Buitenlands overzicht
Provinciale Kroniek
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
5e JAARGANG No 20
VRIJDAG 10 MAART 1950
L. KIEZEBRINK
Oe nieuwe koffiebon
Opheffing kantoor van de hypo
theken en het Kadaster te Sn^ek?
-Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD -
K.V.P. candidatenlijst voor
Prov. Statenverkiezing
KLEINZAND 7 - Telef. 2872
De Kilima’s en Lou Bandy
Klankbeeld van Sneek
V.V.D.
Onrustig Frankrijk - Duitsland en het Saargebied
-Frontaanval van Churchill op de Labourregering
3
I
SNEEKER NIEUWSBLAD
Redacteur:
a
Doe like it ek al net bést.
k
Us Frysk orkest yn aksje by Jen fan de repetysjes, dy’t de grounslach binne fan in goede ütfiering.
As it nije skoallejier bigjint, sille ek
de berntsjes dy’t yn Aldeboam yn ’e
Een twaalftal schepen, gebouwd op Nederlandse werven, zijn symbolisch
overgedragen aan de Hog. Commissaris Mohammed Rum en zijn bestemd
voor de Verenigde Staten van Indonesië.
Proefvaart van een der schepen met de Indonesische vlag in top
Stadichoan mear „Proef-
skoallen”.
earste klasse fan de iepenbiere skoalle
komme net mear omstean leare mar sil
it ünderwiis oanslute by hwat hja al
oan kennis üt har e.gen (Fryske) om-
jowing meinimme.
De ütslach fan dizze „proef” sil fan
greate ynfloed wêze op de üntjowing
fan it ünderwiis oan de skoallen yn
Fryslan.
NIJEZIJL. Benoemd tot werkman in
de kaasmakerij van de Zuivelfabriek te
Binnenwijzend (N.H.), de heer A. An-
tonides van hier.
Bon 425 Algemeen is aangewezen
voor het kopen van 125 gram koffie.
Deze bon kan met ingang van 10 Maart
1950 worden gebruikt en blgft geldig
tot en met 25 Maart. Het rantsoen moet
dienen voor zes weken, zodat op 20 April
1950 een nieuwe koffiebon zal worden
aangewezen.
De heer W. Veeninga te Nijezijl ving
onlangs een snoek van 95 cm. lengte,
welke nog 10 cm. langer was dan zijn
2-jarig dochtertje. De fotograaf heeft
ze beide op een plaatje vastgelegd.
Advertentieprijs 15 ct. per m.m.
Bij contract (handelsadv.) lager.
Abonnementsprijs 1 2.50 per half
jaar. Franco per post f 3.75 per
half jaar
Giro 50748 ten name van Firma
E. J. Drijfhout, Sneek.
De officiële candidatenlijst van
LÖ
ie
de
ar
is-
ier
an
lar
we
lar
..de
Redactie-adres
Nederlands bekendste en meest po
pulaire Hawaiian-ensemble, de Kilima’s,
heeft vijftien jaar op de planken ge
staan en dit merkwaardig jubileum is
Woensdagavond in onze plaats gevierd
met een feestvoorstelling, die een groot
aantal liefhebbers van de kunst met een
kleine „k” naar Amicitia had getrok
ken.
Spijt hebben ze er zeker niet van ge
had, want het stelletje artiesten dat het
Nederlands Theaterbureau voor het
voetlicht bracht, was het neusje van
de zalm. Daar waren in de eerste plaats
de jubilarissen zelf. In het programma
was een kort artikeltje aan het jubi
leum van de Kilima’s gewijd en daarin
stond het zo treffend; het zijn alleen
de zeer goede „nummers”, die hun
plaats weten te handhaven alle ja-
ren en alle concurrentie ten spijt. Nu
Bill Buysman en de zijnen hebben deze
uitspraak weer eens op ondubbelzinnige
wijze bevestigd. Het succes dat ze met
hun romantische en zoetvloeiende melo
dieën hadden, was buitengewoon.
