I
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
Kunst aan Allen
Studieclub Chr. Besturenbond
nieuwe
Jeirdconcert
Insuline, de levensbron voor suikerzieken
INGEZONDEN
Grasdrogerij Pasveer zal
drogerij bouwen
De Fryske skoalle yn ’e
takomst
Vijf kinderen tijdens weekeinde door
oorlogstuig gedood
DINSDAG 24 OCTOBER 1S50
5e JAARGANG No
L. KIEZEBRINK
Bij aanrijding gedood
Wie wint de pot
w
Zakennieuws
Aardappelmeel uit brood
Schilders sterrit
Geen militair ingrijpen
Benoemingen bij P.T.T.
Gevonden voorwerpen
Wijmbritseradeel
Eervolle vermelding voor
Anne Wadman
-s Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en ORIJFHOUTS NIEUWSBLAD s-'-'-
AGENDA
KLEINZAND 7 - Telet 2872
St. Nicolaasfeest O.L.S.
te Sneek
Capaciteit wordt verdubbeld
Snitser Frysk forban
SNEEKER NIEUWSBLAD
Redacteur:
Bij Renkum.
L. G.
en
een van hen getracht te hebben de ont
steking er uit te halen, waardoor het
gevaarlijke ding met een hevige klap
tot ontploffing kwam.
Medische hulp was spoedig ter plaat
se, maar de vijftien-jarige J. Sip bleek
onmiddellijk te zijn gedood. De even
oude C. v. d. Lee werd stervende naar
het ziekenhuis overgebracht en is daar
in de loop van. de avond overleden. De
namen van de twee andere jongens, van
wie de eerste waarschijnlijk het rechter
been zal moeten missen, zijn A. Lezen-
berg en H. van Eibergen. Alle vier jon
gens woonden in Renkum.
Donderdag 26 October. Vrouwengroep
P. v. d. A. Dr. Wartena spreekt
over Sexuele voorlichting in het Ge
bouw, Kleinzand 18.
Donderdag 26 October. Het Nut. Dr. R.
Miedema, rem. pred. te Amersfoort
over „Het leven van Vincent van
Gogh” (met lichtbeelden). Boven
zaal Kingma.
Maandag 30 Oct. Waterschap „Heeg”.
Vergadering van Volmachten des
voorm. 9.30 uur in Café H. J. Visser
te Heeg.
Dinsdag 7 November. V.D. Toneelclub.
„Arsenicum en oude Kant”.
Militaire tweedaagse oefenrit voor jeeps met start in Tilburg en de
finish Zaterdagmiddag in Amersfoort. Opname bij een controlepost in
het Brabantse land.
Windjack, terug te bekomen 1
Vriezenga, riominei ts 14.
Advertentieprijs 15 ct. per m.m.
Bij contract (handelsadv.) lager.
Abonnementsprijs I 2.50 per hart
jaar. Franco per post f 3.75 per
hart jaar
Giro 50748 ten name van Firma
E. J. Drijfhout, Sneek.
-
Redactie-adres
Vrijdagmiddag tegen vier uur is de
bijna 70-jarige heer H. van der Zee van
Sneek op de rijksstraatweg te Hom-
merts aangereden en gedood.
De heer van der Zee was uit vissen
geweest en kwam per fiets uit de rich
ting Heeg in Hommerts. Toen hij de
rijksstraatweg wilde oversteken werd
hij aangereden door een uit de richting
Sneek komende vrachtauto van de aard
appelhandelaar Jorritsma van Franeker.
De heer van der Zee was op slag dood.
Het gezellige, interessante
bordspel, vroeger een geliefd
avondvermaak in vrijwel alle
mers, dreigde in de vergetelheid
Benoemd tot employé 2e kl. kantoor-
ambtenaar H. T. Punter te Sneek.
Verplaatst van Leeuwarden naar
Sneek (postkantoor) employé 1ste klas
H. v, Dijk.
Omstreeks December zal de verplich
ting tot het mengen van aardappelmeel
in de broodbloem worden opgeheven,
dan zal het voor het brood bestemde
meel weer geheel uit granen (tarwe en
rogge) bestaan. De gunstige export van
aardappelmeel en de geringere produc
tie van de nieuwe oogst hebben de mi
nister van landbouw, visserij en voed
selvoorziening doen besluiten binnenkort
de verplichting tot bijmenging van
aardappelmeel op te heffen.
