Het bezoek van het Koninklijk
Echtpaar aan de Ver. Staten
I
Koningin Juliana en Prins Bernhard bezoeken Detroit
Vroeg en hoog bezoek
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
De Engels»Egyptische onderhandelingen
ZESTIG JAAR GETROUWD
UIT ONZE RAADZAAL
DINSDAG 8 APRIL 1952
7e Jaargang No 28
2872
L. KIEZEBRINK
i
Bevrijdingsspel
Schreieder stuurt de nota
Gverziehtfoto van de Ford-fabrieken in Detroit
1 T| 1 Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
KLEINZAND 7 Telei
[gekocht voor uit-
Ger.
Pand aan^
breiding Ger. Verpleeghuis
Verevening kinderbijslag
Kranz niet op vrije voeten
Nederlandse meubelen voor
geallieerd hoofdkwartier
Vader van 5 kinderen ver
moordde 18-jarig meisje
DOUWE VAN VAALS en AALTJE MULDER
SNEEKER NIEUWSBLAD
Redacteur:
Bij de pers.
Rede voor het congres.
„ear-
Maar
Advertentieprijs 15 ot per m.m.
Bij contract (handelsadv.) taper.
Abonnementsprijs 13.- per half
jaar. Franco per post I 3.75 oer
half jaar.
Giro 50748 ten name van Firma
E. J. Drijfhout, Sneeft.
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS.
Administratie:
Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co.
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
Redactie-adres:
In de algemene vergadering van de
Geref. Vereniging tot verzorging van
zieken en verplegingbehoevenden alhier
werd het besluit genomen, tot aankoop
van het pand Wijde Noorderhorne 3,
thans bewoond door dr Donkersloot. Dit
besluit is genomen in verband met de
plannen tot uitbreiding van het Geref.
Verpleeghuis. Het aangekochte pand met
grote tuin grenst aan het Verpleeghuis,
zodat op de duur een mooi complex tot
stand kan komen, aldus het Fr. Dagblad.
ten. De fabrieken vormen een stad
op zichzelf met eigen havens, eigen
schepen, eigen kolen- en ertsopslag
plaatsen en eigen spoorwegen. Er zijn
twee enorme hoogovens, met cokes-
ovens, er is een grote electrische cen
trale met voldoende capaciteit om een
stad als Amsterdam van stroom te
voorzien, er zijn gieterijen, walswer-
ken, en machtige hallen, waarin de
krachtige persen staan, die met één
druk van duizend ton of meer uit
stalen platen spatbcrden, autodaken,
motorkappen en andere stalen onder
delen van auto’s te voorschijn tove
ren.
Langs kilometer lange banden ziet
men in de montagehallen de auto’s
groeien.
En toch kan in het enorme fa
briekscomplex van Ford een auto
nog niet geheel gemaakt worden.
Tal van onderdelen moeten nog uit
andere fabrieken komen en er zijn
niet minder dan zesduizend geregelde
leveranciers, die medewerken aan de
bouw van de onderscheidene Ford-
wagens. Zoals alle andere Ameri
kaanse ondernemingen laat Ford on
derdelen, welke goedkoper of beter in
andere fabriek. a gemaakt kunnen
worden elders fabriceren.
Uit het verslag van het Kinderbjjslag-
vereveningsfonds over 1950 blijkt dat dit
jaar een overschot heeft opgeleverd van
28.774.586,05. Het batige saldo in het
Kinderbijslagvereveningsfonds is hier
door per 31 December ’50 gestegen tot
74.930.830,16.
een
overeenkomst van geldlening tot het
van
Onze stad had hedenmorgen
al vroeg een hoge gast in haar
midden. Dr Ir Z. Y. v. d. Meer,
directeur-generaal van de We
deropbouw en Volkshuisvesting
op dienstreis door Friesland
om zich van de woningtoestan
den in onze provincie op de
hoogte te stellen, arriveerde
hier reeds voor negenen. Op de
Oppenhuizerweg werd hij be
groet door de burgemeester en
de directeur van Gemeentewer
ken die daarna met hem een
bezoek brachten aan enkele
nieuwe woningen in Tuindorp
en vervolgens aan de Zomer-
rakbuurten en de Steenklip-
straten, waar ook verschillende
woningen van buiten en van
oinnen werden bezichtigd. Het
doel van dit bezoek was nl. zo
wel op de nieuwbouw als op de
oude woningen gericht, aldus
deelde dr v. d. Meer ons mede.
