1
voorwerpen
Merkwaardige bodemvondsten
onder de rook van Sneek
in
ir,
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
•De mijnramp in België
i
1950
1890
Michiel Osinga
en Sytske IJkema
S&wnden
Raadsvergadering
Rauwerderhem
5e JAARGANG No 40
VRIJDAG 19 MEI 1950
L. KIEZEBRINK
Redacteur:
HET ONTSTAAN VAN HET DORP NULAND
Ruth Khama heeft een dochter
Mei
Heeg krijgt een Groene Kruis gebouw
EEN HERINNERING
-
NS
NS
EK
de
Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
Let op oude bankbiljetten
van f 10.- en f 100.-
5°/0 toeslag Noodwet-Drees in Mei
en Juni betaalbaar
Verhoogde benzinebelasting
treedt heden in werking
tervol ontslag
ice
:ek,
kan
AGENDA
en.
lan
KLEINZAND 7 - Telei. 2872
lei
n”
Bioscoopnieuws
AAN EEN BEZOEK VEERTIG JAAR GELEDEN
Subsidies Anjerfondscollecte 1949
Nog herinner ik mij dat oogverblin-
INGEZONDEN
Drankweer Comité Sneek
SNEEKER NIEUWSBLAD
I
SI
1
IV
en,
wij
D. ZUIDERBAAN.
in
dende licht dat tot je doordrong toen
wij na twee uren in die duisternis te
hebben doorgebracht weer boven kwa
men en je verblind door die plotselinge
overgang met je ogen stond te knippe
ren en je een ogenblijk dacht: waar zijn
we nu!
Dat alles is nu veertig jaar geleden.
De meesten van die bezoekers en van
hen die ons begeleidden zijn niet meer
in leven, maar ik herinner mij dat ik
later steeds met meer interesse alles las
wat op dit mijnbedrijf betrekking had;
dat ik steeds een toenemend respect
had voor deze zwarte duivels zoals ik ze
daar beneden had zien wroeten in de
ingewanden der aarde.
Thans hebben 39 dezer werkers voor
de laatste maal hun „au revoir” ge
zegd; hun hoop op een tot weerziens,
misschien vaak achteloos uitgesproken,
werd niet vervuld.
Sneek, 15 Mei 1950.
eengevlochten wijnranken, dateert het
uit het begin der 13e eeuw, in overeen
stemming dus met de historie van het
dorp, dat juist in deze tijd zijn eerste
kerk heeft gebouwd.
Tot slot de volgende maal iets over
andere getuigen van de landaanwinning
in het Middelzeegebied rondom Sneek.
H. Halbertsma.
De wet tot verhoging van het bijzon
der invoerrecht op benzine en tot wijzi
ging van de motorrijtuigenbelastingwet
treedt heden in werking.
Ingaande 1 October is door B. en W.
eervol ontslag verleend aan M. Hoek
stra als voorman-stoker bij de gemeen
telijke gasfabriek.
Doordat zich een projectiel, een 2 cm.
brisantgranaat, tussen de kolen bevond
ontstond te Bergen op Zoom een ont
ploffing in de woning van de famiiie
Valentina aan de St. Josephstraat, toen
de haard zou worden bijgevuld. Door
deze ontploffing werd de haard vrijwel
vernield, terwijl in de kamer veel glas
en scherfschade werd aangericht. Mevr.
V. en een kind, die zich in de kamer be
vonden, kwamen er gelukkig zonder
verwondingen ai.
Vrijdag 19 t.e.m. Zondag 21 Mei. Theater
Amicitia. ’s Avonds 8 uur en Zon
dag tevens te 5 uur: „Het regiment
der verdoemden”.
Vrijdag 19 Mei. Sneker Onderl. Brand-
waarborg-Vereniging. Vergadering
van verzekerden, 's avonds 8 uur,
bovenzaal „Onder de Linden”.
Ruth Khama heeft het leven geschon
ken aan een dochter, die Jacqueline is
genoemd. Seretse Khama, het stam
hoofd van de Bamangwato’s in Beetsjoe-
analand, die in verband met zijn huwe
lijk met een blanke vrouw door de En-
gelsen uit zijn stamgebied is verbannen,
had vergunning ontvangen de geboorte
bij te 'wonen, doch kon niet tijdig ter
plaatse zijn. Moeder en kind maken het
goed.
