De Samenwerking” in het goud
Zeven jaar Verenigde Naties
KEES HANA sprak voor het Nut
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
I
7 e Jaargang No. 85
Vrijdag 24 October 1952
Boomblad
Ds. Boers overleden
Tramconducteur viel flauw
Sneeuw in New York
r»
Egbertus Veen Azn.
overleden
Brand gesticht in eigen
woning
Gevonden voorwerpen
W ymbritseradeel
KL21NZANÜ 7 Telef. 2872
Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSB1AD
55
Kruideniers tegen bakkers
Zijn vrouw mishandeld
Meisjes naar België gelokt
Honderdjarige streekbladen
-
Verkoping
«-
RedacteurL. KIEZEBRINK
By regen.
w
Toen In het laatst van de vorige en het begin van deze eeuw alom in Fries-
Gevonden: alpinomuts, terug te beko
men bij Wittermans, Jutrijp 33; collier,
wed. Bouma, Hommerts 15.
In de ouderdom van 81 jaar is te
Heemstede ds C. Boers overleden, em.
predikant der Ned. Herv. Kerk, eertyds
van 1897 tot 1900 predikant te Kedichem
en van 1900 tot 1937 te Roordahulzum.
Boomblad boven onze hoofden
Is ’t een kleuren-erepoort:
Mengeling van bruin en terra,
Geel, groen, grijzig, enzovoort.
Zonder drukwerk-lnvitatie
Worden we geïnviteerd:
Trekt Uw jas aan, zet Uw hoed op,
Buiten wordt geëxposeerd.
Laat die kans U niet onglippen,
Breekt er eens een uurtje uit,
H&ist U! - Niemand kan U zeggen,
Wanneer d’ expositie sluit!
Boomblad van de tak gedwar
reld,
Advertentlepriji 1 5 ct per m.m.
Bij contract (handeliadv.) lager.
Abonnementsprijs 3. - per half
Jaar Franco per post 3.75 per
half jaar.
Giro 50748 ten name ren Firma
E. J. Drijfhout. Snoeit.
Redactie-adres:
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS.
Administratie:
Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co-
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
SNEEKER NIEUWSBLAD
Didam heeft navolging. Pogingen van
de Woudsender kruideniers om de
Woudsender bakkers te bewege- de ver
koop van snoep te staken, kregen name
lijk een verrassende wending, meldt het
Vrije Volk. Wel, zeiden de bakkers tot
de kruideniers, misschien willen jullie
voortaan geen koek, koekjes en derge
lijke verkopen. Het is misgegaan met de
besprekingen. Alle bakkers in de ge
nu
koffie, thee, suiker en pudding tegen
sterk verlaagde prijzen.
In het centrum van New York daalde
het kwik tot één graad onder nul, de
laagste temperatuur, die ooit op deze
datum is waargenomen. Twee uur lang
viel er sneeuw op de nog warme straten,
waardoor zij ondanks de lage tempera
tuur vlug wegsmolt.
Voor het departement Sneek van de
Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen
sprak Woensdagavond in de bovenzaal
van Aere Perennius ook al gerestau
reerd, uitgebreid en keurig ingericht
de heer Kees Hana over „Natuurgehei
men van Water en Rietland”. De heer
Hana, hier al lang geer onbekende meer,
kent niet alleen die geheimen op z’n
duimpje, maar ook dat even belangrijke
geheim van zijn kermis op aantrekkelijke
wijze tot zijn iuditorium te brengen. Hij
is ’n prettig en geestig causeur die ons dit
maal geboeid heeft met het verhaal van
het rijke leven in de plassen van Neder
land en dat niet minder rijke, maar an
dere leven dat ontstaat als deze plassen
dichtgroeien. Vaak zijn deze plassen door
de mens zelf gemaakt, toen hij om aan
brandstof turf te komen het door
zijn voorouders uit het bos ontgonnen
veenland weer uitgroef; de plassen van
Giethoorn, Reeuwijk en zovele andere
verraden ook door hun vierkante vorm
de aanleg door de mens. In de 19e eeuw
zien we dan weer dat wat er nog aan
land in dergelijke plassen o verbleef de
zg. zet veldjes voor de turf een buiten
gewone waarde kreeg voor de mens
omdat ze uitstekend geschikt bleken voor
het kweken van heesters enz. (Boskoop,
Aalsmeer, Bodegraven ,e. m. a.). Spr. ver
telt dan bij een grote1 serie mooie lan
taarnplaatjes van het planten- en dieren
leven in de plassen, hoe microscopisch
kleine plantjes zwevende in het water
aan het begin van de voedingsketen
staan, welke het leven daar beheerst;
deze diatomeeën strekken tot voedsel van
de watervlo, deze weer is de prooi van
grotere en hogere dieren, ook voor de
De Leeuwarder rechtbank heeft de 25-
jarige fabrieksarbeider Hendrik W. te
Stiens wegens ernstige mishandeling van
zijn zwangere vrouw, conform de eis
veroordeeld tot een gevangenisstraf van
1% jaar met aftrek.
