1 voorwerpen Merkwaardige bodemvondsten onder de rook van Sneek in ir, Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST •De mijnramp in België i 1950 1890 Michiel Osinga en Sytske IJkema S&wnden Raadsvergadering Rauwerderhem 5e JAARGANG No 40 VRIJDAG 19 MEI 1950 L. KIEZEBRINK Redacteur: HET ONTSTAAN VAN HET DORP NULAND Ruth Khama heeft een dochter Mei Heeg krijgt een Groene Kruis gebouw EEN HERINNERING - NS NS EK de Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD Let op oude bankbiljetten van f 10.- en f 100.- 5°/0 toeslag Noodwet-Drees in Mei en Juni betaalbaar Verhoogde benzinebelasting treedt heden in werking tervol ontslag ice :ek, kan AGENDA en. lan KLEINZAND 7 - Telei. 2872 lei n” Bioscoopnieuws AAN EEN BEZOEK VEERTIG JAAR GELEDEN Subsidies Anjerfondscollecte 1949 Nog herinner ik mij dat oogverblin- INGEZONDEN Drankweer Comité Sneek SNEEKER NIEUWSBLAD I SI 1 IV en, wij D. ZUIDERBAAN. in dende licht dat tot je doordrong toen wij na twee uren in die duisternis te hebben doorgebracht weer boven kwa men en je verblind door die plotselinge overgang met je ogen stond te knippe ren en je een ogenblijk dacht: waar zijn we nu! Dat alles is nu veertig jaar geleden. De meesten van die bezoekers en van hen die ons begeleidden zijn niet meer in leven, maar ik herinner mij dat ik later steeds met meer interesse alles las wat op dit mijnbedrijf betrekking had; dat ik steeds een toenemend respect had voor deze zwarte duivels zoals ik ze daar beneden had zien wroeten in de ingewanden der aarde. Thans hebben 39 dezer werkers voor de laatste maal hun „au revoir” ge zegd; hun hoop op een tot weerziens, misschien vaak achteloos uitgesproken, werd niet vervuld. Sneek, 15 Mei 1950. eengevlochten wijnranken, dateert het uit het begin der 13e eeuw, in overeen stemming dus met de historie van het dorp, dat juist in deze tijd zijn eerste kerk heeft gebouwd. Tot slot de volgende maal iets over andere getuigen van de landaanwinning in het Middelzeegebied rondom Sneek. H. Halbertsma. De wet tot verhoging van het bijzon der invoerrecht op benzine en tot wijzi ging van de motorrijtuigenbelastingwet treedt heden in werking. Ingaande 1 October is door B. en W. eervol ontslag verleend aan M. Hoek stra als voorman-stoker bij de gemeen telijke gasfabriek. Doordat zich een projectiel, een 2 cm. brisantgranaat, tussen de kolen bevond ontstond te Bergen op Zoom een ont ploffing in de woning van de famiiie Valentina aan de St. Josephstraat, toen de haard zou worden bijgevuld. Door deze ontploffing werd de haard vrijwel vernield, terwijl in de kamer veel glas en scherfschade werd aangericht. Mevr. V. en een kind, die zich in de kamer be vonden, kwamen er gelukkig zonder verwondingen ai. Vrijdag 19 t.e.m. Zondag 21 Mei. Theater Amicitia. ’s Avonds 8 uur en Zon dag tevens te 5 uur: „Het regiment der verdoemden”. Vrijdag 19 Mei. Sneker Onderl. Brand- waarborg-Vereniging. Vergadering van verzekerden, 's avonds 8 uur, bovenzaal „Onder de Linden”. Ruth Khama heeft het leven geschon ken aan een dochter, die Jacqueline is genoemd. Seretse Khama, het stam hoofd van de Bamangwato’s in Beetsjoe- analand, die in verband met zijn huwe lijk met een blanke vrouw door de En- gelsen uit zijn stamgebied is verbannen, had vergunning ontvangen de geboorte bij te 'wonen, doch kon niet tijdig ter plaatse zijn. Moeder en kind maken het goed. AANGIFTE VAN RIJWIELEN MET HULPMOTOR. Advertentieprijs 