Zondagmiddag om 4 uur is bij de mon
ding van de Heelsumse beek in de Rijn
bij Renkum een landmijn ontploft, wat
aan twee vijftién-jarige jongens reeds
het leven heeft gekost. Twee andere
jongens van dezelfde leeftijd werden
zwaar gewond naar het ziekenhuis te
Arnhem overgebracht.
De jongens hebben met de landmijn,
die verroest was, gespeeld. Toen zij ge
noeg van dit spelletje hadden, schijnt
door firma
terwijl het
„Hoezeer de regering het conflict op
Ambon ook betreurt, zij acht zich niet
gerechtigd in dezen met militaire mid
delen in te grijpen”. Aldus heeft minis
ter-president dr. W. Drees geantwoord
op schriftelijke vragen van het Tweede
Kamerlid prof. mr. P. S. Gerbrandy, be
treffende militaire interventie door Ne
derland in het conflict op de Zuid-
Molukken.
ganzen-
winter-
huiska-
1 te ra
ken. De Grootzandster middenstandsza-
ken, verenigd in de winkeliersvereniging
,,’t Grootzand”, willen dit echter voor
komen, en hebben daarom een nieuw,
gemoderniseerd spel met de suggestie
ve naam „Wie wint de pot” laten druk
ken. Deze aardige attractie wordt in
alle zaken gratis aan de klanten uit
gereikt.
lijk resultaat was dat de leden het be
stuur machtigden, indien er voldoende
leden toetreden, over te gaan tot uit
breiding. Was het ledental momenteel
44, staande de vergadering traden reeds
een 20-tal nieuwe toe, zodat op basis
hiervan het bestuur zeker tot uitbrei
ding zal moeten overgaan. Ook de voor
zitter deelde zulks na het bekend wor
den van dit resultaat mee en zeide ver
der nog dat vrij zeker het Tempelwood-
systeem zal genomen worden met een
capaciteit van 1000 tot 1200 ton en dan
op olieverwarming. Terloops merkte de
heer Wassenaar nog op dat het gebruik
van olieverwarming niet inhoudt dat
men, indien dit onverhoopt niet mocht
voldoen of te duur zou zijn, steeas deze
verwarming moet houden. Elke drogerij
kan met geringe kosten weer overgaan
op cokesverwarming, doch men zal dan
natuurlijk een nieuwe oven moeten bou
wen. Mocht na een jaar blijken dat er
vo'doende animo is om behalve gras in
pakvorm ook in biksvorm te wensen,
dan zal het bestuur niet aarzelen met
voorstellen dienaangaande te komen.
Voor het eerste jaar evenwel wordt al
leen in gedroogde vorm afgeleverd.
De studieclub van de Chr. Besturen
bond heeft Donderdagavond in Aere Pe-
rennius haar winterwerk ingezet met
een beschouwing over het communisme,
door de heer J. A. Bakker, econ. docts.
te Bolsward. Na de opening der goed be
zochte vergadering door de voorz., de
heer v. d. Kuur, heette deze allen har
telijk welkom en drong aan op aanslui
ting bij de club. Een bijzonder woord van
welkom richtte hij tot de spr., die thans
voor de derde maal in deze kring op
treedt en waar de beide vorige keren
zeer goed zijn bevallen, twijfelt spr. niet
of ook nu zal aan de vergadering iets
goeds worden geboden.