'n cultuur brengen; dal is de boer niet
iwalijk te nemen, maar gelukkig is het
Jat enkele brokken van dit blauwgras-
iand in de vorm van reservaten worden
gehouden. Dat overigens ook in cultuur
gebracht veenland een prachtig landschap
kan leveren toonde spr. tenslotte met
nog enkele lantaarnplaatjes aan.
De voorzitter mr J. A. de Jong bracht
in zijn slotwoord de heer Hana dank voor
zijn boeiende causerie welke we hier
boven zeer summier hebben samengevat
en die ook bij de bezoekers, getuige
het applaus, zeer in d° smaak was ge
vallen. In zijn openingswoord had mr de
Jong de leden van het Nut nog eens op
gewekt toch vooral ook de avondconcer
ten van Kunst aan Allen te bezoeken,
daar alleen daardoor ook de jeugdcon-
certen op het huidige peil kunnen wor
den gehandhaafd. Het Nut heeft ten deze
een plicht omdat deze jeugdconcerten
nog altijd onder auspiciën van het Nut
worden gehouden.
Vies en klef en dor en nat,
S.O.S.: weest op Uw hoede,
Opgelet: het pad is glad!
Boomblad, aan een tak gezeten,
Tovert een fraai schilderij,
Maar zo gauw die tak het los laat,
Laat ’t zich los op U en mg 1
Weest voorzichtig, weggebruikers,
Mindert snelheid, geeft geen vat!
Wie dè.t blad negeert,
maakt kans op
Ziekbed, zuster, etens...blad!
PHILIA.
A'S?*
De Rotterdamse recherche heeft de
heer V. E. aangehouden, onder verden
king van brandstichting in zijn woning
op het Biet Teynsplein. De door hem be
woonde eerste verdieping brandde dezer
dagen totaal uit. Van E. bekende de
brand te hebben gesticht om in het bezit
te komen van het verzekeringsgeld. De
inboedel was voor vijfduizend gulden
verzekerd.
De Belgische rijkswacht heeft een in
woner van Borgharen bij Maastricht ge
arresteerd, die in het plaatsje Bilzen in
Belgisch Limburg eigenaar was van een
slecht bekend staand café. Hij wordt er
van verdacht, dat hij meisjes van 18 tot
22 jaar ronselde voor werkzaamheden in
zijn café en haar dan na enige dagen
voor duizend francs per meisje door-
everde aan caféhouders in andere Bel
gische plaatsen De meisjes kwamen
meestal uit lUaastncht, Sittard, Meerssen
of Heer'en Ia advertenties werden de
laatste tijd vaak betrekkingen aangebo
den in Belgisch grensplaatsen.
Op 31 October 1852 verscheen het
eerste nummer van de Franeker Cou
rant, dat op de eerste vijf nummers na
steeds gedrukt is bij „Telenga” te Fra
neker. Het blad heeft dus op 31 October
1952 100 jaar bestaan, welk feit her
dacht zal worden o.a. door een receptie
op Zaterdag 1 Nov. van 2.30 tot 5 uur
in hotel de Koornbeurs.
De heer W. B. Aalbers zal dan tevens
het feit gedenken dat hij 50 jaar geleden
in dienst trad bij de heer E. Telenga, de
toenmalige eigenaar. Van 1908 tot 1942
was de heer W. B. Aalbers directeur,
daarna gedelegeerd commissaris van
Telenga’s Drukkerij N.V. te Franeker.
