FOTO=PRIJSVRAAG
fRondom
de Kerck van Sint Maerten te Sneeck i
Peter Staliinga was de drieduizendste
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
oorl
WW
II
A G E N I) A
R.K. Toneelver. Sneek speelde „Mijnheer Pastoor
de
I
3
Ir
w
Vrijdag 27. November 1953
108e Jaargang No. 94
en
Enkele kanttekeningen
Attracties
van
N.C.V.B. afd. Sneek
Ld,
Engeland rantsoeneert
het vlees weer
De rondritten van Sint
Nicolaas
Verkoopmiddag
- Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en ORIJFHOUTS NIEUWSBLAD
Sint Nicolaas zal burgemees
ter Tjaberings bezoeken
Bericht voor bewoners
de Zuid-Westhoek
Jaarvergadering P. v. d. A.
Afd. Sneek
Opbrengst collecte
en aanvullingen
’S
■W
SNEEKER NIEUWSBLAD
Redacteur: L KIEZEBRINK
Dinsdag 1 December.
Radiomuziek.
Adm. „Sneeker Nieuwsblad”.
J!
in het
Ja, Simt Maarten ontbrak zelf ook niet l
cfnafl VorcrA'ZPlrl van t.Wftfi dipna-
De Aquamanile
i
gezondheidstoestand van het Ne-
t
A'j
DEL
i
f 50
f 15.—
f 10.—
Eerste prijs
Tweede prijs
Derde prijs
Zaterdag 28 November vertrek van
Onder de Linden om 2.30 uur, vergezeld
van het Stedelijk Muziekcorps (wegens
verhindering van „Harmonie).
Route: Onder de Linden, Kleine Kerk
straat, Kruizebroederstraat, Wijde Burg
straat, Ged. Pol, Wilhelminabrug, Loox-
magracht, Oosterkade, Oosterdijk, Ged.
Poortezijlen, Singel, Hooiblok, Bothnia-
kade, Jousterkade, Kleinzand (rechts),
Suupmarkt (rechts), Grootzand(rechts),
Middenbrug Grootz., Grootzand (links),
Leeuwenburg, ontbinding Marktstraat.
Zondag gaat in Engeland het vlees
waer op de bon, in verband met de ver-
minderdo aanvoer.
De verkoopmiddag v. d. N. H. Wijk
verpleging op 25 Nov. werd te half drie
geopend door Dr. Siccama met gebed en
een kort openingswoord. Het bezoek was
reeds direct talrijk en aan de verschil
lende smaakvol ingerichte stands wer
den goede zaken gedaan. Ook de thee
tuin mocht zich in een druk bezoek ver
heugen, terwijl de verschillende attrac
ties velen lokten. Al met al laat het zich
aanzien, dat het doel der organisatoren,
de versteviging van de kas der vereni
ging, wel zal worden bereikt.
Het Actie-Comité
SNEKER WINKELIERS.
Redactie-adres
KLEINZAND 7 - Telef 2872
Het was Dinsdag dan ook een bijzon
dere dag voor het Zuigelingenbureau,
toen het drieduizendste consult van dit
jaar kon worden genoteerd. Die eer viel
te beurt aan de kleine Peter Staliinga,
die wel grote ogen opzette, maar er nog
geen weet van had waarom hij zo plot
seling in het middelpunt der belangstel
ling stond en er een blitzlamp voor no
dig was om hem, zijn moeder, Dr Ubbink
en de zusters op de gevoelige plaat vast
ta leggen.
Het mag bekend zijn, dat de vier wijk-
Tijdens zijn rit a.s. Dinsdagmorgen
naar de Veemarkt zal Sint Nicolaas
eerst een bezoek brengen aan burge
meester Tjaberings ten gemeentehuize
van Wymbritseradeel. De aankomst daar
zal elf uur zijn.
In verband met de stremming van de
Hoogender brug, die toegang tot de
Oude Koemarkt gaf, is nu een goede
overgang gemaakt achter de overklui
zing (bij Kanon, Kaashandel). Van hier
uit kan men via het Grootzand de bin
nenstad goed bereiken.
Deze verbindingsweg is niet open
voor voertuigen. De weg is aangegeven
door borden. Let dus op de borden I
De
derlandse volk op hoger peil te brengen,
is nog altijd één van de belangrijke taken
van de betreffende instanties. Die zorg
moet natuurlijk bij de baby beginnen en
hiervan zijn de meeste moeders gelukkig
doordrongen.
