Waarom deze straatnaam? 1 Hoe Sneek er vroeger uitzag Buitenlands overzicht n Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST g :n P VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1949 4e JAARGANG No 66 I 76 L. KIEZEBRINK 872 Reddingboot actie Sneek E, EK KLEINZAND 7 - Telef. 2872 Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD 1. Een wandeling door Sneek in het jaar 1543 Openlucht filmvoorstelling Technisch avondonderwijs Sneek Gevonden voorwerpen Wijmbritseradeel Scanning tussen Rusland en Zuid-Slavië stijgt. De Europese samenwerking. Bioscoop nieuws Boottocht Buurtvereniging „Ons Genoegen” Provinciaal Studiefonds VRIJDAGS. Redacteur: ■ma 8. se Al spoedig werd hij een der heftig- I nog een uitweg mogelijk zijn door de de landen van het Atlantisch pact, he rein, dan tot een Verenigd Europa. rs in lel de zo te zijn in de regel „vuil” voor de Euro pese vrede. Er is in de laatste tijd zeker contact tussen de Ver Staten en Zuid- Slavië, de Ver. ->ten hebben dat land machines van een Amerikaanse staal- Adveatentreprijs 15 et. per m.m. Bij contract (handelsadv.) lager. Abonnementsprijs 1 2.50 per half jaar. Franco per post I 3.75 per half jaar Giro 50748 ten name van Firma E. J. Drijfhout, Sneek. iet 11- ts eur, van Jho- cht, eer- ard 'oor ge- hij der ger. half per zijn ren na- >ak Redactie-adres SNEEKER NIEUWSBLAD s. e- s. ijl k. it- a- te e- et e- m 1- m er het Rusland van kwaad tot erger ging. De weerbarstigheid van de Zu.d-Slavische maarschalk schreeuwt eenvoudig om Russische maatregelen zowel omdat de Russische invloedssfeer verzwakt wordt door het verlies van de Zuid-Slavische pijler, als omdat de Russische politiek jegens Griekenland door het intrekken der Zuid-Slavische steun aan de Griekse partisanen schaakmat is gezet. En ten slotte omdat in de Russische satelliet staten in Oost-Europa ook vrij sterke nationaal-communistische zijn welke door Tito’s hoi -g aange- wakkerd worden zodat ook daar de Rus sische invloed zou kunmn afnemen als Tito in Zuid-Slavië aan het bewind blijft Daarom is men de communistische par tijen in Polen en Hongarije alwef aan het zuiveren en om dat alles ook tracht Russen in Zuid—Slavië, volgens Moskou, voorvechters van t tu~sen Moskou en Belgrado en tegen standers van de huidige anti-Sovjet- ste voorstanders van de Republiek. Russische politiek der Zuid-Slavische re gering, en juist daarom hebben deze J sau’s De openluchtfilmvoorstelling, Woens dagavond belangloos door het Amici- tia-theater op het Martiniplein geor ganiseerd ten bate van de Redding- bootactie genoot een druk bezoek, dank zij' een keurig verzorgd pro gramma. De collecte ten bate der actie bracht 97.54 op. Verschijnt: DINSDAGS en Administratie Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co. Kantoor: GROOTZAND 55 Telefoon 3005 (K 5150) volk zelf, heeft de maarschalk met zijn antwoord dan ook behoorlijk weerlegd. Maar ons interesseert deze papieren oorlog slechts in zoverre, dat we ons af vragen of ze nog wel tot papier beperkt zal blijven. Wij twijfelen daaraan en ge loven dat de Russen tot de conclusie zijn gekomen dat zij zich tegenover een zich steeds sterker organiserend West- Europa, geen prijsgeving van welke po sitie dan ook meer kunnen veroorloven. Reeds maanden geleden werd voorspeld dat Moskou in de nazomer met Tito zou trachten af te rekenen. Hetgeen niet betekent, dat de Russen direct zelf te gen Zuid-Slavië zullen oprukken, ze zul len allicht gebruik maken van de Bul gaarse en Albaanse vazallen, maar dat is al verontrustend genoeg. Niemand in West-Europa zou er aan denken het zwaard te trekken dat de Ver. Sta ten ons trouwens eerst nog zouden moe ten verschaffen voor Tito die com munist in hart en nieren is, of voor Zuid-Slavië dat allang door West-Euro pa is afgeschreven. Maar