Op 27 October van dit jaar zal het
honderd jaar geleden zijn dat het eerste
nummer van de „Harllnger Courant” Is
verschenen. Drukkerij R. Klein was de
eerste uitgever. Na een onderbreking in
1854 hervatte Drukkerij Behrns in Ja
nuari 1855 de uitgaaf. In 1876 waren
het Faber e.i van der Zwaag die de uit
gaaf voortzetten. Van 1880 tot 1918
wijdden di geslachten der familie
Houtsma hun zorgen er aan. Vervolgens
was tot 1938 de heer R. Oudeboon de
uitgever, terwijl vanaf die datum de uit
gaaf wordt verzorgd door Drukkerij
„Flevo”.
Tot 1 Juli 1869 verscheen het blad als
weekblad. Bjj de opheffing van het ze
gelrecht werd het een dagblad, echter
slechts voor twee maanden; daarna ver
scheen het weer eenmaal per week. In
1870 ging het blad weer tweemaal per
week verschijnen, per 1 Januari 1873
driemaal per week en per 1 October
1874 werd het opnieuw een dagblad, on
der de naam „Harlinger Courant, dag
blad van Friesland”. Ook deze keer bleek
een dagblad-uitgave echter te hoog ge
grepen en viel men a! spoedig terug tot
een uitgave van driemaal per week, wat
voort bleef duren tot 1918, toen de pa
pierschaarste dwong tot bezuiniging en
het blad werd wat het nu nog is, een
tweemaal per week verschijnende uit
gave.
Het jubileum wordt herdacht met de
uitgifte van een Jubileumkrant op 24
October, waarin historische overzichten
en bijdragen van vroegere medewerkers
enz. zullen worden opgenomen. Verdere
feestelijkheden van enig belang zullen
aan deze viering niet worden verbonden.
Notaris Zijlstra verkocht Maandag
avond finaal in hotel Hanenburg, het
burgerhuis Koopmansgracht 27; koperde
huurder, de heer H. Woudstra voor
f 3276.—.
dige voorzitter A. S. Buma in de plaats
kwam. Zijn medebestuurders zijn de
heren D. S. Kiestra, secretaris, M. Schil-
stra, D. J. Osinga, D. B. Okma, T. Hui-
tema en W. v. d. Zijpp.
Verder telt de vereniging nog twee
ereleden, de heren J. J. de Vries, oud-
voorzitter en B. D. Okma, vader van het
tegenwoordige bestuurslid, de enige van
de oprichters wie het gegeven werd het
gouden jubileum mee te mogen vieren.
Beheerder is thans de heer B. de Vries,
die in 1943 de leiding van zjjn voorgan
ger L. Sieperda overnam.
Het jubileum zal 29 October op fees
telijke maar eenvoudige wijze worden
geviërd in een bijeenkomst van de leden,
het personeel en hun dames.
dat de zaken direct zo energiek aanvat
te, bestond uit de heren B. W. Okma,
voorzitter; H. J. Tromp, secretaris; W.
N. Asma, penningmeester, en K. L. Ok
ma, J. Bakker en P. Zandstra, commis
sarissen. De heer Bakker, hoofd van de
openbare school, was een van de obll-
gatiehouders die de schouders mee on
der dit werk zetten.
Het maken van de plannen voor de
nieuwe fabriek werd door dit bestuur
opgedragen aan de heer Zwart, archi
tect te Heerenveen, onder wiens leiding
ze door de aannemer E. de Boer te
Lippenhuizen gebouwd werd. De totale
kosten van de fabriek plus inventaris
bedroegen omstreeks een ton. Met de in
1930 uitgevoerde vergroting en moderni
sering, uitgevoerd door de heer B. v. d.
Zee te Sneek, was bijna het dubbele be
drag (f180.000.gemoeid. Na de
laatste oorlog moest opnieuw een be
langrijk bedrag worden geïnvesteerd
voor de algehele vernieuwing van de in
ventaris. Want evenals de eerste be
stuursleden wilden ook hun opvolgers
steeds met de tijd en de voortschrijden
de techniek mee gaan, wat hun mogelijk
werd gemaakt door de tegelijk Stijgende
aanvoer van melk en daardoor grotere
afzet van de producten. In 1902 leverden
de 36 aangesloten boeren nl. 5% millioen
kg melk met een gemiddeld vetgehalte
van 3.10 waarvoor ze toen 4.2 cent
per kg ontvingen, thans wordt jaarlijks
ruim 7 millioen kg met een gemiddelde
van 3.85 verwerkt, waarvoor de leve
ranciers 22.24 ct. per kg wordt uitbe
taald.