Verdere mededelingen kon hij
thans nog niet doen.
Nadat op het gemeentehuis
een kopje koffie was gedron
ken, werd de reis voortgezet.
Die middag hield de koningin een rede
voor het Amerikaans congres. Haar
verschijning in de vergaderzaal ontlokte
een langdurige ovatie, die bjj het slot
van haar rede, welke herhaaldelijk door
applaus werd onderbroken, opnieuw
opstak en zich lang voortzette. Haar
gehoor was kennelijk getroffen door de
ernst van haar klare voordracht en, wat
bijzonder diepe indruk maakte, was de
door innerlijke overtuiging gedragen op
rechtheid, welke uit el! van haar woor
den sprak. Deze indruk zal niet gauw
•vervliegen. In de ’■ede werd er de nadruk
op gelegd dat de enig bruikbare basis
voor internationale samenwerking ver
trouwen is. „Wij allep willen”, aldus
H. M. de Koningin, „dat de Atlantische
vrede de weg bereidt voor de wereld
vrede. Wij kunnen niet hopen op betere
tijden zo besloot de Koningin haar
rede tenzij het mensdom als geheel
zijn boeien afwerpt - boeien van allerlei
soort niet slechts die van tyrannie
en totalitarisme, maar ook die van
eigen belang, vooroordeel, tekort aan
begrip en gebrek aan vertrouwen. Het
is duidelijk, dat de mensheid, wanneer
deze vernietigd zijn, het welbehagen van
een leven in gerechtigheid en veiligheid
zou kunnen uitstralen en een begin zou
kunnen maken voor een betere wereld
en voor een volledig gemeenschapsleven.
Er was ook nog een bezoek aan
Mount Vernon en er had een kransleg-
ging plaats bij het graf van de onbe
kende soldaat in Arlington.
De volgende dagen was er een recep
tie op de Nederlandse ambassade, een
herdenking van de ondertekening van
het Atlantisch Pact op 4 April 1949, en
de symbolische aanbieding aan presi
dent Truman door H. M. de Koningin
van het door het Nederlandse volk ge
schonken klokkenspel aan Amerika.
Voor Joseph Schreieder, die indertijd
is vrijgesproken van de beschuldigingen,
die tegen hem als een van de belang
rijkste figuren in het England Spiel
waren ingebracht, heeft de Haagse ad
vocaat mr J. Klazinga op 12 Mei van
het vorige jaar een eis tot schadever
goeding ingediend. Deze eis, gegrond op
het besluit van 13 October 1950, dat een
tegemoetkoming toekende aan degenen,
die ten onrechte als politieke delinquen
ten waren aangemerkt en vervolgd en
dientengevolge schade hadden geleden,
is in raadkamer voor de Haagse recht
bank behandeld. Mr Klazinga, die inder
tijd ook de verdediger van Schreieder is
geweest, heeft de rechtbank gevraagd de
vergoeding te bepalen op 6400 gulden.
Voor enkele andere Duitsers werden der
gelijke verzoeken gedaan. De rechtbank
zal op een nader te bepalen datum uit
spraak doen.
De gevangenhouding van de spion
Kranz, die nu alweer verscheidene maan
den geleden gearresteerd werd, ver
dacht van het plegen van spionnage in
Nederland ten gunste van Tjechoslowa-
kije, is wederom met dertig dagen ver
lengd. Is het Alg. Dagblad wel ingelicht,
dan zou Kranz een aantal bekentenissen
hebben afgelegd, die betrekking hebben
op zijn doen en laten in Nederland en te
Praag, waar hij geruime tijd gewoond
heeft. De daden van Kranz zouden van
bijzonder ernstige aard zijn. Verwacht
mag worden, dat Kranz zich binnenkort
voor de Nederlandse rechter zal hebben
te verantwoorden.