De heer Bakker zegt dankbaar te zijn
voor deze goede woorden, doch hij wil
toch wel even de waarschuwing doen
horen, dat hij niet een vast nummer op
het programma moet worden; men moet
zijn tijd van heengaan weten. Komende
tot zijn onderwerp, zegt hij geen dema
gogische rede te willen houden; hij
treedt hier op voor een studieclub en zal
dus zijn onderwerp wetenschappelijk
benaderen. Het socialisme, dat met het
communisme op dezelfde wortel stoelt,
vindt zijn oorsprong in de 17e eeuw,
toen de maatschappelijke structuv*- zo
danig was, dat er in feite al reeds van
twee klassen kon worden gesproken: de
bezitters en de bezitlozen. Stakingen
braken uit, doch door de toepassing van
de stoom in de grootindustrie, maakte
tieze'zlch meer onafhankelijk van de ar
beiders. In 1847 treedt dan Marx op, die
in samenwerking met Engels het com
munistisch manifest de wereld inzendt,
met de oproep „arbeiders aller landen
verenigt u”. Voor de moeilijkheden tus
sen kapitaal en arbeid was z.i. maar één
oplossing, nl. het wetenschappelijk so-
c alisme, waaruit het communisme zou
ontstaan, dat op het kritieke moment
zou kunnen ingrijpen. De tegenwoordige
maatschappij zou uiteindelijk aan zich
zelf te gronde gaan; de staat had dan in
eerste instantie tot taak de productie en
de distributie te regelen, tot ook deze
overbodig zou worden als de heilsstaat
zou zijn gekomen. Doch ook -hier kwam
verschil van inzicht en verwijdering. De
ene groep wilde elke verbetering aan
grijpen, de andere wilde de onbarmhar
tige strijd voor de absolute vrijmaking
tot het einde doorvoeren. De commu
nistische maatschappij is als een moza
ïek, waarin elk steentje zijn plaats
heeft, in tegenstelling met de liberale
Twee maal was Donderdagmiddag het
Gebouw voor Chr. Belangen tot de laat
ste plaats bezet met leerlingen Van
scholen te Sneek. Alleen al door deze
overweldigende belangstelling mag het
Jeugdconcert, dat door de G.O.V. werd
gegeven, uitstekend geslaagd heten.
Maar er was meer. In de eerste plaats
een uitstekend programma, dat met de
ouverture „Egmont” van Beethoven, het
allegro uit de onvoltooide Symphonic
van Schubert, de Petite Suite van De
bussy en twee delen uit La Damnation
de Faust van Hector Berlioz, vier prach
tige voor de ontwikkeling der orkestmu
ziek in de 19e eeuw karakteristieke wer
ken bevatte. Daar was verder de keu
rige en enthousiaste heer van Epenhuy-
sen, dirigent der G.O.V., die op pakken
de wijze de onderdelen van het program
ma toelichtte. En tenslotte was daar een
orkest, dat ondanks de vermoeienis van
twee jeugdconcerten achter elkaar en
een avondconcert in het vooruitzicht,
zijn taak op lofwaardige wijze vervulde.
Zowel in de korte fragmenten ter toe
lichting als bij de uitvoering der werken
in hun geheel werden de verwachtingen
die de dirigent door zijn woorden had
gewekt, correct en zuiver gerealiseerd.
De lof en de bloemen, die de directeur
der R.H.B.S., de heer H. de Boer, diri
gent en orkest na afloop toezwaaide,
waren dan ook volkomen verdiend.
Het insuline, een extract uit de al
vleesklier van slachtdieren heeft een
omwenteling in de behandeling van sui
kerzieken teweeggebracht, en het is de
grote verdienste van de Canadese ge
le den Banting en Best dat zij de mens
heid dit geneesmiddel hebben geschon-
k< i, waardoor lijder aan suikerziekte
weer gewoon kunnen leven en hun nor
male werkzaamheden kunnen verrichten
Hoe dit heilzame middel, de levens
bron voor suikerpatiënten, wordt ver
vaar uigd liet de Novo-film zien die Za
terdagmiddag in TEre Perennius voor de
leden en gasten der Afd. Friesland Z.W.
van de Ned. Ver. van Suikerzieken werd
vertoond en door de heer L. Feenstra,
internist, toegelicht. Deze film is opge
nomen m de Novo exportslagerijen, fa
brieken en laboratoria in Denemarken.
Het insuline wordt nl. vervaardigd uit
de achter de maag liggende pancreas of
alvleesklier van slachtdieren, welke klier
o.a. het insuline produceert waardoor
het teveel aan suiker in het bloed wordt
geabsorbeerd. In ons land wordt het ook
door Zwanenberg gemaakt, en dit fabri
kaat wordt hier het meest gebruikt. Spr.
zette de bereiding van insuline uitvoe
rig uiteen en wees er op dat er ook al
weer andere soorten zijn die een groter
werking hebben. Er-is nl. altijd gezocht
naar een middel de insuline na het in
spuiten no lang mogelijk in het lichaam
te houden, m.a.w. naar een stof die lang
zamer wordt opgenomen. Deze is gevon
den in het zink-insuline, het protamine
insuline en het globuline-insuline, welk
laatste meer voor kinderen wordt ge
bruikt. Aan de bereiding wordt, zoals
de film laat zien, de uiterste zorg be
steed waarbij natuurlijk ook grote aan
dacht wordt geschonken aan de hygiëne.
