Een halve eeuw propaganda voor
vreemdelingenverkeer
Fedde Schurer bisocht it hegerop
i
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
I
Gemeente-avond Ver. v, Vrijzinnige Hervormden
V.V.V. bracht geld in ’t laadje
H
I
I
VRIJDAG 21 MAART 1952
7e Jaargang No 23
VRIJDAGS.
L. KIEZEBRINK
2872
Kleurige pleitrede fan Mr. HERZBERG
De elfmerentochten
- Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en ORIJFHOUTS NIEUWSBLAD s?"
KLEINZAND 7 Telef
Zwavelzuur in het oog
Afscheid Ds. A. VAN SANTEN
De dienstweigeringswet
Het requisitoir
Filmavond
Gemeente Reiniging
Afloop verkopingen
SNEEKER NIEUWSBLAD
I
Redacteur:
Voordeel voor de Middenstand.
K
Né, myn-
in
De
dêrmei
Eed yn ’e Fryske tael
net tastier.
Een receptie wordt niet gehouden. Het
bestuur kan en wil het geld dat daar
mee gemoeid zou zijn z.i. beter besteden
Op in fraech fan ’e presidint antwur-
det de tsjüge-deskundige P. Wybenga,
chef-redakteur fan it Friesch Dagblad,
dat by bliuwt by syn forsiik de eed yn
it Frysk óflizze to meijen. Ek Mr Herz
berg kriget hjiroer ea. t noch it wurd.
Deze critiseert de opvatting van de
politierechter op 16 Nov. toen getuige
Tiisdei 18 Maert wie it op it Saei-
lan to Ljouwert de moarns tsjin heal-
wei alven drokker as oars op dy dei
en ure. Mar drokker wol noch net
sizze ünrêstiger. Hwant de touwen,
spand by it trottoir lans, de polysje-
wacht foar it Paleis fan Justysje, de
lange rige bilangstellenden wachts-
jend op talitting ta de rjochtsseal
seine wol, dat hjoed it bikende pro-
ses-Schurer yn heger birop foarkom-
me soe. Mar de kalmte dêr’t alles
bütendoar mei forroun, de freonlike
en bihelpsume balding fan ’e polysje-
mannen tsjinoer it publyk en ek de
oarderlike kontróle op ’e tagongs-
kaerten fan ’e krantelju, wiene sa-
folle biwizen dat op „Kneppelfreed”
gjin „Kneppeltiisdei” folgje soe.
Allinne in ploech H.B.S.ers, makke
fan har skoallepauze gebrük om Fedde
Schurer en syn advokaet Mr Abel J.
Herzberg, doe’t hja de paleistreppen op
Rodactie-adres:
I 1
OOSTHEM. Maandagmorgen was de
heer A. Maat, assistent aan de Coöp.
Zuivelfabriek „de Hem” alhier, in het
laboratorium bezig met melkonderzoek.
Toen hij een kurk op een buisje met
zwavelzuur zou drukken, brak het glas
en een gedeelte van de inhoud spatte
hem in een der ogen. De heer Maat, die
veel pijn leed, werd direct naar het zie
kenhuis te Sneek gebracht. Naar
vernemen is het oog vrij ernstig ver
brand.
Advertentieprijs IS «t per m.m.
Bij «ontreet (handelsadv.) lager.
Abonnementsprijs I 3. - per half
jaar. Franco per post 3.75 oer
half jaar.
Giro 50748 ten name van Firma
E. J. Drijfhout, Snaak
Het bezoek van vreemdelingen aan onze stad heeft de laatste 50 jaar een
grote vlucht genomen. Ook de niet-Snekers leerden de grote schoonheid van ons
merengebied kennen, dat zich hierdoor ontwikkelde tot een vermaard centrum
van watersport en watertoerisme en jaarlijks tienduizenden gasten trekt. Dat
deze ontplooiing mogelijk was is voor een belangrijk deel te danken aan het
werk van de Vereniging voer Vreemdelingenverkeer. Zij toch heeft er al die
jaren niet alleen aan mee gewerkt Sneek voor de vreemdelingen aantrekkelijk te
maken, maar door een aanhoudende propaganda tevens de roem van onze stad
wijd en zijd verspreid. Daarvoor verdient ze de dank en hulde en zal het straks
ook feest voor geheel Sneek zijn als zij haar 50-jarig bestaan tegelijk met het
gouden jubileum van de S.Z.C. en het 30-jarig van het Stedelijk Muziekcorps
gaat vieren.