Beste vrienden, een prettige dag en
nog vele, vele jaren door ons allen,
Snekers, toegewenst. Tjitske zal wel
zorgen dat alles goed gaat.
Abe Brouwer.
Er was ook een lunch met de Ameri
kaanse persmensen welke een zeer on
gedwongen karakter droeg. H. M. de
Koningin voelde zich volkomen thuis
tussen de honderden nieuwshongerigen
en sprak tot de journalisten alsof zij een
der hunnen was. Slechts op twee vra
gen wilde H. M. antwoorden, nl. die
waarom de Prinsessen niet meegekomen
waren naar Amerika en of de oudste
Prinses weleens afspraakjes maakt. Op
de eerste antwoordde de Koningin, dat
zij het niet verstandig vond haar doch
tertjes zo in het middelpunt van de
belangstelling te plaatsen en op de
tweede vraag zei xi. M., dat zij verbaasd
was dat sommige meisjes van veertien
jaar in Amerika wel afspraakjes met
jongens maken. Zij zei dat in Nederland
de meisjes van die leeftijd jongens een
„verschnkkelijke uitvinding’” noemen.
Zij wist de harten te bereiken van haar
toehoorders toen zij sprak over de fi-
nanc’ëie problemen van onze tijd en on
omwonden toegaf dat velen naar Ame
rika kijken als naar „een kip die gouden
eieren legt”, een uitdrukking welke bij
val maar vooral ook hilariteit verwekte.
Minister Stikker hield op dat ogenblik
zijn ogen strak vp het plaf d gericht.
Ten slotte heeft de Koningin uitvoe
rig gesproken over het probleem van de
internationale vluchtelingen en een
klemmend beroep op de journalisten
gedaan aan dit punt alle aandacht te
besteden. Walter Lippmann bood H. M.
vier met de hand vervaardigde Indiaan
se armbanden van zilver en turkois aan
voor de prinsesssen.
Nadat de Koningin was vertrokken
dusver onder Brits-Egyptisch be
stuur) met Egypte onder de kroon
van Faroek.
Het vrijgeven van tien millioen
pond sterling van de bevroren credie-
ten, die Egypte in Engeland heeft,
betekent absoluut geen pleister op de
wonde. Deze tien millioen stopt wel
een groot deel van het lek in Egyp-
te’s betalingsbalans, maar gisteren
kondigde de minister van handel aan,
dat Egypte zojuist een handelsover-
eenkomst met Roemenië had geslo
ten. Die geeft weer een uitbreiding
aan het afzetgebied voor de Egypti
sche katoen, in aansluiting op de
handelsovereenkomst met Rusland.
Op de voorgrond de Ford-haven, waar de ertsen aangevoerd worden. Langs de haven liggen de op
slagplaatsen voor ertsen en kolen. Daarachter de krachtbron van het gehele bedrijf, electrische
centrale met het ketelhuis en het groot aantal schoorstenen. Om dit complex heen liggen de fabrieken.
O, zeker U zult hen vast wel kennen,
vooral de baas „lytse baes Douwe”, zo
als hij jarenlang genoemd, en met ere
genoemd, werd in Oosterbierum, Sex-
bierum en wijd én de omtrek.
Twee „warbere” mensen, die hun rust
meer dan verdiend hebben. En zo zitten
we dan even bij hen in het vriendelijke
huis aan de Bloemstraat 32. Tjitske
Boutsma hun hulp, maar die „alles” voor
hen is, heeft ons bij hen gebracht en we
voelen er ons dadelijk thuis.
Natuurlijk gaan we even over
tiids” praten.
1892 zijn ze getrouwd nadat ze de
strenge winter '90’91 tezamen op de
schaats door Friesland waren gereden
twee jongemensen hij „ververs-
feint” bij „Heit” in Oosterbierum waar
hij na het huwelijk zelf baas werd. Dan
begint het leven. Hij, opgeruimd en blij,
bij boerinnen en burgervrouwen de boel
in de verf zettend, zij het drukke huis
houden besturend, waar vaak drie en
meer inwonende knechten waren.
Ze doen het maar best daar in de
„Bjirmen”, want hij is een vakman die
houdt van z’n werk en zij is de vriende
lijke en warmvoelende, zo nodig in het
leven.
