Kiekje Buitenlands overzicht s 1' Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST ■I Nieuwe oudheidkundige vondsten uit Sneker bodem UIT HET VERLEDEN i i VRIJDAG 3 FEBRUARI 1950 L. KIEZEBRINK J72 N.C.L.B. s. Adoptie Eist (Bet.) Rantsoenbonnen voor koffie 5 -- Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD -7= A G JE N D A KLEINZAND 7 - Telef. 2872 De hardrijderij om spek op het Grootzand De „Sneek-Bazar” Dicendo Discimus speelt een amusant stuk goed Frankrijk erkent Bao Dai, Rusland Ho Tsji Minh - De Russen vestigen China’s aandacht op Zuid-Azië - Amerika gaat waterstofbommen maken SNEEKER NIEUWSBLAD Redacteur: De vroegere molen van de fam. Kok op hoek OudvaartZomerrak. Het begin van de Leeuwarderweg in 1920 ID 54 8. anl GESLAAGD. Op het examen var 1 Februari van het „Centraal Bureau voor Stenografie „Groote” en Machinesohrgven slaagden voor het diploma Machineschrijven de dames: L. Schildstra, D. Bouma en R. Visser, allen te Woudsend, opgeleid door Inst. „Groote” te Sneek. Bij de aankondiging van de nieuwe koffiebon 424 Algemeen Is vermeld, dat de rantsoenwaarde van de in omloop zijnde rantsoenbonnen HD en BD een rantsoen onveranderd 125 gram koffie per bon bljjft. De rantsoenbon HD een rantsoen is evenwel nimmer voor koffie aangewezen. De bedoelde koffie-rant- soenbon van de H-serle draagt de aan duiding H 16 125 gram koffie (groene ondergrond). De laatstgenoemde rant soenbon blijft dus onveranderd zijn rant, soenwaarde van 125 gram koffie per Vrjjdag 3 Februari. „Friesche Uitvaart Verzorging”. Ledenvergadering in café Knorr, te Sneek. Vrijdag 3 Februari. In café-restaurant van Leeuwen, Parkstraat 1. De monstratie voor Biljart-liefhebbers. Partij tussen GehrelsBrandsma. Aanvang 's avonds 8 uur. Zondag 5 Februari. „De Dageraad”. 7e Lezing, ’s voorm. 10 uur in zaal Piso. Woensdag 8 Februari. Chr. Fanfare corps „Concordia” te IJlst. Jaar lijkse uitvoering met medewerking van de toneelclub „Us Wille”, ’s av. 8 uur in „Ons Gebouw”. Vrijdag 3 en Zaterdag 4 Februari. Ba zar van .de Voetbalver. „Sneek” in het Geb. v. Chr. Bel. Aanvang 7 uur. Zaterdagmiddag van 36 uur voor de jeugd. Dinsdag 7 Februari. Zeyl’s Bank. Lezing door Ds. K. T. Smits over Canada en Filmvertoning over Canada en Amerika, ’s avonds 7.30 uur in Amicitia. Donderdag 16 Februari. Chr. Gymn. Ver. „Advendo”. Grote uitvoering. Advertentieprijs 15 ct. per m.m. Bij contract (handelsadv.) lager. Abonnementsprijs f 2.50 per half jaar. Franco per post i 3.75 per half jaar. Giro 50748 ten name van Firma E. J. Drijfhout, Sneek. der rote i de sl Ie men ijet- de een net op aak de iwe be- feit dit het fen, tar, een lies Verschijnt: DINSDAGS en VRIJDAGS. Administratie Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co. Kantoor: GROOTZAND 55 Telefoon 3005 (K 5150) >ben een loen aar- ling af in a. des, der leu- jste, aas. uit- djes van aag ge was om- urlg het een bill Redactie-adres srd,*^ Ka len 'CT- vist aai tijd ons &e- I is fde tei- ne- aar al ga- Veg tel- >er- eker dag ring am- alle i Ifs, en- die en rij- ooi Toen enige tijd na de bevrijding in 1945 door een daartoe benoemde com missie vanwege de Ned. Herv. Kerk een onderzoek werd ingesteld naar de scha de aan kerkgebouwen en andere eigen dommen der Ned. Herv. gemeenten door de oorlog toegebracht, werd besloten dat gemeenten die niet of niet noemens waard getroffen waren, zich geheel of ten dele het lot dier zwaar getroffenen zouden aantrekken, de zgn. adoptie. Eist in de Betuwe werd voor een deel toegewezen aan Apeldoorn en voor een ander deel aan Sneek en omliggende ge meenten. Reeds spoedig werd hier ter plaatse een bedrag van ƒ8000 bijeenge bracht. Enige tijd geleden hebben de Kerkvoogden alhier een vergadering be