«f de Kerck van Sint Maerten te Sneeck i i Rondom In het Sportpark Leeuwarderweg wordt druk gewerkt Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST f 'WW I Afscheidsconcert JO VINCENT Vrijdag 18 September 1953 Mensengeslachten zijn als de bladeren van de bomen Ere wie ere toekomt De reinwaterkelder Bioscoopnieuws Wat de overheid doet en wat het u kost Steunt de Sociëteit voor bejaarden R.K. Leesbibliotheek St. Martinus Amerikaan schenkt 102 gouden tientjes voor Ned. Wezen Redactie-adres KLE1NZANÜ 7 - Telef 2872 Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave ven NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD Tegen kwakzalverij Vierde Geref. Kerk te Apeldoorn Rampenfonds bevestigt ontvangst van bijdragen De sigaar weer meer in trek 108e Jaargang No. 74 RedacteurL. KIEZEBR1NK r"' P. S. Scheltema. De werkzaamheden op de terreinen van het Sportpark. Levend ingemetseld. de Afgraven aarde op de vuilnisbelt aan de Lemmerweg Ja, daar wordt hard gewerkt, al zal het nog enige jaren duren voor dit sport park weer zijn doel kan dienen. Maar enkel al een blik op het verwerkte mate riaal bewijst hoe ingrijpend er wordt aangepakt. Gelegd zijn 6 k.m. drainage, waarvoor nodig waren ongeveer 20000 dralneerbuizen. Vervoerd en verwerkt zijn ongeveer 2800 m3 gezeefde grond, 2800 m3 teelaarde, 2000 ton rivierzand, 200 ton compost, 3000 kg. kunstmest. De R.K. Leesbibliotheek St. Martinus is van Maandag a.s. af weer alle werk dagen geopend. Voor de uren van open stelling zie men de advertentie in dit nummer. Uitslag van de gehouden aanbesteding bouw reinwaterkelder voor de gemeen tebedrijven te Sneek. Laagste inschrijver N.V. „Friso” te Sneek voor de som van ƒ84.866, Gunning aangehouden. SNEEKER NIEUWSBLAD Getroffen door het leed van de wezen in het watersnoodgebied, heeft de Ame rikaan Honegger, die nog 102 Neder landse gouden tientjes onder zijn berus ting had, deze geldstukken ter beschik king gesteld van het Ministerie van Buitenlandse Zaken ter uitreiking aan de wezen in het rampgebied. De geld stukken konden, dank zij de medewer king van de Nederlandse Bank, naar ons land worden verzonden. Het Minis terie van Buitenlandse Zaken gaf de gouden tientjes door aan het Ministerie van Maatschappelijk Werk, dat zich met de uitreiking van de muntstukken zal belasten. Ook heeft de Nederlandse Bank voor elk gouden tientje een ver gunning op naam uitgereikt, aangezien het bezit van gouden tientjes zonder deze vergunning verboden is. Op ver zoek van het Ministerie van Maatschap pelijk Werk heeft het Rode Kruis lijs ten van wezen en halfwezen uit het rampgebied opgesteld. Het bleek dat minder dan 102 wezen waren geregis treerd, zodat ook de jongsten van de halfwezen een gouden tientje zouden kunnen ontvangen. De geldstukken zijn inmiddels aan de provinciale bureaux van het Ministerie van Maatschappelijk Werk ter beschikking gesteld. Deze uit reiking zal door de provinciale bureaux in overleg met de burgemeesters ge schieden. De heer Th. W. Zandstra, voorzitter van het dept. Sneek van de Mij. van Nijverheid en Handel reikt de heer Haagsma te IJlst de gouden ere penning voor zijn 50-jarig jubileum bij de fa. Nooitgedagt uit, terwijl ju bilaris van der Horst een trekje doet aan zijn sigaar. Van rechts naar links: zittend: T. v. d. Horst, zijn dochter Froukje en de echtgenote van B. Haagsma. Staande de h.h. Zandstra en B. Haagsma. De centrale recherche te Amsterdam treedt thans zeer krachtig op tegen kwakzalvers en tandtechnici, voor zover de laatste onbevoegd de tandheelkun dige praktijk uitoefenen. Er is o.a. pro cesverbaal opgemaakt tegen een kwak zalver te Vreeswijk. Hij geneest de