelijke dan aan de Z.W. hoek van
de Russische invloedssfeer in Europa
zou ontstaan, de krachtige houding der
Finse regering heeft de staking der Fin
se communistische arbeiders blijkbaar
tot een mislukking gedoemd. Die sta
king had ongetwijfeld meer dan econo
mische bedoelingen. Finnen, die het
Russische staatsburgerschap genieten,
zaten er achter, blijkbaar met de bedoe
ling de Finse economie te ontredderen
en, daarvan gebruik makend, hun land
door een staatsgreep onder communis
tisch bewind te orengen en tot een volg
zame satelliet van Moskou te ken.
Hetgeen de Russische machthebbers wel
zeer welkom zou zijn, in de eerste plaats
zijn de zeer oude fundamenten van de omdat ze dit land gaarne militair onder
in dit deel van Sneek gebouwde huizen ^un leiding zouden hebben nu in het
veel te ondiep. Bovendien zou er dan
Russen thans geen gemakkelrjk leven in
Zuid-Slavië, dat is duidelijk. Het komt
echter niet zozeer op deze k-‘estie zelf
aan, want er is altijd wel een stok te
vinden als men een hond wil slaan, en
aangezien Moskou Tito Wil treffen is
het ene voorwendsel tot „doeltreffender
maatregelen tegen de maarschalk”
evengoed als het andere. Hitler ge
bruikte Sudetenduitse en Danziger
kwestie om bepaalde landen te treffen,
waarom zou Stalin zich het lot van ex-
witgardisten in Zuid-Slavië niet aantrek
ken. Moskou spoort echter eerst de
„waardige elementen in de Zuid-Slavi-
I Noorden Noorwegen tot de tegenpartij, sche communistische partij die loyaal
zijn aan marxisme en leninisme” nog
eens aan zelf de Zuid-Slavische leiders
te vervangen. Zij weten hoe zij deze
eervolle taak moeten uitvoeren, zegt de
Russische oproep, „in een interne demo- fabriek afgestaan, men spreekt van een
cratie zijn dergelijke veranderingen van lening via de Wereldbank van het Wes-
Dat ten aan Tito, zij het niet als
deze vroeg, nl. 250 millioen dollar; dit
wijst op toenemende Amerikaanse be
langstelling voor Tito, maar toch ook
weer niet op reeds zo vaste banden dat
ze Amerika tot tussen beide komen zou
den dwingen als vanuit Russische vazal
staten een aanslag op Zuid-f'~vië werd
gepleegd. Ook aan militaire inmenging
via de Ver. Naties geloven we niet om
dat een Russisch veto in de Veiligheids
raad deze toch zou verhinderen. T •’.r
als er op de Balkan iets gebeurt is het
als een sneeuwbal die gaat rollen, dan
komt misschien ook Griekenlands po
sitie in het geding en daarvoor staan
Engeland en de Ver. Staten borg. Daar
zullen deze landen zich stellig verzetten
tegen de Russische expansiedrang,
waarom het in wezen gaat. Al
met al is de toestand .lier onprettig
voor een West-Europa, dat geen vuist
kan maken, en waarschijnlijk nog in ja
ren niet. Zelfs als de Ver. Staten volop
wapenen leveren, wat nog te bezien
staat, want al heeft Truman daar nog
eens voor gepleit, het Huis van Afge
vaardigden heeft zijn programma gehal
veerd, al zal de Senaat er ook nog wel
eens over spreken. Gehalveerd, omdat
het Huis eerst e~ns wil zien of de lan
den van het Atlantisch pact zelf ernst
maken met hun militaire en economi
sche samenwerking. Met de laatste loopt
het niet gesmeerd, nu het op de inter
nationale markten een gedrang wordt
en ieder land voor zijn eigen export
vecht en de tegenstellingen tussen de
regeringen der landen die de vrije eco
nomie en die welke de geleide economie
voorstaan steeds scherper worden. Er
was zelfs ’n gerucht dat ’t deerlijk in ’t
nauw gebrachte Er-jeland aanstuv-de
op een economische unie met de Ver.