legd, waarin bij de afgevaardigden uit de omtrek krachtig werd aangedrongen deze adoptie royaal te steunen, gezien het feit dat hier geen schade is toege bracht en in Eist de hele kerk c.a. ver woest is. Het college hier ter plaatse kwam met een voorstel bij de kerkeraad om gedurende vijf jaar vier collecten in de kerk te houden, welker opbrengst dan zou worden aangevuld tot een jaar lijkse bfjdrage van ƒ3000. De kerkeraad de laar ids- leer van laar we laar i de heel 'aar der_ Maandag 13 Februari. Coöp. Boeren leenbank „Woudsend”, Algemene Ledenvergadering. Op het examen van het Centraal Bureau voor Stenografie „Groote” op 1 Februari slaagden van dc Chr. Handels- avondschool en Chr. U.L.O. alle candi- daten voor bet diploma Machineschrij ven nl. B. de Boer, B Hottinga, Sj. v. d. Wal, A. Abma, J. Ha.der, A. Hen- drlksma, P. Smits, G. Bijl, A. Folkert- zal komen en dat de Chinezen onder sma. zware druk niet alleen de havens langs de gehele Gele Zee zullen afstaan, maar ook de provinciale besturen in Mant- sjoerije, Binnen Mongolië en Sinkiang die thans met de Russen samenwerken, onveranderd zullen laten en dus prac- tisch zelf zullen medewerken deze ge bieden van hun rijk los te weken. Door een dergelijke politiek versterken de Russen niet alleen aun eigen rijk, maar vuren zij ook de Chinese expansiezucht naar het Zuiden aan, en houden daar door zowel Zuid-Azië als het Westen in onrust. Dat kan alleen maar voordelig voor Rusland zijn, hoe uitgebreider de sfeer van onrust is, hoe meer de Ame rikaanse steun moet uitgerekt, en hoe schraler ze wordt. Tot deze Russische taktiek om overal in de wereld moeilijk heden te veroorzaken behoort stellig ook het Russische besluit geen mede werking aan de Ver. Naties te verlenen, zolang de Chinese nationalisten er ver tegenwoordigd zijn. Voorts de belem meringen welke ze het verkeer van het Westen met Berlijn weer in de weg leggen, en het verzet waartoe ze de communisten in het Westen oproepen tegen de wapenaanvoer uit Amerika naar de West-Europese landen. De ver dragen tot deze leveranties tussen Ame rika en deze landen zijn nu tot stand gekomen, een poging om deze te ver hinderen door middel van stakingen der havenarbeiders, belooft misschien niet zoveel, maar kan volgens Moskou altijd toch nog tot enige stagnatie leiden. In het bijzonder in Frankrijk, waar de com munisten nog machtig zijn en waar ook onder de andere partijen een felle ver deeldheid heerst, de regering kreeg er haar begroting maar op het kantje af door kan dat het geval zijn, even als in Italië, waar nu eindelijk een nieu we regering-de Gasperl gevormd is, die slechts door een snelle uitvoering van een vooruitstrevend program o.a. inzake landhervorming een verder afzakken van het land in communistische richting zal kunnen voorkomen. Ook over België kan men niet geheel gerust zijn. Welis waar zijn de communisten daar niet zo machtig, doch de volksraadpleging over de terugkeer van koning Leopold zweept daar de politieke hartstochten zo op, dat er allerlei gevaren dreigen. Vrijdag 3 t.e.m. Maandag 6 Februari. Amicitia Theater, ’s Avonds te 8 uur en Zondag tevens te 5 uur: de film in Technicolor „Strijd in het Rotsgebergte”. Naar wij vernemen is de afwikkeling van de in het water gevallen hardrijderij om spek op ’t Grootzand met een aar dige geste van de Winkeliersver. Groot, zand gesloten; de ingeschreven paren ontvangen als troostprijs per paar 2 pond spek, de rest, 70 pond spek, is overgedragen aan de gemeentelijke in stelling voor sociale zorg die ongetwij feld hier wel weg mee weet. Waar dan kennelijk het streven der Russen is de wereld overal in onrust te houden om ze rijp te maken voor hun eigen doeleinden, en dit schijnt te moe ten leiden tot