Plechtige
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
Merkwaardige bodemvondsten
onder de rook van Sneek
Onderling Ziekenfonds
Sneek en Omstreken
VRIJDAG 5 MEI 1950
5e JAARGANG No 36
L. KIEZEBRINK
Kerknieuws
ft
Wol it bast’re skaei
it roune Frysk net ha
-Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
Verhoging Overheidspensioenen
Gevonden voorwerpen
HET MONUMENT
KLEINZAND 7 - Telef. 2872
Sneek in het jaar 1200 bedreigd door de Middelzee
De Nationale Bevrijdingsdag
Bioscoopnieuws
Ontginning „Lage Midden"
n
I
Het „Officium” en het Fries
Meta Lever onthult het gedenkteken; ds van Niel,
ds van Santen en burgemeester Rasterhoff spreken
Prins Bernhard in de Ver. Staten
Vier kinderen doodden hun vader
B
I
SNEEKER NIEUWSBLAD
Redacteur:
I
Meta Lever
ds. H. van Niel,
H. Halbertsma.
leugen en onrecht. Hun dood werd hier-
GEVONDEN VOORWERPEN
WWMBRITSERADEEL.
1
Fr. Selbldp 1844.
A
Het in te dienen wetsontwerp tot het
Verlenen van een toeslag op de over
heidspensioenen zal een totaal aan kos
ten meebrengen van 10 tot 20 millioen
gulden.
Wie verloor een brief van
een rund?
In de week van 26 April tot en met 3
Mei werden de volgende voorwerpen als
gevonden aangegeven: vergrootglas in
etui, Schurer, le Frittemahovenstraat
11; rood bruine ceintuur, Schraa, 2e
Woudstraat 24; sleutel, Schotanus, 2e
Zomerrakbuurt 15; witte plastic cein
tuur, v. d. Kamp, Eeltje Halbertsma-
straat 42; grijze handschoen. Boot,
onverzettelijkheid en droefenis op het
gelaat, de gevallenen wil eren. Achter
het offer, dat de gevallenen brachten
staat immers het leed der Vrouwen, het
oorlogsleed drukt als we om ons heen
zien, wel voor het grootste deel op haar
schouders. Steeds was het de vrouw, de
moeder over wie een zee van leed werd
uitgestort, een leed dat nog een mensen
gaan, vaak falend misschien, maar vol
houdend, opdat wij nimmer moedeloos
zullen moeten bekennen dat wij de oor
log toch nog hebben verloren.
Spr. is verheugd dat het monument
Een jongen en een meisje van vier
jaar, kinderen van de schippers Klun-
der en Groen, zijn gisteravond in de
binnenhaven van Lemmer verdronken.
De schippers zijn familie van elkaar.
Koningin Juliana en Prins Bernhard
hebben het voornemen op 1 en 2 Juni
een officieel bezoek te brengen aan de
provincie Drente en op 20 en 21 Juni
aan de provincie Groningen.
TWEE KINDEREN VERDRONKEN.
Kranslegging.
Na gemeenschappelijke zang, met be
geleiding van het muziekkorps, van een
couplet van het Wilhelmus en het Fries
Volkslied, volgden de kranslegging en
bloemenhulde. Het dagelijks bestuur der
gemeente legde het eerst een krans aan
de voet van het monument en tal van
corporaties en particulieren volgden. De
twee minuten stilte vielen juist op het
moment dat burgemeester en mevrouw
Rasterhoff persoonlijk een bloemenhulde
brachten.
Ten slotte werd door een kransleg
ging bij het gedenkteken voor de in
Sneek gevallen Canadezen ,ook hulde
gebracht aan onze bevrijders.
SNEKER CANTATEKOOR.
ver
een
Friese
voerde
Advertentieprijs 1 5 ct per m.m.
Bij contract (handelsadv.) lager.
Abonnementsprijs I 2.50 per half
jaar. Franco per post f 3.75 per
half jaar.
Giro 50748 ten name van Firma
E. J. Drijfhout, Sneek.
Bij de onthulling In het
plantsoen bij Grote Kerk.
Herinneren wrj, levenden,
Ons immer weer hun strijd;
Hun liefde en hun goed en bloed,
Aan ’t Vaderland gewijd.
Zij droegen mede leed en smart,
Maar legden vrijheid bloot
Herinneren wij immer ons
De zin van hunne dood
PHILIA.