Staten, maar wie gelooft dat een der
gelijk denkbeeld te Washington welkom
zou zijn, nu Londen een socialistische
economische politiek voert en de Ver. neer te leggen bij de Amerikaanse op-
Staten verknocht blijven aan een Hbe- vattingen op politiek en economisch ter-
rale? Het is juist uit Amerika dat de
scherpste kritiek op Engeland wordt
i van de Finse buit Ruslands min of meer
tanend prestige in Oost-Europa zelf,
i veroorzaakt door de opstandigheid van
jTito, enigszins zou herstellen. Ja, die
Tito! Wij hebben er al in menig weke-
Wks overzicht op gewezen dat het met
herkennen, die destijds waren opgewor- de verhouding van Tito’s Zuid-Slavië tot
pen in verband met de ophoging van L
maaiveld, om dit bouwrijp te maken.
Men wierp deze wallen op langs de
oever van de sloten en vaarten, die de
toekomstige stad doorsneden. Binnen
deze wallen stortte men de vulaarde,
deels puin en scherven, deels allerhande
andere afval. Men had nu ook dergelijke
kleiwallen langs het water, dat oudtijds
gevonden werd waar nu de Grote Kerk
straat en de Marktstraat zich bevinden,
en omdat zij ondoorlatend zijn voor wa
ter, opgeworpen als zij waren om het
buitenwater te keren uit de stadsdelen
die er binnen waren gebouwd, moet men
hier de oorzaken zoeken van het hoge
grondwaterpeil onder die huizen, waar,
bij ontstentenis van een drainering, het
hemelwater tussen deze wallen stag
neert.
Ook op andere plaatsen rond het vroe
gere kerkhof meent de heer Wynia der
gelijke wallen gevonden te hebben, wat
er op zou kunnen wijzen, dat ons ver
moeden, dat de Grote Kerk oudtijds niet
alleen door een muur, maar ook met een
gracht omgeven was, inderdaad juist is.
Intussen weten wij nog niet waar de
andere kleiwallen gelopen hebben, die de
grondwaterstand aan één zijde van de
Marktstraat zo hoog hebben gemaakt
Immers, er moet dan ook een wal heb
ben gelopen evenwijdig aan de wal, langs
de vroegere vaart aan de Marktstraat.
Omdat de heer Hiemstra bij de werk
zaamheden aap de genoemde kelder niet
ver van het onbebouwde terrein, naast
de ijzerzaak Geertsema, eveneens aan
wijzingen vond van een gedempte gracht,
spreekt hij het vermoeden uit, dat men
hier oudtijds óók open water aantrof, als
het verlengde van de Wip, welk water
dan hier verbinding kreeg met de reeds
beschreven grachten rond de Grote
Kerk en Marktstraat. Het is een aardige
gedachte, die niet onwaarschijnlijk ge
noemd mag worden. Immers, de Wip in
zijn huidige gedaante is een „blinde
vestigde zich als advocaat eerst te
Leeuwarden, daarna te Tzum en daar
begon hg reeds bouwstoffen te ver
zamelen voor zijn levenswerk, de ge
schiedenis van Friesland. Hij werd tot
historieschrijver van Friesland be
noemd en in 1636 eerde men hem door
hem aan de hogeschool te Franeker
tot hoogleraar te benoemen, welk
ambt hij een jaar later aanvaardde
met een openbare rede.
In z’n geschiedkundig werk stond
hij eerst nog min of meer onder in
vloed van romantici, maar naarmate
hij vorderde, worstelde hij zich van
hen vrij en vond een eigen inzicht.
Hij droeg dit grote werk oP aan de
stadhouder Ernst Casimir wie hij een
grote liefde toedroeg. Het hele werk
ademt een rustige, voorname stijl
en men kan in ieder hoofdstuk de
liefde voor z’n land terugvinden.
De bewoners ”an de Winsemius-
straat mogen trots zijn op deze grote
Fries.
De beste jaren van zijn leven bracht
hij door op Sjacrdemahuis te Frane
ker, veelal alleen met z’n studie, hij
was on ehuwd en stierf aldaar op de
2e November van het jaar 1644.
A. v. S.
Van 26 t.e.m. 29 Augustus heeft
het Amicitia Theater als hoofdnum
mer „Een avontuur in Berlijn” waarin
men zowel Marlene Dietrich als Jean
Arthur kan bewonderen. Mariene
Dietrich speelt een rol, welke een
kolfje naar haar hand is, nl. die van
de verleidelijke Erika von Schlütow,
eenmaal vriendinnetje van Nazi-kop-
stukken en die na de Amerikaanse
bezetting een beschermer vindt in ka
pitein John Pringle, die door John
Lund gespeeld wordt. Jean Arthur
speelt Phoebe Frost, vrouwelijk lid
van het Amerikaanse Congres, die in
Berlijn onderzoekt hoe het met het
moreel der Amerikaanse bezettings
troepen staat. Hoe de geschiedenis
zich ontwikkelt als Phoebe verliefd
wordt op Pringle en als de Duitse en
Amerikaanse vrouw tegenover elkaar
komen te staan, ga men zelf zien, deze
boeiende film met sterk spel is dat
alleszins waard.