15 ct. per m.m. Bij contract (handelsadv.) lager. Abonnementsprijs f 2.50 per half jaar. Franco per post f 3.75 per half jaar Giro 50748 ten name van Firma E. J. Drijfhout, Sneek. :un- irij- ier- nde icte 3952 U, den ER- ag m- ris :er de id- Redactie-adres: Het Vrije Volk verneemt, dat de toe slagen op de uitkeringen krachtens de Noodwet Ouderdomsvoorziening in de loop van de maand Mei betaalbaar zul len worden gesteld. Dit geldt voor dege nen, die geen andere rente trekken. Zij, die wel een rente trekken en deze te zamen met de Ouderdomsuitkering van de Rijksverzekeringsbank ontvangen, zullen in Juni aan de beurt komen. De toeslag bedraagt vijf pct. met een mi nimum van 2 per maand voor ge huwde mannen en van 1 per maand voor ongehuwden. Van heden t.e.m. Zondag heeft het Amicitia Theater als hoofdnr. „Het re giment der Verdoemden” met Dick Powell, Marta Toren en Vincent Price in de hoofdrollen. Is het Franse Vreem delingenlegioen al vele malen het onder werp van romantische en avontuurlijke verhalen op het witte doek geweest, in deze film zien we het voor het eerst in zijn naoorlogse samenstelling met sol daten uit alle legers van de tweede we reldoorlog. De Amerikaanse en Franse geheime dienst zitten een hoge S.S.- officier op de hielen en het spoor leidt naar ’t legioen. In adembenemende vaart spelen de gebeurtenissen zich af die eerst op ’t laatste nippertje een blij eind vinden, maar voor het zóver is heeft de toeschouwer menige hartklopping ge had. Spanning tot het uiterste en een goede dosis romantiek ook. In het bijprogramma o.a. de voetbal wedstrijd NederlandEngeland B. De Nederlandsche Bank brengt herinnering, dat de bankbiljetten van 10 (uitsluitend die, welke aan de voor zijde zijn bedrukt met de Nederlandse leeuw omgeven door de dichtregels „Die tyranny verdrijven die mij mijn hart doorwondt”) en ƒ100, beide model 1945, vóór 1 Juni a.s. ter verwisseling moeten worden aangeboden bij haar hoofdbank, haar bijbank te Rotterdam, haar agentschappen of haar correspon dentschappen. Na 1 Juni zullen genoem de bankbiljetten nog slechts bij haar hoofdbank te Amsterdam (Heren gracht 461463) worden verwisseld, nadat bij onderzoek is gebleken, dat aan de aanvrage tot verwisseling redelijker wijze behoort te worden gevolg gegeven. Bedoelde bankbiljetten zijn gedateerd 7 Mei 1945. Uit de opbrengst van de Anjerfonds collecte 1949, welke in onze provincie rond 5350 bedroeg, hebben o.a. Sub sidies ontvangen: de Chr. Muziekver. Harmonie, Sneek; Chr. Muziekver. Crescendo, Heeg; muziekver. Excelsior, Scharnegoutum; Chr. Zangver.. Nije Moed, Oosthem; Kritekoar Lyts Bigjin, Woudsend; zangver. Us Sjongen, IJs- brechtum; Chr. Zangver. De Lof stem, Woudsend. Ver., die een vorige keer reeds een subsidie ontvingen, kwamen in het algemeen dit keer niet in aan merking, opdat zoveel mogelijk alle aan vragers een beurt krijgen. Er waren ditmaal 100 verzoeken, waarvan 62 zijn toegewezen tot bedragen variërende van 50 tot 300. Een tiental boeken, een Mexicaanse hoed van enor me afmetingen, wat speel goed en een schildpad, dat was de oogst van één dag op de afdeling „gevonden voorwerpen” van de K.L.M. op Schiphol. Hoeden kent men er al, ze liggen er bij dozijnen, en van het aantal boeken dat luchtreizigers in een vliegtuig laten liggen kan gemakkelijk een biblio theek worden ingericht. Maar een schildpad...? Dat iemand met een schildpad op reis gaat, is