Burg. Hieruit spreekt laatdunkendheid
t.o.v. de Friese taal en cultuur en ©ea
niet rechtmatige uitoefening van het
ambt bij deze kantonrechter, die ver
plicht is naar een verdachte te luisteren.
Hij mag niet zeggen: ik let niet op je.
Zelfs als een Duitser voor de rechter
verschijnt en zegt: Es ist nicht wahr!
dan heeft de rechter ook te luisteren!
Vervolgens de vraag besprekend, of
het artikel van Fedde Schurer beledi
gend moet worden geacht, gaat Mr
Herzberg het oogmerk na, dat Schurer
dreef. Dit oogmerk is een aanval op de
kantonrechter ter verdediging van de
Friese taalbelangen. Dit is volkomen
toelaatbaar, omdat deze belangen voor
de Fries essentieel zijn. De woorden wa.
ren wel wat onaangenaam, maar de in
houd was niet beledigend.
De Friese beweging, die opkomt vo'
eigen taal, cultuur en volkskarakte?,
verdient de diepste eerbied. De Friese
kwestie is tevens een Nederlandse kwes
tie. En kerels als Fedd Schurer zijn nu
eenmaal geen „dooie dienders”.
Pleiter geeft nog een beschouwing
over de waarde van de moedertaal in
het algemeen en voor een publicist in
het bijzonder. God heeft van Fedde
Schurer een dichter gemaakt. Zijn arti
kel was de hartekreet: gij, rechter, hebt
mij ernstig gegriefd!
Mr Herzberg bepleitte het recht en de
waarde van het gebruik der moedertaal
in de rechtszaal. Deze zaal betekent
voor de Friezen iets. Daarom is Fries
taalgebruik ook terwille van de recht
spraak zelf nodig. De Friese beweging
is een Nederlandse beweging en be
langrijk voor duizenden mensen. De
Friese taal is te vergelijken met het
eigen geluid van een vogel die tussen
andere vogels in een bos verkeert. Deze
vogel neemt men het toch ook niet kwa.
lijk dat hij anders zingt dan de anderen?
Verdediger beëindigde zijn gloedvol
en kleurrijk betoog met volledige vrij
spraak te vragen voor de heer Fedde
Schurer.
Verschijnt:
DINSDAGS en
Administratie:
Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co.
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
weer aan liep het aantal deelnemers
in de duizenden. In 1942 bijv, waren
het er ruim 7500.
De tochten per boot namen de
grootste vlucht in de jaren 1945,
’46 en ’47 toen er zoveel belangstel
ling voor was dat viermaal per week
gevaren moest worden.
Het bezoek van de buitenlandse stu
denten in 1949 en 1950, resp. uit 43 en
42 verschillende landen, verdient hier
eveneens gememoreerd en niet minder
de concerten van buitenlandse muziek
corpsen, waaronder de Wiltener Stadt-
musikkapelle uit Innsbruck, die zoveel
klank en kleur gaf aan het eeuwfeest
van de Zeilvereniging.
Dat door dit werk van V.V.V. veel
geld onze stad binnenkomt, is zo klaar
als een klontje. Maar hoe groot dat
voordeel Is wordt pas duidelijk als we
enkele cijfers noemen. In 1948, mede
door het Koninklijk bezoek aan Sneek,
een recordjaar wat het aantal vreemde
lingen betreft, telde het secretariaat
160.000 vreemdelingendagen. Gemiddeld
was dit getal de laatste jaren 150.000.
Aannemende dat elke vreemdeling hier
door elkaar genomen 5.per persoon
besteedt, is er dus totaal 750.000 gulden
in het laadje van de zakenmensen ge
vloeid. En nog zijn die niet allemaal lid
van V.V. en zweeft het ledental nog al
tijd tussen de 350 en 400. Onbegrijpelijk,
vooral als men daartegenover stelt het
vele werk dat de bestuursleden jaar in
jaar uit geheel belangloos verrichten,
waarvan dus ook de niet-leden profi
teren. En zelfs bij werk alleen bleef het
niet altijd. Wijlen de heer M. J. Houwink
bijv, schonk naast zijn werkkracht ook
nog een uitkijktoren bij het Paviljoen (in
de oorlogsjaren afgebroken helaas) en
de muziektent op het Martiniplein.
