597S
°A
47*
2375
3
/z7
I I
'tl-
iitWl
•3475
1
7
J
KOUDUM
I h
■ta
W
j
F
1
9
1
B
In M g&pui
hd A ft
Sneeker Nieuwsblad
I C
i.
1
(lÉi
TL*
I V
I e
I 11
1
/J
lliil
^^1
dat men in vakkringen vraagt:
I -
I
X2*
R*
I
te
I
e?
o
D:
St Deus Dedit
h
II
r
'<-
J
-
3
Waaróm U niet voordelig kleden,
Waarom elders méér besteden.
Bij C&A geldt steeds de leus:
De laagste prijs, de grootste keus!
-
p d't
d
'a'
i
,K;
|p||
9
YNMYN BERNEJIERREN
I 13
I V
iWl
"''i
1
Nationale Herdenkingsdag
I
sHm
HL
If
t
Fan S. FEENSTRA
„DAENTSJE"
Greate Fryske del te Ljouwert
Geakunde-Qnderwils yn FrysISn
k
L|■i«
-
I
1
ZO LAAS iijii us mpu
I
■9
'x
y
■-
I
h
<*,3
i
7
i
1
9
I
1
1
t
1
'9
w
Ie
bf
ir
si
p
3
seis en troch earlik.
Dan wennen der noch Lykle en Rjut,
Wibe en Au, en Goaike en Ktikke. Sa
binne wy der, leau ik.
Sjesa, dit wie it forhael oer Daentsje.
In oare kear ris wer hwat oars.
tc
gi
d<
B
V
T
si
s
:;S
hl
dl
Ia
ei
o
k
ii
h
v
h
C
v
k
d
b
e
s
z
t
I
d
d
v
I
V
d
a
v
v
t
v
c
1
t
e
t
I
st
dl
m
b<
si
m
•b]
d<
rt
w
ill
tc
nl
hi
’t
b
k
g<
lij
is
n
B
vi
t<
P-
tf
P*
O]
a;
d'
11
sc
Z
H
H
I I<
L b
g
D
d
D
V
i)
2
V
I
c
t
V
1
I
1
hi
li
lt;
b<
b!
M
w
al
01
di
m
b
d
k
P
D
A
k
v
B
b
ei
h
v
u
Unieke aanbieding I
Geklede effen grijze mantel in
zuiver wollen kamgaren. Spe-
->aal v. grote maten 45 t/m 53
tl
SI
11
e
d
A
g
h
i
e
j
g
d
h
v
I
I
d
I
B
2
K
d
r
r
E
z
M
Hl
m
vc
la:
zfl
nt
Si
Lt
VI
ei
n:
d.
ni
ir
„1
U
Flatteuze swagger met
ceintuur. In prima wollen
kwaliteit in grijs, bleu en
beige. Maten 38 t/m 46
- V&
Spotgoedkoop. Wollen Fin
gertip in fijn gedistingeerd
ruitje. In beige, bleu, marine,
grijs, groen, (raise. Geheel
op zijde. Maten 38 t/m 44
greate aide raep omheech, dit horloasje
jonge, haw ik koft fan Ruurd Abma
(dat wie ir boer yn it Heidenskip), dy
syn pake hat it nochris woun yn Hyn-
lippen mei hurdriden op sé. Nou hoege
jou net to freegjen hoe aid it wol is.
Doe’t ik it kofte hie it yn gjin flifen-
tweintich jier gien. Ik haw der twa
kwartsjes foar bitelle, mar ik soe it
foar twa ryksdaelders net wer kwyt
wolle, hwant rinne, myn leave man,
rinne sa ha jou net en by de tiid bliu-
we Ik siz jou dit, as ik dit horloasje op
Nijjiersmoarn lykset dan is it op aid-
jiersjoun noch presies by de tiid.
Rein Jappes woe it wol leauwe, dy
róp noait sa hiel lüd, hy gyng oan syn
wurk. Daentsje stiek it fjild yn en de
boer op.