een gevaarlijke versnip pering van de Amerikaanse steun aan extra bedreigde gebieden, is het ge makkelijk te begrijpen, dat Amerika zelf streeft naar een eigen machtscen trum van waaruit het denkt de tegen werkende krachten nog in evenwicht te kunnen houden. Het wil dus een eigen bewapening die de aanstokers van de onrust in de wereld in bedwang kan houden of als er een uitbarsting komt, kan vernietigen. Daarom heeft de rege- ring-Truman nu ook besloten de wa- terstofatoombom te vervaardigen, en voorts is het te verwachten dat als dr. Jessup, de speciale ambassadeur der Ver. Staten en de Amerikaanse staf chefs hun reis door Azië zullen hebben beëindigd, van Amerikaanse zijde nieu we pogingen zullen worden gedaan om Japan in het Verre Oosten, zo goed als West-Dultsland in Europa op de voor grond te brengen. En steeds sterker zal de drang van Washington op geheel West-Europa worden om één geheel te vormen, in welk opzicht men trouwens thans in ons werelddeel zelf ook vrij actief is, en waarbij de heer Stikker als directeur van de organisatie voor Eu ropese samenwerking nu een belang rijke rol speelt. Engeland en de Scandi navische landen kwamen tot een be perkt accoord inzake economische sa menwerking, maar Londen blijft toch lauw ten opzichte van een volledige sa menwerking met ’t W.-Europese vaste land, de banden met het Gemenebest zijn blijkbaar daarvoor te vast. Ten slotte zij vermeld dat de Ver. Naties nu het vraagstuk van Jeruzalem vastgelo pen is, een nieuw plan hebben. Men wil nu een deel der stad aan Israël toe wijzen, een ander deel aan Transjorda- nië en een klein gebied dat de Heilige plaatsen omvat onzijdig verklaren en onder Uno-beheer stellen. In ’t Gebouw voor Chr. Belangen or ganiseert de Voetbalver. „Sneek” een bazar, die gisteravond is geopend. He den Vrijdag en morgen Zaterdag is er nog gelegenheid om er een kijkje te nemen. Bij kijken zal het zeer zeker niet blijven, want de talrijke attracties die de bezoekers worden geboden nopen tot meedoen. Er is voor elk wat wils; wat dat alles is verklappen we niet maar men zal versteld staan. Alles draait daar om zeer luxe prjjzen. Er is een keu rig Ingerichte theetuin en een orkest zorgt voor pittige accordeonmuziek. Verder zijn er bioscoopvoorstellingen met tal van sportfilms. Zaterdagmiddag een speciale jeugdmiddag. Kortom een bazar die de voorafgaande georgani seerd door de v.v. Sneek verre zal over treffen. De afd. Sneek van de Ned. Chr. Landarbeiders- en Zuiveibewerkersbond kwam Maandagavond in jaarvergade ring in Aere Perennius onder leiding van de heer W. Hoekstra bijeen. Deze sprak een kort openingswoord, waarin hg allen hartelijk verwelkomde, in ’t bg- zonder het lid van het Hoofdbestuur, de heer Boer van Assen, vertegenwoordi gers van de Chr. Besturenbond en afge. vaardigden van zusterverenigingen uit de omtrek. Nadat de heer De Leeuw een bijbelinleiding had gegeven, werden de verslagen van de diverse functionarissen uitgebracht. De heer Boer sprak daar op een propagandistisch woord, waarin hij wees op de toestand van enige tien tallen jaren terug, toen er vrijwel geen organisatie bestond en de sociale positie van de arbeiders slecht was. Door de opkomst der vakbeweging zijn tal van verbeteringen tot stand gekomen, o.nu de pensionnering van onze arbeiders, en het is nu zo, dat de jongeren als ’t ware in een opgemaakt bed komen. Op hen rust nu de plicht de vakbeweging trouw te blgven en sterk te maken, opdat door hun lauwheid datgene wat verkregen werd, niet weer verloren ga. Het ver dere deel van de avond werd gevuld met voordrachten, spraakwaterval, een historisch overzicht op rijm. Een col lecte voor het t.b.c.fonds „D.E.L.” werd gehouden, waarna de voorz. met een woord