Redactie-adres:
Deze maatregelen zullen 900.000 bezui
nigen. Doch nu kwam er een besluit van
de Mij. voor Geneeskunst, waarbij het
honorarium van de doktoren van ƒ4.68
op 5 moest worden gebracht. Dit be
sluit heeft heel wat deining veroorzaakt;
ten slotte is er een arbitrage-commissie
benoemd, die besliste, dat de verhoging
moest worden doorgevoerd. Dit kost 1
millioen, zodat het tekort blijft. Er is nu
een voorstel de contributie met 10 cent
te verhogen, waarover deze week zal
worden gesproken. Een nieuwe zieken
fondswet laat nog steeds op zich wach
ten. Er zit geen schot in en dat houdt
de goede gang van zaken tegen. Wij ho
pen op een nieuwe wet, die de belangen
van de vrije verzekerden zal waarbor
gen. Er is voor de verplicht en voor de
vrije verzekerden onderscheid in wel-
standsgrens, voor de eersten 4500,
voor de tweeden 3750. Dit willen wij
wegwerken. En als dit gebeurt, is het
een mooi succes voor het ziekenfonds
wezen. Een geanimeerde bespreking
volgde hierop, waarna de voorz. met
woorden van dank voor de aangename
medewerking de vergadering sloot.
leeftijd in ons midden zal zijn. En wordt
er nu al misschien niet weer geleden bij
de gedachte wat onze kinderen te wach
ten kan staan? Daarom was het zo pas
send dat de onthulling werd verricht
door een nabestaande die haar vader en
twee broers, werkzaam in het verzet en
„getrouw tot in de dood”, heeft te be
treuren. Zich richtend tot de vrouwen
van Sneek, zeide spr. dit monument, in
de eerste plaats bedoeld als gedenk
teken voor de gevallenen steeds ook te
zullen zien en spr. hoopt velen met
hem als een blijvende herinnering
aan haar leed en het bijna bovenmense
lijke offer dat zij moesten brengen, aan
de door haar doorstane angst en vrees
maar ook aan haar moed in de bezet
tingstijd, aan haar trouw aan het va
derland en aan haar liefde. Want wat
is zuiverder en schoner in deze wereld
dan de moederliefde?
oudste kaart van de stad Sneek, ge
maakt omstreeks het jaar 1565 door
Jacob van Deventer, is deze kolk dui
delijk aangetekend.
Naar de andere zijde kan men de dijk
vervolgen langs Oude Dijk, en Brede
Dijk („achter ’t bos om!”). Ter hoogte
van de „Stuiverse Kan” sloot de dijk
hier weer op de Middelzeedijk aan.
Aldus had men een waterschap, dat
het oude dorpsgebied van Speers, Loën-
ga, Scharnegoutum, Sneek, IJsbrechtum
en Tjalhuizum omvatte en vrijwaarde
enerzijds voor de overstromingen van
de Middelzee, anderzijds voor het ’s win
ters opzettende binnenwater.
Wanneer dit waterschap tot stand
kwam, valt niet met zekerheid te zeg
gen. In elk geval dus né. de aanleg van
de Middelzeedijk, waarop de Sneker bin
nendijk was aangesloten. En nu kunnen
wij misschien de ouderdom van deze zee
dijk met zekerheid bepalen, en wel op
het jaar 1200.
Deze Middelzeedijk is slechts voor een
gedeelte als rijweg in stand gebleven,
maar toch nog wel in het terrein terug
te vinden, wanneer men er op verdacht
is. De dijk begint reeds ter hoogte van
de Irnsumerzijl, als de Westelijke keer-
dijk van de Boornestroom, loopt vervol
gens door het dorp Rauwerd heen naar
Deersum. Vandaar gaat het naar de
terp, waarop voorheen Nijeklooster was
gebouwd. Hier is ook het aansluitings-
punt met de Speersterdijk, zij het dat
de huidige Speersterdijk niet geheel op
dezelfde plaats ligt als de oorspronke
lijke, wat het Oostelijk uiteinde betreft.
Van Nijeklooster gaat het recht op de
terp van Scharnegoutum aan. (De
Zwette was toen nog niet gegraven).