Op 30 en 31 ug. krijgen we als
hoofdnummer „Het lied van de
Woestijn” met Paul Hudson als Den
nis Morgan, de avontuurlijke A i-
kaan die vlak voor wereldoorlog II
uitbreekt, in Marokko de Fransen een
juist beeld weet te geven van de in
triges welke de Duitsers er spinnen.
Hij trekt zich het lot der Riff Ara
bieren aan die van die intriges ook
het slachtoffer zijn, beleeft vele avon
turen en vat liefde op voor de rond
trekkende zangeres Margot (Irene
Manning).
Bovengenoemde buurtvereniging
hield Woensdag een boottocht voor
kinderen. Hoewel de Bildt regen en
onweer voorspeld had, ging het wel
gemoed met de Eersteling van de
Vries de Geeuw in richting Lang-
weerder Wielen waar even aan land
werd gegaan, maar niet lang, want
men had al gauw last van ontelbare
wespen. Er werd maar weer van wal
gezet en naar de Goingarijpsterpoel
gevaren. De magen waren intussen al
goed voorzien. De kinderspelen lever
den het volgende resultaat: Jongens
5 t.e.m. 7le pr. M. Cnossen, 2e H.
Rienstra; meisjes 5-7: le L. Faber,
2e Tj. v. d. Meer; jongens 810: le
P. Cnossen, 2e Joppie Couperus;
meisjes 810le A. Faber, 2e H. Re
geling; jongens 1014: le M. Cor-
bier, 2e M. Faber; meisjes 1014: le
A. Roosenberg, 2e T. Bruggenkamp;
dames 14 en ouder: le mej. Corbier,
2e mej. de Weert; heren 14 en ouder:
le v. d. Meer Sr., 2e v. d. Meer Jr.
Er werd nog gekaatst en nog tal van
spelletjes gedaan door groot en klein.
Daarna ging het via de nieuwe sluis-
werken van Terhorne naar een aan
legplaats aan het Sneeker meer, waar
ook nog het een en ander werd ge
noten. Om goed half zeven lag de
boot weer aan de Geeuwkade ge
meerd. De kinderen waren de hele dag
goed van het nodige voorzien en wa
ren allen zeer voldaan, al verlangend
naar een volgende keer.
De Gedeputeerde Staten van Fries
land hebben thans voor de eerste
maal omtrent de uitkering van bij
dragen uit het door de Provinciale
Staten ingestelde studiefonds een be
slissing genomen. In 25 gevallen werd
een uitkering toegezegd; de bedragen
daarvan variëren van 90 tot 700.
onbebouwde „achteruten”, tuinen of bin- I boort, maar ook omdat het binnenhalen
nenplaatsen. Er moeten dus andere ke
ringen zijn. En nu had de heer Wynia,
voorwerker bij gemeentewerken, al eens
opgemerkt, dat men op verschillende
plaatsen in de oude binnenstad kunst
matig opgeworpen kleidammen kon
(IX).
Naar aanleiding van onze reeks ar
tikelen over het Sneek van vóór vier
eeuwen ontvingen wij van lezers enige
vragen en opmerkingen, welke wij, al
vorens onze rondwandeling te vervol
gen, terloops zullen behandelen.
Zo schreef de heer W. Zoethout ons,
uit de mond van de welbekende, thans
overleden kenner van oud-Sneek, H.
Bakker, te hebben vernomen, dat de
naam „Scharn” eigenlijk te maken had
met de koemarkt, die vroeger gehouden
werd op het „Groot Zuidend”, de straat
die later de naam „Oude Koemarkt”
kreeg. De mest van het daar op markt
dagen vastgebonden vee zou na afloop
van de markt mët wagens door de Ha-
venzij straat gereden zijn, via het brug
getje over de nu gedempte haven, en zo
vervolgens naar de „Scharn”, waar de
mest op een bult gereden werd en ten
slotte in de daar voor de wal liggende
schepen gedeponeerd. Vandaar dan de
naam. Graag geven wij deze oplossing
hier ter overweging.