men sen, althans dat beweert hij, door hand oplegging. Hij heeft de kunst geleerd van zijn vader, die op zijn beurt weer van een oude knecht deze „gave” heeft geërfd. Het bleek een goede praktijk te zijn, die deze man in een der Amster damse straten in West uitoefende. De politie deed om één uur een inval bij hem, toen had hij reeds meer dan dertig zieken behandeld en dertig rijksdaalders ontvangen. Want over het algemeen zijn kwakzalvers verre van goedkoop. Er is ook tegen een kwakzalver procesverbaal opgemaakt die een vrouw kruiden gaf tegen vernauwde bloedvaten. Zij ging da .rom niet naar een dokter en het ge volg was dat een been haar moest wor den afgezet. De lijkbaren. In het Notulenboek van de Commissie tot waarneming van de belangen der Gereformeerde Gemeente te sneek lazen we dat er in het jaar 1800 nog twaalf grote en acht kleine doodsbaren waren. Hiervan behoorden aan de Martinikerk 6 grote en 6 kleine baren. De andere 6 grote en 2 kleine baren behoorden aan de diverse gilden. Deze Commissie be sloot voor net gebruik hiervan bij iedere begrafenis 12 stuivers in rekening te brengen voor een grote baar en zes stuivers voor een kleine baar. De arm lastigen werden van betaling vrijge steld. Van het gebruik der gildebaren weten we dat deze gebruikt werden bij het overlijden van een lid van het gilde of een huisgenoot. Aan de baar gingen dan vooraf de Officieren. Zij droegen de zilvergildepenningen evenals de dragers, dat deden. De doodsbaren zijn verdwe nen, wanneer zij werden opgeruimd kon niet meer worden nagegaan. gere beplanting van Italiaanse populieren is gerooid. Er worden t.z.t. populieren geplant zodat dan de beplanting aan sluit aan die van het De Hoop park. Deze beplanting wordt t.z.t. door de ge meentelijke plantsoendienst aangelegd. De grond bestaat uit zeer zware klei die het regenwater slecht doorlaat. De be staande drainage werkte niet meer of zeer slecht, met als gevolg dat de laat- Een film gebaseerd op een verhaal van Robert Louis Stevenson waarborgt de bioscoop-bezoeker een avond van volop spanning. Temeer als Charles Laughton en Boris Karloff de hoofdrol len vervullen. De rol van Alan, heer van Maletroit, die omstreeks 1700 een der invloedrijkste mannen in Frankrijk is geweest, wordt meesterlijk vertolkt door Charles Laughton, terwijl de rol van Voltan, de reusacht’ge, wordt gespeeld door Boris Karloff, die in de loop der jaren een reputatie als „monster” heeft opgebouwd. Een sterke sensatiefilm voor mensen met sterke zenuwen. Te Apeldoorn is gisteravond door Geref. Kerk haar vierde kerk, in het Westen van de stad aan de Jachtlaan, in gebruik genomen. Het gebouw biedt plaats aan 800 personen. De kosten van de bouw bedragen, met inbegrip van orgel en kosterswoning, een kwart mil- lioen. De grote bouwsom wordt door de gemeenteleden in Apeldoorn zelf bijeen gebracht. In ruim een jaar is er aan kleine giften, die geregeld wekelijks door een groep van dames worden ge ïnd, reeds ƒ60.000 binnengekomen. Van verschillende zijden is er bij het Nationaal Rampenfonds op aangedron gen de ontvangst van bijdragen voor de watersnood-slachtoffers schriftelijk aan de schenkers te bevestigen. Toen enige instellingen aanboden de verzorging der ontvangst-bevestigingen belangeloos op zich te nemen, heeft het N.R.F. dit aan bod met dankbaarheid aanvaard. Zij, die onder eigen naam (dus niet via collec ten, comité’s, inzamelingen, verenigin gen, e.d.) gelden aan het N.R.F. deden toekomen, kunnen daarom thans binnen afzienbare tijd een ontvangstbevestiging tegemoet zien. Met de verzending is in middels een aanvang gemaakt. Het N.R.F. doet een beroep op allen, nog niet terstond