En nu we toch een naam hebben ge
noemd, mogen we, zonder de andere be
stuursleden ook maar iets te kort te wil
len doen, ook nog wel even wijzen op het
enorme stuk werk dat de oud-, thans
ere-voorzitter E. Priester, afgetreden in
1935, diens opvolger A. H. Vis en de heer
G. v. d. Pijpekamp, secretaris sinds 15
Mei 1923, voor V.V.V. en daarmee voor
onze stad hebben verricht. Daar wordt
niet altijd bij stil gestaan.
Geen receptie maar een
Feestweek.
HET TEGENWOORDIGE BESTUUR
Zittend v.l.n.r.L. Brandenburgh, P. Henstra, penningmeester, A.
H. Vis, voorzitter, G. v. d. Pijpekamp, secretaris, E. Smit,
Staande v.l.n.r.: J. B. G. de Vries, L. Rasterhoff, H. Moes.
Een hoofdstuk apart in de geschie
denis van de jubilaresse vormen wel
de elfmerentochten per boot en per
schaats. Die hebben onze stad een
enorme bekendheid naar buiten ge
geven. Met de tochten per boot werd
in 1934 gestart, de eerste tocht per
schaats, georganiseerd in samen
werking met de zustervereniging
te Langweer, viel cp 13 Januari
1939. Daarna was er zo’n ysfestijn
in 1941, 1942 en 1946, en elk jaar
In het tot stand komen van het Sport
park aan de Leeuwarderweg, in 1928
geopend, zit eveneens een stuk V.V.V.-
initiatief, terwijl zij in 1931 ook de basis
legde voor de oprichting van de Jeugd
herberg.
Een zeer belangrijk stuk werk was
voorts de inzameling van de benodigde
gelden voor een nieuw carillon ter ver
vanging van het oude, dat in de jaren
19141918 wegens gebreken uit de koe
pel van de Ned. Herv. Kerk was verwij
derd. Op 2e Paasdag, 21 April 1930, werd
het in gebruik genomen met een concert
van de bekende Nijkerkse beiaardier
Meyl. Helaas gingen deze klokken tijdens
de tweede oorlog weer verloren zoals
men weet.
Voorts verleende zij o.a. nog medewer
king aan de H.E.N.T.S.O.-tentoonstelling
in 1931, de H.A.W.A.T.S.O in 1935, de
Martini-show in 1947, de Sportuitwisse-
ling tussen Sneek en Merton and Mor
den, diverse stertochten naar Sneek, het
Snitser Jubeljier met tentoonstelling De
Windvaan in 1950 en de jubileumfeesten
van de Kon. Zeilvereniging „Sneek”,
welke laatste gebeurtenissen alle nog
vers in het geheugen liggen.
gen, terwijl dan op het Sneekermeer
skütsjesilen en vermoedelijk ook nog een
zeilwedstrijd voor Regenbogen en Valken
wordt gehouden. Verder liggen nog an
dere feestelijkheden, waaronder een mu
ziekfestival en een vuurwerk in het voor
nemen. Bovendien wordt ter gelegenheid
van V.V.V.’s gouden jubileum een nieuvr
folder met een in kleurendruk uitgevoer
de voorpagina uitgegeven, die in een
grote oplaag in de Nederlandse, Franse,
Duitse en Engelse taal zal worden ver
spreid.
Geheel in overeenstemming met de
steeds gevolgde koers zal het hoofd
doel van de komende feestviering
dus gericht zijn op bevordering van
het vreemdelingenverkeer. Mooi
weer en een groot aantal gasten is
daarom het mooiste geschenk dat
men V.V.V. en haar wakkere be
stuur bij het passeren van deze gou
den mjjlpaal kan toewensen. En dat
doen we dan ook bij deze. Namens
de gehele burgerjj.
voor het gewone V.V.V.-werk. Maar on
opgemerkt gaat het jubileum natuurlijk
ook niet voorbij. Het bestuur heeft nl.
contact opgenomen met de Sneeker Zeil-
club, die it voorjaar ook 50 jaar bestaat
en het Stedelijk Muziekcorps Sneek dat
zijn 39-jarig bestaan zal gedenken. Ter
ere van deze drie jubilea zal in de week
van 11 t.e.m. 15 Augustus in samenwer
king met de Ver. van Sneker Zakenlie
den een feestweek worden gehouden. In
deze week, voorafgaande aan de Sneek
week, organiseert de Kon. Nederl. Mo-
torbootclub tevens een internationale
IJselmeerwedstrijd en Rallye, waar
voor Sneek als eindpunt is uitverkoren.