He ja, nou moat ik hiel efkes noch
hwat oer dy Syl fortelle. Dat wie hwat
in apart diel fan it doarp, der wenne ek
eigen folk en ik haw der leau ik noait
oaren kennen. Der wenne Jelle Dolles
de fiskerman, dan de beide boeren Wiebe
Piters en Jeljer Bottes, dan Piter Hitsje
en Otte Geules, dy hat noch in pake-
sizzer yn Snits wenjen, in ferversbaes.
De hide hie famylje yn Amearika en dy
hiene him ris skreaun dat derre woech-
sen ierapels as minskehollen en koal-
rapen as sjipfetsjes, ma. dat koene se
oan him net kwyt. üy wie de ienf^ld
ULST, 4 Mei. Hedenavond werd de
ze herdenking ingezet met de na de be-
vrijding gebruikelijk geworden stille
tocht van het gemeentehuis naar de be
graafplaats. Op de graven der gevalle
nen werden kransen gelegd. Na de twee
minuten stilte speelde Concordia het
Wilhelmus, het Canadees Volkslied en
Psalm 68 10. Vervolgens werd in de
Ned. Herv. Kerk een herdenkingsdienst
gehouden, waar ds. Nagel als eerste
spreker sprak over: Het zijn de goeder
tierenheden des Heeren, dat wjj niet ver.
nield zijn. Daarna sprak ds. van der
Meulen van Sneek over: De barmhartig
heden des Heeren hebben geen einde, zjj
z|jn elke morgen nieuw en ds. van Niel
van Sneek over: Uwe trouw is groot
Burgemeester Mr. Oppedijk sprak het
slotwoord. Met het zingen der beide
coupletten van Gezang 303 1 en 2 werd
de dienst beëindigd.
W.
er: O, hé né, dit is net foar de frou be
doeld, dit is foar dy’t my de léste kear
fjouwer duiten foar sinten yn ’e ban
nen stoppe hat, mar net foar de frou.
O, hea né. Sa die hy ek by de twadde en
ek by de tredde boer en doe’t hy wer op
’e dyk stie hie hy sawn stüren yn 'e
büse en in tsjettel fol bjist en in stik
kealleileis foar de frou mei, wylst hy
tasizzing hie dat de feint sa gau’t hy
nei ’t doarp moastte in sek mei ierapels
meinimme soe. len fan de boerinnen wie
mei al dy dingen sa rejael west en hie
sa de fout wer goedmakke.
Jonge noch ta, hwat in wille hiene dy
manlju op ’e beurs. Dos Daentsje waerd
der roppen, bjistpankoeken ite en ier
apels mei keallefleis, doch it mar better
man, men.foun dit forhael sa moai, dat
der waerden frijhwat frisse prümkes
op nomd.
Daentsje halde ek in soart fan hor-
loasjes en mei sa’n Md great horloasje
koe hy prate as wie it in minske. Hy
ripparearde dy dingen seis en der wie hy
grif net min yn. Ik haw dit as jonge ris
bilüstere, doe stie hy op ’e sylsbrêge to
praten by Rein Jappes. Rein wie de
man dy’t de nijoanleggen wei yn oarder
hélde moast foar de provinsje en dat
siet by him yn fortroude hannen.
Daentsje hie, as altyd hast, it wurd.
Dit horloasje Rein, en hy hélde dy
WALDSEIN. Op Freedtojoun de 28e
fan ’e Gersmoanne waerd fan de pleatse-
like agrarische öfdieling St. Deus Dedit
in feestlike joun bllein. Mei in koart
mar kreftlch wurd iepene de hear Bouma
de joun. It wolkom róp hy binammen ta
oan de hear Ir. Goemans, Haed agrarys-
ke öfdieling fan de Nederlénske jierbeure
en de hear Enne dy oan ’t forsyk komme
to wollen, foldien hiene. Ir. Goemans
spriek oer ’t doel en ’e bitsjutting fan
it jierbeursynstituut en ek oer de me-
near fan bisykjen en op hokker wize
men it bést syn foardiel hjirmei docht.
Nei dizze koarte ynlieding forsoarge de
hear Enne de wurklist fan de filmen.