Voorbij Scharnegoutum wordt het wat
moeilijker het oude dijkleger te vinden,
maar het is er, midden door de lande
rijen lopende, niet minder dan 60 voet
breed. De voormalige terp van Popherne
was nu het richtbaken. Dan gaat het
naar de kloosterterp van Thabor, en
zo verder naar de terp van Tirns. Van
Tirns af is het de Ringdijk, voorbij Tjal
huizum naar Folsgare. Eerst hier is men
het spoor bijster. Maar toch moet er
oudtijds een verbinding zijn geweest met
de Middelzeedijk, die van Hartwerd naar
Bolsward kronkelt.
Nu zijn wij zo gelukkig iets over dijk-
aanleg te vernemen in het jaar 1200 en
volgende jaren, juist van nabij Sneek,
en wel onder Scharnegoutum en Nijland.
Eerst omdat de Middelzee komt opzet
ten, en deze het land bedreigt, dan om*
dat zich vruchtbaar slib gaat afzetten,
en juist land op de zee veroverd wordt.
Het zijn tevens de oudste berichten om
trent de Friese dijkaanleg, die wij ken
nen. En omdat de boven beschreven zee
dijk de oudste moet zijn, welke ooit in
dit gebied gelegd werd moeten de thans
nader aan te halen berichten betrek
king hebben op déze dijk. Waaruit dan
weer volgt, dat de door Sneek lopende
dijk né. het jaar 1200 is gelegd, in een
tijd, dat de bedreiging van de zee was
afgewend, en men de handen had vrij-
gekregen ook het binnenwater aan ban
den te leggen.
Over deze bedreiging dus de volgende
maal.
vergezeld van burge
meester Rasterhoff
naar het door vlag-
gedoek bedekte mo
nument schreed om
het met een enkele
ruk aan een touw te
onthullen.
Tamboers- en Pijperscorps Chr.
Gymnastiekver. Advendo.
Hedenmiddag 3 uur houdt dit corps
een muzikale rondgang door de stad. De
route is: Chr. Schippersschool, Fred.
Hendrikstraat, de Bourbonstraat, Ma
ria Louisestraat, Oppenhuizerweg, Jous.
terkade, Kleinzand, Ged. Poortezijlen,
Oosterdijk, Leeuwarderweg, Jachthaven
straat, Kapelstraat, Priorstraat, School
straat, Leliestraat, Bloemstraat, Over
weg, Gysbert Japikstraat, Ubbo Em-
miusstraat, Kerkhofslaan, Bolswarder-
weg, Thabor, Dr. Boumaweg, Stations
straat, Oud Kerkhof, Oude Koemarkt,
Hoogend, Kleine Palen, Harinxmakade,
Joh. W. Frisostraat, Chr. Schippers
school.
’s Avonds 8 uur geeft hetzelfde corps
een Taptoe op de Marktstraat. Na af
loop vrije feestviering in de binnenstad,
voorafgegaan door het Tamboers- en
Pijperscorps.
Chr. Muziekver. Harmonie.
Hedenavond 7 uur trekt Harmonie
door de stad. Route: Martiniplein, Gr.
Kerkstraat, Marktstraat, Leeuwenburg,
Grootzand, Suupmarkt, Singel, Harinx
makade, Joh. W. Frisostraat, Woud
straat, Jan van Nassaustraat, Maria
Louisestraat, Oppenhuizerweg, Jouster-
kade, Leeuwarderweg, Jachthavenstraat
Kapelstraat, Monnikstraat, Kloosterhof,
Parallelweg, Overweg, Kerkhofslaan,
Parkstraat, Wijde Noorderhorne, Krui-
zebroederstraat, Wijde Burgstraat, Oos
terdijk, Jousterkade, Kleinzand, Suup
markt, Schaapmarkt.
maar daarom juist
is het bitter nodig te
gedenken waarvoor
velen hun leven ga
ven. Zij hebben ge
tuigd, door him ge-
meenschappelij ke
daad kregen wij de
bevrijding, de nieuwe
mogelijkheid, die God
nog gaf aan een door
2 oorlogen verwoeste
en gedegenereerde
wereld, daarom had
hun offer zin en moet
het ons allen van
avond stil maken in
ootmoed, maar ook
verontrust in ons zelf
opdat wij zó leven
dat wjj ons niet be
hoeven te schamen
voor de doden.
De muziek speelde
het „Wij leven vrij”,
waarna mejuffrouw
De 48-jarige donkeyman J. H. kwam
Maandag dronken in zijl, woning aan de
Rubroekstraat te Rotterdam. H., die
werkloos was en van de steun trok, was
al drie weken achter elkaar in zo’n toe
stand thuisgekomen en bedreigde dan
steeds zijn echtgenote en de kinderen.
