Kiekje
Buitenlands overzicht
s
1'
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
■I
Nieuwe oudheidkundige vondsten
uit Sneker bodem
UIT HET VERLEDEN
i
i
VRIJDAG 3 FEBRUARI 1950
L. KIEZEBRINK
J72
N.C.L.B.
s.
Adoptie Eist (Bet.)
Rantsoenbonnen voor koffie
5
-- Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD -7=
A G JE N D A
KLEINZAND 7 - Telef. 2872
De hardrijderij om spek
op het Grootzand
De „Sneek-Bazar”
Dicendo Discimus
speelt een amusant stuk goed
Frankrijk erkent Bao Dai, Rusland Ho Tsji Minh -
De Russen vestigen China’s aandacht op Zuid-Azië
- Amerika gaat waterstofbommen maken
SNEEKER NIEUWSBLAD
Redacteur:
De vroegere molen van de fam. Kok op hoek OudvaartZomerrak.
Het begin van de Leeuwarderweg in 1920
ID
54
8.
anl
GESLAAGD.
Op het examen var 1 Februari van
het „Centraal Bureau voor Stenografie
„Groote” en Machinesohrgven slaagden
voor het diploma Machineschrijven de
dames: L. Schildstra, D. Bouma en R.
Visser, allen te Woudsend, opgeleid door
Inst. „Groote” te Sneek.
Bij de aankondiging van de nieuwe
koffiebon 424 Algemeen Is vermeld, dat
de rantsoenwaarde van de in omloop
zijnde rantsoenbonnen HD en BD een
rantsoen onveranderd 125 gram koffie
per bon bljjft. De rantsoenbon HD een
rantsoen is evenwel nimmer voor koffie
aangewezen. De bedoelde koffie-rant-
soenbon van de H-serle draagt de aan
duiding H 16 125 gram koffie (groene
ondergrond). De laatstgenoemde rant
soenbon blijft dus onveranderd zijn rant,
soenwaarde van 125 gram koffie per
Vrjjdag 3 Februari. „Friesche Uitvaart
Verzorging”. Ledenvergadering in
café Knorr, te Sneek.
Vrijdag 3 Februari. In café-restaurant
van Leeuwen, Parkstraat 1. De
monstratie voor Biljart-liefhebbers.
Partij tussen GehrelsBrandsma.
Aanvang 's avonds 8 uur.
Zondag 5 Februari. „De Dageraad”. 7e
Lezing, ’s voorm. 10 uur in zaal
Piso.
Woensdag 8 Februari. Chr. Fanfare
corps „Concordia” te IJlst. Jaar
lijkse uitvoering met medewerking
van de toneelclub „Us Wille”, ’s av.
8 uur in „Ons Gebouw”.
Vrijdag 3 en Zaterdag 4 Februari. Ba
zar van .de Voetbalver. „Sneek” in
het Geb. v. Chr. Bel. Aanvang 7
uur. Zaterdagmiddag van 36 uur
voor de jeugd.
Dinsdag 7 Februari. Zeyl’s Bank. Lezing
door Ds. K. T. Smits over Canada
en Filmvertoning over Canada en
Amerika, ’s avonds 7.30 uur in
Amicitia.
Donderdag 16 Februari. Chr. Gymn. Ver.
„Advendo”. Grote uitvoering.
Advertentieprijs 15 ct. per m.m.
Bij contract (handelsadv.) lager.
Abonnementsprijs f 2.50 per half
jaar. Franco per post i 3.75 per
half jaar.
Giro 50748 ten name van Firma
E. J. Drijfhout, Sneek.
der
rote
i de
sl
Ie
men
ijet-
de
een
net
op
aak
de
iwe
be-
feit
dit
het
fen,
tar,
een
lies
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS.
Administratie
Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co.