It foarste diel joech in oersjoch fan
hwat er op agrarysk gebied sa al oan
masjines, traktoren en lénbouridskip
oan ’e merk is. ’t Twadde diel hiette
„De Zegen van ’t Groen”, hweryn wy
de rykdom oan kleurenpracht dy’t de
planten en beammen oer hiel de wréld
forspried to sjen jowe, skögden hat
sftnder mis op elts yndruk neilitten. It
libben fan ünderskate planten en beam
men: it kommen en de waaksdom, fie-
dend üt de krêften fan de natuer, as
wetter, loft en sinne en liedend ta it
eindoel de boame fan krêft dy’t men
energie neamd en de minske yn ünder-
skaet doel ta brükme hat. Ta bislüt fan
dit kulturiele diel seagen we hoe’t Ame
rika woast en ünfruchtber Ihn yn kul-
tuer bringt en de groun troch nei ün-
derskate bihanneling rispinge jowt.
Hjirnei kaem de jongereln yn aksje en
brocht üs de fleurige ienakter Pension
Nij Frisia. De spllers hawwe har bést
ward en eare hawn fan har wurk. De
taskógers hawwe omraek wille hawn.
De lieding fan dit toanielploegje wier by
Jan de Jong as fan Mds yn bitroude
hannen. Mei in wurd fan tank dat slker
op syn plak wie, en hopelik mear sokke
jounen to kriJen waerd dizze joun fan
nocht en fol fan learinge sluten.
Ja, dat wie in persoan dy meije wy,
as wy oer it aide Koudum prate, sa mar
net sünder sprekken foarby gean.
Hy wie noch al great fan postuur en
altyd, sa faek ik him sjoen haw en dat
is forskate kearen, knap yn ’e klean.
Dit léste sil wol meast oan syn frou lein
hawwe. Ja, der mei ik earst wol ris
hwat fan fortelle. Hja hiet „Foekje”, in
beppesizster fan hja wennet noch yn
Snits.
Foekje wie in bést minske, en dochs
bin ik har faek, as it koe, misroun. Dit
liket nuver, mar it is wier. Sjoch, dat
siet hiel slim. Hja wennen op easte en
ik moast faek by harren lans as ik nei
easterbeppe (sa neamden wy har om’t
wy noch in beppe op ’e wal hienen) ta
gyng-
Foekje hie my al faker as ren kear
oansjoen en taknikt, mar doe’t ik ris
wer it hittepaed delkaem, wachte hja
my op. „Hea, myn jonge”, sei hja, „bist
dou net de aldste fan R. en T.
„Ja, Foekje”, sei ik. „Wol myn jonge,
dan haw ik dy noch bakere. Och heden
noch ta, hwat wierst doe al great. Nou
dan meistou ek wol in stik koeke fan
my hawwe, net? Kom mar efkes mei”.
En jawol, ik mei yn ’e hüs en in stik
koeke en fuort wer.
Mar it bleau hjir net by.
In oare kear, doe’t der noch twa jon-
ges by wiene, bigoun Foekje der wer
oer en doe fortelde hja der by, hoe’t ik
my as boi wol oansteld hie en dy beide
jonges gniisden hjar uterste bést, mar
ik skamme my oer my seis. Dat as ik
wer nei easterbeppe moast, en ik wie
allinne, dan gyng ik it hittepaed del om
it stik koeke, mar as der jonges by my
wiene, dan gyng ik de Oosterfeldswei en
dan de ünderwei lans en as Foekje dan
al bütendoar wie en dat barde noch al
ris, dan koe ik har sünder dat hja my
seach foarby komme. Dat ja, it wie in
hiel bést minske en dat stik koeke woe
ik wol graech hawwe, mar ik koe dat
net ütstean dat oare jonges gewaer
waerden hoe bispottelik ik my wol oan
steld hie yn dy tiid, hwer’t ik seis neat
fan ófwiste. Mar nochris, it wie in bést
en fleurich minske. Hja hiene ien doch
ter yn ’e hüs, dy waerd altyd „Pieke”
neamd. Hoe oft hja hiete wit ik net. It
sil wol Pietsje of Pietrik west hawwe
tink, mar hja waerd altyd Pieke neamd
en omt hja in dochter fan Daentsje en
Foekje wie, waerd it dan altyd koart-
wei „Pieke Daentsje”.