Maar niet alleen de Kilima’s oefenden
een grote aantrekkingskracht uit op het
talrijke publiek, Lou Bandy was met
hen gekomen en het bleek dat ook deze
„oude rot” nog niets van zijn populari
teit heeft ingeboet. Altijd weer weet hij
„zijn” publiek met zijn sentimentele
praatjes en liedjes te pakken en als hg
eenmaal flink „los” is en dat was
hg deze avond ouderwets dan ge
beurt er wat. Joop de Leur begeleidde
hem zoals we van deze vaardige pianist
gewend zijn.
Vanzelfsprekend waren dit de hoogte
punten van het aantrekkelijke menu,
maar ook de andere gerechten waren
heel genietbaar. De Cristo’s brachten
excellente staaltjes acrobatiek, Ted Va
lerio had uitbundig succes met zijn ac-
cordeonspel en last not least blonk
Willy Alfredo uit met zijn prettige en
vlotte conference. Zijn voor de vuist
gemaakte liedjes over onderwerpen uit
de zaal leverden een waardevolle bij
drage tot het grote succes van deze
avond.
rog een vrome wens, al be-
Engelse troonrede over de
samenwerking vriendelgke
Deze troonrede sprak niet
manen!! Natuurlijk zijn de Amerikanen
èn bij de Saarkwcstie èn bij de vernie
ling van de Duitse oorlogsindustrie wat
minder geïnteresseerd dan Frankrijk en
Engeland, zij hebben veel meer het oog
gericht op een snelle opbouw van een
sterk West-Duitsland. Daarom is
Washington deze Saarovereenkomst al
licht minder gunstig gezind dan Enge
land, ze verstoort de pogingen tot W.-
Europese éénwording h. i. maar, en
men beseft in de Ver. Staten eigenlijk
niet dat W.-Duitsland voor deze één
wording geen enkel offer over heeft,
maar het streven er naar slechts uit
buit om er voordelen voor zich zelf uit
te halen. Intussen; een vredesverdrag
met geheel Duitsland is er nog lang
niet, de Fransen kunnen dus voorlopig
de Saarmijnen rustig exploiteren.
It neamen fan de namme „Roaitske”
sil sünder mis tüzenen Friezen wer yn
't sin bringe, hoe’t inkelde jierren lyn de
iene nel de oare ütfiering fan dat sjong-
spul kloften folk loek en hoe’t jong en
üld, stêdlju en bütenfolk, dér jounen
fan great geniet oan bilibben. Mar net
allinne foar de barkers wie „Roaitske”
ünforjitlik, ek de musyklju rekken gean-
de, en dat wie fan dy gefolgen, dat it
„Roaitske”-ensemble ütgroeide ta it
„L.O.F.” (nou de Stifting „Ljouwerter
Orkest Forbün”). Under de lieding fan
George Stam waerden yn stêd en pro-
vinsje forskate konserten jown, en ek
troch it stypjen fan oratoria en sjong-
spullen waerd it „L.O.F.” al gaueftich
ünmisber foar it sang en musyk
leavjend publyk.
Nou is dit orkest mei syn 42 musi-
kanten in saneamd „keamerorkest”. De
ütfiering fan de greatere symfoanyske
wurken wurdt oan it Grinzer Orkest
oerlitten. En de forhalding tusken beide
Noardlike orkesten is goed. In lytse by-
drage fan it Ryk foar it Fryske mu-
syklibben wurdt sadwaende ek troch
„Kunst aan Allen” forparte tusken
„L.O.F.” en „G.O.V.”,
Naar wij vernemen koestert de rege
ring het plan ruim een dertigtal kanto
ren voor de bewaring van hypotheken
en het kadaster in Nederland op te
heffen en onder te brengen bij kantoren
in grotere steden. Tot de eerste kan
toren welke voor opheffing in aanmer
king komen zouden behoren Sneek en
Heerenveen, zodat deze dienst te Leeu
warden zou worden gecentraliseerd.
Onnodig te zeggen dat deze opheffing
een groot ongerief zou betekenen voor
vele instanties en particulieren. We
denken hierbij aan gemeentelijke en wa-
terschapsinstanties, aan notarissen enz.
Het laatste woord zal over deze even
tuele opheffing dan ook nog wel niet
gesproken zijn en een actie tot behoud
van de dienst alhier schijnt ons alles
zins gewettigd.