In de laatste jaren zijn in onze stad
heel wat huizen gebouwd. Zo veel
zelfs dat vele ingezetenen bijna geen
weg meer weten in het labyrinth
van straatnamen.
Daarom willen wij onze lezers eens
testen op hun kennis van de Sneker
straten.
Wij hebben daartoe een greep gedaan
in ons foto-archief.
Tussen de advertenties in dit num
mer zijn twaalf foto’s (genummerd
van 1 tot en met 12) zonder onder
schrift geplaatst en nu vragen wij
aan onze abonné’s de juiste namen
van deze straten vast te stellen. Som
mige zijn gemakkelijk herkenbaar,
maar er zijn er ook bij, die onze le
zers vermoedelijk heel wat hoofdbre
ken zullen kosten. Uit de foto’s uit
het verre verleden hebben we die ge
kozen, welke ook zonder bezwaar
door de nieuwe inwoners van onze
stad kunnen worden ontdekt.
Ter gelegenheid van het komende St.
Nicolaasfeest hebben wij aan deze
prijsvraag een bijzonder karakter ge
geven.
En daarna ging het doek open voor
het eerste van de vier bedrijven van
„Mijnheer Pastoor”, een toneelspel van
Joh. Blaaser. Als we zeggen dat het een
goed stuk is, dan hebben we in de eerste
plaats het oog op de strekking. Want de
niet-kathclieke schrijver plaatst in het
centrum een dorpspastoor, die zonder
tyranniek of zalvend op te treden, de
dingen in het gezin van de dagloner Bol
ders, waarvan de zoon Jaap tijdens zijn
verblijf in de grote stad de ontwor
telende invloed van de stad speelt nogal
een rol in het stuk ontspoord is, weet
recht te zetten. Hij doet dit zachtmoedig
maar beslist, en niet alleen in het ge
noemde gezin, maar in nog heel wat
andere gevallen in het dorp, waardoor de
pastoor, die er nog maar kort is, de
harten der bewoners wint. Dat is het
hoofdthema van het stuk. Op de uitwer-
10 uur v.m. vertrek van Hotel Hanen
burg, Wijde Noorderhorne, Prins Hen
drikkade, Oosterdijk, Wijde Burgstraat,
Kruizebroederstraat, Kleine Kerkstraat,
Marktstraat. Bezoek aan Burgemeester
Tjaberings van Wymbritseradeel 11
uur. Daarna: Oud Kerkhof, Stations
straat, Veemarkt, Almastraat, Dr Bou-
maweg, Parkstraat, Wijde Noorderhor
ne, Hotel Hanenburg.
Donderdag 26 November. Chr. Gymnas-
tiekver. „Advendo”. Adspiranten-
uitvoering in Geb. v. Chr. Belangen.
Donderdag 26 November. Evangelisatie-
samenkomst in de nieuwe Baptisten
Kerk aan de Willem Lodewijkstraat.
Spreker: Ds. H. P. de Boer van
De R.K.T.S. gaf Dinsdagavond voor
een goed bezette Amicitia-zaal haar
eerste uitvoering in het seizoen 1953-’54.
Kapelaan Mulder sprak een woord van
welkom en deelde mede dat ook afge
vaardigden van het Werkverband van
Katholieke Amateurtoneelverenigingen
deze uitvoering bijwoonden. Het verband
is opgericht om het amateurtoneel op
hoger peil te brengen en spr. was over
tuigd dat als er een klasse-indeling wordt
gemaakt de R.K.T.S.-leden hun best zul
len doen te bewijzen dat ze tot de hoog
ste klasse behoren.
Misschien heeft in deze kerk ook nog de
fraaie „aquamanile” gestaan, die men
thans in het Friesch Museum te Leeu
warden kan bewonderen. Deze „aquama
nile”, die wij hiernevens hebben doen af
beelden, werd indertijd op het Sneker
Oud-Kerkhof gevonden en werd bij de
Rooms-Katholieke eredienst gebruikt
voor het uitgieten van het bij de cere
moniën gebruikte water.