Dat was Maandag ook weer het geval,
maar toen H. zijn vrouw wilde mishan
delen, greep de 21-jarige dochter een
pook, en de 19-, 17- en 16-jarige zoons
een strijkijzer en stokken. Zij sloegen
hun vader, die nog een scheermes
trachtte te grijpen, zo op het hoofd dat
de schedel brak en H. stierf. Moeder en
kinderen werden door de politie in be
waring gesteld.
Geref. Kerken. Beroepen te Scharne
goutum, cand. H. Hogenhuis te Leeu
warden.
Het Amicitia Theater heeft
weer eens een Danny Kaye film nl. „De
Verstrooide Professor”. Zo’n professor
is nu eenmaal een dankbaar onderwerp
voor een dolle klucht en als Danny Kaye
hem speelt wordt het natuurlijk hele
maal goed. Deze film is een wervelwind
van feestelijke dwaasheid. Maar niet al
leen Danny Kaye en Virginia Mayo, die
de vrouwelijke hoofdrol heeft, zijn de
trekpleisters in deze film, want Danny
dirigeert er ook de grootmeesters van de
jazz in. Benny Goodman, Tommy Dor
sey, Louis Armstrong, Charlie Barnet,
Mel Powell, Lionel Hampton, men kan
ze er alle met hun orkesten in horen,
de Amerikaanse titel is dan ook „A.
song is born”. Van heden, Vrijdag, t.e.
m. Maandag kan men deze dolle klucht
zien.
Drylts is len fan de stedtsjes. ,dêr’t
oan nou ta de Fryske tael altiteh om-
gongstael west hat, it hat op dat stik
yn it forline de ynfloeden fan büten üt,
dy’t yn oare Fryske stêdden it s.n. steds-
frysk biwurke hawwe, wjerstien.
Men soe tinke, dat nou’t der de léste
jierren rounom mear bigryp komt foar
it eigene... nou’t gans minsken der op
üt wolle dat mei it stypjen en fuort-
sterkjen fan de eigen wearden by ün-
derskate bifolkingsgroepen en lansdie-
len it folk oan ynhalden winne sil; nou’t
de wurkprogramma’s fan suver alle po-
litike partijen yn Fryslan de eigen kul-
tuer, dêr’t de tael in tige bilangryk
ünderdiel fan ütmakket, düdlik sa folie
mooglik stipe tasizze; koartom, nou’t
it oeral friest, liket it, by wize fan
sprekken, to Drylts teiwaer to wezen.
Hwant as wy it koart riedsforslachje
üt ’e krante goed bigrepen hawwe, wol
it greatste part fan de fortsjintwurdi-
gers fan it Frysk-pratende Drylts ün-
derinoar har eigen tael net prate, hwant
as hja sa byinoar binne fiele hja harren
boargers fan it Keninkryk der Neder-
lannen. Mar dat binne hja büten de
riedsgearkomsten dochs likegoed Dy
inkelde Fryske boeren en boargers, dy
inkelde Dryltser riedsleden, dy’t de na-
tueilike rjochten fan de eigen tael sa
grcuwélich skeine, prate dy troch ’en
del ek oars neat as „beschaafd Neder
lands”
Wy hoopje dat hja harren forsind
hawwe. Hja binne bigoun to rekkenjen
by it Keninkryk, wy soene oan ’e oare
kant bigjinne wolle, by it yndividu, it
lytste ünderdiel fan de steat, dêr’t re*
gear en mienskip üt opboud binne. In
hwat greater ünderdiel fan de steat is
de gemeente, in part ek fan regear en
mienskip beide. Mar dat part mienskip
is yn de gemeente Drylts folslein Frysk.
En de fortsjintwurdigers yn ’e Rie kom>
me üt dy Fryske mienskip, tinke Frysk,
dogge Frysk (ek as hja bar forsinne)
mar wolle yn ’e Rie net Frysk prate.
Wy sjogge mei bilangstelling üt nei in
forslach fan de kommende Riedssitting,
dêr’t dizze kwestje wer yn oan ’e oarder
komt en miene oannimme to kinnen dat
ien en oar de ynwenners fan Drylts seis
net yn ’c kalde klean hingjen bliuwe sil.