De Regionale Omroep Noord zal op
28 Maart een klankbeeld uitzenden, dat
geheel aan onze stad zal gewijd zijn.
Onze medewerker de Friese schrijver
Abe Brouwer aan wie men de samen
stelling en organisatie heeft opgedra
gen, heeft een groot aantal ingezetenen
bereid gevonden hieraan mede te wer
ken. Door de uitgezonden zang, schet
sen en gesproken woord, afgewisseld
door interviews zal het gehele Noorden
en waar men de R. O. N. ook kan be
luisteren, medeleven en een indruk krij
gen van Sneek en zijn grote plannen.
Op Zaterdag 11 Maart beginnen de
eerste opnamen op het stadhuis, waar
burgemeester Rasterhoff en de h.h. Th.
W. Zandstra, Klaas Vrolijk en D. A.
Tamminga zullen spreken. Muzikale
medewerking verlenen Flucie van Ber
gen en Gezinus Schrik, terwijl de tenor
Berend de Jong een in Sneker dialect
geschreven lied van Abe Brouwer zal
zingen. Te zijner tijd hopen we de tekst
van dit lied „Sneek, dou krudich
stadtsje” te publicereen.
Dy finansjes, dat is fansels in swier
stik. Nést it Rykssubsydzje en hwat
stipe fan inkelde gemeenten jowt de
Provinsje in biskieden bydrage. Alles
meiïnoar fierstomin. Mar üs orkest joech
it net oer. Neidat George Stam as di
rigent opfolge wie fan Kor Ket, is der
hurd oan arbeide om de kwaliteit fan
de ütfierings omheech to krijen. En sa
dwaende kaem der hwat langer hwat
mear aktive bilangstelling. Yn it sei
zoen 1949’50 hat it „L.O.F.” meiïnoar
17 selsstannige konserten en 21 styp-
jende ütfierings jown!
Ek it bidriuwslibben wurdt oandacht
oan jown. Personeel fan bigunstigjende
bidriuwen krijt aerdich reduksje op de
tagongsbiwizen. De „Frico”, de Alg.
Friese Levensverz. Mij. en de Coöp. Su-
velbank dogge hjir ü.o. ek al oan mei en
kinne har folk sadwaende mannich
guodkeap konsert bisoargje. Mar al is
it „L.O.F.” dan op ’e goede wei, hja
binne der noch lang net. En dat sit op ’e
sinten fêst. De exploitaesjekosten wur-
de heger, der moatte mear repetysjes
halden wurde, dirigent en orkestleden
fortsjinje net genöch, en fan gefolgen
makket de konkurrinsje dat men goede
krêften kwyt rekket. En de ynkomsten
binne navenant jit to leech.
Dat sadwaende hat it bistjür fan it
orkest by de Minister oankloppe, krekt
lyk as it Twents Philharmonisch Or
kest, dat der ek sa foar sit. En nou hat
de Minister aldergeloks in biskieden
subsydzje tasein. Mar dêr is in bitingst
by: it sil fan it forlet en de bilangstel
ling yn Fryslan seis öfhingje, hoefolle
oft dat wurdt. En dat moat üt soarte
bliken dwaen üt: it konsertbisyk, it tal
donateurs, de stipe fan bidriuwen en
ynstellings, de subsydzjes fan gemeen
ten en Provinsje. Dat is de reden, dat it
„L.O.F.”-bistjür in propaganda-aksje
oer hiel Fryslan opsette wol. Wy moatte
Voor de Fransen zelf was het buiten
gewoon onprettig dat juist zo’n fel licht
op him binnenlandse onrust viel, toen
zij met de Saarautoriteiten tot een over
eenkomst inzake de huur voor 50 jaar
van de Saarmijnen kwamen. Natuurlijk
kon men verwachten dat de West-Duit-
sers een grote mond over dit feit zou
den opzetten en dat die mond al wijder
zou opengaan naarmate Frankrijk teke
nen van binnenlands verval toonde. Nu,
de Duitse mond is op z’n wijdst open
gegaan! Te Bonn beweert men dat dit
Franse optreden de West-Europese één
wording zou verhinderen, dat West-
Duitsland geen lid van de raad van
Europa wil worden als ook het Saarge-
bied wordt toegelaten en de Duitsers
hebben op Engeland en de Ver. Staten
een beroep gedaan om de overeenkomst
niet goed te keuren, omdat het Saar-
gebied, zolang zijn positie niet bij het
vredesverdrag is bepaald, juridisch nog
tot Duitsland behoort en dus dergelijke
overeenkomsten niet kan aangaan. De
Duitsers vergaten echter aan één ding
aandacht te schenken, nl. dat Parijs dit
verdrag met het Saargebied aanging
onder voorbehoud, dat een eventueel
vredesverdrag niet anders zou bepalen.