De vloot arriveert hier op 13 Augustus.
De volgende dag zullen de deelnemers
officieel op het Stadhuis worden ontvan-
werd eveneens aangegrepen als middel
om de stad voor vreemdelingen aantrek
kelijk te maken. Voor de eerste maal ge
schiedde dit in 1908 en het succes was
zodanig dat later nog velé malen der
gelijke wedstrijden zijn gehouden.
Het jaar 1913 was een jaar van bui
tengewone activiteit. Hierin werd nl. een
grote tentoonstelling van nijverheid en
watertoerisme gehouden, waaraan tevens
een veetententoonstelling, een concours-
hippique en andere attracties waren ver
bonden. Aan al deze feestelijkheden ver
leende de jonge vereniging haar mede
werking.
De stichting van het Paviljoen Snee
kermeer en de geregelde boot- en weg
verbinding met deze uitspanning is
eveneens een vrucht en wel een der
voornaamste van het werk van
V.V.V. In 1926 kwam eerst het paviljoen
met de bootverbinding tot stand, in 1931
het eerste deel van de weg. En in 1939
ook het tweede deel, dat op 27 Mei van
dat jaar officieel in gebruik werd ge
nomen. Het Paviljoen was toen ook al
met een hotel uitgebreid, dat op 2 Juli
1932 zijn deuren voor de gasten had ge
opend. In 1941 echter eindigde de directe
bemoeiing met het Paviljoen, dat toen
aan de heer F. Kasemier werd verkocht.
Men vestigt er onr. aandacht op dat
het bericht in ons vorig nummer onder
bovengenoemd hoofdje opgenomen, in
zoverre dient verduidelijkt, dat B. P.
weliswaar te laat terugkeerde van be
wegingsvrijheid, doch niet z’n werk ver
zuimde, maar dat desondanks z’n ver
lofdagen toch werden ingekort. P.
keerde de volgende ochtend, maar nog
vóór het begin der werkzaamheden te
rug, toch hield men een dag verlof in,
en dit aanvaardde verdachte niet. De
verdediger achtte het feit dan ook niet
strafbaar, temeer omdat z.i. een DUW-
inspecteur geen strafbevoegdheid bezit
en hier dus van machtsoverschrijdlng
moet gesproken worden.
De procureur-generaal Mr Besier, het
woord verkrijgend voor zijn requisitoir,
zegt dat het niet op zijn weg ligt een
beschouwing te geven over de achter
grond van deze zaak, de zg. Friese
kwestie. Dit hoort z.i. niet in de rechts
zaal thuis, maar op andere plaatsen. Hij
wil zich bepalen bij de strafrechtelijke
en strafprocesuele kant.
Mr Besier betoogt, dat de wet geen
verschil kent tussen een persman en
een particulier wanneer het gaat om
een belediging.
Hg haalt citaten aan uit de Leeuw.
Courant en Heerenv. Koerier, waarin
wordt aangedrongen op een strijd-
methode waarbij kennis van zaken en
hoffelijkheid voorop staan. Vooral het
laatste zoekt de P.G. in het desbetref
fende artikel tevergeefs.
Voorts geeft Mr Besier een uitvoerig
citaat uit de oude Friese Kroniek van
Ocko Scarlensis, waarin de wandaden
van de Zwarte Hoop uit 1515 worden
beschreven.
Na er nog op te hebben gewezen dat
er in de stukken "an het proces één be
wijsstuk met het onderhavige persarti
kel ontbreekt en uit dien hoofde het vo
rig vonnis nietig te hebben verklaard,
eist Mr Besier tegen Fedde Schurer op
nieuw 14 dagen voorwaardelijke gevan
genisstraf met een proeftijd van drie
jaar.
Pleidooi van de verdediger.