Balkancrises IN INDONESIË GESNEUVELD. In een nieuwe verlieslijst publiceert de regsring de namen van 5 gesneu velde militairen nl. 1 van de Kon. Marine en 4 van het K.N.I.L. Er zijn geen Friezen bij. DRIELING GEBOREN. In het gezin van de heer Neder- koorn te Amsterdam is een drieling, 2 meisjes en een jongen, geboren. De kinderen en de moeder maken het goed. In het gebouw van de ambachts school, Kloosterstraat, waar gedurende de daguren een 400 tal leerlingen de grondslagen van hun vakmanschap le ren, beginnen op 1 Oct. a.s. wederom de lessen in technisch avondonderwijs. Hoewel dit onderwijs gedurende de avonduren zich in een stijgende belang stelling mag verheugen kan de school nog meer leerlingen opnemen dan in voorgaande jaren het geval was. In de school is zeker ruimte om ge durende de avonduren een 300 tal leer lingen op te nemen, zodat niemand be vreesd behoeft te zijn door plaatsruimte te worden afgewezen.. Behalve het onderwijs in praktijk, te kenen en theorie voor de diverse vakken worden bij voldoende deelname ook dit jaar weer cursussen georganiseerd voor de opl. „vestigingseisen” voor R.E.M. E.C. (rijwielbedrijfschilderen en sme den. Bovendien diverse cursussen voor volwassenen o.a. autog n-electrisch lassen, mach, metaalbewerking en tim meren, mach, b- tbewerking enz. Tijdige opgave is noodzakelijk. Alle verdere enste inlichtingen worden gaarne verstrekt dorr de Di recteur der school, de heer T. J. van Gelder en verder verwijzen wij naar de advertentie, voorkomende in ’t nummer van heden. Leeg benzinevat, A. Cnossen, Hom- merts 174. Hij was een aanhanger van e Nak en vocht voor hen met alle kracht die hij bezat, zo zelfs dat hij bijna op het eind van z’n studie, ge noodzaakt was Franeker te verlaten en zich te Leiden opnieuw te laten in schrijven. De eigenlijke redenen zijn niet bekend geworden maar het is niet onmog'lijk dat zijn vurige liefde voor de stadhouders hem op de ene of andere manier in conflict bracht met de reglementen. Hoe het ook zij, hij promoveerde te Leiden in rechtswetenschappen, en gehoord, maar in West-Du -'.nd doet men daar gretig aan mee. Adenauer, de leider der christelijke volkspartij in West-Duitsland, die nu zijn partij b(j de verkiezingen won, samenwerking tot vorming van een regering met de s.d. die voor geleide ecc nie zijn verwierp wat deze trouwens ook zelf al had den gedaan heeft kortweg Engeland beschuldigd W.-Duitsland onder de duim te willen houden, omdat het de Duitse concurrentie op de wereldmarkt vreest. Men fluistert dat al die kritiek welke thans op Engeland wordt geoefend, één slim staatsman niet onwelkom is, nl. Churchill, die zijn verkiezingscampagne tegen de Labourregering voorbereidt. Zelfs wordt gezegd, dat hij zijn invloed rijke positie in de raadgevende vergade ring van de Raad van Europa te Straatsburg, waar hij een indrukwek kend maar nogal koel ontvangen plei dooi hield voor onmiddellijke toelating van West-Duitsland tot de raad, ge bruikt om die regering dwars te zitten. Een feit is het dat van geen der zes commissies van die vergadering een so cialist tot voorzitter is gekozen. Partij strijd dus al in een lichaam dat een zo ideëel doel nastreeft als een Verenigd Europa vormt. Wij vrezen dat als daar zich nu al tegenstellingen op dit gebied openbaren, het wel heel, he-’1 lang zal moeten duren, voor de Raad van Europa werkelijk iets zal bereiken. „Een wereld- parlement en wereldregering kunnen op de duur niet uitblijven”, zeide dezer da- gen die Britse idealist lord Boyd Orr, doch zelfs hij meende dat de Raad van Europa misschien eerst over 50 jaar iets zou bereiken. En ziende op zekere sombere voortekenen op politiek en eco nomisch gebied, vragen we ons af door welke diepe dalen van leed de mens heid nog zal moeten gaan voor ze bereid