It Bistjür Krite Suite
Ned. Herv. predikant alhier in zijn toe
spraak er o.m. op wees dat de 4e Mei
onlosmakelijk verbonden is aan de 5e
Mei, de gedachtenis der doden hoort bij
de bevrijding, om Nederland de vrijheid
te hergeven zijn zij gevallen. Achter hun
dood, waarin zij verbonden zijn, staat de
In het kader van de Dodenherdenking
gaf het Sneker Cantatekoor weer zijn
uitvoering van „Wer binn’ de fjilden
grien”, zowel in jeugd, als algemeen
concert. We komen daarop in het vol
gend nr. terug.
de Postcommandant H. Brander te Nij
land.
beurs met inhoud, terug te beko
men b(j Klaas Kroeze te Scharnegou
tum; 1 huissleutel, terug te bekomen bij
Dinsdagmorgen heeft de Commissa
ris der Koningin mr. H. P. Linthorst
Homan de eerste schopsteking in het
Zwettegebied verricht. Hiermee werd
symbolisch de aanvang de- werkzaam
heden voor de verbetering van de cul
tuurgrond in het „Lage Midden” aange-
kondigd.
menigvuldigd werden, hebben Uwe ver
troostingen mijn ziel verkwikt”. Dat
hebben zij ook de gevallenen gedaan bij
alles wat zij hadden te doorstaan, in
hun eenzame angst. De gedachten ver
menigvuldigen zich ook bij hun nabe
staanden, zeide spr. voorts o.m., gedach
ten die pijn doen en tot in het doods
uur bij hen zullen zijn. En wij allen
staan ook hier met onze gedachten en
wij schamen ons over de geringe waar
dering voor de doden, over deze chaoti
sche wereld en het geringe perspectief
voor de bevrijde volken in deze bedrukte
wereld. Maar daar is de vertroosting
Gods: Hij regeert, Hij bestuurt het
leven der mensen Hij helpt en Hij laat
Zijn volk niet in de steek, Hij doet
recht en gerechtigheid. De grote troos
ter Jezus Christus, die is opgestaan uit
de doden, komt. Hij is de Heer over do
den en levenden, van de wereld van nu
en de toekomst. Gods volk mag ver
wachten een nieuwe hemel en een nieu
we aarde, waar gerechtigheid zal
heersen. En als deze vertroostingen uw
deel zijn, dan neemt gij de taak van
deze doden over en strijdt ook gij voor
recht en gerechtigheid.
Het muziekkorps speelde alsnu „Kent
gij het land”, waarna
Ds. A. van Santen,
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS-
Administratie
Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co.
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
Niet alleen over de terpentijd kun
nen oudheidkundige bodemvondsten
hun licht laten schijnen, ook over de
eeuwen, dat de Friezen begonnen hun
landerijen met dijken te beveiligen.
Want over deze oudste dijken weten wij
maar bitter weinig. Vooral de kluwen
van dijken, in de onmiddellijke omge
ving van Sneek te vinden, heeft al me
nig onderzoeker tot wanhoop gebracht.
Tal van systemen zijn bedacht, om elke
dijk de juiste functie te kunnen herge
ven in de Friese historische aardrijks
kunde, maar nog nimmer tot ieders vol
doening. Zelfs de winnaars van de
prijsvraag over de Friese dijken, uitge
schreven door de Fryske Akademy, de
waterstaatkundige ingenieurs Rienks en
Walther, zijn er, wat de Zuidelijke kom
der Middelzee betreft, niet uit gekomen,
en hebben het sluitstuk van hun betoog
moeten zoeken in het aannemen van een
thans niet meer bestaande, door de zee
doorbroken en later afgegraven dijk,
waarvan het beloop zou worden aange
geven door de plaats van enkele hoog
gelegen boerderijen tussen Folsgare en
Abbega. Deze boerderijen zouden dan
oorspronkelijk op deze dijk zijn gebouwd
en aldus deze dijkfragmenten hebben
bewaard voor algehele afgraving. Een
bewijs boe moeilijk de problemen zijn
rond Sneek. Ook voor de historie van
Sneek zelf zouden wij zeer gebaat zijn
met een beter inzicht in deze zaken,
want het is duidelijk, dat Sneek’s ont
wikkeling van dorp tot handelsplaats
ten nauwste verband houdt met de aan
leg van de dijk, die oudtijds midden door
Sneek liep. We schreven al reeds, hoe
de ter hoogte van onze stad bijeen ko
mende wateren door de Neltjeszijl deze
dijk kruisten, en hoe hier de voorwaar
den geschapen werden tot overslag van
goederen.