M. a. w. de gehele positie van dit ge
bied en van de verhuur van de Saar
mijnen wordt eerst bij dat vredesverdrag
bepaald en slechts zolang dat er niet is,
geldt de thans gesloten overeenkomst.
Laconiek hebben de Engelsen dan ook
al opgemerkt dat de Duitsers geen
enkele reden hadden zich nu al te be
klagen. Eerder lijkt het er trouwens
op, dat de Westelijke geallieerden zich
over de West-Duitsers hebben te bekla
gen, men denke aan hun verzet tegen
een volkomen toelaatbare vernietiging
van een onderdeel der Hermann Göring
fabrieken, dat stellig de oorlogs
industrie diende, maar waartegen de
Duitse arbeiders zich zo heftig verzet
ten dat er Britse troepen aan te pas
moesten komen voor de vernieling kon
doorgaan. Eerst na afloop van het ge
valletje zond de Duitse regering een
minister om de bevolking tot kalmte te
niet-socialisten; zij kreeg 376000 stem
men; de communisten zijn niet meer als
partij toegelaten, men vermoedt dat
hun stemmen de linkse democratische
coalitie zijn ten goede gekomen, die
160000 st. had, de democratische socia
listen hadden 270000 st., de conservatie
ven 330000, en de liberalen van Venize-
los 300000 st. En tenslotte: We zien al
len met spanning de uitslag tegemoet
van de Volksraadpleging op Zondag a.s.
in Pelgië over de koningskwestie.
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS.
Administratie
Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co.
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
Foar it „Fries Genootschap” hat dr.
A. G. Jongkees, lector oan ’e Grinzer
Universiteit, sprutsen oer: „Bourgon-
dië, Holland en Friesland in de 15e
eeuw”. „Fryslê.n” moat yn de tiid ün-
der forstien wurde it gebiet by de sé
lüns fan de Sudersé oant oer de We-
zer; it hjit by de Hollünske skriuwers
üt dy tiid meast „Oostfriesland”, yn
tsjinstelling ta Westfriesland oan dy
kant fan de Sudersé, dat yn ’e 13de ieu
yn Hollanske bannen rekke wie.
De Hollünske greven makken oan-
spraek op de hearskippij oer Fryslan en
hawwe hieltyd wer bisocht om dat jilde
to litten. Tja basearren dy oanspraken
op troch erfskip krigen rjochten, dy’t
fan de Brunonen via oaren op harren
oergien wiene. Yn feite wie Fryslan lyk-
wols frij, it „wist fan gjin lien to siz-
zen” en hie gjin hear Under de keizer.
Dérfandinn. dat it yn Südliker streken
as hwat aparts bisköge waerd. Hoewol’t
it Fryske keningskip al sünt de tiden
fan Redbad, dus al sawn ieuwen lyn
fordwoun wie, biskógen Frünske skriu
wers doedestiids Fryslan jitte as in
keninkryk, frjemd en fie” dêr earne yn
it Noarden. Dat it wie net inkeld om de
jildlike foardielen of om strategysk of
hannelsbilang, dat de Südlike macht-
hawwers hjit op Fryslan wiene, it wie
ek de bitsjoening fan it ünbikinde, dy’t
har loek.
Forskate Hollanske greven hawwe
der op üt west om de Fryske lannen to
formasterjen. Neidat it mei de fjild-
tocht fan Willem IV sa raer mlsbiteard
wie, bleau it sahwat in tastan fan wa-
pene frede. Doe’t de Bourgondyske
hartoggen yn Holian oan it roer kamen,
hawwe hja withoefaek fan doel west om
üs folk op ’e hüd to sp: ingen en kening
fan Fryslan to wurden. En in pear
kear kaem it yndied sa fier, dat hja ta-
rissing makken foar in oanfal. Mar
hieltyd wiene der dan wer ünfoarsjoene
omstannlchheden dy’t makken dat der
neat fan kaem.