is het ideaal van internationale samen werking tot een levende werkelijkheid te maken. Er zijn echter heel wat des kundigen op buitenlands politiek gebied, die van mening zijn dat het noodge dwongen eerder zal komen tot een At lantische federatie, waarin de Ver. Sta ten de boventoon zullen voeren en de Europese partners zich zullen hebben Mocht men een ogenblik gedacht heb ben, dat er nog eerder een crisis aan de Noordelijke dan aan de Z.W. hoek van de Russische invloedssfeer in Europa zou ontstaan, de krachtige houding der Finse regering heeft de staking der Fin se communistische arbeiders blijkbaar tot een mislukking gedoemd. Die sta king had ongetwijfeld meer dan econo mische bedoelingen. Finnen, die het Russische staatsburgerschap genieten, zaten er achter, blijkbaar met de bedoe ling de Finse economie te ontredderen en, daarvan gebruik makend, hun land door een staatsgreep onder communis tisch bewind te orengen en tot een volg zame satelliet van Moskou te ken. Hetgeen de Russische machthebbers wel zeer welkom zou zijn, in de eerste plaats zijn de zeer oude fundamenten van de omdat ze dit land gaarne militair onder in dit deel van Sneek gebouwde huizen ^un leiding zouden hebben nu in het veel te ondiep. Bovendien zou er dan Russen thans geen gemakkelrjk leven in Zuid-Slavië, dat is duidelijk. Het komt echter niet zozeer op deze k-‘estie zelf aan, want er is altijd wel een stok te vinden als men een hond wil slaan, en aangezien Moskou Tito Wil treffen is het ene voorwendsel tot „doeltreffender maatregelen tegen de maarschalk” evengoed als het andere. Hitler ge bruikte Sudetenduitse en Danziger kwestie om bepaalde landen te treffen, waarom zou Stalin zich het lot van ex- witgardisten in Zuid-Slavië niet aantrek ken. Moskou spoort echter eerst de „waardige elementen in de Zuid-Slavi- I Noorden Noorwegen tot de tegenpartij, sche communistische partij die loyaal zijn aan marxisme en leninisme” nog eens aan zelf de Zuid-Slavische leiders te vervangen. Zij weten hoe zij deze eervolle taak moeten uitvoeren, zegt de Russische oproep, „in een interne demo- fabriek afgestaan, men spreekt van een cratie zijn dergelijke veranderingen van lening via de Wereldbank van het Wes- Dat ten aan Tito, zij het niet als deze vroeg, nl. 250 millioen dollar; dit wijst op toenemende Amerikaanse be langstelling voor Tito, maar toch ook weer niet op reeds zo vaste banden dat ze Amerika tot tussen beide komen zou den dwingen als vanuit Russische vazal staten een aanslag op Zuid-f'~vië werd gepleegd. Ook aan militaire inmenging via de Ver. Naties geloven we niet om dat een Russisch veto in de Veiligheids raad deze toch zou verhinderen. T •’.r als er op de Balkan iets gebeurt is het als een sneeuwbal die gaat rollen, dan komt misschien ook Griekenlands po sitie in het geding en daarvoor staan Engeland en de Ver. Staten borg. Daar zullen deze landen zich stellig verzetten tegen de Russische expansiedrang, waarom het in wezen gaat. Al met al is de toestand .lier onprettig voor een West-Europa, dat geen vuist kan maken, en waarschijnlijk nog in ja ren niet. Zelfs als de Ver. Staten volop wapenen leveren, wat nog te bezien staat, want al heeft Truman daar nog eens voor gepleit, het Huis van Afge vaardigden heeft zijn programma gehal veerd, al zal de Senaat er ook nog wel eens over spreken. Gehalveerd, omdat het Huis eerst e~ns wil zien of de lan den van het Atlantisch pact zelf ernst maken met hun militaire en economi sche samenwerking. Met de laatste loopt het niet gesmeerd, nu het op de inter nationale markten een gedrang wordt en ieder land voor zijn eigen export vecht en de tegenstellingen tussen de regeringen der landen die de vrije eco nomie en die welke de geleide economie voorstaan steeds scherper worden. Er was zelfs ’n gerucht dat ’t deerlijk in ’t nauw gebrachte Er-jeland aanstuv-de op een economische unie met de Ver. Staten, maar wie gelooft dat een der gelijk denkbeeld te Washington welkom zou zijn, nu Londen een socialistische economische politiek voert en de Ver. neer te leggen bij de Amerikaanse op- Staten verknocht blijven aan een Hbe- vattingen op politiek en economisch ter- rale? Het is juist uit Amerika dat de scherpste kritiek op Engeland wordt i van de Finse buit Ruslands min of meer tanend prestige in Oost-Europa zelf, i veroorzaakt door de opstandigheid van jTito, enigszins zou herstellen. Ja, die Tito! Wij hebben er al in menig weke- Wks overzicht op gewezen dat het met herkennen, die destijds waren opgewor- de verhouding van Tito’s Zuid-Slavië tot pen in verband met de ophoging van L maaiveld, om dit bouwrijp te maken. Men wierp deze wallen op langs de oever van de sloten en vaarten, die de toekomstige stad doorsneden. Binnen deze wallen stortte men de vulaarde, deels puin en scherven, deels allerhande andere afval. Men had nu ook dergelijke kleiwallen langs het water, dat oudtijds gevonden werd waar nu de Grote Kerk straat en de Marktstraat zich bevinden, en omdat zij ondoorlatend zijn voor wa ter, opgeworpen als zij waren om het buitenwater te keren uit de stadsdelen die er binnen waren gebouwd, moet men hier de oorzaken zoeken van het hoge grondwaterpeil onder die huizen, waar, bij ontstentenis van een drainering, het hemelwater tussen deze wallen stag neert. Ook op andere plaatsen rond het vroe gere kerkhof meent de heer Wynia der gelijke wallen gevonden te hebben, wat er op zou kunnen wijzen, dat ons ver moeden, dat de Grote Kerk oudtijds niet alleen door een muur, maar ook met een gracht omgeven was, inderdaad juist is. Intussen weten wij nog niet waar de andere kleiwallen gelopen hebben, die de grondwaterstand aan één zijde van de Marktstraat zo hoog hebben gemaakt Immers, er moet dan ook een wal heb ben gelopen evenwijdig aan de wal, langs de vroegere vaart aan de Marktstraat. Omdat de heer Hiemstra bij de werk zaamheden aap de genoemde kelder niet ver van het onbebouwde terrein, naast de ijzerzaak Geertsema, eveneens aan wijzingen vond van een gedempte gracht, spreekt hij het vermoeden uit, dat men hier oudtijds óók open water aantrof, als het verlengde van de Wip, welk water dan hier verbinding kreeg met de reeds beschreven grachten rond de Grote Kerk en Marktstraat. Het is een aardige gedachte, die niet onwaarschijnlijk ge noemd mag worden. Immers, de Wip in zijn huidige gedaante is een „blinde vestigde zich als advocaat eerst te Leeuwarden, daarna te Tzum en daar begon hg reeds bouwstoffen te ver zamelen voor zijn levenswerk, de ge schiedenis van Friesland. Hij werd tot historieschrijver van Friesland be noemd en in 1636 eerde men hem door hem aan de hogeschool te Franeker tot hoogleraar te benoemen, welk ambt hij een jaar later aanvaardde met een openbare rede. In z’n geschiedkundig werk stond hij eerst nog min of meer onder in vloed van romantici, maar naarmate hij vorderde, worstelde hij zich van hen vrij en vond een eigen inzicht. Hij droeg dit grote werk oP aan de stadhouder Ernst Casimir wie hij een grote liefde toedroeg. Het hele werk ademt een rustige, voorname stijl en men kan in ieder hoofdstuk de liefde voor z’n land terugvinden. De bewoners ”an de Winsemius- straat mogen trots zijn op deze grote Fries. De beste jaren van zijn leven bracht hij door op Sjacrdemahuis te Frane ker, veelal alleen met z’n studie, hij was on ehuwd en stierf aldaar op de 2e November van het jaar 1644. A. v. S. Van 26 t.e.m. 29 Augustus heeft het Amicitia Theater als hoofdnum mer „Een avontuur in Berlijn” waarin men zowel Marlene Dietrich als Jean Arthur kan bewonderen. Mariene Dietrich speelt een rol, welke een kolfje