Dan was de heer Joh. Hiemstra
vriendelijk enige ervaringen mede
delen, opgedaan bij het dichten van een
hardnekkig lekkende kelder onder het
gebouw van de Ned. Handelmaatschap
pij, hoek Marktstraat-Grote Kerkstraat.
Ter gelegenheid van de aanleg van een
diepriool door deze beide straten schre
ven wij destijds, dat de Grote Kerk
straat vroeger een watertje geweest
moet zijn, dat mogelijk aansloot op een
vaart langs de dijk, waaraan de Markt
straat ontstond. Beide moeten reeds in
de 15e eeuw gedempt zijn, zo al niet eer
der.
Nu was het vreemde, dat de grond
waterstand onder genoemd pand, op de
hoek van Marktstraat en Grote Kerk
straat, veel hoger was dan elders. Hoe
wel het plaveisel van de Marktstraat
meer dan drie meter boven Fries Zomer-
peil ligt, zat men hier op één meter
diepte reeds in het kwelwater. En hoe-
wel de bodem' van de kelder onder het
bewuste pand volgens de berekeningen
nog boven de grondwaterspiegel van
Sneek moest liggen, drong het bodem
water reeds op veel geringere diepte dan
dit peil met grote kracht naar binnen,
zodra men een gat in de kelderwand
boorde. Het is nu merkwaardig te ver
nemen welke oorzaak de heer Hiemstra,
na overleg met het personeel van ge
meentewerken, dat in de nabijheid meer
dere malen grondwerk heeft verricht,
meent te kunnen aanwijzen.
Het was duidelijk, dat men hier te
doen had met stagnerend water, dat,
door de regen in de grond gekomen, niet
naar elders kon afvloeien. Daar de bo
vengrond van Sneek uit zeer zware, on
doorlatende knipklei bestaat, is alleen
afvoer van hemelwater mogelijk zij
waarts, door riolen, greppels of sloten.
Derhalve was op dit punt zijwaartse af
vloeiing om de een of andere reden niet
mogelijk. Fundamenten van huizen kon
den de hinderpalen niet vormen, daartoe
De meeste van onze acties zijn
met succes verlopen; zoals het
met alles gaat: aan alle goede din
gen komt een eind.
Zo zal dan op Donderdag 1 Sept,
a.s. onze laatste actie worden ge
houden.
Er wordt dan nl. een toneelavond
gegeven door het R.K. Toneel en
wel des avonds om acht uur in
Amicitia.
Opgevoerd wordt:
„De Man-in-Burger”
een Amerikaans blijspel in drie
bedrijven onder regie van Mevr.
Fortuin—Zelle.
Dit stuk zal u ontroeren en daar
naast zult u zich toch kostelijk
amuseren ook.
Op deze avond wordt dan tevens
het reddingboeitje bekend ge
maakt waarop de hoofdprijs: een
fiets is gevallen.
Neem dus de door U ontvangen
reddingboeitjes mee, komt lopend,
de kans bestaat dat U fietsend
naar huis kunt gaan.
Laat in ieder geval Amicitia te
klein zijn. De prijs is laag gesteld
nl. 0.75 p. p.
Is u het adres van onze penning
meester vergeten? hier is het:
Drukkerij Menno, giro 348578 of
Rotterd. Bank.