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
>ben
een
loen
aar-
ling
af
in a.
des,
der
leu-
jste,
aas.
uit-
djes
van
aag
ge
was
om-
urlg
het
een
bill
Redactie-adres
srd,*^
Ka
len
'CT-
vist
aai
tijd
ons
&e-
I is
fde
tei-
ne-
aar
al
ga-
Veg
tel-
>er-
eker
dag
ring
am-
alle
i
Ifs,
en-
die
en
rij-
ooi
Toen enige tijd na de bevrijding in
1945 door een daartoe benoemde com
missie vanwege de Ned. Herv. Kerk een
onderzoek werd ingesteld naar de scha
de aan kerkgebouwen en andere eigen
dommen der Ned. Herv. gemeenten door
de oorlog toegebracht, werd besloten
dat gemeenten die niet of niet noemens
waard getroffen waren, zich geheel of
ten dele het lot dier zwaar getroffenen
zouden aantrekken, de zgn. adoptie.
Eist in de Betuwe werd voor een deel
toegewezen aan Apeldoorn en voor een
ander deel aan Sneek en omliggende ge
meenten. Reeds spoedig werd hier ter
plaatse een bedrag van ƒ8000 bijeenge
bracht. Enige tijd geleden hebben de
Kerkvoogden alhier een vergadering be
legd, waarin bij de afgevaardigden uit
de omtrek krachtig werd aangedrongen
deze adoptie royaal te steunen, gezien
het feit dat hier geen schade is toege
bracht en in Eist de hele kerk c.a. ver
woest is. Het college hier ter plaatse
kwam met een voorstel bij de kerkeraad
om gedurende vijf jaar vier collecten in
de kerk te houden, welker opbrengst
dan zou worden aangevuld tot een jaar
lijkse bfjdrage van ƒ3000. De kerkeraad
de
laar
ids-
leer
van
laar
we
laar
i de
heel
'aar
der_
Maandag 13 Februari. Coöp. Boeren
leenbank „Woudsend”, Algemene
Ledenvergadering.
Op het examen van het Centraal
Bureau voor Stenografie „Groote” op 1
Februari slaagden van dc Chr. Handels-
avondschool en Chr. U.L.O. alle candi-
daten voor bet diploma Machineschrij
ven nl. B. de Boer, B Hottinga, Sj. v.
d. Wal, A. Abma, J. Ha.der, A. Hen-
drlksma, P. Smits, G. Bijl, A. Folkert-
zal komen en dat de Chinezen onder sma.
zware druk niet alleen de havens langs
de gehele Gele Zee zullen afstaan, maar
ook de provinciale besturen in Mant-
sjoerije, Binnen Mongolië en Sinkiang
die thans met de Russen samenwerken,
onveranderd zullen laten en dus prac-
tisch zelf zullen medewerken deze ge
bieden van hun rijk los te weken. Door
een dergelijke politiek versterken de
Russen niet alleen aun eigen rijk, maar
vuren zij ook de Chinese expansiezucht
naar het Zuiden aan, en houden daar
door zowel Zuid-Azië als het Westen in
onrust. Dat kan alleen maar voordelig
voor Rusland zijn, hoe uitgebreider de
sfeer van onrust is, hoe meer de Ame
rikaanse steun moet uitgerekt, en hoe
schraler ze wordt. Tot deze Russische
taktiek om overal in de wereld moeilijk
heden te veroorzaken behoort stellig
ook het Russische besluit geen mede
werking aan de Ver. Naties te verlenen,
zolang de Chinese nationalisten er ver
tegenwoordigd zijn. Voorts de belem
meringen welke ze het verkeer van het
Westen met Berlijn weer in de weg
leggen, en het verzet waartoe ze de
communisten in het Westen oproepen
tegen de wapenaanvoer uit Amerika
naar de West-Europese landen. De ver
dragen tot deze leveranties tussen Ame
rika en deze landen zijn nu tot stand
gekomen, een poging om deze te ver
hinderen door middel van stakingen der
havenarbeiders, belooft misschien niet
zoveel, maar kan volgens Moskou altijd
toch nog tot enige stagnatie leiden. In
het bijzonder in Frankrijk, waar de com
munisten nog machtig zijn en waar ook
onder de andere partijen een felle ver
deeldheid heerst, de regering kreeg
er haar begroting maar op het kantje
af door kan dat het geval zijn, even
als in Italië, waar nu eindelijk een nieu
we regering-de Gasperl gevormd is, die
slechts door een snelle uitvoering van
een vooruitstrevend program o.a. inzake
landhervorming een verder afzakken
van het land in communistische richting
zal kunnen voorkomen. Ook over België
kan men niet geheel gerust zijn. Welis
waar zijn de communisten daar niet zo
machtig, doch de volksraadpleging over
de terugkeer van koning Leopold zweept
daar de politieke hartstochten zo op,
dat er allerlei gevaren dreigen.