naar haar hand is, nl. die van de verleidelijke Erika von Schlütow, eenmaal vriendinnetje van Nazi-kop- stukken en die na de Amerikaanse bezetting een beschermer vindt in ka pitein John Pringle, die door John Lund gespeeld wordt. Jean Arthur speelt Phoebe Frost, vrouwelijk lid van het Amerikaanse Congres, die in Berlijn onderzoekt hoe het met het moreel der Amerikaanse bezettings troepen staat. Hoe de geschiedenis zich ontwikkelt als Phoebe verliefd wordt op Pringle en als de Duitse en Amerikaanse vrouw tegenover elkaar komen te staan, ga men zelf zien, deze boeiende film met sterk spel is dat alleszins waard. Op 30 en 31 ug. krijgen we als hoofdnummer „Het lied van de Woestijn” met Paul Hudson als Den nis Morgan, de avontuurlijke A i- kaan die vlak voor wereldoorlog II uitbreekt, in Marokko de Fransen een juist beeld weet te geven van de in triges welke de Duitsers er spinnen. Hij trekt zich het lot der Riff Ara bieren aan die van die intriges ook het slachtoffer zijn, beleeft vele avon turen en vat liefde op voor de rond trekkende zangeres Margot (Irene Manning). Bovengenoemde buurtvereniging hield Woensdag een boottocht voor kinderen. Hoewel de Bildt regen en onweer voorspeld had, ging het wel gemoed met de Eersteling van de Vries de Geeuw in richting Lang- weerder Wielen waar even aan land werd gegaan, maar niet lang, want men had al gauw last van ontelbare wespen. Er werd maar weer van wal gezet en naar de Goingarijpsterpoel gevaren. De magen waren intussen al goed voorzien. De kinderspelen lever den het volgende resultaat: Jongens 5 t.e.m. 7le pr. M. Cnossen, 2e H. Rienstra; meisjes 5-7: le L. Faber, 2e Tj. v. d. Meer; jongens 810: le P. Cnossen, 2e Joppie Couperus; meisjes 810le A. Faber, 2e H. Re geling; jongens 1014: le M. Cor- bier, 2e M. Faber; meisjes 1014: le A. Roosenberg, 2e T. Bruggenkamp; dames 14 en ouder: le mej. Corbier, 2e mej. de Weert; heren 14 en ouder: le v. d. Meer Sr., 2e v. d. Meer Jr. Er werd nog gekaatst en nog tal van spelletjes gedaan door groot en klein. Daarna ging het via de nieuwe sluis- werken van Terhorne naar een aan legplaats aan het Sneeker meer, waar ook nog het een en ander werd ge noten. Om goed half zeven lag de boot weer aan de Geeuwkade ge meerd. De kinderen waren de hele dag goed van het nodige voorzien en wa ren allen zeer voldaan, al verlangend naar een volgende keer. De Gedeputeerde Staten van Fries land hebben thans voor de eerste maal omtrent de uitkering van bij dragen uit het door de Provinciale Staten ingestelde studiefonds een be slissing genomen. In 25 gevallen werd een uitkering toegezegd; de bedragen daarvan variëren van 90 tot 700. onbebouwde „achteruten”, tuinen of bin- I boort, maar ook omdat het binnenhalen nenplaatsen. Er moeten dus andere ke ringen zijn. En nu had de heer Wynia, voorwerker bij gemeentewerken, al eens opgemerkt, dat men op verschillende plaatsen in de oude binnenstad kunst matig opgeworpen kleidammen kon (IX). Naar aanleiding van onze reeks ar tikelen over het Sneek van vóór vier eeuwen ontvingen wij van lezers enige vragen en opmerkingen, welke wij, al vorens onze rondwandeling te vervol gen, terloops zullen behandelen. Zo schreef de heer W. Zoethout ons, uit de mond van de welbekende, thans overleden kenner van oud-Sneek, H. Bakker, te hebben vernomen, dat de naam „Scharn” eigenlijk te maken had met de koemarkt, die vroeger gehouden werd op het „Groot Zuidend”, de straat die later de naam „Oude Koemarkt” kreeg. De mest van het daar op markt dagen vastgebonden vee zou na afloop van de markt mët wagens door de Ha- venzij straat gereden zijn, via het brug getje over de nu gedempte haven, en zo vervolgens naar de „Scharn”, waar de mest op een bult gereden werd en ten slotte in de daar voor de wal liggende schepen gedeponeerd. Vandaar