AANGIFTE VAN RIJWIELEN
MET HULPMOTOR.
Advertentieprijs 15 ct. per m.m.
Bij contract (handelsadv.) lager.
Abonnementsprijs f 2.50 per half
jaar. Franco per post f 3.75 per
half jaar
Giro 50748 ten name van Firma
E. J. Drijfhout, Sneek.
:un-
irij-
ier-
nde
icte
3952
U,
den
ER-
ag
m-
ris
:er
de
id-
Redactie-adres:
Het Vrije Volk verneemt, dat de toe
slagen op de uitkeringen krachtens de
Noodwet Ouderdomsvoorziening in de
loop van de maand Mei betaalbaar zul
len worden gesteld. Dit geldt voor dege
nen, die geen andere rente trekken. Zij,
die wel een rente trekken en deze te
zamen met de Ouderdomsuitkering van
de Rijksverzekeringsbank ontvangen,
zullen in Juni aan de beurt komen. De
toeslag bedraagt vijf pct. met een mi
nimum van 2 per maand voor ge
huwde mannen en van 1 per maand
voor ongehuwden.
Van heden t.e.m. Zondag heeft het
Amicitia Theater als hoofdnr. „Het re
giment der Verdoemden” met Dick
Powell, Marta Toren en Vincent Price
in de hoofdrollen. Is het Franse Vreem
delingenlegioen al vele malen het onder
werp van romantische en avontuurlijke
verhalen op het witte doek geweest, in
deze film zien we het voor het eerst in
zijn naoorlogse samenstelling met sol
daten uit alle legers van de tweede we
reldoorlog. De Amerikaanse en Franse
geheime dienst zitten een hoge S.S.-
officier op de hielen en het spoor leidt
naar ’t legioen. In adembenemende vaart
spelen de gebeurtenissen zich af die
eerst op ’t laatste nippertje een blij eind
vinden, maar voor het zóver is heeft de
toeschouwer menige hartklopping ge
had. Spanning tot het uiterste en een
goede dosis romantiek ook.
In het bijprogramma o.a. de voetbal
wedstrijd NederlandEngeland B.
De Nederlandsche Bank brengt
herinnering, dat de bankbiljetten van
10 (uitsluitend die, welke aan de voor
zijde zijn bedrukt met de Nederlandse
leeuw omgeven door de dichtregels
„Die tyranny verdrijven die mij mijn
hart doorwondt”) en ƒ100, beide model
1945, vóór 1 Juni a.s. ter verwisseling
moeten worden aangeboden bij haar
hoofdbank, haar bijbank te Rotterdam,
haar agentschappen of haar correspon
dentschappen. Na 1 Juni zullen genoem
de bankbiljetten nog slechts bij haar
hoofdbank te Amsterdam (Heren
gracht 461463) worden verwisseld,
nadat bij onderzoek is gebleken, dat aan
de aanvrage tot verwisseling redelijker
wijze behoort te worden gevolg gegeven.
Bedoelde bankbiljetten zijn gedateerd 7
Mei 1945.
Uit de opbrengst van de Anjerfonds
collecte 1949, welke in onze provincie
rond 5350 bedroeg, hebben o.a. Sub
sidies ontvangen: de Chr. Muziekver.
Harmonie, Sneek; Chr. Muziekver.
Crescendo, Heeg; muziekver. Excelsior,
Scharnegoutum; Chr. Zangver.. Nije
Moed, Oosthem; Kritekoar Lyts Bigjin,
Woudsend; zangver. Us Sjongen, IJs-
brechtum; Chr. Zangver. De Lof stem,
Woudsend. Ver., die een vorige keer
reeds een subsidie ontvingen, kwamen
in het algemeen dit keer niet in aan
merking, opdat zoveel mogelijk alle aan
vragers een beurt krijgen. Er waren
ditmaal 100 verzoeken, waarvan 62 zijn
toegewezen tot bedragen variërende van
50 tot 300.