Ja, Daentsje waerd hy altyd en troch
elts neamd. Hy hiet Daniël, Daniël
Reuhman. It wie bipaeld net in Koudu-
mer fan geboarte, foarearst oan ’e nam-
me net en dan, hy roun der oars ek
hwat üt. Hoe Dat kin ik nou ek wer sa
daelik net sizze, mar dochs is it sa. Hy
wie bygelyks net boere-arbeider en ek
net fakman, hy wie net in boer, mar ek
net in bidler: Hy hie sa syn eigen bi-
driuw en wie om de dealt net min.
As ik it goed ha, libbet der noch in
soan fan him. As dat sa is, dan is dit
fansels ek al in hiel aid man.
Hwat Daentsje dan wol die foar de
kost? Wol, hy roun mei de kykkas. Ja,
wier minsken, en dy kykkas dy wie yn
cttYdéf'.'*NóÜ' ’omi'aek." Dat -wie mar-net
sa’n bernespultsje. Jonge né, dy kykkas
faWDaentsje wie altyd de muoite fan it -
sjen weardich. Der gyng hy mei de boer
op en dan wie syn krite net lyts. En as
Daentsje mei de kykkas oan ’e doar wie,
nou dan moast elk dy’t yn ’e hüs of
yn it büthüs wie, foar komme en ien
foar ien seagen hja dan troch it gleske,
wylst Daentsje seis stie to draeijen oan
in knop of krukje en ünderwilens for-
klearre hwat de minsken sa al to sjen
krigen. Hy brükte derby in wünderlike
tael. Hëal stêdSk en heal frysk en dat
mjukse hy soms 3p in nuvere menear j
troch elkoar.
Ik haw as bern ek wolris foar dat
gleske stien, hwant hy kaem fansels ek
wol yn it doarp roun en noch hear ik
him wol. Hier jongeman, hier heste Jo
zef, die’t deur syn broeders forkwan-
seld wurde en doe maekten se hurren
fader wiis dat in wild beest him op-
pluusd hadde. Nou komt Napoleon op it
eilén Sint Helena. Sjochst him der wol
stean? Krekt of’t hy sêgge wil: Eerst
daags smeer ik him hier weg en bergje
jimme dan mar op.
Nou komt Jannetje Struik of de gif-
mengster van Leiden. As sa’n ien jou
op ’e kofje freget sis dan mar né dank
je, ik hew thüs al had. Hier hewwe jou
Mozes in it rieten korfke in de rivier.
Straks komt de dochter van de Koning
en dan is hy rédden. En hier siene wy
de Vesuvius in volle aksie. Dan wenje
wy hjir ek aerdicht frediger hwatte?
En sa gyng dat troch. En elke kear
hie hy wer hwat oars en hwat nijs. En
ja, de minsken wisten net fan in bios-
koop of hwat der op like. Miskien dat
der inkeld op ’e merk ris in tinte kaem
hwer’t men ek foar in gleske hwat sjen
koe, mar dit kaem by de minsken oan
'e doar en nochris Daentsje hie syn
spullen yn oarder. Ik tink sa wolris, as
hy nou libbe hie wie hy fêst bioskoop-
direkteur wurden.
As alle hüsgenoaten sjoen hiene
waerd der mei Daentsje ófrekkene. Dat
gie ornaris goed. Meastal rédde de frou
dit op en yn ’e regel hie hy net to
kleijen, mar dochs roun it soms ek wol
ris net al to goed óf.
Dér wol ik noch hwat fan fortelle,
mar dan moatte wy meiinoar efkes yn
Koudum op ’e beurs wêze. Dy beurs dy
waerd Snelntomiddeis nei de thé hélden.
Wie de wyn üt it Westen, dan op 'e
wal flak foar „Spoarsicht”, en by kalde
Noardewyn op ’e aid sanwei efter de
boargemaster syn tün, der wie it dan
moai yn ’e lijte en moai biskül.