Vrijdag 3 t.e.m. Maandag 6 Februari.
Amicitia Theater, ’s Avonds te 8
uur en Zondag tevens te 5 uur: de
film in Technicolor „Strijd in het
Rotsgebergte”.
Naar wij vernemen is de afwikkeling
van de in het water gevallen hardrijderij
om spek op ’t Grootzand met een aar
dige geste van de Winkeliersver. Groot,
zand gesloten; de ingeschreven paren
ontvangen als troostprijs per paar 2
pond spek, de rest, 70 pond spek, is
overgedragen aan de gemeentelijke in
stelling voor sociale zorg die ongetwij
feld hier wel weg mee weet.
Waar dan kennelijk het streven der
Russen is de wereld overal in onrust te
houden om ze rijp te maken voor hun
eigen doeleinden, en dit schijnt te moe
ten leiden tot een gevaarlijke versnip
pering van de Amerikaanse steun aan
extra bedreigde gebieden, is het ge
makkelijk te begrijpen, dat Amerika
zelf streeft naar een eigen machtscen
trum van waaruit het denkt de tegen
werkende krachten nog in evenwicht te
kunnen houden. Het wil dus een eigen
bewapening die de aanstokers van de
onrust in de wereld in bedwang kan
houden of als er een uitbarsting komt,
kan vernietigen. Daarom heeft de rege-
ring-Truman nu ook besloten de wa-
terstofatoombom te vervaardigen, en
voorts is het te verwachten dat als dr.
Jessup, de speciale ambassadeur der
Ver. Staten en de Amerikaanse staf
chefs hun reis door Azië zullen hebben
beëindigd, van Amerikaanse zijde nieu
we pogingen zullen worden gedaan om
Japan in het Verre Oosten, zo goed als
West-Dultsland in Europa op de voor
grond te brengen. En steeds sterker zal
de drang van Washington op geheel
West-Europa worden om één geheel te
vormen, in welk opzicht men trouwens
thans in ons werelddeel zelf ook vrij
actief is, en waarbij de heer Stikker als
directeur van de organisatie voor Eu
ropese samenwerking nu een belang
rijke rol speelt. Engeland en de Scandi
navische landen kwamen tot een be
perkt accoord inzake economische sa
menwerking, maar Londen blijft toch
lauw ten opzichte van een volledige sa
menwerking met ’t W.-Europese vaste
land, de banden met het Gemenebest
zijn blijkbaar daarvoor te vast. Ten
slotte zij vermeld dat de Ver. Naties nu
het vraagstuk van Jeruzalem vastgelo
pen is, een nieuw plan hebben. Men wil
nu een deel der stad aan Israël toe
wijzen, een ander deel aan Transjorda-
nië en een klein gebied dat de Heilige
plaatsen omvat onzijdig verklaren en
onder Uno-beheer stellen.
In ’t Gebouw voor Chr. Belangen or
ganiseert de Voetbalver. „Sneek” een
bazar, die gisteravond is geopend. He
den Vrijdag en morgen Zaterdag is er
nog gelegenheid om er een kijkje te
nemen. Bij kijken zal het zeer zeker niet
blijven, want de talrijke attracties die
de bezoekers worden geboden nopen tot
meedoen. Er is voor elk wat wils; wat
dat alles is verklappen we niet maar
men zal versteld staan. Alles draait
daar om zeer luxe prjjzen. Er is een keu
rig Ingerichte theetuin en een orkest
zorgt voor pittige accordeonmuziek.