Een tiental boeken, een
Mexicaanse hoed van enor
me afmetingen, wat speel
goed en een schildpad, dat
was de oogst van één dag
op de afdeling „gevonden
voorwerpen” van de K.L.M.
op Schiphol. Hoeden kent
men er al, ze liggen er bij
dozijnen, en van het aantal
boeken dat luchtreizigers in
een vliegtuig laten liggen
kan gemakkelijk een biblio
theek worden ingericht.
Maar een schildpad...? Dat
iemand met een schildpad
op reis gaat, is nog tot daar
aan toe, maar dat hij hem
zergeet?, dat is op z’n
-achtst gezegd raadselach-
ig. Maar onze schildpad
al het temidden van zijn
rede gevonden voorwerpen
niet slecht hebben, zolang
zijn baas hem blijft verge
ten. Een van de grondste-
vardessen wist er wel raad
mee en heeft hem getroost.
stra en B. Pollema en ondergetekende,
toen vice-voorzitter der K.V. „Sneek”.
De andere bestuursleden en spelers
waren door hunne zaken of werkzaam
heden verhinderd en reeds vertrokken.
Nadat wij vanaf Manage per trein
naar Bascoup waren gereisd werden wij
door een ingenieur der mijnmaatschap
pij ontvangen en werden wij van top tot
teen van de benodigde onder- en boven
kleding, schoenen, sokken, mijnhoed en
mijnlamp voorzien en nadat wij een
verklaring hadden ondertekend, dat de
maatschappij tot geen enkele vergoe
ding verplicht kon worden bij eventuele
ongelukken en het risico daarvan ge
heel voor rekening was van de excursio-
nisten, kon de tocht beginnen.
Een der bezoekers was die verklaring
zeker toch te machtig; hg besloot ten
minste maar niet mee naar beneden te
gaan.
Twee volle uren hébben wij toen die
onderwereld in alle richtingen door-
kruisd; steenkool gehakt met de hou
weel; met de mijnwerkers gekropen door
spleten waar je je ruggelings door heen
moest werken; in ’t kort al de verschil
lende werkzaamheden bijgewoond die in
die jaren nog in hoofdzaak als hand
werk werden gedaan.
’t Was toen nog een ouderwetse mijn
met paarden tractie: van electrische
boormachines en tractie zoals dat thans
algemeen geschiedt, was toen bijna nog
geen sprake.
Wie „Germinal” van Zola heeft gele
zen, weet wat dit betekent; stallen vol
paarden, allen versuft en allen, na ver
blijf van enige tijd in de mijn, totaal
blind; wij zagen toen we weer boven
waren een prachtige vos-ruin, die de
tocht naar de onderwereld zou beginnen,
een gebeurtenis die altijd weer de alge
mene aandacht van het gehele boven
grondse personeel had.
Het arme beest werd in een grote kist
welke op de lift was geplaatst, geleid,
alle aanwezigen ontblootten even het
hoofd en mompelden ernstig de oude
mijnwerkersgroet „au revoir”; ’t was
of het stomme dier begreep' dat er iets
ging gebeuren, het hinnikte nog even
voordat het deksel van de lift zich bo
ven hem sloot; toen was het blijde leven
voor hem afgelopen.
Woensdag 24 Mei. Kunst aan Allen. Al
gemene vergadering ’s avonds 8 uur
in het bovenzaaltje van de Leeszaal.
Vrgdag 26 Mei. Afd. SneekIJIst van
de Prov. Friese Ver. voor Zieken-
huisverpleging. Jaarvergadering
’s avonds 8.15 uur in café Piso.
van Nijland, de herinnering aan dit ge
beuren vast.
Natuurlijk is de huidige kerk, hoewel
reeds bijna 5 eeuwen oud, niet dezelfde
welke de Nijlanders het eerst op deze
plaats bouwden, meer dan 7 eeuwen ge
leden. In het Sneker Museum wordt een
gebeeldhouwd, 25 cm. hoog, roodzand-
stenen zuiltje bewaard, dat van deze
oudste kerk deel uitgemaakt moet heb
ben. Het werd enkele jaren geleden in
.4-6- de grond gevonden, niet ver van de
tijd I kerk, en kwam door bemiddeling van
voor htm moest zijn.Oostergo noemt j Dr. Nieuwenhuis in het Museum, waar
hij niet met name, maar wel de Friezen het goed bewaard zal blijven. Blijkens
„a Lywart usque ad Lavicam”, van de stijl van het beeldhouwwerk, door-
Leeuwarden tot aan de Lauwers, en dit
is juist Oostergo.