van dank aan alle medewerken den de vergadering met gebed sloot. „It is an ill windMisschien heeft praeses P. Obbema Woensdag ook wel aan dat Engelse spreekwoord gedacht, toen hij een vrij talrijk publiek welkom kon heten bij de fuif van de gymnasias tenver. Dicendo Discimus in Amicitia. Had de westenwind alle illusies van een Elfmerentocht op de volgende dag weg geblazen, hij had D.D. geen windeieren gelegd want menig schaatsrijder zou ab sent gebleven zgn op deze avond, als hij of zij Donderdag had moeten rij den. Maar ook dan zouden ze iets moois gemist hebben, want het was een zeer amusante avond. Het programma be perkte zich tot de opvoering van een toneelstuk, een „treurspel”. Godfried Bomans heeft met speelse geest in Bloed en Liefde grandioze onzin ge pleegd met een aantal historische figu ren en de hang van het publiek naar ro mantiek en melodramatiek gehekeld. De anachronismen waren ook al niet van d i lucht. Een uitstekend stuk voor een schoolclub, alle hulde voor de keus en voor de regisseur, de heer Wadman, die zijn troepje spelers klaarblijkelijk hard had laten werken om een behoorlijke vertolking te bereiken. Ze was zelfs meer dan behoorlijk voor jonge ama teurs; we hebben er een prettige avond mee gehad. We bedwingen ditmaal de lust enkele spelers een bijzondere pluim te geven. Het groepje in z’n geheel heeft zo zgn best gedaan, was zo goed op elkaar afgestemd en mocht zich zo koes teren in zonnige waardering van het pu bliek dat we de sterren nu maar daar laten. Rector dr Blankert, die tot regis seur, spelers en organisatoren na het laat ste bedrijf woorden van dank richtte, koesterde zelfs de hoop dat een dergelijk groepje spelers ook nog eens een stuk uit de oudheid zou aandurven. Namens de docenten bood hij de speelsters en spelers van de belangrijkste rollen bloe men resp. sigaretten aan. Tevoren had den deze zelf bg monde van de praeses en een der hoofdvertolkers hun regis seur terecht ook nog even hun waar dering getoond door het aanbieden van een tweetal boekwerken, terwijl Obbema de speelsters ook al bloemen aanbood en allen die hadden meegewerkt, en dat waren er heel wat, gezamenlgk een taart. Er waren nog meer speeches en bloemen, want in z’n openings- en wel komstwoord had de praeses er aan er- innerd dat Dicendo Discimus nu haar zevende lustrum vierde, gelukkig onder gunstige omstandigheden, want nu zijn zowat alle leerlingen van het gym. lid van D.D., dat nu 70 leden telt. Rector dr Blankert kwam, na ook al een woord van welkom tot de bezoekers gericht te hebben, de vereniging gelukwensen met het bereiken van dit kroonjaar; dat ze volwassen is blgkt wel uit het feit dat ze zich pas een eigen gironr. heeft aan geschaft. Men mag dat wel in gedachten houden ook, want het „drama” heeft ontzaglijk veel bloed, maar gezien de voortreffelijke costumering en het navenante décor, ook veel geld gekost; hopelijk heeft de verloting de financiële zorgen wat verlicht. De rector consta teerde dat D.D. een actief geestelijk lever heeft weten te ontplooien en een stuwende kracht in het gymnasiale leven hier is geworden. Moge ze, aldus de rec tor, deze taak tot in lengte van jaren met evenveel succes voortzetten, daarbij mede namens docenten bloemen aanbie dend, welke de secretaresse in ontvangst kwam nemen. Ze kreeg er meer, want de voorzitter van de Leeuwarder gymna siastenclub kwam ook al met een speechje en bloemen, Voorzitter v. Ree- kum van Studiesport getuigde eveneens van het medeleven van zijn vereniging en de baby onzer Sneker schoolclubs, die van het Chr. lyceum, bleef niet ach ter met goede woorden en bloemen. Eén gezellig bal, met muziek van dansor- kest Jac. Westhof, en onder leiding van de heer v. d. Zwaag was het slot