dan de naam. Graag geven wij deze oplossing hier ter overweging. Dan was de heer Joh. Hiemstra vriendelijk enige ervaringen mede delen, opgedaan bij het dichten van een hardnekkig lekkende kelder onder het gebouw van de Ned. Handelmaatschap pij, hoek Marktstraat-Grote Kerkstraat. Ter gelegenheid van de aanleg van een diepriool door deze beide straten schre ven wij destijds, dat de Grote Kerk straat vroeger een watertje geweest moet zijn, dat mogelijk aansloot op een vaart langs de dijk, waaraan de Markt straat ontstond. Beide moeten reeds in de 15e eeuw gedempt zijn, zo al niet eer der. Nu was het vreemde, dat de grond waterstand onder genoemd pand, op de hoek van Marktstraat en Grote Kerk straat, veel hoger was dan elders. Hoe wel het plaveisel van de Marktstraat meer dan drie meter boven Fries Zomer- peil ligt, zat men hier op één meter diepte reeds in het kwelwater. En hoe- wel de bodem' van de kelder onder het bewuste pand volgens de berekeningen nog boven de grondwaterspiegel van Sneek moest liggen, drong het bodem water reeds op veel geringere diepte dan dit peil met grote kracht naar binnen, zodra men een gat in de kelderwand boorde. Het is nu merkwaardig te ver nemen welke oorzaak de heer Hiemstra, na overleg met het personeel van ge meentewerken, dat in de nabijheid meer dere malen grondwerk heeft verricht, meent te kunnen aanwijzen. Het was duidelijk, dat men hier te doen had met stagnerend water, dat, door de regen in de grond gekomen, niet naar elders kon afvloeien. Daar de bo vengrond van Sneek uit zeer zware, on doorlatende knipklei bestaat, is alleen afvoer van hemelwater mogelijk zij waarts, door riolen, greppels of sloten. Derhalve was op dit punt zijwaartse af vloeiing om de een of andere reden niet mogelijk. Fundamenten van huizen kon den de hinderpalen niet vormen, daartoe De meeste van onze acties zijn met succes verlopen; zoals het met alles gaat: aan alle goede din gen komt een eind. Zo zal dan op Donderdag 1 Sept, a.s. onze laatste actie worden ge houden. Er wordt dan nl. een toneelavond gegeven door het R.K. Toneel en wel des avonds om acht uur in Amicitia. Opgevoerd wordt: „De Man-in-Burger” een Amerikaans blijspel in drie bedrijven onder regie van Mevr. Fortuin—Zelle. Dit stuk zal u ontroeren en daar naast zult u zich toch kostelijk amuseren ook. Op deze avond wordt dan tevens het reddingboeitje bekend ge maakt waarop de hoofdprijs: een fiets is gevallen. Neem dus de door U ontvangen reddingboeitjes mee, komt lopend, de kans bestaat dat U fietsend naar huis kunt gaan. Laat in ieder geval Amicitia te klein zijn. De prijs is laag gesteld nl. 0.75 p. p. Is u het adres van onze penning meester vergeten? hier is het: Drukkerij Menno, giro 348578 of Rotterd. Bank. leiderschap volkomen natuurlijk”. I klinkt erg zachtzinnig maar het is dui delijk de bedoeling dat Moskou wenst dat het Zuid-Slavische leger en de com munistische partij de heer Tito likwi- deren. De maarschalk bij t»na tuur lijk zeer fel van zich af. Op zijn beurt publiceert hij een nota waarin op een vroeger Rus sisch stuk wordt geantwoord, waarin de Russen Tito een tegenstander en vijand van de Sovjet-Unie noemden, omdat hij met Engeland over de Zuid-Slavische eisen inzake Oostenrijks gebied zou heb ben onderhandeld. Tito geeft toe dit ge daan te hebben maar op aanraden van stromingen Molotow en Wysjinski zelf. Dit is stel- I lig juist, want tenslotte is het zo gegaan dat Rusland in een handeltje met de Westelijke geallieerden over het Oosten rijks vredesverdrag, afzag van steun aan de Zuid-Slavische eisen inzake Oos tenrijks gebied, waardoor Zuid-Slavië in zijn hemd bleef staan. De Russische be- Moskou nu al maandenlang T o ten val schuldiging welke beoogde, Tito ver te brengen, zowel langs allerlei onder- dacht te