Verder zijn er bioscoopvoorstellingen
met tal van sportfilms. Zaterdagmiddag
een speciale jeugdmiddag. Kortom een
bazar die de voorafgaande georgani
seerd door de v.v. Sneek verre zal over
treffen.
De afd. Sneek van de Ned. Chr.
Landarbeiders- en Zuiveibewerkersbond
kwam Maandagavond in jaarvergade
ring in Aere Perennius onder leiding
van de heer W. Hoekstra bijeen. Deze
sprak een kort openingswoord, waarin
hg allen hartelijk verwelkomde, in ’t bg-
zonder het lid van het Hoofdbestuur, de
heer Boer van Assen, vertegenwoordi
gers van de Chr. Besturenbond en afge.
vaardigden van zusterverenigingen uit
de omtrek. Nadat de heer De Leeuw een
bijbelinleiding had gegeven, werden de
verslagen van de diverse functionarissen
uitgebracht. De heer Boer sprak daar
op een propagandistisch woord, waarin
hij wees op de toestand van enige tien
tallen jaren terug, toen er vrijwel geen
organisatie bestond en de sociale positie
van de arbeiders slecht was. Door de
opkomst der vakbeweging zijn tal van
verbeteringen tot stand gekomen, o.nu
de pensionnering van onze arbeiders, en
het is nu zo, dat de jongeren als ’t ware
in een opgemaakt bed komen. Op hen
rust nu de plicht de vakbeweging trouw
te blgven en sterk te maken, opdat door
hun lauwheid datgene wat verkregen
werd, niet weer verloren ga. Het ver
dere deel van de avond werd gevuld
met voordrachten, spraakwaterval, een
historisch overzicht op rijm. Een col
lecte voor het t.b.c.fonds „D.E.L.” werd
gehouden, waarna de voorz. met een
woord van dank aan alle medewerken
den de vergadering met gebed sloot.
„It is an ill windMisschien heeft
praeses P. Obbema Woensdag ook wel
aan dat Engelse spreekwoord gedacht,
toen hij een vrij talrijk publiek welkom
kon heten bij de fuif van de gymnasias
tenver. Dicendo Discimus in Amicitia.
Had de westenwind alle illusies van een
Elfmerentocht op de volgende dag weg
geblazen, hij had D.D. geen windeieren
gelegd want menig schaatsrijder zou ab
sent gebleven zgn op deze avond,
als hij of zij Donderdag had moeten rij
den. Maar ook dan zouden ze iets moois
gemist hebben, want het was een zeer
amusante avond. Het programma be
perkte zich tot de opvoering van een
toneelstuk, een „treurspel”. Godfried
Bomans heeft met speelse geest in
Bloed en Liefde grandioze onzin ge
pleegd met een aantal historische figu
ren en de hang van het publiek naar ro
mantiek en melodramatiek gehekeld. De
anachronismen waren ook al niet van d i
lucht. Een uitstekend stuk voor een
schoolclub, alle hulde voor de keus en
voor de regisseur, de heer Wadman, die
zijn troepje spelers klaarblijkelijk hard
had laten werken om een behoorlijke
vertolking te bereiken. Ze was zelfs
meer dan behoorlijk voor jonge ama
teurs; we hebben er een prettige avond
mee gehad. We bedwingen ditmaal de
lust enkele spelers een bijzondere pluim
te geven. Het groepje in z’n geheel heeft
zo zgn best gedaan, was zo goed op
elkaar afgestemd en mocht zich zo koes
teren in zonnige waardering van het pu
bliek dat we de sterren nu maar daar
laten. Rector dr Blankert, die tot regis