nog tot daar aan toe, maar dat hij hem zergeet?, dat is op z’n -achtst gezegd raadselach- ig. Maar onze schildpad al het temidden van zijn rede gevonden voorwerpen niet slecht hebben, zolang zijn baas hem blijft verge ten. Een van de grondste- vardessen wist er wel raad mee en heeft hem getroost. stra en B. Pollema en ondergetekende, toen vice-voorzitter der K.V. „Sneek”. De andere bestuursleden en spelers waren door hunne zaken of werkzaam heden verhinderd en reeds vertrokken. Nadat wij vanaf Manage per trein naar Bascoup waren gereisd werden wij door een ingenieur der mijnmaatschap pij ontvangen en werden wij van top tot teen van de benodigde onder- en boven kleding, schoenen, sokken, mijnhoed en mijnlamp voorzien en nadat wij een verklaring hadden ondertekend, dat de maatschappij tot geen enkele vergoe ding verplicht kon worden bij eventuele ongelukken en het risico daarvan ge heel voor rekening was van de excursio- nisten, kon de tocht beginnen. Een der bezoekers was die verklaring zeker toch te machtig; hg besloot ten minste maar niet mee naar beneden te gaan. Twee volle uren hébben wij toen die onderwereld in alle richtingen door- kruisd; steenkool gehakt met de hou weel; met de mijnwerkers gekropen door spleten waar je je ruggelings door heen moest werken; in ’t kort al de verschil lende werkzaamheden bijgewoond die in die jaren nog in hoofdzaak als hand werk werden gedaan. ’t Was toen nog een ouderwetse mijn met paarden tractie: van electrische boormachines en tractie zoals dat thans algemeen geschiedt, was toen bijna nog geen sprake. Wie „Germinal” van Zola heeft gele zen, weet wat dit betekent; stallen vol paarden, allen versuft en allen, na ver blijf van enige tijd in de mijn, totaal blind; wij zagen toen we weer boven waren een prachtige vos-ruin, die de tocht naar de onderwereld zou beginnen, een gebeurtenis die altijd weer de alge mene aandacht van het gehele boven grondse personeel had. Het arme beest werd in een grote kist welke op de lift was geplaatst, geleid, alle aanwezigen ontblootten even het hoofd en mompelden ernstig de oude mijnwerkersgroet „au revoir”; ’t was of het stomme dier begreep' dat er iets ging gebeuren, het hinnikte nog even voordat het deksel van de lift zich bo ven hem sloot; toen was het blijde leven voor hem afgelopen. Woensdag 24 Mei. Kunst aan Allen. Al gemene vergadering ’s avonds 8 uur in het bovenzaaltje van de Leeszaal. Vrgdag 26 Mei. Afd. SneekIJIst van de Prov. Friese Ver. voor Zieken- huisverpleging. Jaarvergadering ’s avonds 8.15 uur in café Piso. van Nijland, de herinnering aan dit ge beuren vast. Natuurlijk is de huidige kerk, hoewel reeds bijna 5 eeuwen oud, niet dezelfde welke de Nijlanders het eerst op deze plaats bouwden, meer dan 7 eeuwen ge leden. In het Sneker Museum wordt een gebeeldhouwd, 25 cm. hoog, roodzand- stenen zuiltje bewaard, dat van deze oudste kerk deel uitgemaakt moet heb ben. Het werd enkele jaren geleden in .4-6- de grond gevonden, niet ver van de tijd I kerk, en kwam door bemiddeling van voor htm moest zijn.Oostergo noemt j Dr. Nieuwenhuis in het Museum, waar hij niet met name, maar wel de Friezen het goed bewaard zal blijven. Blijkens „a Lywart usque ad Lavicam”, van de stijl van het beeldhouwwerk, door- Leeuwarden tot aan de Lauwers, en dit is juist Oostergo. Des te opmerkelijker is het, dat hij nog afzonderlijk noemt de Friezen van „Nova Terra”, waarmee hij