De fabriek was tevens een van de
eersten die, op initiatief van de heer B.
Okma, begon met de t.b.c.-bestrijding
onder het vee. Reeds in het boekjaar
19181919 sloot zij zich aan bij de Ge
zondheidsdienst oor vee in Friesland.
Nadere inlichtingen over, de werk
zaamheden van de Verenigde Naties en
de Gespecialiseerde Organisaties zijn
verkrijgbaar bij de Nederlandse Inlich
tingendienst voor de Verenigde Naties,
Oranjestraat 4, ’s-Gravenhage, waar ook
het maandblad voor de Verenigde Na
ties „Wordende Wereld” wordt uitgege
ven. (Abonnementsprijs ƒ3.25 per jaar).
Beheerders en personeel.
Dat het stellig goed werken is bij deze
coöperatie bljjkt wel hieruit, dat de
eerste beheerder, de heer L. Sieperda,
zijn functie tot 1943, dus 41 jaren aan
een, bekleedde en ook onder het fa-
briekspersoneel vele oude-gedienden zjjn.
Van de laatsten heeft de heer D. de
Jong de langste staat van dienst. In
1902 direct meebegonnen als stoker, is
hij daarna steeds in of voor de fabriek
werkzaam geweest. De laatste jaren lag
zjjn taak in de kaasmakerij, maar thans
is hjj wegens ziekte al een jaar buiten
dienst en hjj zal spoedig gepensioneerd
worden. G. Bjjlsma, vele jaren melkont-
vanger, thans eveneens in de kaasmake-
rjj, is er al sinds 1913.in welke 39 jaren
hjj practisch nooit een dag verzuimd
heeft. Verder behoren tot de „oude
garde” de heren R. de Vries, boekhou
der, voorheen assistent, G. Wals weer,
kaasmaker, W. Stègenga, melkcontro-
leur en Sj. Veldkamp, melkvaarder, die
ook al meer dan 30 jaar hun dageljjkse
gang naar de fabriek hebben gemaakt.
Maar ook onder de bestuursleden wa
ren en zijn er die een lange reeks van
jaren hun tijd en werkkracht aan de
vereniging hebben gegeven. De eerste
voorzitter bjjv. behield de leiding tot aan
zijn overljjden in 1936. Hij werd opge
volgd door de heer J. J. de Vries, die in
1943 aftrad en voor wie de tegenwoör-
Een tramconducteur van lijn 4 te Am
sterdam is van schrik flauw gevallen
toen een 23-jarige kantoorbediende op de
treeplank van het achterbalkon wilde
springen, de plank miste en met een
flinke klap naar binnen rolde. Met een
ziekenauto is de conducteur naar het
Wilbelirinagasthuis gebracht. Hij had een
shock. De kantoorbediende kreeg een se-
ris blauwe plekken.
Te Purmerend is, 72 jaar oud, over
leden de heer Egbertus Veen Azn. De
overledene, stammend uit het bekende
en oude Sneker koopmansgeslacht Veen,
heeft een belangrjjke plaats ingenomen
in het industriële leven van de Zaan
streek. Hjj was oud-onderdirecteur van
de N.V. Kon. Verkade fabrieken, 25 jaai
secretaris van het departement Zaan
streek van de Mjj. voor Nijverheid en
Handel en daarna nog enige jaren voor
zitter. De heer Veen was ook piesldent-
commissaris van L. J. Veen’s Uitgevers
maatschappij N.V. te Amsterdam. Hjj
was ridder in de orde van Oranje Nas
sau. Onder grote belangstelling had
Woensdag de begrafenis plaats te Drie-
huis-Westerveld.