De laatste jaren werd hij opzichter op
karweien en dat gaf weer een andere
draai aan z’n leven, totdat ze alles aan
jongeren overlieten.
De laatste 33 jaren wonen ze in onze
stad. En nu vieren ze a.s. Woensdag
hun 60-jarige echtvereniging. Daar moet
je even goed over denken. En dan voel
je de dankbaarheid van deze beide zo
in-Friese mensen, de dankbaarheid dat
God hen dit laat beleven.
Feest is er in hun hart en blijdschap
bij de familie, bij vroegere knechten, bij
kennissen, maar uiterlijk wordt er niet
veel aan gedaan.
„Tja, als je al 86 bent en om je hart
moet denken I” Dat zegt de baas, maar
evengoed draagt hjj nog een Fries ge
dicht voor en zjjn schrift is fors en
gelijkmatig.
En de vrouw is 83; ze heeft veel mee
gemaakt, daarom geen drukte,
haar vriéndelijke ogen lachen.
Leningen voor woningbouw
aangenomen.
Vergadering van de raad der gemeen
te Sneek op Vrijdag 4 April, ’s avonds
7.30 uur. Voorzitter burgemeester L.
Rasterhoff, secretaris de heer K.
Koster. Aanwezig 15 leden; afwezig
wethouder P. v. d. Veen en de heer G.
F. Disse.
De Voorzitter deelt mede dat
wethouder v. d. Veen wegens ziekte af
wezig is, hij weet zich de tqlk der ver
gadering als hij de hoop uitspreekt dat
de heer v. d. Veen spoedig hier volledig
hersteld zal terugkeren. Na goedkeuring
der notulen besluit de raad op voorstel
van B. en W. zonder discussie of hoof
delijke stemming tot het aangaan van
een geldlening groot f 378.317 bij de
Bank voor Nederlandsche gemeenten;
het bedrag wordt bestemd voor de dek
king van reeds gedane uitgaven ten be
hoeve van de woningbouw. Koers 100
looptijd 25 jaar, rente 4 aflos
sing in 25 jaarlijkse annuïteiten van
24.216.81, extra aflossing niet toege
staan.
Voorts besluit de raad z. h. s. of dis
cussie op voorstel van B. en W. tot het
aangaan met dezelfde bank van
Het geallieerde hoofdkwartier van
generaal Eisenhower heeft bij firma’s
te Amsterdam en Utrecht orders ge
plaatst voor kantoormeubilair tot 50 a
60.000 gulden. Dit zijn de eerste bestel
lingen van het hoofdkwartier in Neder
land, „welk land betere en goedkopere
meubelen levert dan de meeste andere
Europese landen.”
In verband met de moord op het 18-
jarige meisje L. van Breda uit Biest-
Houtakker, dat vorige week Maandag
morgen aan het Wilhelminakaal werd
vermoord, werd aangehouden de 28-ja-
rige los-arbeider J. de W. Een langdu
rig onderzoek, ingesteld door de rijks
politie te Biest-Houtakker en de Til-
burgse recherche, leverde zoveel bewijs
materiaal op, dat de verdachte, die eerst
alles ontkende, een bekentenis heeft af
gelegd. Als motief voor zijn daad gaf hij
roof op. Het meisje had namelijk een
boodschappentas bij zich, die hij haar
ontrukte. Toen zij om hulp riep heeft hij
haar met haar das de keel dichtge-
snoerd. Hoewel het meisje zich eenmaal
wist los? te rukken en langs de dijk van
het kanaal kon vluchten, wist hij haar
nogmaals te grijpen. Wederom draaide
hij de das om haar hals met het ge
volg, dat zij gewurgd werd. Een pols
horloge, een zakdoek, een portemonnaië
met geld en enige eieren vormden de
buit van de moordenaar. Vast is komen
te staan, dat de W. enige weken geledem
aan de Gilzerbaan onder Tilburg ook
een meisje haar handtas ontrukte en
meermalen andere meisjes lastig viel.