De verdediger in de zaak-Schurer Mr
Abel J. Herzberg is het volkomen on
eens met de P.G., dat men deze proce
dure los moet maken van zrjn sociale
achtergronden. In kleurige en boeiende
woorden legt hij uit, dat, wil men een
wet niet automatisch gaan toepassen,
in geen enkele strafzaak het begrip
mag ontbreken van de motieven, die de
dader dreven, en het geestelijk milieu
waaruit hij voortkomt. Een rechter kan
geen goed rechter zijn als hij hierop niet
let. De „achtergrond” staat in deze
zaak zelfs op de „voorgrond”.
De pleiter zal daarom wel op de Frie
se kwestie ingaan. Vooraf constateert
hg op juridische en practische gronden
een onjuiste wijze van rechtspleging bij
de politierechter in ds zaak-Sdhurer.
Hij haalt voorbeelden aan van vergelijk
bare recente gevallen, waarbij met een
geldboete werd volstaan. Maar gevan
genisstraf behelst altijd een morele ver
oordeling van de drijfveren. In dit von
nis wordt dus de gehele Friese taal, en
volksstrijd getroffen. Verdediger hekelt
de houding van kantonrechter Mr Wol-
thera tegenover de veearts van der
In de geheel gevulde foyer van „Ami-
citia” hield de Ver. van Vrijz. Hervorm
den Maandag 17 Maart een gemeente-
avond, waarop de scheidende predikant,
Ds. A. van Santen, voor het laatst te
midden der leden was.
Voorzitter B. Jonkmans heette in een
kort openingswoord de aanwezigen wel
kom, waarna men met elkaar het eerste
vers van Gezang 33 zong. Het woord
was daarna aan Ds. van Santen. Aan de
hand van filmstroken voerde hij de be
zoekers mee naar het rgk van de schil
der- en tekenkunst. Met grote aandacht
werd er geluisterd naar hetgeen Ds. v.
Santen te vertellen had over de talrijke
afbeeldingen van schilderijen en tekenin
gen, die alle op dikwijls geheel verschil
lende wijze, het gebeuren van Palmpasen
tot Pasen weergaven. Er waren werken
bij van oude en moderne meesters, Wes
terse en Chinese. Vooral het verschil in
opvatting en uitwerking van éénzelfde
onderwerp was tussen die twee laatste
opvallend groot. Een duidelijk voorbeeld
hiervan was wel een Westerse uitbeel
ding van He intocht in Jeruzalem, waar
Christus, zichzelf vergetend, zich vol
mededogen keert naar de armen en de
verdrukten, terwijl daarentegen op een
Chinese schildering Christus a.h.w. de
wereld om zich heen vergeet en in zich
zelf gekeerd, Gods wil volbrengt. Door
te wijzen op de schoonheid en grootsheid
van verschillende werken, wist Ds. v.
Santen zijn gehoor een uur van stille
ontroering en soms ook van beklemming
te geven.
Na de pauze werden Ds. en Mevr. v.
Santen toegesproken door de voorzitter.
Hij bracht vooral de grote dankbaarheid
jegens Ds. v. Santen naar voren en wil
de die duidelijk laten domineren over de
somberheid van het afscheid. Grote
dankbaarheid was er voor het intensieve
verenigings- en geloofsleven, door Ds.
v. Santen opgewekt en gestimuleerd. In
alle gelederen van het werk kwam spirit,
er gebeurde wat, een heel verschil bij
drie jaar geleden, toen het toch wel
heel moeilgk was de vrijzinnige leden
als gemeente aan elkaar te binden. Spre
ker stond bij de verschillende aspecten
van het werk van de predikant nog en
kele ogenblikken stil. Om te beginnen
bij de goede Zondagmorgendiensten, die
zich in een goede opkomst mochten ver
heugen. Verder noemde hij het pastorale
werk, een zeer belangrijk onderdeel van
de taak van een dominee, dat door Ds.
v. Santen op haast onnavolgbare wijze
werd verricht. Wat het huisbezoek voor
velen betekend heeft, is moeilijk onder
woorden te brengen. Een ander omvang
rijk werk was de registratie der leden,
die allemaal in een kaartsysteem met
veel gegevens werden ondergebracht.
Ds. v. Santen won zeer veel abonné’s op
het contactorgaan „Noorderlicht” en be
reikte zo iedere veertien dagen ruim
vierhonderd gezinnen. In al dit werk
zag spreker een stuk Gemeenteopbouw.
Met de slotwoorden van een brief van
iemand, die niet aanwezig kon zijn, ein
digde de voorzitter: „God zegene u en
uw gezin; Hg stelle u ten zegen.” Woor
den, die zowel de voorzitter, als alle
aanwezigen, graag wilden onderstrepen.