De meisjes die bij ’t machinaal vullen van
de flesjes en de verpakk .g werkzaam
zijn, dragen bijv, een doek voor de mond,
hoofddoeken en schoenen die niet met
het vuil van de straat in aanraking zijn
geweest. Verder gaf de film nog opna
men uit een herstellingsoord voor diabe
tici in Denemarken waarin eveneens
wwdt aangetoond dat deze mensen met
insuline en diëet een normaal Ifeven kun
nen leideii en ook sport kunnen beoefe
nen.»
Na de film gaf dokter Feenstra nog
enige practische wenken. Het is niet no-
De commissie „Mebesal” (meer
béter schilderwerk in alg. belang)
ganiseerde op Zaterdag 21 October een
sterrit voor schilders, vanuit alle delen
van Nederland. De opzet van deze ster
rit was ’t propageren van de zin: ’s zo
mers buiten, ’s winters binnen. Immers
in het schildersbedrijf is grote behoeite
aan zg. werkspreiding, want in de zo
mer is het schildersbedrijf overbelast
ook met binnenwerk, terwijl het in de
winter slap is. De deelnemers aan deze
sterrit voerden dus op hun auto’s en mo
toren de spreuken ,,’s zomers buiten en
’s winters binnen”, of „schilderwerk be
schermt uw bezit”, om het publiek te
suggereren: Laat uw binnenwerk s win
ters doen. Het doel van de sterrit was
Utrecht waar bovengenoemde commis
sie aan de deelnemers, die op de meest
suggestieve wijze een zo groot mogelijk
publiek, op de noodzakelijkheid van het
boven omschrevene attent hadden ge
maakt, prijzen uitreikte. Sneek was ook
een van de vele controleposten, waar
door ook de Snekers veel fraaie uitvoe
ringen van genoemde leuzen hebben ge
zien. De laatst binnenkomende in onze
plaats was de heer Pover van Weesp,
die met zijn „Skoda” om 7.30 uur was
gestart en hier te 12.18 zijn kaart liet
afstempelen en toen reeds het traject
Hilversum, Bussum, Amsterdam, Vo
lendam, Edam, Hoorn, Medemblik, Har
lingen, Bolsward had afgelegd en nog
voor de boeg had het traject Heeren-
veen, Wolvega, Meppel, Zwolle via
Kampen naar Utrecht, waar hij voor 4
uur moest binnen zijn. Ongetwijfeld zal
deze reclamestunt wel uitwerking heb
ben.
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS.
Administratie:
Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co.
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
Nog maar zes weken scheiden ons
van het St. Nicolaasfeest. Reeds zijn
vele kinderen en volwassenen al druk
aan ’t werk om van dit feest weer iets
moois te maken: Vader knutselt in de
avonduren een karretje voor zijn jongste
zoon en Grietje zit op zolder voor Moe
der een paar wanten te breien. Klaas
doet geheimzinnig met zijn figuurzaag.
Het onderwijzend personeel van de o.l.s.
is al geruime tijd bezig met de voorbe
reiding van het a.s. kinderfeest bij uit
nemendheid. We willen er nu nog niet
veel van vertellen. Alleen dit: Het stuk,
dat opgevoerd wordt heet „Vrouw
Holle”. Het belooft iets moois te worden.
Maar... feestvieren kost geld. Reeds
24 keer heeft de commissie een beroep
op de Sneker ingezetenen gedaan om dit
feest mogelijk te maken, en dit jaar
wordt het de 25ste maal.
Een jubileum dus.
Stadgenoten, legt iets voor de lijst-
collecte op zij, denkt aan de glundere
kindergezichten. Geeft zoals u dit 24
jaar gedaan hebt, dan wordt dit 25ste
feest ook weer goed.
Dank u, uit naam van de kinderen.
DE COMMISSIE.
dig, ja zelfs niet wensel j1 .Itijd dezelf
de insteekplek te gebruiken. Beter is een
bepaald schema te volgen waarbij zowel
de beide bovenbenen als de beide boven
armen worden gebruikt. Steeds dezelfde
plaats gebruiken kan leiden tot ontste
king waardoor de opname van het insu
line in het lichaam wordt belemmerd en
een onregelmatige verdeling kan ont
staan. Als men op iedere bovenarm of
bovenbeen acht plaatsen benut heeft men
totaal 32 waardoor ontsteking wordt
voorkomen.