Valt het moeilijk met zekerheid te
bepalen wanneer deze dijk werd aange
legd, zeker is het, dat dit geen zeedijk
was, doch een binnendijk. Vandaar dat
de Sneker burgers, woonachtig ten Zui
den van deze dijk, geen dijkgelden be
hoefden op te brengen. Immers, de dijk
moest het uit het Zuiden opdringende
winterwater afhouden van de kleigron
den ten Noorden. Ieder, die aan de ver
keerde kant van deze waterkering woon
de, had geen belang bij dit kunstwerk,
en kon moeilijk verplicht worden tot
het onderhoud bij te dragen.
Wat het verloop van deze dijk betreft,
binnen Sneek was dit de Wijde Noorder-,
home, Nauwe Noorderhorne, Markt
straat Noordzijde, Peperstraat, Wijde
Burgstraat, Nauwe Burgstraat, Ooster
dijk. Buiten de stad ging het dan ver
der langs de huidige Leeuwarderweg,
voorbij Pasveer, de Speersterdijk naar
Nijeklooster. Daar sloot de binnendijk
aan op de Middelzeedijk. Dat de dijk niet
voor niets gemaakt was, blijkt mede uit
het feit, dat er ter hoogte van de hui
dige Rooms-Katholieke Begraafplaats
een lus in de dijk lag, omdat er bij een
doorbraak eens een diepe kolk was ont
staan, te diep om te dempen. Bijgevolg
legde men bij het dichten van het gat
de nieuwe dijk om het gat heen. Op de
Burgemeester Rasterhoff
droeg alsnu namens het comité het ont
hulde monument aan de gemeente over.
Hij dankte ieder, die zijn steentje had
bijgedragen om het doel, het stichten
van dit monument te bereiken. Zonder
anderen te kort te willen doen, dankte
hij in ’t bijzonder de heer Hageman
voor zijn bezielende hulp bij de inzame
ling der gelden, kerkvoogden der Ned.
Herv. Kerk, die de van hen gevraagde
hulp spontaan hebben verleend, de
beeldhouwer de heer Valk, die een een
voudig maar waardig gedenkteken
schiep, en wij allen zijn verheugd dat
mej. Lever, die met haar moeder zo
zwaar door de oorlog is getroffen, be
reid was naar Sneek te komen om het
monument te onthullen. Moge het ge
meentebestuur dit gedenkteken tot in
lengte van dagen hoeden en beschermen
opdat het ons nageslacht herinnere aan
het leed van de oorlog, de vastberaden
heid van het verzet, de offerbereidheid,
de vreugde der bevrijding en een waar
schuwing zij tegen verdwazing en on
recht, nu de 5 achter ons liggende jaren
ons reeds geleerd hebben dat het de
mensheid moeilijk valt de harde les der
geschiedenis ter harte te nemen.
Er aan herinnerend dat slechts door
een schikking der Voorzienigheid, welke
bijna een wonder mag genoemd, hemzelf
het lot bespaard bleef van hen die wij
nu gedenken, zei spr. dat men daarom
zal begrijpen dat hij het stichten van
dit monument voor de slachtoffers, on
der wie er zijn met wie spr. nauw heeft
samengewerkt, als een plicht jegens
hen heeft gevoeld. De sobere woorden
op het monument aangebracht: „Ge
trouw tot in de dood”, willen hun trouw
in herinnering brengen en ons steeds
wijzen op onze plicht hun voorbeeld na
te volgen. Nog zijn de gevaren waar
tegen zij vochten niet verdwenen, trach-
Schwartzenberghstraat 10; vingerhand- i
schoen, v. Denen. Gedempte Neltjesha- I
ven 38; herdershond, Keulen, Gauw 23;
zwarte beurs met inhoud, Vis, Loox-
magracht 11; enige muntbiljetten, Ge-
meentereiniging; strikhouder, Osinga,
Waling Dijkstrastraat 27; groene auto
ped, de Bruin, Nauwe Noorderhorne 10;
vulpen, v. d. Ploeg, Parkbuurt 12; speel
goedpistool, de Vries, Zuidend 34; grijze
sok, de Vries, 3e Woudstraat 23; groene
autoped, Rijpma, Ged. Neltjeshaven 34;
zwarte portefeuille zonder inhoud, Café
Ozinga, Lemmerweg; lila sjaal, Post-
ma, Willem de Zwijgerstraat 75; bruin
damestasje inh. brieven, van Wijk, Both-
niakade 15; blauwe bal, v. Wieren,
Koopmansgracht 63; rood kinderbeursje
veertien da«n te Di->kstra’ GVsbert Japikstraat 12; rode
veeruen aageninj^ Zoethout, Lijnbaansbuurt 27; hor
loge, de Vries, Looxmastraat 6; baby-
sokje, Atsma, Napjusstraat 12; brief,
inh. verklaring van een rund, de Jong,
Smidsbuurt 5; zakspiegeltje, Alberda,
Oppenhuizerweg 210; pijp, de Boer,
Marktstraat 10; bruin vulpotlood, Ep-
pinga, Julianapark 12; geel bruine bal,
Oppenhuizen, Monnikstraat 17; blauw
rode muts, Klein, Nauwe Noorderhorne;
2 witte en 1 lichtbruine haarstrik, v. d.