De hiergenoemde tegenstelling is ech
ter geenszins de enige waarmee de Ver
enigde Naties te kampen hebben. De
tegenstelling tussen de zgn. oude en nieu
we landen doet zich eveneens zeer sterk
gevoelen. Het streven naar onafhanke
lijkheid van de „koloniale” gebieden stelt
de wereld voor wat men het grootste po
litieke vraagstuk van deze eeuw zou kun
nen noemen. Ook op dit gebied vormen
de Verenigde Naties een ontmoetings
plaats waar de dikwijls tegenstrijdige be
ginselen en belangen zich kunnen doen
horen. Verreweg de meeste positieve re
sultaten hebben de Verenigde Naties
echter bereikt op economisch, sociaal en
cultureel gebied.
Te weinig realiserei wij ons dat twee
derde deel der mensheid in armoede,
ziekte en honger leeft. Om de levens
standaard van deze milioenen te verbe
teren en daarmede tevens een econo
misch stabieler wereld te scheppen zijn
de Verenigde Naties begonnen met een
grootse actie voor de ontwikkeling van
de zgn. minder ontwikkelde gebieden.
Door de verbetering van landbouw
methoden, medische zorg, openbaar be
stuur en arbeidsvoorwaarden, bestrijding
van het analphabetisme en andere maat-
rege’ r- zijn door de Verenigde Naties en
le met haar samenwerkende organisa-
ti, s reeds meer dan duizend deskundige
ad iseurs naar de betrokken gebieden
gezonden. Vele honderden beurzen voor
de siudi< u> verder gevorderde landen
zijn teeds aan inwoners uit die gebieden
verleend. Naast deze internationale
uchnische hulp waaraan Nederland in
belangrijke mate bijdraagt zijn er nog
tientallen activiteiten der Verenigde Na
ties te noemen ter verbetering van eco
nomische en sociale toestanden. Zo wer
den door de internationale vluchtelingen
organisatie in de drie en half jaar van
haar bestaan meer dan een millioen
vluchtelingen aan een nieuw vaderland
geholpen. De internationale vluchtelin
genzorg is echter geenszins beëindigd.
Op deze 24 Oct. wordt dit jaar een lande
lijke inzameling gehouden voor deze
slachtoffers van de politieke toestand.
Het bureau van de Hoge Commissaris
der Verenigde Naties voor Vluchtelingen
(Mr G. J. van Heuven Goedhart) is thans meente Wymbritseradeel verkopen
o.m. met de zorg voor hen belast.
Het lot van het ondervoede en zieke
kind hebben de Verenigde Naties zich
voorts aangetrokken. Het Kindernood-
fonds (UNICEF) helpt bjj kleding, voe
ding en medische zorg van meer dan 60
millioen kinderen in 72 landen.
De Gespecialiseerde Organisaties der
Verenigde Naties, zoals de Voedsel en
Landbouworganisatie, de Internationale
Arbeidsorganisatie, de Wereldgezond
heidsorganisatie en de Unesco doen ieder
op hun terrein werk, dat weliswaar wei
nig op de voorpagina’s der dagbladen
vermeld wordt, doch uiteindelijk wellicht
als de belangrijkste en vruchtbaarste ar
beid van de wereldorganisatie, die er
kenning zal vinden, die het verdient.
jonge vis. In ’t bijzonder stond spreker
daarna stil bjj de snoek, de rover van het
zoetwater, maar zonder welke de witvis
door inteelt ten onder zou gaan, want in
t algemeen vallen de snoek de zwakke 1
exemplaren ten offer. De wijfjessnoek
legt een ontzaglijk groot aantal eitjes,
zo’n kwart millioen per seizoen, maar in
de natuur worden daarvan gemiddeld j
maar twee eitjes tot een snoek, zoveel
kuit gaat er verloren. Daar echter juist
de snoek nog exportwaarde heeft, wenst
de beroepsvisser veel snoek in zijn wa
ter en heeft men zjjn toevlucht tot het
langs kunstmatige weg kweken van deze
vissoort genome.i. Het rijpe kuit wordt
bij de wijfjes afgestreken, ook het hom-
vocht bij de mannetjes, dit wordt ge-
mengd, zo worden de eitjes bevrucht en
deze worden in de kwekerijen in geleide
lijk in warmte toenemend water uitge
broed; zolang de jonge snoekjes nog kun
nen teren op de dooierzak worden ze in
de kwekerijen gehouden, daarna al spoe
dig uitgezet. In het tweede deel van zijn
causerie behandelde spreker het proces
dat zich afspeelt In de langzaam dicht
groeiende plas, waarbi het blad van de
plant de belangrijkste rol speelt. Losla
tende bladen zinken naar de bodem, ze
onttrekken daar -uurstof aan het onder
liggende water, door gebrek aan zuurstof
stagneert het rottingsproces en treedt de
langzame verkoling var. de bladmassa in;
waterlelie, waterpest, waterranonkel,
kikkerbeet en als kampioen-leverancier
voor moddervo.ming de wateraloë heb
ben hun aandeel in dit proces. Daar waar
de wateraloë of krabbescheer veel voor
komt kan de tiodderlaag op de bodem
wel 2 mm. per jaar toenemen, wat in
enige tientallen jaren heel wat betekent.