bedoelt het dorp Nijland tussen Bolsward en Sneek. Dit moet dus toen al een aanzienlijke, volkrijke plaats zijn geweest. En het dorpsgebied moet dan al een geruime tijd geleden, minstens 25 jaar, zijn drooggevallen, dat zulk een talrijke be volking er een bestaan kon vinden. Het dorpsgebied van Nijland werd aangewonnen door de dubbele afdam ming van de „zak” der Middelzee, door middel van de Huniadijk en de Hoge- of Tjaarddijk. Zuidelijk bleven de lage poe len en plassen liggen, die het gebied uitmaakten, nog steeds „De Meer” ge noemd, Noordelijk de nog oningedijkte Middelzeekwelders. Alhet gebied tus sen genoemde dijken, aansluitende op de Broerdijk en Ringdijk, maakte het „No va Terra” uit, een aanzienlijk oppervlak dus. In het jaar 1242 was de inpoldering van de Middelzee al weer veel verder voort geschreden, want in dit jaar wor den nieuwe rechtsinzettingen gemaakt voor een pas aangewonnen gebied, de „Wilker thes nija landis”, die in af schrift bewaard gebleven zijn. Helaas wordt niet duidelijk aangegeven waar zich dit nieuw aangewonnen gebied be vond; het zijn de „Wilker thes nija lan- des twiska Walters gefsdam bij suda and thine salta zee bij norda toe up As- tergo nija lande”. Men mag het zoeken ter hoogte van Wijtgaard. Maar of het mogelijk is die „gersdam” van Walter terug te vinden is de vraag, de ingepol- derde Middelzee is vol van dijken en dammen, als men er oog voor heeft deze vorst hoorde, riep hij ook de Friezen ter heervaart op, en deze schenen het niet op de Drenten begrepen te hebben, zij kwamen althans in grote getale op, zo wel uit de decanaten „Stauria” (Stave ren). „Westergo” en „Bornego” (het ge. bied rondom Oldeboorn), als uit „Sma len» super Backenvene”. De kroniek schrijver haspelt de namen raar door elkaar, maar hij woonde ook in Utrecht, en had geen helder inzicht in de aard rijkskunde van een zo ver en onherberg zaam l&nd als Friesland in deze En dér, ünder fallen en opstean haw- we se 't rédden en goed oprêdden. Der kamen wolris swiere jierren, ienkear forlearen hja 21 kij mei de tongblier en doe’t de molke 2 sint in mingelen koste wie ’t wolris skraebjen, mar ek goede jierren kamen en doe’t Michiel 60 jier wie giene hja nei Snits (Lemmerwei 30) to wenjen. Mar fan stilsitte kaem net folie. It duorre net lang doe pielde hy al wer mei buorkerij fan R. Jaarsma en op syn 80e jier ried er noch troch de stêd to melken, in twinter foar de wein. Eltse Tiisdei kin men Osinga noch op 'e fé- merk fine. In warber slach minsken. Hja hawwe 7 bern, 35 bernsbern en 4 achterbems- bern dy’t it allegearre goed hawwe yn Kanada, Boalsert, Snits, Aldegea. Wy winskje harren 24 Maeije bin- ne hja 60 jier troud noch folie sou- nens en lokkige dagen ta en bern en bernsbern dat se noch folie jierren sparre bliuwe meije. Behoudens goedkeuring van B. en W. wordt de sluiting van de Blauwe Week Woensdag 24 Mei ’s avonds 8 uur op het Schaapmarktplein gehouden. Het staat reeds vast dat de bekende Friese schrij ver A. Brouwer medewerking zal verle nen, evenals het kinderkoor van „Mor genrood”. De sprekers zijn nog niet be kend. Steunt de Blauwe beweging en komt luisteren wat ze u te vertellen hebben over de drankstrijd. Vooraf wordt men op een 4-tal plaatsen in de stad opgewekt om bij de sluiting aan wezig te zijn. Tot ziens dus. A. SMEDING, Secretaris. Verschijnt: DINSDAGS en VRIJDAGS. Administratie Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co. Kantoor: GRQOTZAND 55 Telefoon 3005 (K 5150) Door het Ministerie van Justitie en van Verkeer en Waterstaat zijn, in af wachting van het in werking treden van het Wegenverkeersreglement, bepaalde faciliteiten verleend aan gebruikers van rijwielen met hulpmotor. Ook het Mi nisterie van Financiën heeft, met be trekking tot de aangifte van deze rij wielen, voor de Motorrijtuigenbelasting een tijdelijke regeling getroffen. Voor lopig zullen de gebruikers van deze rij wielen met hulpmotor op het aangifte biljet voor de Motorrijtuigenbelasting nl. geen provinciaal nummer behoeven te vermelden. De opgave van een frame nummer kan echter niet achterwege blijven. GRANAAT TUSSEN DE KOLEN. De ontzettende mijnramp in een der steenkoolmijnen van de grote maat schappij „Mariemont” te Morlanwelz, nl. de mijn te Bascoup by Trazegnies, waarbij 39 mensen het leven verloren, heeft in de gehele wereld diepe ontroe ring gewekt. Maar de wereld is tegenwoordig der gelijke rampen weer spoedig vergeten; het luchtvaartverkeer, zeemijnengevaar, enz. eisen zo vele slachtoffers dat men soms na enkele dagen er niet meer bij stilstaat; na enkele weken zich soms moet bezinnen, wat dat ook Weer was voor een ramp. Door twee ingezeenen onzer ge meente zal deze ramp zeker niet licht worden vergeten, omdat het dit jaar veertig jaar geleden is dat zij een be zoek brachten aan deze zelfde mijn te Bascoup, en onder geleide van enige mijnemployé’s, twee uren in die lugu bere onderwereld het bedrjjf op een diepte van zevenhonderd meter hebben gadegeslagen. Op 31 Juli 1910 werd er te Fayt-lez- Manage in de provincie Henegouwen in België een internationale kaatswed strijd gehouden tussen zes Friese en zes Belgische kaatsers, georganiseerd door de Pelote-club „Faybois”. De voorzitter dier vereniging, de heer Biévelez, die ieder jaar toen naar Sneek kwam met de beste Belgische kaatsers, had het bestuur der Kaatsvereniging „Sneek” in 1910 uitgenodigd voor een tegenbezoek aan België, aan welke uit nodiging ons bestuur gaarne had vol daan door op 30 Juli met zes der beste Friese spelers naar Fayt te komen. Na een glorieuse ontvangst aan het station te Manage en een prachtige op tocht met twee grote harmoniecorpsen, werden de buitenlandse gasten op het geheel geïllumineerde stadhuis officieel ontvangen met alles wat bij zo’n ont vangst behoort. De wedstrijden op 31 Juli slaagden eveneens uitstekend, alleen moesten on ze spelers het niet alleen in het Belgi sche-, maar ook in het Friese spel af leggen tegen de Belgen. De beide Belgische parturen: Cantig- neau, Gilbert en Lemaire, en Bruijeer, Pichueque en Gillion waren op eigen veld geweldig op slag en hoewel het talrijke publiek de Friese spelers luide aanmoedigde, ze kwamen er op beide manieren niet aan te pas. Tot slot van deze prachtig geslaagde feesten had het bestuur voor de buiten landse gasten een excursie naar een der vele mijnen in „la teire noire” (het zwarte land) zoals dat gebied genoemd wordt, georganiseerd. Het was niet gemakkelijk toestem ming voor een dergelijk bezoek van de directie te verkrijgen, doch de heer Biévelez, zelf ingenieur der spoorwegen, had vele relaties onder de mijn-autori- teiten zodat de aanvankelijke bezwaren werden opgelost en de excursie door ging. Zes der Friese gasten hebben toen aan deze excursie deelgenomen, nl. de kaatsers Albert Terpstra, thans nog in leven, Albert Brouwer en