seur, spelers en organisatoren na het laat
ste bedrijf woorden van dank richtte,
koesterde zelfs de hoop dat een dergelijk
groepje spelers ook nog eens een stuk
uit de oudheid zou aandurven. Namens
de docenten bood hij de speelsters en
spelers van de belangrijkste rollen bloe
men resp. sigaretten aan. Tevoren had
den deze zelf bg monde van de praeses
en een der hoofdvertolkers hun regis
seur terecht ook nog even hun waar
dering getoond door het aanbieden van
een tweetal boekwerken, terwijl Obbema
de speelsters ook al bloemen aanbood en
allen die hadden meegewerkt, en dat
waren er heel wat, gezamenlgk een
taart. Er waren nog meer speeches en
bloemen, want in z’n openings- en wel
komstwoord had de praeses er aan er-
innerd dat Dicendo Discimus nu haar
zevende lustrum vierde, gelukkig onder
gunstige omstandigheden, want nu zijn
zowat alle leerlingen van het gym. lid
van D.D., dat nu 70 leden telt. Rector
dr Blankert kwam, na ook al een woord
van welkom tot de bezoekers gericht te
hebben, de vereniging gelukwensen met
het bereiken van dit kroonjaar; dat ze
volwassen is blgkt wel uit het feit dat
ze zich pas een eigen gironr. heeft aan
geschaft. Men mag dat wel in gedachten
houden ook, want het „drama” heeft
ontzaglijk veel bloed, maar gezien de
voortreffelijke costumering en het
navenante décor, ook veel geld gekost;
hopelijk heeft de verloting de financiële
zorgen wat verlicht. De rector consta
teerde dat D.D. een actief geestelijk
lever heeft weten te ontplooien en een
stuwende kracht in het gymnasiale leven
hier is geworden. Moge ze, aldus de rec
tor, deze taak tot in lengte van jaren met
evenveel succes voortzetten, daarbij
mede namens docenten bloemen aanbie
dend, welke de secretaresse in ontvangst
kwam nemen. Ze kreeg er meer, want de
voorzitter van de Leeuwarder gymna
siastenclub kwam ook al met een
speechje en bloemen, Voorzitter v. Ree-
kum van Studiesport getuigde eveneens
van het medeleven van zijn vereniging
en de baby onzer Sneker schoolclubs,
die van het Chr. lyceum, bleef niet ach
ter met goede woorden en bloemen. Eén
gezellig bal, met muziek van dansor-
kest Jac. Westhof, en onder leiding van
de heer v. d. Zwaag was het slot van dit
gymnasiastenfeest.
Woensdag 8 Februari. Ned. Ver. van
Fabrieksarbeiders. Opvoering van
Cabaret-revue „Kijk uitdeze
kant op”, ’s Avonds 8 uur in
Amicitia.
I. mingen Wij weten alleen, dat er tot
Wg mogen, als conservator van 1
Sneker Museum, de laatste tijd niet kla
gen over de oudheden, die, opgedolven
uit Sneek’s ingewanden, hun weg naar
Kleinzand 12 vinden. Nu er eenmaal een
plaats in Sneek is, waar de Sneker oud-
heden nuttige diensten kunnen bewijzen
voor de liefhebbers van de plaatselijke
historie, raakt er veel minder van deze
zaken verloren, of in niet-Sneker han
den. En als men eens nagaat wat er zo
al na het jaar 1939, het oprichtingsjaar
van het Sneker Museum, bijeen is ge
bracht, dan mogen we zeer tevreden zijn
over de wgze, waarop Sneek een schro
melijke achterstand bezig is in te halen.