Grijpt de mens niet in die deze mod
der voor de tuinderij of turfwinning kan
gebruiken dan zet de aanwas zich
voort doordat moerasplanten vat in die
modder krijgen, ook het veenmos dat van
boven steeds groeit, maar van onder
steeds afsterft, en hele oppervlakten af
sluit, werkt krachtig mee aan de mod
der- en turfvorming. In een volgend sta
ui n ontstaat dan het rietland, in de jon
gere vinden we het moerasviooltje zowe
als de moeraswolfsmelk, in oudere de
varensoorten, eerst de moeras- later ook
le koningsvaren. Tot de fauna van zo’n
ebied behoort die merkwaardige rups,
e drinkerrups, die alleen riet eet, op
en stille zomeravond kan men hem
ifs horen knagen, en de enige rups is,
i elke drinkt, zijn vlinder is de prachtige
I .etspinner. In dit rietland vinden we
k het wouwaapje, onze kleinste reiger-
I >ort, dat als een aapje door het riet
lautert, ook de kiekendief snoek on
er de vogels treffer we hier aan. In
.et verder voortschrijdend rietland vin-
len we als nieuwe planten o.a. de kal-
noes, een aronskelk oorspronkelijk uit
Jhina, de zwanebloem, de gele lisch en
■vilde orchideeën. Geleidelijk aan wordt
zulk Tand dan al e droog voor het riet,
jdat verdwijnt en nu ontstaan de blauw-
j graslanden, waarop de mens al gauw zijn
|oog slaat omdat het zich leent voor het
land de zuivelfabrieken verrezen, werd ook in Woudsend, voortvarend als dit
njjvere dorp altijd is, de roep van de nieuwe tijd verstaan. Onder aanvoering
van de heer B. W. Okma schaarden 36 boeren zich aaneen en werd op 19 Oc
tober van het jaar 1901 de Coöperatieve Zuivelfabriek „De Samenwerking" op
gericht. En reeds een goed jaar daarna, op 29 October 1902, kon de eerste melk
in de nieuwe fabriek aan de weg tussen Woudsend en de Lemmerstraatweg tot
boter en kaas worden verwerkt. Dat is volgende week W oensdag dus precies een
halve eeuw geleden.
Het eerste bestuur
Op 29 Jvni vond n herdenkingsplechtigheid plaats op Jonkerbos, voor een groep Britse pelgrims.
Captain Coffer van het hoofdbestuur van The British Legion en leider van deze groep, legt een klap-
rozenkrans bij het gedenkteken op het prachtig verzorgde militaire kerkhof te F'imegen.
Maak het ook door Uw gift mogelijk om de nabestaanden van gevallen militairen de gelegenheid
te bieden het graf van hun dierbare te bezoeken. Geef mild op KLAPROOSDAG 1952 15 No
vember a.s.!
Zeven jaar geleden, op 24 October 1945,
trad de organisatie der V. N. in werking
door het van kracht worden van haai
handvest Aan het eind van een oorlog,
verschrikkelijker dan men ooit gekend
had, was de wereld hoopvol gestemd
ove.' een nieuw tijdperk van vrede en
welvaart, dat nu een aanvang zou nemen.
Men was vol vertrouwen dat de grote
mogendheden die in een hecht bondge
noftschap nun gemeenschappelijke vij
and hadden verslagen, dit bondgenoot
sihap zouden laten voortduren bij hun
streven naar opbouw ei vrede.