Sa hat de hiele 15e ieu troch it gefaer
fan frjemde oerhearsking de Fryske
frijdom bidrige. Oant it de Saksyske
hartoggen foar in skoft slagge en hwat
letter Karel V Fryslün biwesten de lems
yn ’e macht krige.
de
Friese Bond der KVP voor de Prov.
Statenverkiezing luidt als volgt: 1. Tj.
de Jong, Bolsward; 2. T. van der Zee,
Bolsward; 3. W. H. Kruiper, Wolvega;
4. A. T. Hettinga, Cornjum; 5. B. Sme
ding, Leeuwarden; 6. M. P. van Buijte-
nen, Leeuwarden; 7. F. Drost, Harlin
gen; 8. C. ten Brink, Wyckel; 9. Arjen
Witteveen, Leeuwarden; 10. A. J. J.
Demmers, Leeuwarden.
De candidaten van de V.V.D. voor de
Provinciale Statenverkiezing zijn in
de kieskring Sneek: 1. J. J. G. S. Fal-
kena, Heerenveen; 2. S. Hepkema, Leeu
warden; 3. Mr. B. P. v. d. Veen, Leeu
warden; 4. J. A. van Overklift, Munne-
kezijl; 5. Mevr. A. G. BontekoeHiel-
kema, Oosterwolde; 6. A. J. Waterlan-
der, Oudehaske; 7. B. K. v. d. Berg,
Warga; 8. Drs. A. de Jong, Heerenveen;
9. J. H. Halbertsma, Sneek; 10. J. Nau-
ta, Sneek; 11. A. H. Vis, Sneek; 12. P.
Bosma, Sneek.
dizze slach winne. As de aksje slagget
en it Ryk syn plicht docht, kin üs or
kest de wjukken ütslaen. It kin dan in
stik of 5 konserten yn Ljouwert jaen en
fierder 1 of 2 yn in 16-tal greatere plak
ken. Fierder kinne der guodkeape
„folkskonserten” komme, simmerkon-
serten yn toeriste-sintra, en jeugdkon-
serten. En rounom kin stipe jown wur
de oan oratorium en sjongspulütfie-
rings. It ütfieren fan stikken fan Fryske
komponisten sil dy ta har wurk oan-
poene. En sa wurdt it hiele musyklib-
ben hjirre omheech brocht.
Mar dit kin allinnich as üs hiele folk
it „L.O.F.” stipet. It tal donateurs, dat
op’t heden goed 500 is, moat op syn
minst 1500 wurde. En dat kin fansels
bést. As men jin mar efkes yntinkt, dat
it foar üs orkest in saek is fan der op
of der Under. As it nöü net slagget om
in knap subsydzje fan it Ryk los to
krijen, hawwe wy de kans foargoed
slüpe litten. Us folk haldt fan musyk.
Dat docht wol bliken üt it greate tal
korpsen en koaren yn Fryslan. Leit hjir
foar al dy forienings ek net in taek? It
is yn har eigen bilang. En litte particu
lieren, bidriuwen en ynstellings net
binefter bliuwe, as it „L.O.F.” skielk
mei in aksje ütein set.
Hwat yn Braban en Twente müglik
is, moat hjir ek kinne.
De Franse regering heeft door de
vertrouwenskwestie te stellen wel een
verenigd anti-communistisch front in de
Kamer voor haar anti-sabotagewet ge
kregen, maar het was toch maar een
droevig beeld dat Frankrijk in deze
overzichtsperiode bood. De anti-sabo
tagewet was nodig omdat de commu
nisten openlijk hadden opgewekt het
zenden van wapenen en troepen naar
Indo-China en de ontvangst van wa
penen uit de Ver. Staten te saboteren.
Toen de regering deze opwekking
prompt beantwoordde met de indiening
van een anti-sabotagewet zijn de com
munistische leden in de Kamer zo te
keer gegaan dat er zelfs 200 politie
mannen aan te pas moesten komen.