Des te opmerkelijker is het, dat hij
nog afzonderlijk noemt de Friezen van
„Nova Terra”, waarmee hij bedoelt het
dorp Nijland tussen Bolsward en Sneek.
Dit moet dus toen al een aanzienlijke,
volkrijke plaats zijn geweest. En het
dorpsgebied moet dan al een geruime
tijd geleden, minstens 25 jaar, zijn
drooggevallen, dat zulk een talrijke be
volking er een bestaan kon vinden.
Het dorpsgebied van Nijland werd
aangewonnen door de dubbele afdam
ming van de „zak” der Middelzee, door
middel van de Huniadijk en de Hoge- of
Tjaarddijk. Zuidelijk bleven de lage poe
len en plassen liggen, die het gebied
uitmaakten, nog steeds „De Meer” ge
noemd, Noordelijk de nog oningedijkte
Middelzeekwelders. Alhet gebied tus
sen genoemde dijken, aansluitende op de
Broerdijk en Ringdijk, maakte het „No
va Terra” uit, een aanzienlijk oppervlak
dus.
In het jaar 1242 was de inpoldering
van de Middelzee al weer veel verder
voort geschreden, want in dit jaar wor
den nieuwe rechtsinzettingen gemaakt
voor een pas aangewonnen gebied, de
„Wilker thes nija landis”, die in af
schrift bewaard gebleven zijn. Helaas
wordt niet duidelijk aangegeven waar
zich dit nieuw aangewonnen gebied be
vond; het zijn de „Wilker thes nija lan-
des twiska Walters gefsdam bij suda
and thine salta zee bij norda toe up As-
tergo nija lande”. Men mag het zoeken
ter hoogte van Wijtgaard. Maar of het
mogelijk is die „gersdam” van Walter
terug te vinden is de vraag, de ingepol-
derde Middelzee is vol van dijken en
dammen, als men er oog voor heeft deze
vorst hoorde, riep hij ook de Friezen ter
heervaart op, en deze schenen het niet
op de Drenten begrepen te hebben, zij
kwamen althans in grote getale op, zo
wel uit de decanaten „Stauria” (Stave
ren). „Westergo” en „Bornego” (het ge.
bied rondom Oldeboorn), als uit „Sma
len» super Backenvene”. De kroniek
schrijver haspelt de namen raar door
elkaar, maar hij woonde ook in Utrecht,
en had geen helder inzicht in de aard
rijkskunde van een zo ver en onherberg
zaam l&nd als Friesland in deze
En dér, ünder fallen en opstean haw-
we se 't rédden en goed oprêdden. Der
kamen wolris swiere jierren, ienkear
forlearen hja 21 kij mei de tongblier en
doe’t de molke 2 sint in mingelen koste
wie ’t wolris skraebjen, mar ek goede
jierren kamen en doe’t Michiel 60 jier
wie giene hja nei Snits (Lemmerwei 30)
to wenjen. Mar fan stilsitte kaem net
folie. It duorre net lang doe pielde hy al
wer mei buorkerij fan R. Jaarsma en op
syn 80e jier ried er noch troch de stêd
to melken, in twinter foar de wein. Eltse
Tiisdei kin men Osinga noch op 'e fé-
merk fine.
In warber slach minsken. Hja hawwe
7 bern, 35 bernsbern en 4 achterbems-
bern dy’t it allegearre goed hawwe yn
Kanada, Boalsert, Snits, Aldegea.
Wy winskje harren 24 Maeije bin-
ne hja 60 jier troud noch folie sou-
nens en lokkige dagen ta en bern en
bernsbern dat se noch folie jierren
sparre bliuwe meije.
Behoudens goedkeuring van B. en W.
wordt de sluiting van de Blauwe Week
Woensdag 24 Mei ’s avonds 8 uur op het
Schaapmarktplein gehouden. Het staat
reeds vast dat de bekende Friese schrij
ver A. Brouwer medewerking zal verle
nen, evenals het kinderkoor van „Mor
genrood”. De sprekers zijn nog niet be
kend. Steunt de Blauwe beweging en
komt luisteren wat ze u te vertellen
hebben over de drankstrijd. Vooraf
wordt men op een 4-tal plaatsen in de
stad opgewekt om bij de sluiting aan
wezig te zijn. Tot ziens dus.