Al spoedig bleeK echter dat de ver
wachtingen, die men van de nieuwe
wereldorganisatie nad gekoesterd, te
hooj gespannen war.i geweest. De toe
nemende verwijdering tussen de Sovjet-
Unir en de Oost-Europese staten aan de
éne en de Westerse democratieën aan de
andere zijde dn kten haar stempel op het
■werk van de Verenigd: Naties. Het mis
bruik dat de Sovjet-Unie van haar veto-
rt h maaxte en de v einig parlementaii
taal oie de debatten kenmerkte, lieten
met na ernstig afbrtuk te doen aan het
prestige van de Veiligheidsraad, het or
gaan, belast met de handhaving van
vrede en veiligheid. De idealistisch ge
stemde verwachtingen sloegen om in een
bittere teleurstelling en velen spraken
schouderophalend over de V. N. als een
„praatcollege”.
Thans, na 7 jaar van haar bestaan, valt
echter de neiging waar te nemen tot een
meer realistische beschouwing van de or
ganisatie. Wanneer men zich er in ver
diept wat er aan positieve resultaten en
mogel.kheden staat tegenover de te
kortkomingen en teleurstellingen blijkt
dit onderzoek veel meer ten gunste van
de V. N. uit te vallen dan men aanvan
kelijk zou .nenan.
Niettegenstaande het veto hebben de
V. N. in een aantal dreigende situaties
ingegrepen. Hoewel zij daarbij in som
mige gevallen geen oplossing voor het
conflict hebben gevonden, hebben zij toch
uitbreiding daarvan weten te voorkomen
en een einde gemaakt aan het bloedver
gieten.
Haar vuurproef moesten de Verenigde
Naties doorstaan toen op 25 Juni 1950
Noord-Koreaanse troepen Zuid-Korea
binnenvielen. De wereld wachtte in span
ning of de Organisatie evenals haar
voorgangster de Volkenbond had gedaan
bij de Japanse inval in China en de Ita
liaanse in Abessynië deze uitdaging
over haar kant zou laten gaan, óf dat zij
niet zou aarzelen de beginselen van het
Handvest met de wapens te verdedigen.
Het antwoord kwam zeer spoedig. Voor
het eerst in de geschiedenis worden door
een internationale organisatie collectieve
militaire maatregelen genomen ter af
weer van een aanvat Onder het Ge
meenschappelijke Opperbevel strijden
thans troepen van 17 landen. De moeiza
me en langdurige wapenstilstandsonder-
handelingen nemen niets weg van de
principiële zijde van dit optreden.
Het ingrijpen in Korea was op deze
wijze mogelijk geweest door een min of
meer toevallige factor: het afwezig zijn
uit de Veiligheidsraad van de Sovjet
unie ten tijde van de behandeling van
deze zaak. Haar vertegenwoordiger had
ongetwijfeld zijn veto laten horen. Daar
duidelijk was dat men bij eventuele vol
gende conflicten niet op dergelijke facto
ren kon rekenen, heeft de Algemene Ver
gadering sindsdien besloten dat indien bij
een geval van bedreiging van de vrede
de Veiligheidsraad tengevolge van een
veto niet tot een besluit kon komen, de
Algemene Vergadering (waar het veto
recht niet geldt) de zaak in behandeling
kan nemen en zo nodig aanbevelingen
kan doen voor het gebruik van militaire
middelen. Iet vetorecht heeft door dit
besluit veel van zijn verlammende kracht
verloren. Er bestaat thans dan ook geen
enkele reden om aan te nemen dat b.v.
bij een evantuele aanval op West-Euro-
pa de Verenigde Naties werkeloos zul
len blijven toezien.
Door deze ontwikkeling is de tegen
stelling tussen communistische en niet-
communistische landen, die dwars door
de Verenigde Naties heenloopt natuur
lijk niet verminderd. Een verbetering
van de wereldsituatie hangt in de eerste
plaats af van de regeringen der betrok
ken landen afzonderlijk. De Organisatie
is slechts een instrument dat hun het
contact gemakkelijker maakt en dat zij
kunnen gebruiken voor het uitvoeren
van hun gemeenschappelijke politiek.
Safe
sC
I