Een aantal vragen werd uitvoerig
door de heer Feenstra beantwoord,
waarna de voorzitter, de heer W. Dijk
man uit Balk, hem hartelijk dankte voor
zijn medewerking.
Daarna werden nog enige huishoude
lijke zaken afgedaan, o.a. de bestuurs
verkiezing. Deze had tot resultaat dat
de aftredende heren M. H. v. d. Werff te
Sneek en Th. Vallinga te Bolsward wer
den herkozen en gekozen werd in de vac.
R. Hoogterp, Lemmer, mej. W. Ter Hei
de te Ban* a.
Yn in gearkomste fan it Snitser Frysk
Forban, dér ’t it ünderwizend personiel
by ütnoege wie, hêldde de hear S. Bou-
ma fan Grins in ynlieding oer de ta
komst fan de Fryske skoalle. Hy gie
dêrby earst nei de bitsjutting fan de
tael foar in folk en foar it individu.
In folk ünderskiedt men oan syn bou-
kunst, syn mesyk, syn douns, mar wis
oan syn tael. Giet de tael forlem, dan
toraent it folk mei oare. In stap tichter
by de ienheit en winst, sizze somliken.
Né, seit sprekker, in forlies fan ünfor-
fangbere wearden, in kleurige tried üt it
grize kleed. Foar it yndividu bitsjut de
tael de müglikheit syn djipste fielingen
to uterjen; syn leed en wille leit hy der
yn bleat.
De beuker heart de earste léden yn
dy tael en brükt de earste (globale)
sinnen der yn. Hy tinkt yn dy tael. Unt-
nimt men him dy, dan wurdt er yn syn
tinken bihindere. Dy tael üntjowt him
oan 't er op skoalle komt. Hwant dér
wurdt er trochkrüst yn Fryslén troch in
oare tael. Dér leit nou it probleem. Yn *e
léste jierren sjocht men dit yn, Twatae-
ligens hoecht gjin lést to jaen, mar fre-
get in eigen oanpak, in goede didaktyk.
Dat wy hjir yn Fryslan mei twa talen
to meitsjen ha, docht bliken üt it for-
skil yn sinsbou, aksint, wurdkar en arti-
kulaerjc. Wy moatte beide talen halde.
De rissultaten mei de ientalige Neder-
lanske skoalle binne min. Op de proef-
skoallen, dy’t nou tan ’t jier bigoun bin
ne wurdt nou ündersocht, oft der in bet-
tere methoade foun wurde kin om de
bern goed Nederlansk to learen. Foar üs
as Friezen is de winst dér by dan, dat
hja grif ek better Frysk leare. Hoe’t de
skoalle krekt wurde moat, hwannear
mei dé twadde tael bigoun wurde moat,
binne fragen, dy’t de wei fan it experi-
mint lans neigongen wurde moatte.
De ynspekteur fan it l.ü. yn de yn-
speksje Snits, de hear R. J. Sipkens, for-
telde nijsgjirrige ünderfiningen fan de
earste moannen op de proefskoallen.
Wapneer Hitler of Mussolini een
nieuw project klaar hadden werd dit
steeds met veel fanfare rondgeuazuind
ter ere van hun machtig rijk. In ons
land gaat dat eenvoudiger, vaak wordt
de mooiste weg of he': grootste werk
stilzwijgend in gebruik genomen. Zo
ging het ook bij de fa. Eringa aan de
Oosterdijk met de nieuwe afdeling voor
overjassen en demi’s. Ook deze firma
gaat zonder er veel ruchtbaarheid aan
te geven, stap voor stap verder. Deze
nieuwe afdeling is eenvoudig, doch
smaakvol ingericht, keurig gedeco
reerd door de Friese kunstschilder de
heer Sj. de Vries. Doch de kern waar
het om gaat is de grote voorraad kle
ding die men er aantreft. De zaak
Erjnga is nauw verbonden met 40 an
dere flinke middenstandszaken, die in
Amsterdam centraal de juiste en meest
smaakvolle kleding kopen tegen prijzen
welke ook de andere grote concerns
worden aangeboden. De gezellige sfeer,
ook van de andere afdelingen zoals die
van de verandering: ateliers, waar da
mes en heren onder vakbekwame lei
ding druk bezig waren, weerspiegelt de
smaak, maar ook de gemoedelijkheid die
van ouds de zaak Jan Eringa met zijn
staf van medewerkers karakteriseert.