Ploeg, Parkbuurt 12; geblokte hoofd
doek, v. d. Ploeg, Parkbuurt 12; paar
dames glacé’s, Aukema, Harmen Syt-
strastraat 11; blauw groene sjaal, Hot-
tinga, Johan Willem Frisostraat 29; 5
kettingen, v. d. Helm, Badhuisgracht 10.
Op de daarvoor vastgestelde tijden zijn
aan het bureau te bevragen: twee sleu
tels en muts met sjaal.
KONINGIN EN PRINS
NAAR HET NOORDEN.
Het wordt langzamerhand een inge
wikkelde zaak. De wet opende de
schooldeuren voor het Fries. De kerken
voeren meer en meer de Friese preek in.
Provincie, Gemeente en Rijk bevorderen
het Fries onderwijs en de Friese lite
ratuur. Maar een kantonrechter
bood het Fries op melkbussen, en
hypotheekkantoor weigerde
acten. De onderwijsinspectie
daarentegen het Fries in de laagste
klassen van een aantal scholen in met
afschaffing van het Hollands. Eén bur
gemeester weigerde de Friese eedsfor
mule te aanvaarden, maar zijn gemeen
teraad (Leeuwarden) mag vrijelijk P
het Fries beraadslagen, en dat wordt
ook stenografisch opgenomen en in de
handelingen vastgelegd. Een andere ge
meenteraad (IJlst) verbiedt echter zijn
leden (op een na de meerderheid) Fries
te spreken, hoewel IJlst een Fries-spre-
kend stadje is. Maar in de Provinciale
Staten-zittingen wordt hoe langer hoe
meer Fries gesproken, en voor de rech
ter mag ieder gerust Fries spreken.
Tenslotte is er een Fries Kamerlid, dat
de Minister van Justitie verzocht om
een uitspraak dat de wet Friese formu
les en aanduidingen toelaat.
Het ziet er wel naar uit, dat er wette
lijke bepalingen nodig zijn, die de po
sitie van het Fries omschrijven. De hui
dige willekeur is stellig onhoudbaar.
Dodenherdenking
wil van ’n volk pal te staan voor recht, ten WÖ j11 voetsporen voort te
vrijheid en waarheid. Het leven der ve- 1 ”""1'
len, die vielen, werd betrokken in het
verzet van de geest der waarheid en
gerechtigheid tegen een overmacht van
leugen en onrecht. Hun dood werd hier
door tot een daad gemaakt, zij vielen, het beeld geeft van een vrouw, die met
maar in hun val werden zjj getuigen
tegen hen, die hen lieten vallen. Bij
velen was de dood zelfs een bewuste
daad, bekrachtiging van hun levens
strijd voor vrijheid en recht. Het is niet
zo gemakkelijk gebleken in die vrijheid
zichzelf te verloochenen en de ware
saamhorigheid te zoeken als de doden
hebben gemeend, dat beseffen wij nu,
die niet als burger van Sneek, doch als
dienaar des Woords sprekend, o.m. her
innerde aan de troost die Gods Woord
zovelen in de bezettingstijd heeft ge
geven, ook die woorden uit de 94ste
psalm: „Als mijne gedachten in mij ver-
Gisteravond 7 uur had de Doden
herdenking plaats bij het te zelfder tijd
te onthullen monument op het' Oud
Kerkhof.