Wel is bij het leggen van de riolering
door de Grote Kerkstraat gebleken, dat
de St. Maartenskerk oudtijds althans
aan Noord- en Oostzijde door een gracht
werd omgeven, gelijk men dit op vele
Friese dorpen nog kan opmerken. In de
13de of 14de eeuw schijnt de tufstenen
kerk de Snekers te benauwd te zijn ge
worden; er zijn althans aanwijzingen
voorhanden dat de in 1498 deels opge
trokken en in 1503 voltooide kerk, waar
van wij de muren thans nog zien staan,
in de plaats kwam van een kleinere,
eveneens uit baksteen opgetrokken voor
ganger, die op haar beurt eenmaal de
tufstenen kerk had vervangen. De pijlers
van de huidige kerk schijnen op de mu
ren van deze voorganger te rusten. De
in 1683 zo deerlijk ontluisterde, en in
1872 ook inwendig schrikbarend mishan
delde kerk is dus al de derde, die Sneek
heeft gekend.
Dank zij de oplettendhfeid van de heer
Scheltema weten wij thans ook. dat de
in 1924 gerestaureerde sacristie eerst
Men schrijft ons: In de naoorlogse ja
ren is het met de jeugdafdeling van de
Voetbalvereniging „Black Boys” wat
sukkelen geweest, maar de laatste tijd
zit er weer aardig gang in. Het ledental
is aanzienlijk toegenomen, maar toch
zou het bestuur van de jeugdafdeling
gaarne nog meer voor de jongens en de
vereniging willen doen, als het maar
over de middelen beschikte.
Daarom organiseert de Voetbalver.
„Black Boys” op Zaterdag 28 November
en Dinsdag 1 December tal van attrac
ties o.a. een bumperspel, balwerpen enz.,
in de stad. Deze attracties zijn geplaatst
op het Waagplein en bij de Eierbrug t.o.
Zandstra en daar zij eigenlijk een her
leving betekenen van hetgeen hier vroe
ger ter verhoging van de gezelligheid in
de Sint Nicolaasweek werd georgani
seerd, mag worden verwacht dat een
druk gebruik van de spelen zal worden
gemaakt,
late middeleeuwen; bovendien is het on
denkbaar dat men na de Reformatie nog
de behoefte heeft gevoeld aan een der-
gelijke uitbouw. De kerk was de Sneker
Calvinisten immers eerder te groot dan
te klein! En hoe verklaart men dan de
naam „sacristie” Geen Calvinist, die
er aan denken zou, zulk een naam te
verzinnen.
Nu zou men nog kunnen opmerken,
dat er in 1924 het een en ander is ge
beurd, waardoor de sacristie een heel
andere gedaante verkreeg dan te voren.
Ook dit argument gaat niet op. Wan
neer men de alleraardigste tekening be
ziet, in 1782 van de Grote Kerk gemaakt
door J. Gardenier Visscher en thans be
waard in het Friesch Museum, dan ziet
men duidelijk, dat de sacristie er al een
der uitzag als nu. Wij hebben deze te
kening eveneens hiernevens laten af
drukken.
We mogen al geen plaatsruimte meer
vragen. Maar tot besluit dan toch nog
een (vrome?) wens: Het Sneker „klok-
hüs”! Iedere Sneker die er langs loopt,
geeft het, in gedachten, een schop. Een
onding, een sta-in-de-weg, een staande
doodkist, enzovoorts. Ja, maar dat kan
het klokhuis niet helpen. Ook dit monu
ment bleef niet voor schennende handen
gespaard; men behoeft maar ae oude
foto te bezien, in het bezit van de heer
Postma en genomen vóór de afbraak
van de schilderachtige huisjes aan de
voet, waar thans de niet bepaald fraaie
kosterij verrijst, om te beseffen dat het
oude Sneker klokhuis helemaé.1 niet le
lijk was! Zou het er nog eens ■”an ko
men, dat Sneek zijn klokhuis in eer her
stelt, mét een nog steeds niet vervangen
tweede luidklok?
H. Halbe i'tsffi a.
De radio-muziek wordt’nu verzorgd
door de firma’s Minkema, Ooms en
Troelstra.
later aan de kerk is toegevoegd. De
dichtgemetselde opening boven de hui
dige toegangsdeur van kerk naar sacris
tie ziet de heer Scheltema aan voor een
nis, waarin een beeld prijkte. Dit laatste
nu achten wij zeer onwaarschijnlijk. Veel
eer heeft men hier te doen met de oor
spronkelijke toegang tot de bovenverdie
ping van de sacristie bereikbaar door
een zichtbaar opgestelde, tegen de bin
nenkant van de kerkmuur geplaatste
trap. De tegenwoordige ingang naar de
sacristie bevindt zich niet op de oor
spronkelijke plaats en moet aanvankelijk
dieper hebben gelegen. De dichtgemet
selde opening, waarlangs men vroeger
van buitenaf toegang had tot de Zuide
lijke zi beuk van de kerk bewijst immers
dat de werkvloer eertijds twee voet lager
lag dan thans. De fraaie deur, die toe
gang verleent tot de sacristie, een uni
cum in ons land en uit de 15de eeuw
daterende, past eigenlijk niet goed in de
huidige opening, zodat men haar een
voudig aan de onderkant heeft afge
zaagd. Ongetwijfeld zat deze deur oor
spronkelijk ofwel in de nu toegemetselde
opening in de Zuidelijke kerkmuur, ofwel
in de vervallen toegang tot een der beide
vertrekken in de sacristie.