A. SMEDING, Secretaris.
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS.
Administratie
Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co.
Kantoor: GRQOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
Door het Ministerie van Justitie en
van Verkeer en Waterstaat zijn, in af
wachting van het in werking treden van
het Wegenverkeersreglement, bepaalde
faciliteiten verleend aan gebruikers van
rijwielen met hulpmotor. Ook het Mi
nisterie van Financiën heeft, met be
trekking tot de aangifte van deze rij
wielen, voor de Motorrijtuigenbelasting
een tijdelijke regeling getroffen. Voor
lopig zullen de gebruikers van deze rij
wielen met hulpmotor op het aangifte
biljet voor de Motorrijtuigenbelasting
nl. geen provinciaal nummer behoeven
te vermelden. De opgave van een frame
nummer kan echter niet achterwege
blijven.
GRANAAT TUSSEN DE KOLEN.
De ontzettende mijnramp in een der
steenkoolmijnen van de grote maat
schappij „Mariemont” te Morlanwelz,
nl. de mijn te Bascoup by Trazegnies,
waarbij 39 mensen het leven verloren,
heeft in de gehele wereld diepe ontroe
ring gewekt.
Maar de wereld is tegenwoordig der
gelijke rampen weer spoedig vergeten;
het luchtvaartverkeer, zeemijnengevaar,
enz. eisen zo vele slachtoffers dat men
soms na enkele dagen er niet meer bij
stilstaat; na enkele weken zich soms
moet bezinnen, wat dat ook Weer was
voor een ramp.
Door twee ingezeenen onzer ge
meente zal deze ramp zeker niet licht
worden vergeten, omdat het dit jaar
veertig jaar geleden is dat zij een be
zoek brachten aan deze zelfde mijn te
Bascoup, en onder geleide van enige
mijnemployé’s, twee uren in die lugu
bere onderwereld het bedrjjf op een
diepte van zevenhonderd meter hebben
gadegeslagen.
Op 31 Juli 1910 werd er te Fayt-lez-
Manage in de provincie Henegouwen in
België een internationale kaatswed
strijd gehouden tussen zes Friese en zes
Belgische kaatsers, georganiseerd door
de Pelote-club „Faybois”.
De voorzitter dier vereniging, de heer
Biévelez, die ieder jaar toen naar Sneek
kwam met de beste Belgische kaatsers,
had het bestuur der Kaatsvereniging
„Sneek” in 1910 uitgenodigd voor een
tegenbezoek aan België, aan welke uit
nodiging ons bestuur gaarne had vol
daan door op 30 Juli met zes der beste
Friese spelers naar Fayt te komen.
Na een glorieuse ontvangst aan het
station te Manage en een prachtige op
tocht met twee grote harmoniecorpsen,
werden de buitenlandse gasten op het
geheel geïllumineerde stadhuis officieel
ontvangen met alles wat bij zo’n ont
vangst behoort.
De wedstrijden op 31 Juli slaagden
eveneens uitstekend, alleen moesten on
ze spelers het niet alleen in het Belgi
sche-, maar ook in het Friese spel af
leggen tegen de Belgen.
De beide Belgische parturen: Cantig-
neau, Gilbert en Lemaire, en Bruijeer,
Pichueque en Gillion waren op eigen
veld geweldig op slag en hoewel het
talrijke publiek de Friese spelers luide
aanmoedigde, ze kwamen er op beide
manieren niet aan te pas.
Tot slot van deze prachtig geslaagde
feesten had het bestuur voor de buiten
landse gasten een excursie naar een der
vele mijnen in „la teire noire” (het
zwarte land) zoals dat gebied genoemd
wordt, georganiseerd.
Het was niet gemakkelijk toestem
ming voor een dergelijk bezoek van de
directie te verkrijgen, doch de heer
Biévelez, zelf ingenieur der spoorwegen,
had vele relaties onder de mijn-autori-
teiten zodat de aanvankelijke bezwaren
werden opgelost en de excursie door
ging.