Om uitdrukking aan de dankbaarheid te
geven, werden mevr, en Ds. v. Santen
enige mooie cadeaux aangeboden.
Namens de Vrrjz. Hervormde Vrou
wenvereniging werd het woord gevoerd
door de voorzitster, mevr. Bouwman.
Ook zij gaf uiting aan de oprechte dank
voor het werk op verschillend terrein,
in ’t bijzonder voor de Vrouwen ver. en
de Commissie voor Gezinszorg door Ds.
v. Santen gedaan. Zij besloot met de
beste wensen voor Ds. en Mevr. v. San
ten en hun kinderen en sprak de hoop
uit, dat het him in Drachten goed mocht
gaan.
De heer Sietsma sprak namens enkele
inwoners van „Frittemahof” een per
soonlijk woord, waaruit ook grote ge
negenheid en dankbaarheid sprak. In de
preken had hij een wgsheid en kracht
beluisterd, die gevat waren in een vorm
van schoonheid.
Tot slot beantwoordde Ds. v. Santen
spreekster en sprekers en wees er op dat
juist van zijn kant persoonlijk grote
dankbaarheid was. Vaak kwam hij van
de huisbezoeken rijker terug dan hij ge
komen was. In de Sneker periode had hij
veel geleerd, ook van de denkwijze van
voorgangers als de Graaf en de Haas
e.a., die nog voortleefden bij de ouderen,
en van die der Woodbrookers. In zjjn
dank betrok Ds. v. Santen in de eerste
plaats de voorzitter en daarna ook de
andere bestuursleden, Wika Boonstra en
verder alle vrienden wel en niet aan
wezig. De uiterlijke Gemeenteopbouw
was niet geworden tot wat hij had ge
hoopt, doch de innerlijke opbouw geluk
kig wel. Typerend noemde Ds. v. Santen
de plaats van zijn woning aan de Markt
straat, als aangevend zijn eigen plaats
in Sneek: het huis tussen de Grote Kerk
en Amicitia, Ds. v. Santen tussen Kerk
en Wereld.
Enkelen, die a.s. Zondag verhinderd
zouden zijn de afscheidsdienst in Ami
citia bij te wonen, maakten nu reeds
van de gelegenheid gebruik, persoonlijk
afscheid te nemen van Mevr, en Ds.
van Santen.
Voorzitter Jonkmans deelde nog medé
dat voor een overbruggingsperiode naar
Sneek is beroepen mej. docta G. Elink
Schuurman te Irnsum, die ook v-oeger
hier al werkzaam is geweest.
De avond werd besloten met het zin
gen van de verzen 1 en 3 van gezang
201.
De vergadering waarin de vereniging
werd opgericht, werd op 30 December
1901 in café „De Drie Friezen” in de
Wijde Burgstraat gehouden. Begonnen
werd met 27 leden, van wie de volgende
heren het eerste bestuur vormden: B. J.
Boerrigter, voorzitter; J. H. Doodkorte,
secretaris; M. J. Houwink, A. Sanders
Jzn., J. H. Bont, P. Abbinga, P. Potma,
Egb. Veen en A. Stockmann.
De eerste daad van dit bestuur was
het uitgeven van een kaart van het
merengebied rondom Sneek om op die
wijze vreemdelingen naar hier te trek
ken. Dat viel overigens niet mee, want
de tijd was er nog niet rijp voor. Vacan-
tie was een privilege van een kleine
groep bevoorrechten en van een algemene
beoefening van de watersport zoals wg
die nu kennen was nog geen sprake.
Na het einde van de eerste wereld
oorlog in 1918 werd het beter. De drang
naar vacantie werd groter en ook de
watersport begon zich te ontwikkelen.
V.V.V. paste zich hier bij a n met een
intensieve reclame, die ten doel had het
Sneekermeer ook voor de mensen met
een kleine portemonnaie te ontsluiten.
En met succes
Het was echter niet alleen de water
sport die haar aandacht had. Ook werd
actie gevoerd voor goede spoor- en
tramverbindingen met Sneek en daarom
instemming betuigd met de aanleg van
een locaalspoor Franeker-Bolsward-
Sneek-Groningen en een tramlijn van
Sneek naar Gaasterland.