van dit gymnasiastenfeest. Woensdag 8 Februari. Ned. Ver. van Fabrieksarbeiders. Opvoering van Cabaret-revue „Kijk uitdeze kant op”, ’s Avonds 8 uur in Amicitia. I. mingen Wij weten alleen, dat er tot Wg mogen, als conservator van 1 Sneker Museum, de laatste tijd niet kla gen over de oudheden, die, opgedolven uit Sneek’s ingewanden, hun weg naar Kleinzand 12 vinden. Nu er eenmaal een plaats in Sneek is, waar de Sneker oud- heden nuttige diensten kunnen bewijzen voor de liefhebbers van de plaatselijke historie, raakt er veel minder van deze zaken verloren, of in niet-Sneker han den. En als men eens nagaat wat er zo al na het jaar 1939, het oprichtingsjaar van het Sneker Museum, bijeen is ge bracht, dan mogen we zeer tevreden zijn over de wgze, waarop Sneek een schro melijke achterstand bezig is in te halen. Nu al weer ruim een jaar geleden leverde de aanleg van het nieuwe riool in Marktstraat en Grote Kerkstraat heel wat zaken op, die ons een nieuw inzicht gaven op de ontwikkeling van Sneek’s oudste stadsdelen. Misschien herinnert men zich nog hetgeen wij hier over schreven destijds in dit blad. Met enige spanning wachtten wij dus de re sultaten af van de voortzetting van de graverijen, zoals deze waren uitgezet langs Wip, Waagplein en Peperstraat, alsmede Schaapmarktplein. Al enkele malen uitgesteld, moesten zij, wegens het invallen van de vorst, onverwacht worden stopgezet, en het ziet er op het ogenblik, dat wij dit schrgven, nog niet naar uit, dat men spoedig weer kan be- ginnen. Omdat het werk nog niet vol tooid was, hadden wij aanvankelijk nog willen wachten met iets te vertellen over de nu gevonden resten van oud- Sneek. Maar omdat elders al iets ge schreven is over de bodemvondsten, me nen we onze lezers nigt langer in span ning te mogen houden, al is er dan tot dusverre niet zoveel voor het licht ge komen als de vorige maal. Alle Snekers zullen wel gezien hebben de gegraven sleuven rond de Wip. En misschien ook wel de hoop stenen heb ben opgemerkt tegenover het Postkan toor, zo moeizaam losgehakt en omhoog gewerkt. Dat is eigenlijk ook het voor naamste, wat te relden valt van de graverijen. Want omdat men hier in een laag gedeelte van oud-Sneek is, be hoeft men de riolen niet diep te leggen, met het gevolg dat men eigenlijk niet, of nauwelijks door de vele malen eerder opgewerkte, losse bovengrond heen kwam. Alleen aan de Noordzijde van de Wip stiet men op recht in de bodem ge slagen. aangepunte palen, die er op kunnen wijzen, dat oudtijds de walbe- schoeiïng hier iets meer terug lag. Maar het kunnen ook wel ankers zijn geweest, waaraan de eigenlijke walbeschoeiing werd bevestigd, om inzakken te voor komen. Want er werden maar enkele van zulke palen gevonden. Maar nu dan die steenhoop in de hoek bg het Postkantoor. Daar is natuurlijk al menige vraag over gesteld. Er werd al beweerd, het was een restant van de stins „Kronenburg”. Maar dat gaat mg eigenlek wel wat te ver. In de eerste plaats weten wij helemaal niet, of er ooit wel een stins Kronen burg is geweest. De rij huizen aan de Westkant ven de Wip heette zo, maar dat wil niet zeggen, dat daar oorspron kelijk een sterkte stond van die naam. Men kan ook heel eenvoudig het rijtje huizen zo hebben genoemd. Want Vin- kenburg, Hanenburg, Kippenburg, al tenburg, Uilenburg enzovoort, zijn toch De N. R. Crt. wees er dezer dagen terecht op dat hoe verder men naar het Oosten komt hoe gevaarlijker de toe stand schgnt; in het Westen van de hierboven besproken gebieden treft men niet alleen de hechtste Amerikaanse garanties, maar is ook de economische bijstand welke de betrokken landen moet ontrukken aan Russische pro paganda al op gang, in het bijzonder in Perzië, maar hoe verder men komt naar