De nieuwe afdeling die een uitstekende
indruk geeft werd verbouwd door het
timmerbedrijf van de heer J. Blok,
Grootzand. De verlichting enz. werd
aangelegd door fa. van der Wal, Willem
Lodewijkstraat. Het verf- en schilder
werk werd uitgevoerd
Geertsma, Oud Kerkhof,
„Interieur” Leeuwenburg voor de aan
kleding en stoffering zorgde. Naast met
symbolische voorstellingen, hoe de kle
ding thans tot stand komt, uitgebeeld
door schaap, spinnewiel, weefgetouw,
couponstoffen, kleermaker en costuum,
zijn de wanden beschilderd met diverse
merken zoals o.a. Oxford, Brixon, en
Falcon-kleding, waarvan fa. Eringa de
vertegenwoordiging heeft. Al met al een
mooie verbetering, welke deze zaak ten
goede zal komen.
maatschappijvorm, waarin de steentjes
nog los door elkaar liggen. In de eerst
genoemde vorm is slechts één plan,
waaraan allen moeten meewerken. De
distributie van de goederen vindt door
rantsoenering plaats, waarnaast ook
vrije handel plaats vindt. De verdeling
der arbeidskrachten is nog een probleem
voor de communistische staat, omdat de
levende mens slechts door meer loon of
rantsoenen te vinden is voor verplaat
sing. Hoe is het communisme in Rusland
ontstaan? Men had daar het czarisme,
waartegen het nihilisme na de Krim-
oorlog zich keerde, gevoed door de leer
lingen van Nietsche. In 1905 werd een
poging tot net verkrijgen van de macht
verijdeld, doch op 11 Maart 1917 werd
het czarisme weggevaagd en trad het
bolsjewisme op. Het groot-grondbezit
werd afgeschaft; de grond werd ver
deeld onder de kleine boeren, die echter
alleen voor eigen behoeften zorgen. Le
nin zag dat hij hierin had gefaald, waar
om hij het roer om gooide cn een nieuwe
economische politiek invoerde, die even
min slaagde. Na de dood van Lenin trad
Stalin op, die meer een man van de
praktijk dan van de theorie is. Nadat
gebleken was dat de Engelse Labour
niet met de Russische communisten zou
samengaan, heeft men zich in Rusland
op een vijfjarenplan geworpen, dat door
een tweede zou gevolgd worden, ware
de tweede grote oorlog niet uitgebroken.
De geschiedenis, merkt spr. tenslotte op,
heeft geen noodwendig verloop. Men kan
niet zeggen dat het communisme zal
slagen en zo ja, wanneer? Wij christe
nen geloven nog altijd De mens wikt,
God beschikt.
Een aantal vragers werd uitvoerig be
antwoord, waarna de voorz. de spr. har
telijk dankte en de heer v. d. Werf met
gebed eindigde.
Concert G.O.V.
Dirigent Jan v. Epenhuysen.
Solist Wim Hielkema, piano.
Het muziek-seizoen in Sneek is Don
derdagavond op uitstekende wijze ge
opend met een concert van de Gronin
ger Orkestvereniging. Het aantal bezoe
kers was, gezien de vroegere ervaringen,
bevredigend en de G.O.V. bracht een
programma, dat ook voor minder gere
gelde concertbezoekers alleszins de moei
te waard was. Bovendien was het or
kest „in vorm” en wij kunnen ons niet
herinneren het ooit zo goed te hebben
horen spelen. Begonnen werd met de
altijd weer- pakkende Ouverture „Eg
mont” van Beethoven. Het orkest draai
de direct op volle toeren en bracht dit
werk met de nodige vaart en drama
tische spanning. In het eerste deel van
de hierna volgende Onvoltooide Sym
phonic van Schubert bereikten de Gro
ningers een zeer hoog peil. De frappan
te tegenstellingen in dit melodieuze ro
mantische stuk werden door v. Epen
huysen bijzonder fraai uitgebeeld en qua
uitvoering vormde dit deel van het pro
gramma een hoogtepunt. Helaas viel
het orkest in het Andante con moto iets
terug, hoewel ook hier nog veel te ge
nieten was, speciaal de prachtige soli
van clarinet en hobo dienen apart ge
noemd te worden. Met de uitvoering
van „Till Eulenspiegels lustige Streiche”
van Richard Strauss heeft de G.O.V.