N.adat in 1903 een etalagewedstrijd
was gehouden, volgde in 1905 de uitgifte
van de eerste gids voor Sneek en Om
streken en in hetzelfde jaar een tentoon
stelling van bloemen, planten, vruchten
enz. Twintigduizend betalende bezoekers
leverden het bewijs van het succes. Ook
sloot de vereniging zich dit jaar bij de
landelgke A.N.V.V. aan.
Bloemversiering van huizen
en gevels
De slotakte.
De publike tribune hie de hiele tiid
müsstil harke. Allinne nou en dan joe
gen de oanwèzigen bliken fan ynstim-
ming of ófkarring. In bisykjen ta spon-
taen hantsjeklappen waerd in pear kear
mei in ssst! fan ’e kant fan it publyk
yn ’e stokken balden.
In zijn repliek wijst de P.G. Mr Besier
er op, dat de verdediger af en toe meer
voor het publiek dan voor het Hof heeft
gesproken. Hg blijft bij zgn eis.
Mr Herzberg wijst van de hand dat
zijn woorden niet in de eerste plaats
voor de leden van het Hof waren be
stemd, maar „pour la galerie”. Hij heeft
de achtergrond willen blootleggen.
Fedde Schurer, dy’t de gelegenheit
krige noch in wurdmannich to sizzen,
wie tankber tear it pleit fan Mr Herz
berg. Hy leit jitris üt, dat syn wurden
yn it krante-artikel sjoen wurde moatte
as in metafoar, as symbolyske tael. De
tael is it iennichste wapen dat in jour»
naiist ta syn foldwaen hat
De leden fan it Hof wurde dan op ’e
nrj wei yn ’e riedskeamer. Dêrnei mak»
ket de presidint Ir Wedeven bikend,
dat de ütspraek yn dizze saek wêze sil
op 27 Maert, de moarns om tsien üre.
By it forlitten f-n it Gerjochtsgebou
wie in greate, mar frij rêstige mannichte
op it Saeilün to heap roun. Op ’e njj
moasten Fedde Schurer et Mr Herzberg
in ovaesje fan de kant fa:, it publyk yn
üntfangst nimrna. Dêrnei gyng elk syn
ea har wegen.
rounen, in lüde ovaesje to bringen. Mar
fierders wie it samar dildlik, dat bran
slang en gummystók net it ark wie dêr’t
hjoed it gesach mei heechhalden wurde
soe.
Ek yn ’e rjochtsseal hearske in rêsti
ge, ynbannige stimming. Doe’t de le
den fan it Hof ynkamen, en de presi
dint Mr Wedeven de sitting iepene, wie
ne alle planken op advokate banken,
parse, en publike tribune oan it léste
ta biset. In lyts tai minsken hie bin
nen .ioar gjm plait fine kinnen.
Gans autoriteiten, bihearrend ta po-
.ysje, oerhe.i en rjochterlike macht
wennen de sitting by en teffens seach
men foarmannen fan ’e Fryske Biwe-
ging en forslachjowers buten Fryslan
wei.
De Gemeentereiniging houdt de zaak
warm. Na de zo goed geslaagde film
avond op 4 Maart werd Dinsdagavond
al weer zo’n bijeenkomst gehouden, die
ditmaal ook door burgemeester Raster-
hoff werd bijgewoond. En hoewel de
zaal van café Klopma aan de L. Vee-
marktstraat nu niet zo vol was als de
eerste keer, was er toch flinke belang
stelling. Het onderwerp was wederom
de vuilverwerking, diti aal zoals dit
geschiedt door de N.V. Vuilafvoer
Maatschappij V.A.M. in Drente. Het
werd ingeleid door de heer Ir L. Teen-
sma, bedrijfsingenieur van deze Maat
schappij, die in een uitvoerig, maar voor
het merendeel der aanwezigen te
technisch en te wetenschappelijk, betoog
de verwerking van stadsafval tot com
post en de grote waarde daarvan voor
de landbouw uiteenzette. Door bemes
ting met deze eompo- waardoor voor
al de structuur van de bodem bevorderd
wordt, kan de productiviteit van de
landbouwgronden met 20 worden op
gevoerd, terwijl de kosten hiervan be
langrijk lager zgn dan inpoldering en
uitvoering van cultuurtechnische wer
ken. Het Is dus niet alleen voordelig
voor de boeren, maar ook een nationaal
belang, mede door de besparing aan de
viezen en goedkoper dan verbranden of
storten. Spr. was er dan ock van over
tuigd, dat over honderd jaar practisch
alle stadsvuil een landbouwkundige be
stemming krijgt, waardoor tevens het
vraagstuk van de vuilverwgdering op
aesthetische en hygiënische wijze zal
zijn opgelost. Na een korte pauze, waar
in de spreker enige vragen beantwoord
de, werd een film van het V.A.M.-be-
drijf vertoond dat nu alleen nog maar
gevestigd is in Drente. Binnenkort komt
er echter ook een in Brabant, waarvoor
de grond al gekocht is, terwijl er nog
een derde bedrijf op de Veluwe gepro
jecteerd is.