maken bij het Zuid-Slavische grondse wegen welke vooral over Bul garije en Albanië lopen, als door oproe pen aan het Zuid-Slavische volk en spe ciaal de communisten onder hen om Tito af te zetten. Van de laatste, dus bovengrondse actie, hebben we begin van deze week weer een staaltje ver nomen, toen Moskou in een nota aan de Zuid-Slavische regering dreigde met „doeltreffender maatregelen” ter ver dediging van de rechten van de Russi sche burgers die op „onmenselijke wijze” vervolgd worden in Zuid-Slavië, als Bel grado in deze geen wijziging in haar houding brengt. Wat de kwestie zelf betreft, deze komt hierop neer, dat er 12000 Russen in Zuid-Slavië zijn, die 28 jaar geleden toen het bolsjewisme in de Sovjet-Unie definitief had gezegevierd, daaruit als witgardisten werden verdre ven. Toen waren deze lieden Moskou niet welgevallig, doch volgens de Russen hebben ze in de tweede wereldoorlog Tito’s partisanen gesteund, daardoor pro-Sovjetrussische daden verricht en dus hun zonden geboet. Thans zijn deze In de Provinciale Bibliotheek be waart men de geschriften van Pier Winsemius en vooral zijn hoofdwerk de „Chronique ofde Historische Ge schriften van Vrieslant beginnende van den jaere nae des werelds Schep- pinge 3635 voor Christi tot den jaere 1622, waarachter een Beschrijvin- ge van Vrieslants Grietenijen en Steden”, gewoonlijk in het kort genoemd de Winsemius kroniek, wordt zeer veel geraadpleegd door verschillende geleerden en historici. Wie was deze Pier Winsemius? En hoe kwam deze tot dit grote werk? Hij werd geboren in het je~r 1586 te Leeuwarden waar zijn vader leraar was aar de latijnse school. Als kind kon Pier dan ook geen beter mentor verlangen dan zijn vader en toen hij in 1612 aan de Franeker Hogeschool als student werd ingeschreven was hij reeds zo goed gevormd dat hij al gauw bekend stond, als een schitte rend lid van de bekende dispuutcolle- ges, een soort studentenclub waar meestal onder leiding van een profes sor over verschillende dingen werd goede betrekkingen gedebatteerd. darm”, voorbestemd om ten eeuwigen dage als vergaarbak te dienen van wat de Sneker grachten aandrijven. Blijkens de oude stadsplattegronden was de toe stand in het midden van de 16e eeuw al net eender, en eerst in het begin van de vorige eeuw heeft men het euvel van de vervuiling gepoogd te bestrijden door een groot riool aan te leggen, dat Wip en stadsgracht direct verbond. Heeft de heer Hiemstra gelijk, dan moet het ver lengde van de Wip dus al heel lang ge leden zijn f.edicht, wellicht gelijk met de demping van de andere bovengenoemde grachten. Reeds vroeger konden wij dit tijdstip, aan de hand van de in de vul ling van deze grachten gevonden aar- dewerkscherven, bepalen op de 15e, mis schien nog 14e eeuw. Maar er zouden nog meerdere ge gevens ter beschikking moeten komen om het vroegere bestaan van het ver lengde van de Wip even gerust te kun nen aannemen als de voormalige grach ten in de Grote Kerkstraat, Markt straat, en wellicht ook rond het Oud Kerkhof. Immers, men kan de Wip óók opvatten als een kunstmatig gegraven haven om de boterschepen gelegenheid te geven zo dicht mogelijk aan de Waag te komen. Immers, een ander plein, geschikt voor opslag, bezat het middel eeuwse Sneek niet, waar het verkeer meer op varen dan op rijden was inge richt. De naam „Wip” herinnert er nog aan, dat hier eenmaal een „wip” of hijs kraan stond, die de botervaten uit de schepen op de wal takelde. Daarom, zolang er nog geen zekerheid bestaat in deze, houden wij ons aanbe volen voor berichten van lezers, die menen enige gegevens meer te kunnen leveren, hetzij uit overlevering, hetzij verkregen op grond van bepaalde graaf werkzaamheden of bodemvondsten. H. Halbertsma.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1949 | | pagina 1