Wegens diefstal werd hjj feeds enige
malen veroordeeld. Hij wordt ter beschik
king gesteld van de Officier van Justi
tie. De W. is gehuwd en vader van 5
kinderen.
bedrag, waarvoor door houders
rentespaarbrieven en obligaties ten aan
zien van deze gemeente voorkeur is uit
gesproken. Het bedrag is nog niet be
kend, daar de termijn waarin inschrij
vers voor obligaties hun voorkeur kon
den te kennen geven eerst 9 April ein
digt en ten aanzien van de rentespaar
brieven nog tot 1 Juni e.k. voorkeur kan
worden uitgesproken. De opbrengst de
zer lening zal bij voorkeur worden ge
bruikt voor de financiering van voor 1952
goedgekeurde nieuwe woningbouw, als
mede voor met de woningbouw in rui
me zin samenhangende werken van
dringende aard en voorts voor andere
urgente bouwwerken zoals scholen.
De Voorzitter sluit hierna de
vergadering, welke slechts enkele mi
nuten duurde.
heeft minister Stikker tientallen vragen
van de journalisten op de hem eigene
prettige wijze beantwoord.
Na een kort bezoek aan Philadelphia
ging Zaterdag H. M. de Koningin naar
Kingston, 300 jaar geleden door Neder
landers onder de naam Wiltwjjck ge
sticht en waarvan Pieter Stuyvesant de
eerste bestuurder was. De viering van
dit jubileum moest in een zaal plaats
hebben daar hevige regenbuien dit in de
buitenlucht belette. Om dezelfde reden
kon de parade waarvoor Prins Bernhard
naar de militaire Academie te West
Point was gegaan, niet doorgaan. H. M.
de Koningin en Prins Bernhard troffen
elkaar weer te Hyde Park, waar zij de
gasten waren van mevrouw Roosevelt.
Koningin Juliana bezocht op Palmzon
dag de dienst in de episcopale kerk al
daar, terwijl Prins Bernhard een be
zoek bracht aan zijn broeder, prins
Aschwin, die in New York verbonden
is aan het Stedelijk Museum.
Heden, Maandag, begint het officiële
bezoek van het Koninklijk Echtpaar aan
New York, dat drie dagen zal duren.
Hedenavond zal de koningin een belang
rijke rede uitspreken en is er een bal,
Voor de versiering van de zaal zijn 6000
tulpen per vliegtuig uit Nederland aan
gevoerd.
De staatssecretaris van onderwijs,
kunsten en wetenschappen is voorne
mens in 1952 opdracht te verlenen voor
het schrijven van een bevrijdingsspel
1953. Het spel dient geschikt te zijn voor
vertoning door amateur-toneelgezel-
schappen en lekenspelgroepen en in het
bijzonder voor de vertoning op de dag
van de herdenking der bevrijding. De
voorkeur wordt gegeven aan een open
luchtspel.
Zij, die voor een opdracht voor dit
spel in aanmerking willen komen, moe
ten voor 1 Augustus 1952 een inhouds
opgave en een proeve van dialoog en
handeling in zesvoud zenden aan de af
deling kunsten, bureau toneel en letteren
van het departement van onderwijs,
kunsten en wetenschappen. Een jury zal
kunnen adviseren aan ten hoogste vijf
van de inzenders het opstellen van een
volledig uitgewerkt schema op te dra
gen. Voor het voldoen aan deze op
dracht kan een gratificatie van 100.
worden toegekend. Aan de auteur van
de beste van deze vijf inzendingen kan
vervolgens het schrijven van het gehele
spel worden opgedragen. Hiervoor kan
een honorarium van 2000.worden
uitgekeerd.
KAIRO. De besprekingen tussen
de Britse ambassadeur Sir Ralph Ste
venson en de Egyptische premier Hi-
lali pasja dreigen een volledige mis
lukking te worden. Zij hebben zich de
laatste dagen slechts voortgesleept
dank zij koortsachtige pogingen van
Jefferson Caffery, de Amerikaanse
ambassadeur in Egypte, om de par
tijen aan de conferentietafel te hou
den en bovendien houdt de Egypti
sche regering de handen zijnde
mislukking nog verborgen voor het
publiek. De Britse ambassade her
haalt de nietsizeggende fraze: de on
derhandelingen bevinden zich nog in
een stadium van voorbereiding.