Een grote schare belangstellenden
was daar aanwezig met het voltallig
dagelijks bestuur onzer gemeente, de
uitgenodigde sprekers, de leden van het
5 Mei-comité en van het comité voor
het gedenkteken, en andere genodigden,
velen met hunne dames. De eenvoudige,
maar ontroerende plechtigheid werd ge
opend door de
Voorzitter van het 5 Mei-comité
de heer Japenga
die o.a. zeide dat het nu te onthullen
permanente monument voor immer zal
getuigen dat Sneek zijn doden, slacht
offers van de tweede wereldoorlog, niet
vergeet. Zij waren, als groep, een lich
tend voorbeeld voor ons allen en stimu
leerden anderen tot aanpakken. De
mens vergeet vlug, doch deze doden mo
gen wij nimmer vergeten, laat het tra
ditie blijven, dat de Sneker burgerij hier
telken jare op 4 Mei 7 uur ’s avonds
bijeenkomt om hen die hun leven gaven
om Nederland zijn vrijheid te hergeven
in dankbaarheid te gedenken. Dat zij
rusten in vrede.
Nadat het Sneker Muziekkorps Ases
Tod had gespeeld, was het woord aan
de predikant bij de Ned. Herv. Ge
meente
GESLAAGD.
Geslaagd te Groningen voor het exa
men Apothekers-assistente mej. Tj.
Roodbergen, Marktstraat 21, Sneek.
In hotel Leeuwen kwam Dinsdag
avond het Algemeen Onderling Zieken
fonds „Sneek en omstreken” onder voor
zitterschap van de heer J. Tinholt bij
een. Na een hartelijk welkomstwoord
las de secr., de heer G. Tonkens, de
notulen en het jaarverslag. In het laat
ste werd meegedeeld, dat de plaatselijke
~i niet meer voor het fonds
wilden werken, wat een strop voor het
fonds zou zijn. Na bespreking met deze
doktoren is het besluit voorlopig voor
een jaar opgeschort. De voorz. nam zit
ting in de comm. voor schooltandverzor-
ging. Het bestuur bleef gelijk; als al
tijd verrichtte het ook dit jaar veel ar
beid. Beide verslagen werden onder dank
vastgesteld. De boekhouder, de heer W.
v. Winden, bracht een lijvig rapport om
trent de financiën ter tafel, welk rap
port vergezeld ging van een verklaring
van het acc.bureau H. Faber Jr., dat de
rekening gecontroleerd had en tot vast
stelling adviseerde. Na een toelichting
van de beheerder werd onder dank aan
deze functionaris aldus besloten. De af
tredende bestuursleden, de h.h. J. Tin
holt en D. Kunst, werden herkozen,
evenals de aftr. comm., de heer Sj. Bou-
ma, terwijl de ledenraad werd aange
vuld. De h.h. Kunst en Bosma werd
door de voorz. dank gebracht voor hun
werk en bereidheid zich hun verkiezing
te laten welgevallen, terwijl de heer J.
de Wilde zich de tolk der vergadering
maakte, toen hij de voorz. dankte voor
zijn vele bemoeiingen voor het fonds.
Hiermee zou de agenda zijn afgehan
deld, ware het niet dat de voorz. nog
enige mededelingen had te doen. Spr.
wees op de vergadering voor de school-
tandverzorging op 22 Dec. jl. Wij namen
van die vergadering een verslag op en
kunnen dit punt dus stilzwijgend voor
bij gaan. Anders is het ten opzichte van
het ziekenfondswezen. Er is over het 2e
halfjaar van 1949 een tekort van 4 mil
lioen, waarvoor geen dekking is. Er is
een saneringscommissie ingesteld, welke
drastische bezuinigingen heeft voorge
steld. Men wil een combinatie van de
medische controle; bezuiniging op de be
drijf sonkosten; geen leden boven de
welstandsgrenzen; bezuiniging op de
medicamenten en verbandmiddelen; voor
elk recept een betaling van 15 cent vra
gen; geen bijbetaling van tandheelkun
dige hulp; beperking van de uitwendi
ge verzorging; afschaffing van de ver
strekking van buikbanden, waarbij
door leden veel ongerechtigs wordt be
dreven; bijbetaling van ziekenvervoer.
Prins Bernhard is Dinsdag te New
York aangekomen. De Prins deelde
mede, dat hij ongeveer 1
Amerika zal blijven.
3
5
1.
5.
e
s
t
r