te reclameren wegens het niet ontvangen van een dergelijke be vestiging. Een afwerking op korte ter mijn is onmogelijk. Zodra de laatste be- vestiging is verzonden, zal hierover een publicatie verschijnen. Daarna worden reclame’s over het niet ontvangen gaar ne tegemoet gezien. We hebben deze week eens een kijkje genomen bij de werkzaamheden in het Sportpark aan de Leeuwarderstraatweg en troffen daar de opzichter de heer W. van ’t Hof, die zo welwillend was ons het een en ander mede te delen. Er komt nog heel wat kijken voordat de ter reinen weer in gebruik kunnen worden genomen, zo deelde hij ons mede. Naar schatting zal dit ten minste als alles meeloopt niet eerder plaats kunnen vinden dan in ’t najaar van 1955. De ge meente pakt de zaak flink aan. Het werk wordt uitgevoerd door de Heide- Maatschappij met subsidie van de D.U. W. Het algemeen toezicht berust bij de directeur van gemeentewerken de heer J. de Kok, met medewerking van de hoofdopzichter van gemeentewerken de heer J. Lootsma, opzichter W. van ’t Hof, en de werkbazen L, de Boer, Bols- ward en D. Roedema, Workum. Met de werkzaamheden werd Februari jl. be gonnen met een gemiddeld aantal arbei ders van 40. Voor laatstgenoemden had de heer van ’t Hof niets dan lof. Met grote toewijding verrichten de mannei hun arbeid. Met de bewerking van de grond hoopt men einde 1953 gereed te zijn, maar dan zullen er nog twee jaai nodig zijn voordat de grasmat bespeel baar zal zijn en de bijkomende werken zijn verricht. De totale grootte van het sportpark is pl.m. 4 H.A. Er worden 2 qefenvelden en 1 hoofdveld gemaakt. Vóór de werkzaamheden waren er 2 vel den die zeer slecht waren en langzamer hand onbespeelbaar werden. De vroe- De grote werkloosheid in de sigaren industrie is sinds de verlaging van de accijns in Mei 1952 gestadig afgenomen. Practisch bestaat er thans geen werk loosheid meer, en onder invloed van de opleving in deze tak van nijverheid heerst er nu zelfs grote vraag naar vak bekwame sigarenmakers, speciaal naar z.g. bolknakwerkers. Aangezien het publiek de voorkeur geeft aan bolknak- modellen, en vele oudere sigarenmakers de nodige vaardigheid missen, zijn enige bedrijven overgegaan tot omscholing van arbeiders. Verschillende sigarenfabrieken in het Zuiden van het land lijden onder een te kort aan jeugdig personeel en werken dientengevolge 54 uur i.p.v. 48 uur per week. Sinds de accijnsverlaging ver toont de sigarenafzet in ons land een be hoorlijke vooruitgang, hoewel het voor oorlogse peil niet weer bereikt is. De grotere productie is practisch geheel door de binnenlandse consumptie geab sorbeerd. De export laat zich bevredi gend aanzien en bedraagt op het ogen blik 10 tot 12 pct. van de productie. ste jaren de velden onbespeelbaar wer den. De oude drainage is nu opgegraven en er is een nieuw drainagesysteem aan gebracht waarvoor in totaal pl.m. 6 km. draineerbuis moest worden gelegd, hiervoor waren nodig pl.m. 20000 bui zen. Het bestaande maaiveld was vrij wel onbruikbaar daar buiten de zode geen teelaarde aanwezig was. Daarom werd over het gehele terrein een laag grond aangebracht, dik gemiddeld 0.15 m., bestaande uit gezeefde grond die verkregen was door de vuilnisbelt aan de Lemmerweg af te graven, nodig pl.m. 2800 m3. De gezeefde poreuze grond wordt met pramen en smalspoor naar het sportpark gebracht en over het ter rein geëgaliseerd. Daarna wordt over de grond een laag teelaarde gebracht, dik 0.10 m. Deze teelaarde wordt van een perceel grasland bij de gemeentereini- ging afgegraven en met pramen en smalspoor naar het sportpark vervoerd. Over de teelaardelaag wordt een laag rivierzand ter dikte van 3% cm. ge