Wat meer dan iets anders tot de
steeds slechter wordende sfeer schijnt
te hebben bijgedragen is het door de
Britten aan de Soedan voorgelegde
ontwerp-grondwet, dat de Soedan
naar de volledige autonomie moet lei
den.
Daartegen is in Egypte een storm
van protest opgegaan, zo hevig, dat
de kwestie van ontruiming van de
kanaalzone door de Britse troepen er
door op de achtergrond is geraakt.
De Egyptische regering durft het dan
ook niet aan om tot enige zelfs
tijdelijke regeling te komen, welke
erkenning van de nier - situatie in
de Soedan inhoudt.
De Soedan, die oorspronkelijk
slechts op de tweede plaats stond in
de campagne van de Wafdisten om
de Britten uit Egypte te verdrijven,
staat nu weer in het centrum van de
nationalistische belangstelling. Zoals
bekend, eist Egypte niet alleen ont
ruiming van de kanaalzone, maar ook
de vereniging van de Soedan (tot
Waar het tot nog toe ook kwam in de
Ver. Staten, overal zijn Koningin Juli
ana en Prins Bernhard ongedwongen en
hartelijk begroet. Al direct Woensdag
in Washington, waar John Russell
Young commissaris van het federale
district Columbia, waarin de Ameri
kaanse hoofdstad ligt, de Koningin de
zilveren sleutel van Washington over
handigde. „Mag ik die houden?” vroeg
de koningin. „Zeker”. „Dank u zeer
veor dit symbolische geschenk, maar
ik voel, dat de poort van Washington
al open staat voor de Prins en mij. „Ma
jesteit, laat ons even die sleutel zien”,
riepen de persfotografen de koningin
toe en lachend voldeed zij aan dit ver
zoek. De pers had trouwe zoals daar
gebruikelijk is, heel wat meer facilitei
ten dan bijv, in ons land bij een ko
ninklijk bezoek gebruikelijk is. Bij de in
tocht in Washington reden twee open
trucks, resp. links en rechts van de
koninklijke auto, de ene volgeladen met
filmoperateurs, de andere met fotogra
fen. Ze bleven voortdurend bij de ko
ninklijke auto en telkens bogen alle
mannen tegelijk over de rand met hun
toestellen. Dan klonk het tot Truman:
„Harry, kijk eens even deze kant op” of
tot de koningin: „Hallo, Majesteit, even
kijken”. Koningin en president deden
hun best aan alle wensen te voldoen, en
Prins Bernhard in de tweede auto, kon
vaak een glimlach niet onderdrukken.
Er viel een flinke regenbui tijdens de
intocht en tot grote voldoening van de
filmmensen kropen de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken Acheson
en zijn Nederlandse collega Stikker on
der één parapluie. De dag werd te
Washington tot „dag van Nederland”
verklaard.
In het programma van het verblijf
van Koningin Juliana en Prins Bern-
hard is ook opgenomen een bezoek
aan de Ford-fabrieken in Detroit. Dit
bezoek is vastgesteld op 15 April.
Detroit is de stad van de Ameri
kaanse automobiel-industrie. In
Groot-Detroit wonen ongeveer drie
millioen mensen en ei rijden meer dan
zevenhonderdduizend auto’s. In dit
gebied zijn niet minder dan vijf en
twintighonderd fabrieken, die óf
automobielen óf onderdelen voor deze
voertuigen vervaardigen.
De auto-industrie is de omvangrijk-
ste van alle industrieën in de Ver
enigde Staten, meer dan de helft is
geconcentreerd in het gebied van
Detroit.
Volgens de statistieken hebben de
Amerikaanse en Canadese fabrieken
in 1951 tezamen meer dan zeven mil
lioen personenauto’s en anderhalf
millioen vrachtwagens geproduceerd.
Alieei) in de Verenigde Staten reden
het vorige jaar veertig millioen per
sonenauto’s en eei half millioen
vrachtwagens.
Eén van de reuzen onder deze reu-
ze-fabrieken is Ford. In de Ford-fa-
brieken in Detroit alleen werken on
geveer 140.000 arbeiders en beamb-