Zes der Friese gasten hebben toen
aan deze excursie deelgenomen, nl. de
kaatsers Albert Terpstra, thans nog in
leven, Albert Brouwer en S. A. Kooi-
stra, verder de beide reporters der
„Leeuwarder Courant” en „Het Leeu
warder Nieuwsblad” de heren J. Boon-
RAUWERD, 15 Mei. Voorzitter Jhr.
J. M. van Beima thoe Kingma. Ingeko
men is een verzoek van Plaatselijk Be
lang te Poppingawier, om alvorens tot
aanbesteding van de brug over te gaan,
eerst in overweging te nemen het dem
pen van de dorpsvaart. B. en W. zullen
een onderzoek instellen. Besloten werd
aan D. Elgersma te Deersum en aan Th.
Dijkstra te Irnsum een tegemoetkoming
m de reiskosten te geven voor hun school
gaande kinderen. In principe is besloten
medewerking te verlenen voor het aan
schaffen van nieuwe overgordijnen voor
de Chr. Nat. School te Terzool. Machti
ging werd verleend tot het onderhands
verhuren van de nieuwe woningen te
Irnsum en te Terzool. Besloten is de
woningwetwoningen te Rauwerd, Irn
sum en Terzool over te dragen aan de
woningstichting Rauwerderhem. De val
brug in de weg te Poppingawier zal
vervangen worden door een vaste brug.
Aan de firma W. E. Reitsma en Zn. te
Grouw is onderhands aanbesteed de
bouw van 4 buiten-volume woningen te
Irnsum voor 28800, verf-, behang- en
glaswerk inbegrepen. Onderhands wordt
verpacht aan K. B. Hylkema te Irnsum
voor 150 per jaar het weiland bij de
nieuwbouw te Irnsum. Rapport onder
zoek gemeente-rekening en armvoogdij-
rekeningen dienst 1943 werd goedge
keurd. Rondvraag. De heer de Zee van
Irnsum pleitte voor een algemeen on
derzoek der bevolking op t.b.c. B. en W.
zullen een en ander nog eens overleg
gen. De heer Kielstra van Irnsum heeft
bedankt als raadslid wegens vertrek
naar elders.
Ja, der binne se, beide op in plaetsje
en sa’t hja der op steane, sa binne se
ek, soun noch en fleurich. Michiel
Osinga hat, 82 jier êlld, noch nea in
doktersdrankje hawn, en Sytske, 79
jier, jowt him yn neat ta. Fan ’e winter
hat hja efkes üt bistjür west, „mar wy
hawwe it sünder dokter oprêdde kin
nen”, seit hja.
In pear hechte aide minsken!
Michiel lotte frij doe’t er 21 jier wie
en doe gie er nei Amerika. Hy doarst
wol hwat oan, by de boer ,by de reini
ging, yn in winkel, mar altiten tocht er
oan dat famke, dat dér yn Frysian
wachte en doe’t er treddeljier fuort
west wie tocht er: „ik helje myn Syts!”
Mar ja, Syts woe him wol, mar hja woe
net nei Amerika, en hwat docht immen
dan? Hy sei „wy trouwe en ik bliuw
hjir!” Hja bigounen mei in winkel yn
Drylts, mar it hert loek nei it fé, dat
earst op in lytse buorkerij yn Drylts en
doe de bern greater waerden nei Alde
gea, in great spul.
Het is in de 13e eeuw, dat de ver- neringen te vinden aan de oudste tijden
van het ontstaan van dit dorp?
Daar is nog de naam „Nijlanderzijl”,
de brug in de weg halverwege Nijland
en Bolsward, herinnering aan de tijd,
dat hier inderdaad nog een „zijl” nood
zakelijk was om het gebied binnen de
dijken af te kunnen sluiten.
Maar niet minder sprekend is die
alleraardigste legende van de Nijlander
ossen.
Het verhaal wil, hoe na de droogleg
ging van het nieuwe land zoveel mensen
er zich hadden komen neerzetten, dat
de behoefte gevoeld werd aan een eigen
kerk, waardoor men niet langer aange
wezen zou zijn op de kerken van het
oude land en zich moeizame, tijdrovende
tochten kon besparen. Was men het dus
over de noodzaak van de stichting van
een kerk eens, over de plaats bestond
onenigheid. Immers, ieder wilde de
kerk het liefst zo dicht mogelijk bij
eigen huis, en men woonde in het nieu
we land zeer verspreid.