Hwa’t der dan allegearre kamen? Ja
sjoch ris, inkelden wit ik noch wol, mar
allegearre? Né, dat wurdt to slim. Mar
ja, dér kaem Willem Hindriks, Sybolt
fan Okke Antsje, Andries Okkes, Sy-
men de Hoanne, Jochum dy’t hast alles
rjocht forkeard sei, Sietse fan Okke
Sjoukje, Hindrik Püdsje, Jan fan Douwe
Bouk, Dove Hidde, Haitse Fedde en
Nolke, Atte fan Jurjen Attes, Jan Kruis,
Meinse Bosma, Rein Wibes, Durk Olies,
Jan en Janik Valk, Douwe van Dyk,
Jelle Stind, Andries v. d. Berg, lytse
Wibe, Jan Japiks, Ealse Prüs, Hindrik
en Jehannes Hoekema, Jehannes Koop-
mans, Doede Maeikes, Japik Uffeler,
Willem Jeeps, Hindrik Eeuwes, Abe
Douwes, Japik Jurjens, Lytse Bouke,
Lütsen fan Sibbele Janke en ja fansels
noch folie mear. Op dy beurs waerden
<Je dingen fan ’e dei bihannele. Dér gyng
it oer de bêete en minne ierapels en
oer de preek en it birop fan doomny en
faek en folie kaem it wer del op de
Utstjüring yn efcreek-
programma.
Mei troch de bysündere posysje, dy’t
de Fryske tael ynnimt, hawwe de eksa-
mens foar de Frysl&n-diploma’s yn it
hiele lén, en miskien yn ’e hiele wrftld
har gelikens net. Op 13 Maeije sille wer
bern fan 12 jier, mar ek pakes en bep-
pes fan 70 en seis 80 nel Ljouwert
reizgje; der komme hüsfrouwen en ün-
derwizers, lénarbeiders en kantoarlju,
mar ek groepen learlingen fan H.B.S.-en,
Kweek- en Uloskoallen. De trije sealen
Schaaf en de twa kofjekeamers sille
wer groatfol wêze en de eksamenkom-
misje üt A.F.U.K. en Ynstitüt Fryslfln
kriget wer gftns wurk to forsetten.
Foar de slotjoun, dy’t fan ’t jier
h&lden wurdt foar de kandidaten en
har gasten is in programma gearstald
lyk as mar selden yn Frysl&n jown is.
Mear as 140 persoanen sille der oan
meiwurkje.
It hündert man sterke Ljouwerter
Kritekoar sil, ünder lieding fan de hear
Heslinga, inkelde moaije nümers sjon
ge, ü.o. „In Wals” fan Piter Jelles mei
akkordeon-blgeliedlng, en sil teffens
„motor” wêze by it mienskiplik sjongen
ünder lieding fan de hear Heslinga.
It A-orkest fan it Ljouwerter Ak-
kordeon-orkest (Ofd. „Uitmuntend
heid”) sil, ünder lieding fan de hear P.
de Vries, de Fryske Lieteseleksje fan P.
de Ruiter ütflere en as bisünder nümer
jaen „Orpheus in der Unterwelt” fan
Jacq. Offenbach, dat op 'e krekt hélden
ütfiering fan dit orkest sa’n büten-
wenstich sukses hie.
Foar foardrachten, sjong- en kaba-
retnümers soargje bihalve inkelde eksa-
men-kandidaten, Abe Brouwer, de Frys-
Iftn-sjongers en it Selskip Westra.
De algemiene lieding is yn ’e bitroud®
hannen fan Tetman de Vries, dy’t foar
dizze bütengewoane kontaktjoun wer
ris op ’e planken komt.
De streekütstjüring fan ’e Vara op
Sneon 27 Maeije sil alhiel oan dizze del
wijd wêze en de R.O.N. sil op Tiisdei 16
Maeije yn ’e rubryk „Stimmen üt it
Heitelén” in forslach jaen.
„Hoe is 't mo^eli'ik!