de muziekliefhebbers wel zeer aan zich
verplicht. Deze geestige fantastisch goed
geïnstrumenteerde compositie zal nog
wel niet dikwijls in de Friese concert
zalen geklonken hebben. Dank aan di
rigent en orkest, dat zij dit razend moei
lijke werk op hun programma hebben
genomen en hulde voor de wijze waarop
het werd uitgevoerd. Na de pauze het
bekende pianoconcert in bes kl. terts
opus 23 van Tschaikowsky. Willem Hiel
kema toonde zich heer en meester op de
vleugel en gaf van dit meeslepende stuk
een brillante vertolking, die aan het
dankbare publiek een ware ovatie ont
lokte.
Al met al een prachtig geslaagd con
cert, dat de organiserende vereniging
Kunst aan Allen zeker de moed en de
kracht zal geven haar werk voort te
zetten. L. G.
Tiisdei 24, Woansdei 25, Tongersdei 26
Oktober. Krite Snits. Alle jou- n
om 8 Ire yn Amicitia. Opfiering
troch it Krite-toaniel„de Klok
moat foarüt”.
Boppeneamde foriening hat yn oerliz
mei de Prov. Fryske Underwiis Ried
foar de kommende winter wer har pro
gramma gearstald, dat bistiet üt in rige
iepenbiere jounen to Snits. De wurklist
sjocht der sa üt:
24 Nov. Ir. H. van der Molen, Snits:
Amearika, s~’t ik it - ich.
15 Des. H, Voordewind, ald-kommis-
saris fan Polysje, Ams erdam: De kom-
missaris fortelt.
12 Jann. Sjongjouri under lieding fan
de komponist J. Slofstra, Ljouwert en
mei meiv-urking fan it Snitser Kritekoar
Marsang.
16 Febr. S. J. van der Molen, Ljou
wert: Fan Winterjounenocht ta Frysk
Kabaret.
Yn Oktober hat S. Louma fan Grins
foar de leden en it utnoege persoaniel
fan de skoallen sprutsen oer: De Fryske
skoalle yn de takomst. In programma
sünder mis dat der wêze mei.
Dat het drogen van gras zeer in de
belangstelling staat, bewees wel de grote
opkomst welke het bestuur van de Coöp.
Grasdrogerij „Pasveer” te Loënga Don
derdagmorgen op een ledenvergadering
in hotel Hanenburg ten deel viel, waar
o.a. in bespreking zouden komen de
plannen voor uitbreiding. Wanneer wij,
aldus de voorzitter de heer Ids de Boer
te Tirns, de bereikte resultaten over de
10 jaar dat we het huidige bedrijf in ex
ploitatie hebben, overzien, dan mogen
wij zeer tevreden zijn. Het afgeleverde
product was goed en de financiële ex
ploitatie dusdanig dat vorig jaar het ge
hele stichtingskapitaal afgeschreven
was. Hoe de resultaten dit seizoen zijn
is momenteel nog niet bekend, doch spr.
heeft het idee dat ook dit jaar nog wel
gunstig is gewerkt, ondanks het feit dat
het natte gras betrekkelijk veel kosten
meebracht om te drogen. Er is echter
iets wat het bestuur al enige tijd bespro
ken heeft en waarvoor wij nu deze bij
eenkomst hebben belegd, n.l. er is reden
voor uitbreiding. Gezien de capaciteit
van ons huidige bedrijf (500 ton) de
laatste jaren werd circa 400 ton ge
droogd gras afgeleverd ie het on
mogelijk nieuwe leden aan te nemen en
toch bereiken het bestuur regelmatig
verzoeken om als lid te worden toege
laten. Teneinde nu concrete gegevens te
krijgen over de belangstelling is deze
bijeenkomst belegd, want, aldus de heer
de Boer, wij kunnen alleen dan tot uit-
I breiding besluiten en tot bouw van een
nieuwe drogerij, indien er voldoende
nieuwe leden bijkomen. Teneinde zo goed
mogelijk ingelicht te worden over de ex
ploitatiemogelijkheden, kosten enz. van
de huidige systemen was aanwezig, en
spreker heette hem hartelijk welkom,
de heer O. Wassenaar, techn. ambtenaar
van de V.C.G. te Leeuwarden die het een
en ander over deze systemen, kostprijzen
en financieringsmogelijkheid, ook in ver
band met de rijkssubsidie zou uiteenzet
ten, waartoe 'hem na de inleiding van
de voorzitter direct gelegenheid werd
gegeven. Uitvoerig stond de heer Was
senaar stil bij verschillende systemen,
o.a. Tempelwood en Du Cro. De erva
ring welke met deze systemen de laatste
tijd zijn opgedaan zijn vrijwel overal
gunstig, zoals spr. met feiten aantoon
de. Van zeer groot belang, ook wat de
kwaliteit en vooral kleur aangaat, is
dat men nu niet meer verwarmt met
cokes doch met olie. Wat de kosten van
de nieuwe systemen aangaat, deze be
dragen (inbegrepen gebouw enz.) voor
een drogerij met een capaciteit van 500 a
600 ton f 60.000.bij een capaciteit van
1000 tot 1200 ton f 110.000.—Dat zijn
dan drogerijen welke het product in pak
ken afleveren. Wil men, zoals enkele
drogerijen besloten, het product in meel-
of biksvorm afleveren, dan zal er bij
een drogerij met een capaciteit van 1000
tot 1200 ton nog f 40.000.bijkomen.