bracht, die met behulp van een frais- machine door de teelaarde wordt ge mengd. Dit wordt gedaan om de uit klei bestaande teelgrond stroever en doorla- tender te maken. Na het eggen en ega liseren var de terreinen wordt ingezaaid met een speciaal graszaadmengsel voor sportvelden. Momenteel is een der vel den ingezaaid, terwijl de andere in be werking zijn. Indien de andere velden tijdig gereed zijn worden deze ook in gezaaid of anders in het voorjaar van 1954. Na het gereedkomen worden ver harde voetpaden om alle velden aange legd. 1 ef enover de tribune wordt een ruime staartribune gemaakt, terwijl te vens nog een klein oefenterrein wordt aangelegd. De betonschutting wordt verplaatst, zodat tegenover de zwem inrichting een parkeerterrein kan wor den gemaakt. Tevens komt hier nog een ingang, zodat het sportpark dan 2 in gangen zal hebben. Na een tweejarig onderhoud kunnen de terreinen hopelijk vrij gegeven worden voor bespeling. Grafsteentje van het acht weken oude kindje, genaamd Imck van Dou we van Roorda en Trijntje Liaucke ma. Het besluit van Jo Vincent om na dit seizoen niet meer in het openbaar op te treden, zal voor haar vele bewonderaars zeker even onverwacht als onwelkom geweest zijn. Natuurlijk: er is een tijd van komen en een tijd van gaan. Maar dat deze, onze grootste zangeres, nu reeds haar carrière meent te moeten be ëindigen, mag toch wel als een onaan gename verrassing gezien worden. In tussen zal zij zelf wel gegronde redenen voor deze stap gehad hebben, zodat het ons slechts past, deze te eerbiedigen. Misschien is er zelf reden om haar, be halve om hetgeen zij in een lange reeks van jaren als zangeres voor het muziek leven heeft gedaan, te bewonderen om de moed zich nu, nog op het toppunt van haar roem en kunnen, terug te trekken. Maandagavond beleefde Sneek dan het afscheidsconcert van Jo Vincent, met medewerking van Gezinus Schrik (orgel) in de Martinikerk gegeven. In een groot aantal liederen, keurig naar Ook dit jaar heeft het ministerie van Financiën (tezamen met de Regerings voorlichtingsdienst) een boekje uitge geven, waarin op populaire wijze wordt uiteengezet, waar alle millioenen die in de schatkist vloeien vandaan komen en wat er mee wordt gedaan. Het is een fris uitgevoerde brochure van zestien bladzijden met pakkende foto’s en aan schouwelijke beeldvoorstellingen. De titel -an de brochure is: „Wat de over heid doet en wat het u kost”. De prijs is 22 cent. De oudste grafstenen welke gevonden zijn hadden de vorm van het deksel van een sarcophaag. Ook deze werden ver vaardigd van gele zandsteen. In het Fries Museum te Leeuwarden kunnen we nog een drietal van deze 13e eeuwse grafzerken vinden. In de loop der tijden werden de grafstenen echter steeds gro ter van afmeting, omdat men er toe overging de lijken van de voorname fa milies bij te zetten in grote grafkelders. Deze grote zerk deed dan dienst als af- dekrlaat. Tot in de 16e eeuw bleef de tiguur-versiering het middelpunt op de grafstenen vormen. Aangezien de stenen steeds rijker werden versierd, zien we voor de zandstenen grafzerken die van hardsteen in de plaats komen. Het ver fijnen van de details eiste materiaal dat door zijn dichtheid en fijnheid van korrel een d-gelijke bewerking toeliet. Go- th'sche letters vormden het randschrift en het middengedeelte werd vaak ver sierd met een afbeelding van de over ledene, voorgesteld in harnas of gekleed in een rijk gewaad met daarnaast het wapenschild. Onder invloed van he' bioeier.de gildewezen zien we het ge bruik naar voren komen dat de maker zijn product met zijn gildeteken of met zijn naamletters voorziet en tevens zijn werkstuk dateert. Zo kennen