Ten einde raad besloot men Gods bij
stand in te roepen, en ging als volgt te
werk. Men bond twee ossen aan elkaar
en liet deze vrij in het veld los. Daar,
waar de dieren zich neer vlijden, daar
zou God wensen dat Zijn Huis gebouwd
werd.
En hoewel nu de beide ossen gingen
liggen op een plek, die men nimmer zelf
een nieuwe grote legermacht op de been I zou hebben uitgekozen, namelijk op een
I „reidpolle”, hield men zich aan de be-
lofte, en bouwde daar de kerk. Nog
steeds houden twee kleine, 17e eeuwse,
gebrandschilderde ruitjes, elk met een
De afdeling Heeg van het Groene
Kruis kwam Vrijdagavond in een buiten,
gewone ledenvergadering bijeen in het
Gebouw. In zijn openingswoord wees de
voorzitter, de heer H. L. Poepjes, op het
belangrijke van deze avond. Het bestuur
was nu nl. in de gelegenheid om een
pand aan de Hoofdstraat te kopen van
de wed. Hettinga. Er zou nu machti
ging aan de leden gevraagd worden tot
aankoop over te gaan. Het bestuurslid
G. Miedema lichtte de indeling toe. Deze
zou bestaan uit: a. Consultatiebureau
voor zuigelingen; b. Hoogtezonkamer;
c. Magazijnruimte en d. Kamer voor het
bestuur. Dr. D. Ferwerda gaf een medi
sche toelichting en bracht het grote nut
naar voren van een Groene Kruis ge
bouw voor Heeg. De voorzitter gaf ver
der nog een financieel overzicht van de
exploitatie. Hier werd aan vastgeknoopt
een bestuursvoorstel, dat, indien de
exploitatierekening niet sluitend zou
kunnen worden, men kon overgaan tot
een geringe contributieverhoging. Met
algemene stemmen werden de bestuurs
voorstellen goedgekeurd, zodat het be
stuur nu zijn plannen verder ten uitvoer
kan brengen. Ook zal er een beroep op
de ingezetenen gedaan worden. Laat
ieder dan „zijn steentje” bijdragen, dan
krijgt Heeg een Groene Kruis gebouw,
dat in een grote behoefte zal voorzien.
I te herkennen in de landerijen.
Zijn er nu in Nijland zelf nog herin-
landing van de Middelzee even verba
zingwekkend is, als de uitbreiding in de
12e. Men kan het haast niet bijhouden
in de dorpen aan de oever, die zo ge
lukkig zijn op grond van het oude Frie
se recht al de nieuw aangewassen gron
den de hunne te mogen noemen, voor
zover deze grensden aan ieders lande
rijen of zeedijk. Sinds die tyd spreekt
men van het „Bozumer Nijland”, „Deer-
sumer Nijland”, „Weidumer Nijland”,
„Wirdumer Nijland”, „Deinumer Nij
land”, enzovoorts, want het aanmaken
en in bezitnemen der nieuwe landen
ging dorpsgewijs.
Maar het kon ook gebeuren, dat er
zóveel nieuw land droogviel, dat het een
gebied op zichzelf vormde, voorbestemd
door een eigen gemeenschap bevolkt te
worden. En dat was het geval met het
dorp Nijland.
Jammer is het, dat wij omtrent deze
landaanwinning in de 13e eeuw vrij
weinig weten. Een enkel jaartal meer
zou ons zeer welkom zijn. In elk geval
staat het vast, dat in het jaar 1227 het
dorp Nijland reeds bestond en vele in
woners telde. In genoemd jaar had de
bisschop van Utrecht, wereldlijk heer
vaei Drente, een smadelijke nederlaag
geleden tegen zijn opstandige onder
danen, op het verraderlijke veen bij Ane.
En om zijn gezag te herwinnen, had hij
ten nieuwe givLc icgciiiidGLiL up uc ueen
gebracht, met de bedoeling de Drenten I
er aan te herinneren dat Ane een ver
gissing was geweest. Omdat Friesland
tussen Flie en Lauwers in deze tijd tot
het wereldlijk gebied van deze kerk- os, aangebracht in de vensters der kerk