Tot slot nog een enkel woord over de
ouderdom van de sacristie. Deze moet
inderdaad nd het jaar 1503, toen de kerk
gereed kwam, zijn opgemetseld. Maar
•het is uitgesloten, dat dit eerst om
streeks het jaar 1590 geschieddeIn dit
opzicht stelt de heer Scheltema veel te
hoge eisen aan de minuscule afbeeldin
gen van de kerk, voorkomende op de
oude stadsplattegronden. Steensoort zo
wel als bouwstijl wijzen immers op de
Maandagavond jl. kwam de N.C.V.B.
afd. Sneek weer in vergadering bijeen.
Ds. Sillevis Smit, Hoofdvlootpredikant
uit Den Haag, sprak over zijn ervarin
gen als vlootpredikant in oorlog en
vrede.
Wat U moet doen? U schrijft de
twaalf namen van de straten in volg
orde der nummering met Uw naam
en adres op' een vel papier en adres
seert de envelop aan het Bureau
„Sneeker Nieuwsblad”, Grootzand 55,
Sneek. In de linkerbovenhoek zet U
„Foto-prijsvraag”. De inzendingen
moeten uiterlijk 12 December in ons
bezit zijn.
Bij meerdere goede oplossingen be
slist het lot.
In bovengenoemde jaarvergadering,
welke Dinsdagavond onder voorzitter
schap van de heer J. A. Hogevee" in
het Piter Jelleshüs werd gehouden, wer
den de diverse verslagen goedgekeurd.
In plaats van de heer L. Jellema werd
bij enkele candidaats telling als secreta
ris gekozen de heer M. Staliinga, ter
wijl in de vacatures mevr. G. Kuipers
Arema en H. W. Fijlstra, die wegens
drukke werkzaamheden aftraden, wer
den benoemd de dames R. Schuurmans
Geerts en R. PostmusTekelenburg. De
zittende bestuursleden werden in hun
functies herkozen.
OUDEGA (W.). De Klaprooscollecte
heeft in Oudega (W.) opgebracht 22.20.
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS.
Administratie:
Comb. Drijfhout-Kiezebrinlc Co.
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
in de
1.95
In totaal is nl. voor een bedrag van
vijf en zeventig gulden
aan prijzen uitgeloofd. Deze bestaan
uit waardebonnen, welke moeten
worden ingewisseld bij de zaken, die
in dit nummer adverteren, en zijn als
volgt verdeeld:
king ervan zou nog wel iets aan te mer
ken zijn, toneeltechnisch is het stuk niet
volmaakt, in het eerste en tweede be
drijf is het vooral een praatstuk, met al
de gevaren daaraan verbonden voor
amateurspelers wat het tempo betreft en
de belangstelling van het publiek. En
wat dat praten betreft was ons de taal,
die de schrijver bijv, een figuur als de
dagloner Bolders overigens goed ge
speeld door S. Siemonsma laat spre
ken, ietwat te onnatuurlijk deftig, veel
levensechter was o.i. getekend de figuur
van Bregge, de vader van de verloofde
van de jonge Bolders en goed vertolkt
door J. Brandsma. We zijn hiermee al in
een bespreking van het spel geraakt.
Nu het programma alle optredenden bij
name noemde, zullen we meteen maar
vermelden de zeer goede vertolking van
de moeilijke pastoorsrol door H. Meijer.