wij speci aal in Friesland de naamletters V. L., wat betekent Vincent Lucas. Hij werd in het burgerboek van de stad Franeker ingeschreven op 8 Februari 1556. Van hem vinden we ook een zeer grote graf steen in de Martinikerk. Deze grafsteen, geldend voor een oppervlak van zes gra ven, werd door V. L. gedateerd met het jaartal 1560. Uit de opschriften weten we dat deze zerk o.m. de graven dekt van Douwe van Roorda en zijn echtge note Trijn Liauckema en „den edelen ende voersichtegen Hoevelinck Frans van Roerda”. Jammer genoeg is de steen in de loop der eeuwen wat afgesleten. Rechts van deze steen aansluitend hier tegen vinden we nog drie kleine graf- steentjes. het ene steentje wat groter dan het andere, soms van een opper vlakte van een halve vierkante meter. Deze grafsteentjes dekken de kinder- graven van de familie Roorda. Het afge- beelde kindersteentje dekt het grafje van het maar acht weken oud geworden kindje van Douwe van Roorda en Trijn Liauckema. Al deze drie kinderzerkjes zijn voorzien van wapenkwartieren met in het midden een wapen en onderschrif ten in Romeinse kapitalen. Een steen van vrijwel dezelfde tijd is die van Luts van Dekema, overleden in 1554. Een kunsthistorijche nalatenschap van ons voorgeslacht. Aan het hoofd einde van deze grafzerk vinden we staande, in een rondbogige omlijsting welke rust op twee pilaren, de figuur van de overledene. Zij wordt omringd door een drietal kindertjes. Daarnaast vinden we aan weerszijden tussen pila ren een versiering van druiventrossen en twee engelfiguren. Hieronder in het middenstuk aan weerszijden twee grote figuren die de wapenschilden van de overledene flankeren. Het voeteneinde bestaat uit twee vlakke vierkanten met een eenvoudige omlijsting. Een rand schrift in Gothische letters omsluit het geheel, met op de hoeken in cirkelvorm de familie kwartieren. Voor de oude Vroedschapsbank, thans de bank van de Kerkvoogden, ligt nog een rij graven van zes burgemeesters van de gemeente Wymbritseradeel. Die werden daar in de 17e en 18e eeuw be graven. Onder de Vroedschapsbank zelf vinden we nog eer grafkelder, welke een lengte heeft vin ongeveer 5 Meter, met een breedte van 2.50 M. en een diepte van ruim 2 Meter. In 1872 werd deze grafkelder voor het grootste gedeelte ontruimd en bij de restauratie in 1925 in zijn geheel. Kort geleden daalde ik nog in deze grafkelder af. Uit een oog punt van bezienswaardigheid viel zij tegen. Wel vond ik daar nog enige restanten van zeer oude grafzerken. Tot vóór 1925 was de Vroedschapsbank op koperen glijders en rollers geplaatst, zodat ze in haar geheel kon worden ver rold en diardoor de toegang tot deze grafkelder vrij kwam. Zoals een graf steen het graf in zijn geheel bedekte, tot op heden onbekend zijn gebleven en die ons misschien nog meer zouden kun nen vertellen over oude Sneker families en over de houwers die deze grafstenen hebben gemaakt. zo bedekte dus deze bank de grafkelder. De toegang tot de kelder bevindt zich thans in het pad tussen deze bank en is met een luik afgedekt. In 1872 werden het gehele midden schip en gedeelten van de zijbeuken met een houten vloer bedekt, zodat de nog aanwezige grafzerken aan het oog van de kerkgangers werden onttrokken. Bij de restauratie in 1925 werden ge deelten van deze vloer opgebroken en was men in staat van de vrijgekomen grafstenen foto’s te maken. Het is niet onmogelijk dat er nog talrijke grafzer ken onder de houten vloer liggen die ons Verschijnt: DINSDAGS en VRIJDAGS* Administratie: Comb. Drijfhout-Kiezebrinlc Co. Kantoor: GROOTZAND 55 Telefoon 3005 (K 5150) Advertentieprijs 15 ct per m.m. Bij contract (handelsadv.) lager. Abonnementsprijs I 3. pet half jaar. Franco oor post f 3.75 per half laar. Giro 50748 ten name van Firma E J. Drijfhout. Sneek. In het verslag over de ingebruikne ming van de nieuwe Baptistenkerk lie ten wij architect Leeman zeggen dat de heren Jongsma en Feenstra zich bijzon der bij de werkzaamheden hadden on derscheiden. Dit is niet juist. De laatste naam moet zijn Joh. Ypma. Ere wie ere toekomt. Stadgenoten. 