Nu al weer ruim een jaar geleden
leverde de aanleg van het nieuwe riool
in Marktstraat en Grote Kerkstraat
heel wat zaken op, die ons een nieuw
inzicht gaven op de ontwikkeling van
Sneek’s oudste stadsdelen. Misschien
herinnert men zich nog hetgeen wij hier
over schreven destijds in dit blad. Met
enige spanning wachtten wij dus de re
sultaten af van de voortzetting van de
graverijen, zoals deze waren uitgezet
langs Wip, Waagplein en Peperstraat,
alsmede Schaapmarktplein. Al enkele
malen uitgesteld, moesten zij, wegens
het invallen van de vorst, onverwacht
worden stopgezet, en het ziet er op het
ogenblik, dat wij dit schrgven, nog niet
naar uit, dat men spoedig weer kan be-
ginnen. Omdat het werk nog niet vol
tooid was, hadden wij aanvankelijk nog
willen wachten met iets te vertellen
over de nu gevonden resten van oud-
Sneek. Maar omdat elders al iets ge
schreven is over de bodemvondsten, me
nen we onze lezers nigt langer in span
ning te mogen houden, al is er dan tot
dusverre niet zoveel voor het licht ge
komen als de vorige maal.
Alle Snekers zullen wel gezien hebben
de gegraven sleuven rond de Wip. En
misschien ook wel de hoop stenen heb
ben opgemerkt tegenover het Postkan
toor, zo moeizaam losgehakt en omhoog
gewerkt. Dat is eigenlijk ook het voor
naamste, wat te relden valt van de
graverijen. Want omdat men hier in
een laag gedeelte van oud-Sneek is, be
hoeft men de riolen niet diep te leggen,
met het gevolg dat men eigenlijk niet,
of nauwelijks door de vele malen eerder
opgewerkte, losse bovengrond heen
kwam. Alleen aan de Noordzijde van de
Wip stiet men op recht in de bodem ge
slagen. aangepunte palen, die er op
kunnen wijzen, dat oudtijds de walbe-
schoeiïng hier iets meer terug lag. Maar
het kunnen ook wel ankers zijn geweest,
waaraan de eigenlijke walbeschoeiing
werd bevestigd, om inzakken te voor
komen. Want er werden maar enkele
van zulke palen gevonden.
Maar nu dan die steenhoop in de hoek
bg het Postkantoor. Daar is natuurlijk
al menige vraag over gesteld. Er werd
al beweerd, het was een restant van
de stins „Kronenburg”. Maar dat gaat
mg eigenlek wel wat te ver.
In de eerste plaats weten wij helemaal
niet, of er ooit wel een stins Kronen
burg is geweest. De rij huizen aan de
Westkant ven de Wip heette zo, maar
dat wil niet zeggen, dat daar oorspron
kelijk een sterkte stond van die naam.
Men kan ook heel eenvoudig het rijtje
huizen zo hebben genoemd. Want Vin-
kenburg, Hanenburg, Kippenburg, al
tenburg, Uilenburg enzovoort, zijn toch
De N. R. Crt. wees er dezer dagen
terecht op dat hoe verder men naar het
Oosten komt hoe gevaarlijker de toe
stand schgnt; in het Westen van de
hierboven besproken gebieden treft men
niet alleen de hechtste Amerikaanse
garanties, maar is ook de economische
bijstand welke de betrokken landen
moet ontrukken aan Russische pro
paganda al op gang, in het bijzonder in
Perzië, maar hoe verder men komt naar
het Oosten, hoe labieler de toestand
wordt. Wanneer echter de gevaren in
het Verre Oosten het grootst zgn, dan
behoeft dat niet alleen voort te vloeien
uit een samenwerking van Russisch en
Chinees communisme, betoogt een
Frans blad, doch kan het ook een gevolg
zijn van RussischChinese tegenstel
lingen. De Russen, begerig naar Noord
Chinees gebied, zouden trachten de uit-
breidingszucht der Chinezen op Zuid-
Azië te richten, opdat zij daar vergoe
ding zouden zoeken voor wat zg in het
Noorden aan Rusland, terwille van een
bondgenootschap, zouden moeten af
staan. Met Polen heeft Moskou net zo
gehandeld. Dat RussischChinees bond
genootschap is nog altijd niet gesloten,
al zgn de verwachtingen in de Westerse
diplomatieke wereld dat het er toch van
Vorige week is India officieel een re
publiek geworden. Al sedert midden
1947, toen Engeland India de vrijheid
gaf, was tot die stap besloten, nu wa
ren eerst alle maatregelen om het plan
uit te voeren, gereed. Er is een grond
wet tot stand gekomen, welke een de
mocratische basis voor de republiek
legt, elke mannelijke en vrouwelijke
meerderjarige burger krijgt het kies
recht, en wat dit betekent wordt eerst
duidelijk als men bedenkt dat tot nu
toe nog 87 der bevolking geen kies
recht had. Natuurlijk zal zulk een
snelle ontwikkeling moeilijkheden en
spanningen in de binnenlandse politiek
veroorzaken, doch het Westen kan er
alleen maar blij mee zijn, dat deze grote
staat in Zuid-Azië nu op democrati
sche leest geschoeid is en hopen dat dit
een voorbeeld moge zijn voor de vele
jonge staten, welke daar ontstaan zijn.