het Oosten, hoe labieler de toestand wordt. Wanneer echter de gevaren in het Verre Oosten het grootst zgn, dan behoeft dat niet alleen voort te vloeien uit een samenwerking van Russisch en Chinees communisme, betoogt een Frans blad, doch kan het ook een gevolg zijn van RussischChinese tegenstel lingen. De Russen, begerig naar Noord Chinees gebied, zouden trachten de uit- breidingszucht der Chinezen op Zuid- Azië te richten, opdat zij daar vergoe ding zouden zoeken voor wat zg in het Noorden aan Rusland, terwille van een bondgenootschap, zouden moeten af staan. Met Polen heeft Moskou net zo gehandeld. Dat RussischChinees bond genootschap is nog altijd niet gesloten, al zgn de verwachtingen in de Westerse diplomatieke wereld dat het er toch van Vorige week is India officieel een re publiek geworden. Al sedert midden 1947, toen Engeland India de vrijheid gaf, was tot die stap besloten, nu wa ren eerst alle maatregelen om het plan uit te voeren, gereed. Er is een grond wet tot stand gekomen, welke een de mocratische basis voor de republiek legt, elke mannelijke en vrouwelijke meerderjarige burger krijgt het kies recht, en wat dit betekent wordt eerst duidelijk als men bedenkt dat tot nu toe nog 87 der bevolking geen kies recht had. Natuurlijk zal zulk een snelle ontwikkeling moeilijkheden en spanningen in de binnenlandse politiek veroorzaken, doch het Westen kan er alleen maar blij mee zijn, dat deze grote staat in Zuid-Azië nu op democrati sche leest geschoeid is en hopen dat dit een voorbeeld moge zijn voor de vele jonge staten, welke daar ontstaan zijn. Een voorbeeld dat ook vertrouwen wekt omdat het India gelukt is de godsdienst twisten welke het verscheurden, in de laatste jaren te bedwingen. Daarnaast mag men hopen dat de democratische staatsvorm waarvoor India koos, een band zal vormen met het democratische Westen, waardoor het grote invloed zal kunnen uitoefenen op het indammen van het communisme dat zich gaandeweg ten noorden van Turkije, Perzië en Afghanistan, India, Pakistan, Birma, Vietnam en Siam een weg heeft ge baand. Het zwakste in deze dam is Vietnam (het oude Franse Cochin Chi na) waar de Fransen nu de regering Bao Dai officieel hebben erkend, doch Rusland In het voetspoor van de com munistische Chinese regering de Viet- minh, d. w. z. de opstandige beweging van Ho Tsji Minh als het officiële be wind erkende. Dat wijst er wel op dat Russen en Chinezen hier een kans zien een breuk in de dam te veroorzaken. Het Westen heeft feitelijk geen andere keus dan met Frankrijk Bao Dai te steunen. De Amerikanen willen dat be wind dan ook wel erkennen, als Enge land voorgaat, dat echter belemmerd wordt In zgn beslissing omdat India en Pakistan, delen van het Gemenebest het zelf niet doen. We hebben het daar over in ons vorig overzicht al gehad, maar men krijgt sterk de indruk dat Vietnam een soort Griekenland van het Verre Oosten is. De Griekse regering, ofschoon verre van sympathiek voor het Westen, werd door de Ver. Staten en Engeland krachtig tegen de op standelingen gesteund omdat het hier een sleutelpositie betrof, welke anders aan Rusland ten deel zou vallen. Wil men de stelling in Z.-Azië behouden, dan zal men met dergelijke hulp ook Vietnam moeten afgrendelen. Andere zwakke punten zijn Birma en Siam, waar de communistische Chinese rege ring hevig tegen het huidige bewind stookt, dat „de daar gevestigde Chine zen wreed zou behandelen”, en waar het in het leger gist zodat de adj. opper bevelhebber Katsj Songgram zelfs moest worden verbannen. Pakistan schijnt een beetje te flirten met Mos kou, omdat het ruzie heeft met India over Kasjmir, Afghanistan lonkt op zijn beurt naar Moskou, omdat het met Pakistan overhoop ligt over bepaalde