21 September nadert. Gedenkt de collecte voor de Sociëteit voor Bejaarden. Helpt ons aan eigen spelmateriaal. Namens het werkcomité, G. DE JONGGerling, voorzitster. L. SILVTUSWortelboer, secr.esse. E. B. JORNA—Weert, Grootzand 79A, pennm.esse. de geboortedata der componisten ge rangschikt en getuigende van de veel zijdigheid der soliste, liet zij zich nog eenmaal horen. En al droeg dit concert alle kenmerken van een gelegenheids- uitvoering, waaraan elke innerlijke noodzaak en spanning ontbrak, het vrij groot aantal mensen, dat de kerk voor de helft vulde, heeft toch volop kunnen genieten van de bijzondere stemkwali- teiten en stijlvolle voordracht van een Jo Vincent, zoals ze nog jaren in de herinnering van muziekmirmend Neder land zal blijven voortleven. |j De heer Schrik deed in de begeleiding' zijn muzikale plicht en completeerde verder met enige vlot gespeelde orgel-» soli het programma. 1 Bepaalde hoogtepunten zouden we moeilijk kunnen noemen. Wel bevredig de het eerste deel, tot en met de Tripel- fuga van Bach, het best. Hier vulden soliste en begeleider elkaar goed aan, zodat het geheel sfeer kreeg, wat ver derop in het programma niet steeds het geval was. Zo slaagden met name de Pastorale van César Franck en de Fuga in D van Max Reger voor orgel niet zo goed als wel gewenst was en zal voor menigeen het prachtige maar moeilijk verstaanbare Magna res est Amor” van Hendrik Andriessen (zang en orgel) niet dat boeiende slot betekend heb ben, dat men onwillekeurig aan het eind van een dergelijke bijzondere avond ver wacht. Desondanks kan deze avond ze ker wel geslaagd heten en kunnen we het lichte gevoel van onbehagen, als vol komen in overeenstemming met het ka rakter van een afscheid, aanvaarden. I L. G. Een van de oudste methoden om de lichamen van overleden voorname per sonen in Friesland hun laatste rust plaats te geven bestond in het bezetten in ’n eenvoudige zandstenen sarcophaag. Ze waren nier in gebruik in de 11e en 12e eeuw. We kennen ze van gele zand steen, maar ook wel van rode. Vanuit de Vogezen via de Rijn en de Zuiderzee (deksels zijn als verloren vracht uit schepen in de Wieringermeer en de Noordoostpolder gevonden) werden zij in Friesland aangevoerd. Het grond vlak van deze stenen kisten was tra peziumvormig evenals het deksel. Het deksel was vaak versierd met lijnorna menten, zoals vierkanten, ruiten en driehoeken. Later vinden we versierin gen in de vorm van een kruis. De sar- cophagen waren vrij kostbaar en men had dan ook wel de gewoonte om meer dere lichamen van familieleden in deze kisten bij te zetten. De laatst bijgezette werd dan in het midden gelegd, terwijl de doodshoofden van de reeds eerder bijgezetten in de hoeken van het hoofd einde van de kist kwamen te liggen. Het verdere geraamte werd dan aan het voeteneinde gelegd. Een dergelijke zandstenen doodkist kunnen we thans nog zien in de kelder van het Fries Scheepvaartmuseum in Sneek.. Naast de zandsteen-sarcophagen vond men ook kisten die gemetseld of gestapeld waren van tufsteenblokken of grote bakste nen. Men had dan de gewoonte deze van binnen met een witte pleisterlaag te overtrekken. Grafstenen zijn oorkonden van steen. 'i.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1953 | | pagina 1