Wybenga is toegelaten door hem de be
lofte in het Nederlands te doen afleg
gen. De verdediger betoogt dat er ner
gens in de wet staat dat de eed in het
Nederlands dient te gebeuren. Het gaat
om de inhoud en niet om de letterlijke
formule.
Nei noch inkelde fragen oan tsjüge
Wybenga giet it Hof in kertier yn rieds
keamer en dêrnei spriek de presidint as
de miening fan it Hof üt, dat in tsjüge
dy’t yn steat is de eed to dwaen troch it
ütsprekken fan 'e foarskreaune wurden
yn ’e wet fan 1911, forplichte is mei dy-
selde wurden „Zo waarlijk helpe my
God almachtig” de eed óf to lizzen, of
it moast wêze dat syn tsjerkgenoatskip
him hwat oars foarskriuwt.
Presidint Bent u daartoe be
reid?
Tsjüge Wybenga:
hear de presidint.
Presidint Dan kan het Hof u
niet horen en wijs ik u op de bekende
strafbepalingen die hiervoor gelden.
Mr Herzberg, nogmaals het woord ne
mende, verklaart van het horen van
get.desk. Wybenga af te zien. Het Hof
gaat hiermee accoord.
Fedde Schurer foarroppen.
Fedde Schurer wur nou nei foaren
roppen. Hy brükt de Fryske tael en for-
klearret alle risiko dêrfoar op him to
nimmen.
Nei de wenstige formele fragen, oft
hy de skriuwer is fan it artikel yn ’e
Heerenv. Koerier „De laatste uren van
de Zwarte Hoop?” üntstiet der in dis
kusje tusken Schurer en de presidint
oer de fraech, oft hjir fan mislediging
fan de kantonrjochter Mr Wolthers
sprake is. Schurer forklearret gjin op-
set ta mislediging hawu to hawwen. Hy
ken de kantonrjochter persoanlik net
en hat syn artikel net yn drift skreaun
mar wol yn forüntweardiging oer de
forachtsume balding dy’t Mr W. oan-
nommen hat tsjinoer de Fryske tael en
tsjinoer it Fryske folk.
„Zwarte Hoop” wie in Saksyske hinde
dy’t yn ’e 16e ieu Fryslün plondere.
Schurer leit üt, dat it brüken fan dit
foarbyld sjoen wu ’s moat as byld-
spraek, in stylmiddel, dêr’t in journalist
net büten kin. Oars kin er better mei in
sinaesappelkarre bigjinne.
Notaris P. Feddema verkocht
restaurant Piso finaal
1. Burgerhuis met erf, Bothniakade
18, in huur bij de heer D. Wouters. Ko
per de heer W. Tichelaar, mesthande-
laar te Sneek, voor ƒ2100.
2. Woning met bleek 2e Steenklipstr.
11, in huur bij de heer J. Efdé. Koper
de heer Lod. Poiesz, groentehandelaar
te Sneek, voor 320.
3. Woning met bleek 3e Steenklipstr.
2, in huur bij de heer J. Ozinga. Koper
de heer W. Tichelaar voornoemd, voor
240.—.
4. Burgerhuis met erf le Woudstraat
28, behoudens toestemming woningcom-
missie vrg te aanvaarden. Hiervoor be
stond grote animo, zodat tweemaal optie
werd verleend. Na tal van verhogingen
werd koper de heer J. Hoekstra q.q. te
Sneek, voor 3310.
6. Woning met bleek Ged. Neltjesha-
ven 6, in huur bij de heer B. Buis. Koper
de heer E. W. Schaap, bakker te Sneek,
voor ƒ346.—.
g
S H