S. A. Kooi- stra, verder de beide reporters der „Leeuwarder Courant” en „Het Leeu warder Nieuwsblad” de heren J. Boon- RAUWERD, 15 Mei. Voorzitter Jhr. J. M. van Beima thoe Kingma. Ingeko men is een verzoek van Plaatselijk Be lang te Poppingawier, om alvorens tot aanbesteding van de brug over te gaan, eerst in overweging te nemen het dem pen van de dorpsvaart. B. en W. zullen een onderzoek instellen. Besloten werd aan D. Elgersma te Deersum en aan Th. Dijkstra te Irnsum een tegemoetkoming m de reiskosten te geven voor hun school gaande kinderen. In principe is besloten medewerking te verlenen voor het aan schaffen van nieuwe overgordijnen voor de Chr. Nat. School te Terzool. Machti ging werd verleend tot het onderhands verhuren van de nieuwe woningen te Irnsum en te Terzool. Besloten is de woningwetwoningen te Rauwerd, Irn sum en Terzool over te dragen aan de woningstichting Rauwerderhem. De val brug in de weg te Poppingawier zal vervangen worden door een vaste brug. Aan de firma W. E. Reitsma en Zn. te Grouw is onderhands aanbesteed de bouw van 4 buiten-volume woningen te Irnsum voor 28800, verf-, behang- en glaswerk inbegrepen. Onderhands wordt verpacht aan K. B. Hylkema te Irnsum voor 150 per jaar het weiland bij de nieuwbouw te Irnsum. Rapport onder zoek gemeente-rekening en armvoogdij- rekeningen dienst 1943 werd goedge keurd. Rondvraag. De heer de Zee van Irnsum pleitte voor een algemeen on derzoek der bevolking op t.b.c. B. en W. zullen een en ander nog eens overleg gen. De heer Kielstra van Irnsum heeft bedankt als raadslid wegens vertrek naar elders. Ja, der binne se, beide op in plaetsje en sa’t hja der op steane, sa binne se ek, soun noch en fleurich. Michiel Osinga hat, 82 jier êlld, noch nea in doktersdrankje hawn, en Sytske, 79 jier, jowt him yn neat ta. Fan ’e winter hat hja efkes üt bistjür west, „mar wy hawwe it sünder dokter oprêdde kin nen”, seit hja. In pear hechte aide minsken! Michiel lotte frij doe’t er 21 jier wie en doe gie er nei Amerika. Hy doarst wol hwat oan, by de boer ,by de reini ging, yn in winkel, mar altiten tocht er oan dat famke, dat dér yn Frysian wachte en doe’t er treddeljier fuort west wie tocht er: „ik helje myn Syts!” Mar ja, Syts woe him wol, mar hja woe net nei Amerika, en hwat docht immen dan? Hy sei „wy trouwe en ik bliuw hjir!” Hja bigounen mei in winkel yn Drylts, mar it hert loek nei it fé, dat earst op in lytse buorkerij yn Drylts en doe de bern greater waerden nei Alde gea, in great spul. Het is in de 13e eeuw, dat de ver- neringen te vinden aan de oudste tijden van het ontstaan van dit dorp? Daar is nog de naam „Nijlanderzijl”, de brug in de weg halverwege Nijland en Bolsward, herinnering aan de tijd, dat hier inderdaad nog een „zijl” nood zakelijk was om het gebied binnen de dijken af te kunnen sluiten. Maar niet minder sprekend is die alleraardigste legende van de Nijlander ossen. Het verhaal wil, hoe na de droogleg ging van het nieuwe land zoveel mensen er zich hadden komen neerzetten, dat de behoefte gevoeld werd aan een eigen kerk, waardoor men niet langer aange wezen zou zijn op de kerken van het oude land en zich moeizame, tijdrovende tochten kon besparen. Was men het dus over de noodzaak van de stichting van een kerk eens, over de plaats bestond onenigheid. Immers, ieder wilde de kerk het liefst zo dicht mogelijk bij eigen huis, en men woonde in het nieu we land zeer verspreid. Ten einde