Een voorbeeld dat ook vertrouwen wekt
omdat het India gelukt is de godsdienst
twisten welke het verscheurden, in de
laatste jaren te bedwingen. Daarnaast
mag men hopen dat de democratische
staatsvorm waarvoor India koos, een
band zal vormen met het democratische
Westen, waardoor het grote invloed zal
kunnen uitoefenen op het indammen van
het communisme dat zich gaandeweg
ten noorden van Turkije, Perzië en
Afghanistan, India, Pakistan, Birma,
Vietnam en Siam een weg heeft ge
baand. Het zwakste in deze dam is
Vietnam (het oude Franse Cochin Chi
na) waar de Fransen nu de regering
Bao Dai officieel hebben erkend, doch
Rusland In het voetspoor van de com
munistische Chinese regering de Viet-
minh, d. w. z. de opstandige beweging
van Ho Tsji Minh als het officiële be
wind erkende. Dat wijst er wel op dat
Russen en Chinezen hier een kans zien
een breuk in de dam te veroorzaken.
Het Westen heeft feitelijk geen andere
keus dan met Frankrijk Bao Dai te
steunen. De Amerikanen willen dat be
wind dan ook wel erkennen, als Enge
land voorgaat, dat echter belemmerd
wordt In zgn beslissing omdat India en
Pakistan, delen van het Gemenebest
het zelf niet doen. We hebben het daar
over in ons vorig overzicht al gehad,
maar men krijgt sterk de indruk dat
Vietnam een soort Griekenland van het
Verre Oosten is. De Griekse regering,
ofschoon verre van sympathiek voor
het Westen, werd door de Ver. Staten
en Engeland krachtig tegen de op
standelingen gesteund omdat het hier
een sleutelpositie betrof, welke anders
aan Rusland ten deel zou vallen. Wil
men de stelling in Z.-Azië behouden,
dan zal men met dergelijke hulp ook
Vietnam moeten afgrendelen. Andere
zwakke punten zijn Birma en Siam,
waar de communistische Chinese rege
ring hevig tegen het huidige bewind
stookt, dat „de daar gevestigde Chine
zen wreed zou behandelen”, en waar het
in het leger gist zodat de adj. opper
bevelhebber Katsj Songgram zelfs
moest worden verbannen. Pakistan
schijnt een beetje te flirten met Mos
kou, omdat het ruzie heeft met India
over Kasjmir, Afghanistan lonkt op zijn
beurt naar Moskou, omdat het met
Pakistan overhoop ligt over bepaalde
gebieden aan de Khyberpas, maar het
houdt twee ijzers in ’t vuur, want het
zoekt ook toenadering tot Perzië, wel
ker regering op de Ver. Staten steunt.