gebieden aan de Khyberpas, maar het houdt twee ijzers in ’t vuur, want het zoekt ook toenadering tot Perzië, wel ker regering op de Ver. Staten steunt. En dan komen we aan gebied, waar de Turken hun legers nog steeds gemobili seerd houden, nu al jaren lang, omdat ze beducht zijn voor een Russische aan val, maar die van Amerika en Engeland een soort garantie hebben dat ze dan zullen worden bijgestaan, omdat deze staten Rusland niet aan de Bosporus, en dus aan de Middellandse Zee, wen sen. het j het jaar 1709 een zéér oud, middeleeuws huis aan stond, genaamd het „Withuis”, dat, volgens het verhaal, gezet was door een heerschap, uit de stand der Friese edelen dus. Verder had men dan in de nabijheid ’t meer bekende „Leeuwenburg”, daar waar later „Amicitia” verrees, een stins, eenmaal bewoond door Lou Donia, Griet man van Wymbritseradeel. Het stond niet aan de straat, doch bezat een voor plein, dat eerst later werd volgebouwd. Napjus zegt hierover, dat de oude voor gevel toen achtergevel werd. En nu het onlangs gevonden funda ment. Dit ligt een heel eind buiten de rooilijn, zowel van Leeuwenburg als Kronenburg. Intussen weten wij, dat de rooilijnen op het laatst der 15e eeuw al net zo verliepen, In dit stadsdeel, als tegenwoordig. Had op dit punt dus wer kelijk een stins of ander gebouw ge staan, dan moest dit vóór die tgd al zijn afgebroken. Maar beziet men de stenen eens goed, die van het fundament afko men, dan kan dit fundament ónmogelijk ouder zijn dan de 15e eeuw. Waren de stenen ouder, dan moesten zij nóg groter zijn van stuk. Bovendien was aan het fundament in later tgd blgkbaar nog wat gedokterd, gezien de eraan verwerk te drielingsteentjes bovenin. Verder had het fundament een betrekkelijk klein oppervlak. Al met al geloof ik daarom, dat wij hier niet met een stins te doen hebben. Maar met de klip, het funda ment, waarop geplaatst wasde „Wip”, de hijskraan, waaraan het water zijn naam ontleend heeft. Want deze kraan bestond al heel lang en diende er toe de in de Wip gemeerde pramen en schuiten snel te lossen van hun ladingen boter, die vervolgens onder de Sneker Waag werden gewogen en verhandeld. Er ging daar in de 15e en 16e eeuw heel wat om, omdat de boeren uit een wijde omtrek gedwongen waren hun boter uit sluitend te Sneek aan de markt te bren gen. Men kan wel zeggen, dat Sneek’s hele bestaan op deze verplichte handel dreef. Vandaar, dat de burgerij zo angst vallig waakte op het nakomen van deze verplichtingen, door de burgers meer op prijs gesteld dan de landman, gelijk men zich denken kan. Alle onderlinge ruzies tussen de Friese steden kwamen uit dit kwaad voortde befaamde veldslag tus sen de Snekers en Leeuwarders bij Bar- rahuis was ook het gevolg van een boteroorlog, ontstaan toen Leeuwarden birnen de Sneker botergrenzen ging opereren. Als men nog mocht menen, dat men in deze tijden nog geen behoorlijke kra nen had, dan moet men maar eens naar ouden prenten en schilderijen kijken uit middeleeuwse steden als Brugge, Ham burg, Dantzig, enzovoorts. Daar had men toen al kranen, die boven de masten var zeeschepen uitreikten en voortbe wogen werden door geweldige tredmo lens, waarin een dozijn manen, zo niet meer, hun uren voltraden. Kon Sneek zulke koopsteden lang niet benaderen, een flinke hijskraan zal ook onze stad toen zeker hebben kunnen bouwen, en daar wijst dan de zwaarte van de stenen voet op, die, dicht onder het straatop- pervlak, tot op heden toe bewaard Is gebleven. De volgende maal iets over andere bo demvondsten, meer bg toeval niet lang geleden In onze stad gedaan. heeft gaarne in dit voorstel bewilligd. bon behouden. en een e» i U i( dt >ten egd rj i e

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1950 | | pagina 1