raad besloot men Gods bij stand in te roepen, en ging als volgt te werk. Men bond twee ossen aan elkaar en liet deze vrij in het veld los. Daar, waar de dieren zich neer vlijden, daar zou God wensen dat Zijn Huis gebouwd werd. En hoewel nu de beide ossen gingen liggen op een plek, die men nimmer zelf een nieuwe grote legermacht op de been I zou hebben uitgekozen, namelijk op een I „reidpolle”, hield men zich aan de be- lofte, en bouwde daar de kerk. Nog steeds houden twee kleine, 17e eeuwse, gebrandschilderde ruitjes, elk met een De afdeling Heeg van het Groene Kruis kwam Vrijdagavond in een buiten, gewone ledenvergadering bijeen in het Gebouw. In zijn openingswoord wees de voorzitter, de heer H. L. Poepjes, op het belangrijke van deze avond. Het bestuur was nu nl. in de gelegenheid om een pand aan de Hoofdstraat te kopen van de wed. Hettinga. Er zou nu machti ging aan de leden gevraagd worden tot aankoop over te gaan. Het bestuurslid G. Miedema lichtte de indeling toe. Deze zou bestaan uit: a. Consultatiebureau voor zuigelingen; b. Hoogtezonkamer; c. Magazijnruimte en d. Kamer voor het bestuur. Dr. D. Ferwerda gaf een medi sche toelichting en bracht het grote nut naar voren van een Groene Kruis ge bouw voor Heeg. De voorzitter gaf ver der nog een financieel overzicht van de exploitatie. Hier werd aan vastgeknoopt een bestuursvoorstel, dat, indien de exploitatierekening niet sluitend zou kunnen worden, men kon overgaan tot een geringe contributieverhoging. Met algemene stemmen werden de bestuurs voorstellen goedgekeurd, zodat het be stuur nu zijn plannen verder ten uitvoer kan brengen. Ook zal er een beroep op de ingezetenen gedaan worden. Laat ieder dan „zijn steentje” bijdragen, dan krijgt Heeg een Groene Kruis gebouw, dat in een grote behoefte zal voorzien. I te herkennen in de landerijen. Zijn er nu in Nijland zelf nog herin- landing van de Middelzee even verba zingwekkend is, als de uitbreiding in de 12e. Men kan het haast niet bijhouden in de dorpen aan de oever, die zo ge lukkig zijn op grond van het oude Frie se recht al de nieuw aangewassen gron den de hunne te mogen noemen, voor zover deze grensden aan ieders lande rijen of zeedijk. Sinds die tyd spreekt men van het „Bozumer Nijland”, „Deer- sumer Nijland”, „Weidumer Nijland”, „Wirdumer Nijland”, „Deinumer Nij land”, enzovoorts, want het aanmaken en in bezitnemen der nieuwe landen ging dorpsgewijs. Maar het kon ook gebeuren, dat er zóveel nieuw land droogviel, dat het een gebied op zichzelf vormde, voorbestemd door een eigen gemeenschap bevolkt te worden. En dat was het geval met het dorp Nijland. Jammer is het, dat wij omtrent deze landaanwinning in de 13e eeuw vrij weinig weten. Een enkel jaartal meer zou ons zeer welkom zijn. In elk geval staat het vast, dat in het jaar 1227 het dorp Nijland reeds bestond en vele in woners telde. In genoemd jaar had de bisschop van Utrecht, wereldlijk heer vaei Drente, een smadelijke nederlaag geleden tegen zijn opstandige onder danen, op het verraderlijke veen bij Ane. En om zijn gezag te herwinnen, had hij ten nieuwe givLc icgciiiidGLiL up uc ueen gebracht, met de bedoeling de Drenten I er aan te herinneren dat Ane een ver gissing was geweest. Omdat Friesland tussen Flie en Lauwers in deze tijd tot het wereldlijk gebied van deze kerk- os, aangebracht in de vensters der kerk

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1950 | | pagina 1