Op een bepaald moment werd zelfs de
zetel van de Kamerpresident, de vete
raan parlementariër Herriot door de
communisten bestormd en wij kunnen
ons zijn verzuchting „Is dit niet het
einde van het parlement?” begrijpen.
Hij had eigenlijk nog beter de vraag
kunnen stellen „is dit niet het einde der
democratie?” Want dergelijke tonelen
doen ontzaglijke schade aan de waarde
ring der democratie, evenals de aan
houdende stakingen, waardoor Frank
rijk geteisterd wordt. Ditmaal werd de
toestand verergerd omdat naast de
door de communisten geïnspireerde sta
kingen, ook andere vakbonden er uit
riepen in verband met looneisen. De lust
daaraan mee te doen bleek echter bij de
niet-communistische arbeiders niet
groot, zodat deze stakingen spoedig ver-
liepen.Anders is het met de stakingen
door de communistische leiders onder
met hen sympathiserenden uitgeroepen;
die stakingen hebben de bedoeling een
revolutionnaire sfeer en chaos te schep
pen op het moment dat de eerste Ame
rikaanse wapenzendingen naar Frank
rijk komen. Misschien is het ook daar
om dat deze eerste zending niet in
Frankrijk wordt gelost, doch het Fran
se vliegkampschip dat ze brengt, het
zijn nl. vliegtuigen, eerst naar Tunis
gaat waar ze gelost worden, waarna ze
geleidelijk naar Frankrijk worden ge
vlogen; maar dat is een lapmiddel. Wat
zich thans in Frankrijk in het parle
ment zowel als daarbuiten heeft afge
speeld, veroorzaakt zeer grote gevaren
voor de democratie. Het is immers te
vrezen dat de Fransen al deze onrust
moe worden en als het zo nog een
poosje doorgaat, rijp worden voor ieder
bewind, dat aan een dergelijke chaos
een eind maakt, rgp voor een poging
van de Gaulle om zich van de regering
meester te maken. Dreigt uit het ge
beurde dus mogelijk schade voor het
grote geestelijke goed der democratie,
ook de materiële gevolgen kunnen niet
gering zijn. Hoe groter wanorde in
Frankrijk, hoe meer het Amerikaanse
Congres zich zal afvragen of het nog
wel vertrouwd is meer wapenen naar
Frankrijk te zenden, omdat er een kans
zou bestaan dat ze in communistische
handen juist tegen het doel waarvoor
ze bestemd zijn, zouden kunnen worden
gebruikt. En dan komt het lot van heel
het vasteland van West-Europa in ’t
geding, want te Washington weet men
heel goed, dat wanneer in Frankrijk het
communisme zegeviert, het West-Euro-
pees vasteland, dat tot het Atlantisch
pact behoort, tot zo’n klein gebied in
eenschrompelt dat er aan getwijfeld
mag worden of het nog de moeite waard
is het in dit verdedigingssysteem te
houden, tenzij men er ook West-Duits
land ih zou kunnen opnemen. M. a. w.
deze voortdurende onrust in Frankrijk
voert onherroepelijk tot een verder op
de voorgrond schuiven van West-
Duitsland door de Ver. Staten.