En dan komen we aan gebied, waar de
Turken hun legers nog steeds gemobili
seerd houden, nu al jaren lang, omdat
ze beducht zijn voor een Russische aan
val, maar die van Amerika en Engeland
een soort garantie hebben dat ze dan
zullen worden bijgestaan, omdat deze
staten Rusland niet aan de Bosporus,
en dus aan de Middellandse Zee, wen
sen.
het j het jaar 1709 een zéér oud, middeleeuws
huis aan stond, genaamd het „Withuis”,
dat, volgens het verhaal, gezet was door
een heerschap, uit de stand der Friese
edelen dus.
Verder had men dan in de nabijheid
’t meer bekende „Leeuwenburg”, daar
waar later „Amicitia” verrees, een stins,
eenmaal bewoond door Lou Donia, Griet
man van Wymbritseradeel. Het stond
niet aan de straat, doch bezat een voor
plein, dat eerst later werd volgebouwd.
Napjus zegt hierover, dat de oude voor
gevel toen achtergevel werd.
En nu het onlangs gevonden funda
ment. Dit ligt een heel eind buiten de
rooilijn, zowel van Leeuwenburg als
Kronenburg. Intussen weten wij, dat de
rooilijnen op het laatst der 15e eeuw al
net zo verliepen, In dit stadsdeel, als
tegenwoordig. Had op dit punt dus wer
kelijk een stins of ander gebouw ge
staan, dan moest dit vóór die tgd al zijn
afgebroken. Maar beziet men de stenen
eens goed, die van het fundament afko
men, dan kan dit fundament ónmogelijk
ouder zijn dan de 15e eeuw. Waren de
stenen ouder, dan moesten zij nóg groter
zijn van stuk. Bovendien was aan het
fundament in later tgd blgkbaar nog
wat gedokterd, gezien de eraan verwerk
te drielingsteentjes bovenin. Verder had
het fundament een betrekkelijk klein
oppervlak. Al met al geloof ik daarom,
dat wij hier niet met een stins te doen
hebben. Maar met de klip, het funda
ment, waarop geplaatst wasde
„Wip”, de hijskraan, waaraan het water
zijn naam ontleend heeft. Want deze
kraan bestond al heel lang en diende er
toe de in de Wip gemeerde pramen en
schuiten snel te lossen van hun ladingen
boter, die vervolgens onder de Sneker
Waag werden gewogen en verhandeld.
Er ging daar in de 15e en 16e eeuw heel
wat om, omdat de boeren uit een wijde
omtrek gedwongen waren hun boter uit
sluitend te Sneek aan de markt te bren
gen. Men kan wel zeggen, dat Sneek’s
hele bestaan op deze verplichte handel
dreef. Vandaar, dat de burgerij zo angst
vallig waakte op het nakomen van deze
verplichtingen, door de burgers meer op
prijs gesteld dan de landman, gelijk men
zich denken kan. Alle onderlinge ruzies
tussen de Friese steden kwamen uit dit
kwaad voortde befaamde veldslag tus
sen de Snekers en Leeuwarders bij Bar-
rahuis was ook het gevolg van een
boteroorlog, ontstaan toen Leeuwarden
birnen de Sneker botergrenzen ging
opereren.
Als men nog mocht menen, dat men
in deze tijden nog geen behoorlijke kra
nen had, dan moet men maar eens naar
ouden prenten en schilderijen kijken uit
middeleeuwse steden als Brugge, Ham
burg, Dantzig, enzovoorts. Daar had
men toen al kranen, die boven de masten
var zeeschepen uitreikten en voortbe
wogen werden door geweldige tredmo
lens, waarin een dozijn manen, zo niet
meer, hun uren voltraden. Kon Sneek
zulke koopsteden lang niet benaderen,
een flinke hijskraan zal ook onze stad
toen zeker hebben kunnen bouwen, en
daar wijst dan de zwaarte van de stenen
voet op, die, dicht onder het straatop-
pervlak, tot op heden toe bewaard Is
gebleven.
De volgende maal iets over andere bo
demvondsten, meer bg toeval niet lang
geleden In onze stad gedaan.
heeft gaarne in dit voorstel bewilligd.
bon behouden.
en
een
e»
i
U
i(
dt
>ten
egd
rj
i
e