De „Ried fan de Fryske Biweging”
hat in rounskriuwen stjürd oan alle
skoallen, skoalbistjüren en élderkom-
misjes yn Fryslén oer it bilang fan it
saneamde geakunde-ünderwiis.
It giet der by dat ünderwiis om, dat
de bern alderearst har eigen omjowing,
har eigen doarp en stêd, har eigen
„gea” goed kenne, nammersto better en
djipper bigryp krije hja letter oer alles,
dat fierderóf leit. De „fakken” skiednis,
natuerkennis, ierdrykskunde, sjongen,
tael, ensfh. wurde gearfrissele ta in
gehiel, sadat de bern eat fan de gear-
hing dêrtusken sjogge. Der wurdt dus
ütgien fan de totaliteit, sa’t de bern dy
seis waernimme kinne yn har omjowing.
De skoalmaster moat dat waernim-
men fan de bern liede, hy moat der seis
op üt en sneupe, hwat hy de bern sjen
litte kin en hwat der foar de bern yn
it gea „to finen” is. Sille sawol master
as bern der net hwat langer hwat mear
niget oan krije?
Op dy wize komt dus, lyk as immen
ris sein hat, „de skoalle mear yn it lib
ben en it libben mear yn de skoalle”.
Alles wurket der sa op dat it bern gjin
„kennis” bybrocht wurdt sünder mear,
mar dat it him harmonysk üntjaen sil,
sadat syn berteplak, it plak der’t er op
groeit, foar him dy wearde krijt, dy’t it
by elts minske heart to hawwen. En dér
üntbrekt it yn ’e hjoeddeiske maetskip-
pij mar al to folie oan. De skoalle moat
net noch mear massa kweke, mar: per-
soanlikheden.
De Ried fan de Fryske Biweging, dy’t
hjir yn oanslüt by de aksjes foar
„heemkunde” yn oare gewesten, komt
hjir op in cultureel bilang fen de earste
oarder.
By it rounskriuwen is in list foege
fan skriftlike boarnen, dy’t by it ün-
derwiis brükt wurde kinne. Alle ge-
meentebistjüren en de kweekskoallen
yn Fryslan hawwe der in ófskrlft fan
krige.
'i, -Z-f
lytse fortsjinst en de minne tiid en dér
bleau it al folie by, hwant ütsjoch
skynde der net to wézen.
Ik tink wolris by mysels, wiene dy
manlju nou al Md? Of liket üs dit sa ta
omt wy doe noch bern wiene. As ik sa
nou by mysels rekkenje dan wiene dy
minsken wol njoggentich jier. Oan 'e
klean en oan ’e hMding en oan it praet
foarM. Ik tink foar it neiste dat de tiid
en de omstannichheden der gans in
bytsje skuld oan hiene
Mar ja. Op dy Sneintomiddei dan
dy’t ik bidoel, hie Daentsje it wurd.
Dat siet sa: Der wennen op in lyts
tropke trije boeren fuort by elkoar.
Daentsje wie der in tydsje lyn weikomt
en doe’t hy oan ’e lijkant fan ’e dyk syn
fortsjinst neitelde, sieten der fjouwer
duiten tusken de sinten en hy wiste net
fan hwa fan dy trye minsken hy dy
krigen hie. Dat siet wol hiel slim, mar
hy hie der lang oer neitocht en nou for-
line wike hie hy mei dy minsken Öfrek-
kene. Hoe De hiele beurs wie yn greate
forwachting, hwant Daentsje wie soks
wol bitrouwd, dat wist men wol. Nou sa
wie it ek. Doe’t hy by de earste boer
kaem en de frou troch it gleske seach,
kaem der earst in briefke foar hwerop
stie: Dy’t my geeft vMsche senten, dy
laat ik sien valsche prenten. Sa gau hy
wist dat dq frou it goed lézen hie, sei
drachtige jongedames-
mantel in uni velours.
Moderne pastelt.iten, o.a.
groen, bleu, beige en grijs
1
y
di
w
w
t
b
v
r
s
1
t
li
f
s
r
t
a
i
r
e
c
1
1
l