leiderschap volkomen natuurlijk”. I
klinkt erg zachtzinnig maar het is dui
delijk de bedoeling dat Moskou wenst
dat het Zuid-Slavische leger en de com
munistische partij de heer Tito likwi-
deren. De maarschalk bij t»na tuur lijk zeer
fel van zich af. Op zijn beurt publiceert
hij een nota waarin op een vroeger Rus
sisch stuk wordt geantwoord, waarin de
Russen Tito een tegenstander en vijand
van de Sovjet-Unie noemden, omdat hij
met Engeland over de Zuid-Slavische
eisen inzake Oostenrijks gebied zou heb
ben onderhandeld. Tito geeft toe dit ge
daan te hebben maar op aanraden van
stromingen Molotow en Wysjinski zelf. Dit is stel-
I lig juist, want tenslotte is het zo gegaan
dat Rusland in een handeltje met de
Westelijke geallieerden over het Oosten
rijks vredesverdrag, afzag van steun
aan de Zuid-Slavische eisen inzake Oos
tenrijks gebied, waardoor Zuid-Slavië in
zijn hemd bleef staan. De Russische be-
Moskou nu al maandenlang T o ten val schuldiging welke beoogde, Tito ver
te brengen, zowel langs allerlei onder- dacht te maken bij het Zuid-Slavische
grondse wegen welke vooral over Bul
garije en Albanië lopen, als door oproe
pen aan het Zuid-Slavische volk en spe
ciaal de communisten onder hen om
Tito af te zetten. Van de laatste, dus
bovengrondse actie, hebben we begin
van deze week weer een staaltje ver
nomen, toen Moskou in een nota aan de
Zuid-Slavische regering dreigde met
„doeltreffender maatregelen” ter ver
dediging van de rechten van de Russi
sche burgers die op „onmenselijke wijze”
vervolgd worden in Zuid-Slavië, als Bel
grado in deze geen wijziging in haar
houding brengt. Wat de kwestie zelf
betreft, deze komt hierop neer, dat er
12000 Russen in Zuid-Slavië zijn, die 28
jaar geleden toen het bolsjewisme in de
Sovjet-Unie definitief had gezegevierd,
daaruit als witgardisten werden verdre
ven. Toen waren deze lieden Moskou niet
welgevallig, doch volgens de Russen
hebben ze in de tweede wereldoorlog
Tito’s partisanen gesteund, daardoor
pro-Sovjetrussische daden verricht en
dus hun zonden geboet. Thans zijn deze
In de Provinciale Bibliotheek be
waart men de geschriften van Pier
Winsemius en vooral zijn hoofdwerk
de „Chronique ofde Historische Ge
schriften van Vrieslant beginnende
van den jaere nae des werelds Schep-
pinge 3635 voor Christi tot den jaere
1622, waarachter een Beschrijvin-
ge van Vrieslants Grietenijen en
Steden”, gewoonlijk in het kort
genoemd de Winsemius kroniek,
wordt zeer veel geraadpleegd door
verschillende geleerden en historici.
Wie was deze Pier Winsemius? En
hoe kwam deze tot dit grote werk?
Hij werd geboren in het je~r 1586 te
Leeuwarden waar zijn vader leraar
was aar de latijnse school. Als kind
kon Pier dan ook geen beter mentor
verlangen dan zijn vader en toen hij
in 1612 aan de Franeker Hogeschool
als student werd ingeschreven was hij
reeds zo goed gevormd dat hij al
gauw bekend stond, als een schitte
rend lid van de bekende dispuutcolle-
ges, een soort studentenclub waar
meestal onder leiding van een profes
sor over verschillende dingen werd
goede betrekkingen gedebatteerd.
darm”, voorbestemd om ten eeuwigen
dage als vergaarbak te dienen van wat
de Sneker grachten aandrijven. Blijkens
de oude stadsplattegronden was de toe
stand in het midden van de 16e eeuw al
net eender, en eerst in het begin van de
vorige eeuw heeft men het euvel van de
vervuiling gepoogd te bestrijden door
een groot riool aan te leggen, dat Wip
en stadsgracht direct verbond. Heeft de
heer Hiemstra gelijk, dan moet het ver
lengde van de Wip dus al heel lang ge
leden zijn f.edicht, wellicht gelijk met de
demping van de andere bovengenoemde
grachten. Reeds vroeger konden wij dit
tijdstip, aan de hand van de in de vul
ling van deze grachten gevonden aar-
dewerkscherven, bepalen op de 15e, mis
schien nog 14e eeuw.
Maar er zouden nog meerdere ge
gevens ter beschikking moeten komen
om het vroegere bestaan van het ver
lengde van de Wip even gerust te kun
nen aannemen als de voormalige grach
ten in de Grote Kerkstraat, Markt
straat, en wellicht ook rond het Oud
Kerkhof. Immers, men kan de Wip óók
opvatten als een kunstmatig gegraven
haven om de boterschepen gelegenheid
te geven zo dicht mogelijk aan de Waag
te komen. Immers, een ander plein,
geschikt voor opslag, bezat het middel
eeuwse Sneek niet, waar het verkeer
meer op varen dan op rijden was inge
richt. De naam „Wip” herinnert er nog
aan, dat hier eenmaal een „wip” of hijs
kraan stond, die de botervaten uit de
schepen op de wal takelde.
Daarom, zolang er nog geen zekerheid
bestaat in deze, houden wij ons aanbe
volen voor berichten van lezers, die
menen enige gegevens meer te kunnen
leveren, hetzij uit overlevering, hetzij
verkregen op grond van bepaalde graaf
werkzaamheden of bodemvondsten.
H. Halbertsma.