Met Indo-China schijnt overigens
Duitsland een der vele onderwerpen ge
weest te zijn, welke de Franse en Britse
ministers van buitenlandse zaken tij
dens het bezoek van president Auriol
te Londen hebben besproken. Deze mi-
nisterontmoeting zal spoedig gevolgd
worden door ene van de Amerikaanse,
Engelse en Franse ministers, waar het
zeer dringende probleem van de toe
stand in Oost-Azië een der vele punten
van bespreking heet te worden, maar
waar men toch ook wel zal moeten
spreken over de sterke druk uit kringen
der Ver. Naties en Amerikaans Congres
geoefend om nog eens te pogen met
Rusland tot overeenstemming te ko
men over de kwestie der contróle op de
atoomenergie. De vruchtbaarheid van
een dergelijke poging lijkt echter uitge
sloten zolang politiek wantrouwen een
kloof tussen Oost en West vormt, een
kloof wel-a steeds wijder wordt omdat
Rusland het ijzeren gordijn steeds dich
ter haalt. De vervolging van kerkelijke
autoriteiten en handelsvertegenwoordi-
gers en de uitwijzing van diplomaten
in de satellietstaten wijzen daarop. Als
de grote democraat Thomas Masaryk,
wiens 100ste geboortedag 7 Maart werd
herdacht, thans nog eens kon aanschou
wen wat er van zijn geliefd Tsjecho Slo
wakije is terecht gekomen, hoe zou het
hem te moede zijn! Hoe juist heeft
deze staatsman, zelf een Slaaf, het ech
ter gezien toen hij eens voorspelde dat
Moskou er steeds op uit zou zijn ook
alle Aziatische volken te overheersen
en dat de huidige leiders van Rusland
niet anders doen dan voortzetten de
antidemocratische en imperialistische
traditie van het Czarendom. Een tra
ditie, welke het Russische volk nog wei
nig geluk heeft gebracht. Nog altijd is
de koopkracht per uurloon in de Sovjet
unie volgens Amerikaanse gegevens de
laagste van 18 landen, al heeft een aan
zienlijke prijsverlaging in de laatste
week nu enige verbetering gebracht.
Dat viel samen met een hogere waar
dering van de roebel ten opzichte van
de dollar, waardoor de Oost-Europese
satellieten minder voor hun leveranties
naar Rusland krijgen en meer voor
Russische artikelen moeten betalen.
Gaat de prijsverlaging voor de Russi
sche bevolking dus ten koste van die
der satellietstaten? De Russen hebben
bovendien de dollar als waardemeter
voor hun eigen munt afgeschaft en die
vervangen door het goud. Een beetje
propaganda zit daar allicht ook wel
achter, tn West-Europa devaluatie en
prijsstijging, in Rusland stijging van de
waarde van de roebel en prijsdaling, en
de roebel los van die akelige dollar, die
het Westen zo zeer begeert maar die
straks volgens d' Russen wel zal kel
deren als de door Moskou voorspelde
crisis het Westen treft. De kans op zo’n
crisis zou aanzienlijk minder worden
wanneer West-Europa’s economie één
werd en een hechte band met de Ame
rikaanse kon worden gelegd. Voorlopig
blijft dat
vatte de
Europese
woorden.
over de nationalisatie van de Engelse
ijzer- en staalindustrie, welke het vo
rig Lagerhuis reeds aannam, doch in
October eerst zou worden uitgevoerd.
Attlee verklaarde echter in het Lager
huis dat de nieuwe regering deze natio
nalisatie dan zal doorzetten, doch dat
er op dit moment geen aanleiding is
daarover weer een uitspraak van het
Lagerhuis uit te lokken. Het was de
oude vechtjas Churchill echter wel toe
vertrouwd direct maar tot een front
aanval over te gaan. Hij stelde op het
adres van antwoord op de troonrede
twee amendementen voor. Een daarvan
betreurt dat er in de troonrede geen
doeltreffende maatregelen tot bestrij
ding van de woningnood worden aange
geven, het andere stelt voor dat eerst
9 maanden na de volgende verkiezingen
over de nationalisatie van de ijzer- en
staalindustrie nader zal worden beslist.
Het lijkt waarschijnlijk dat deze amen
dementen zullen worden verworpen, de
Labourleden zullen bij de stemming wel
tot de laatste man opkomen, maar als
„verkenning”, ook inzake de houding
der liberalen hebben de amendementen,
van conservatieve zijde bekeken, ver
dienste. Er is, naar aanleiding van het
gering aantal gekozen liberale leden, hoe
wel het totaal aantal stemmen op deze
partij uitgebracht aanzienlijk was, in
het Lagerhuis ook nog even gedebat
teerd over het kiesstelsel. Churchill
wilde een commissie van onderzoek
naar het stelsel, van regeringszijde
werd er echter op gewezen, dat even
redige vertegenwoordiging waarschijn
lijk regeringen met zwakke meerderhe
den in het parlement zouden bestendi
gen. En nu we het toch over verkiezin
gen hebben: in Griekenland heeft de
progressieve liberale partij van Piasti
ras een onverwachte overwinning be
haald, ze is de meest linkse groep van
f
It „L.O.F.” is uzes
meiïnoar.