Ook is er een systeeih v. d. Broek, dat
momenteel in de Polder in bedrijf is,
doch dat levert alleen meel of biks, en
hiervan bedragen de kosten f 150.000 a
f 160.000.Wat nu de financiering aan
gaat, het volgende: Vrijwel zeker een
definitief besluit is er evenwel nog niet
is dat ook de Regering bij deze ver
af nieuwbouw weer subsidie zal geven,
nl. 1/3 deel der stichtingskosten. Als
voorwaarde zal daarbij evénwel gesteld
worden dat ook de leden 1/3 voteren,
dus in de vorm van aandelen. Het
resterende derde deel kan de vorm heb
ben van een lening bij een Bank of in
dien men dat wil ook door, de leden bij
eengebracht worden.
Na deze inleiding volgde een geani-
i meerde bespreking waarbij tal van vra
gen naar voren kwamen. Het uiteinde-
Drs. F. Sierksma protesteerde
tegen niet-openbaarmaking
van oordeel.
De Commissie van Advies voor de
Gysbert Japicxpriis 1950 heeft bij de in
zending van haar rapport aan Gedepu
teerde Staten van Friesland waarin
naar bekend het tweede deel van „El-
brich” van dr. IJ. Poortinga ter bekro
ning werd voorgedragen verzocht
tevens openbaar te maken, dat aan
Anne Wadman een eervolle vermelding
voor zijn novelle „De Reedridder” werd
verleend. Gedeputeerde Staten bleken
echter niet bereid te zijn aan dit verzoek
van de Commissie te voldoen en zulks
om formele redenen.
Naar de L. Crt. verneemt heeft een
lid van de Commissie, drs. F. Sierksma
te Groningen bij Ged. Staten geprotes
teerd tegen het feit, dat dit college wei
gerde de in het rapport gegeven eervolle
vermelding bekend te maken. Genoemd
lid meent, dat z Ke vermeldingen een
normaal begeleidingsverschijnsel van
soortgelijke literaire prijzen zijn en dat
het een democratische eis is, dat het
oordeel der deskundigen op dit door hen
bestreken terrein autonoom blijft en als
zodanig wordt gerespecteerd.
Vijf jaar na de oorlog vallen er nog
steeds slachtoffers van verborgen geble
ven oorlogstuig. Zondag kwamen te
Renkum twee jongens van vijftien jaar
om het leven en werden er twee ern
stig gewond. Zaterdagmiddag verloren
op het Katwijker strand 3 jongens het
leven. De mijn die daar de ramp ver
oorzaakte lag op het strand ter hoogte
van het witte kerkje dat aan de boule
vard staat. Hoe het precies toegegaan
is, is niet duidelijk, maar ongeveer 5 uur
Zaterdagmiddag is die mijn ontploft,
toen er 5 jongens in de nabijheid waren.
Twee ervan, de 11-jarige J. van der Plas
en de 12-jarige K. Cijsouw, waren on
middellijk dood, de derde, R. Huisman
van 9 jaar, is nog naar Leiden ge
bracht, maar hulp mocht voor hem niet
meer baten. Twee andere jongens zijn in
zee terecht gekomen en mankeren niets.