Om dan eerst bij de andere mannenrollen
te bleven: W. Draisma als de jonge
Jaap Bolders was goed en A. Flapper
als de avonturier Jacques was na
tuurlijk mogen we wel zeggen uit
stekend. De burgemeestersrol werd ver
vuld door J. v. d. Meulen, hij was kenne
lijk minder op dreef in zijn eerste dan in
zijn tweede optreden, maar toen gaf hij
ook alles wat we van deze geroutineer
de speler mochten verwachten. G. Pot-
ma gaf een werkelijk zeer goede uit
beelding van de lang niet gemakkelijke
rol van de tuinder Klaas de Visser. Hij
had de lachers nogal eens op zijn hand,
maar vooral had dat R. Koedijk die de
koster de min of meer komische fi
guur die in alle bedrijven af en toe op
duikt speelde en uit die rol alles haal
de wat er in zat. Wat de damesrollen
betreft, mej. G. Bonte had een heel
moeilijke: ze speelde vrouw Bolders die
met een zielsconflict worstelt; er zat in
die rol nog wel iets meer dan er uit
kwam, maar het was toch heel goed;
mej. M. Witteveen had ook een vrij
moeilijke rol als Anneke de verloofde van
Jaap, het ging heel behoorlijk, maar ze
kan toch nog meer acteren. Aan een
paar kleinere rollen: Trees je de meid
van de pastoor en een pensionhoudster
deden mej. B. Platter en mevr. Ring-
nalda volkomen recht en last but not
least zij mej. M. Damhuis genoemd, die
in het derde bedrijf dat met het vier
de het beste deel van het stuk is om
dat er dan werkelijk actie is van
Frangoise, de handlangster van Jacques,
een zeer te loven creatie gaf. Het pu
bliek stak aan het slot zijn waardering
voor spel en stuk «niet onder stoelen of
banken, het was zeer gul met applaus.
De regie was bij de heer H. Siemonsma
in vertrouwde handen; kapper was de
heer Hamersma; de toneelaankleding
was van H.B.Z. Het ensemble Schuil
speelde tussen de bedrijven en bij het bal.
Advertentieprijs 15 ct. per m.m.
Bij contract (handelsadv.) lager.
I Abonnementsprijs f 3.— per half
jaar. Franco per post f 3.75 per
half jaar.
Giro 50748 ten name van Firma
E. J. Drijfhout, Sneek.
Het was juist op de dag van Sint
Maarten, dat ik van de bisschopstad
Münster terugreed naar de Nederlandse
grens. Wij kermen alle nog van de
schoolbanken die ene bisschop van Mün
ster, Bommenberend, die in 1672 ons
land belaagde en tot in Friesland door
drong. Maar deze bisschop is ons dan
ook minder sympathiek dan de éérste
bisschop van Münster, Liudger, een
Fries, afkomstig van het nederige ge
hucht Weerd in Oost-Dongeradeel en
door Karei de Grote tot zijn hoge ambt
geroepen. Hij overleed in het jaar 809
en werd bijgezet in het door hem in 796
gestichte klooster aan de Ruhr, dat hij
naar zijn geboortedorp „Werden” had
genoemd.
Het valt dus niet te verwonderen, dat
het steeds Rooms-Katholiek gebleven
Munsterland in de allereerste plaats een
Fries, Liudger, als beschermheilige ver
eert. Des te groter was onze verrassing,
toen op onze reis overal kleine lichtjes
door de duisternis dwarrelden, vastge
houden door ontelbare kinderknuistjes
Sint Maarten! In Greven, een stadje, ge
legen halverwege Munster en Enschede,
was er geen doorkomen meer aan. In de
verte naderde een lange stoet, en de
klanken van een door een muziekcorps
gespeeld lied verleidden ons uit te stap
pen en het feest mee te vieren.
Wjj waanden ons in Sneek! Alleen, het
lied, dat de kinderen mee zongen, ver
schilde van ons „Road, road rokje”, ter
wijl het ook veel plechtiger, naar Duitse
marstrant zwaar met trom en bekkens
gescandeerd, naar voren werd gebracht.
Maar daar was het niet minder ontroe
rend door en verried het des te beter de
piiddeleeuwse herkomst als processielied.
De herinnering aan de middeleeuwen
was nog duidelijker, omdat sommige i
kinderen, gelijk bij ons vrijwel uitslui
tend het geval is, geen lampions mee- j
droegen, maar op staken geplaatste
kerkjes, waarbinnen een kaars brandde,
aldus eer bewijzende aan de kerkpatroon
bjj uitnemendheid, Sint Maarten.
2135.
IAAL-
ide 24,
srberg.
2 4 67.
verplegingen te dezer stede, nl. het
Groene Kruis, het Wit Gele Kruis, de
Ned. Herv. Wijkverpleging en de Geref.
Wijkverpleging tegenwoordig op dit ter
rein samenwerken. Mede door deze sa
menwerking is het aantal bezoeken zeer
toegenomen. In het bijzonder is dit
echter ook te danken aan Dr. Ubbink,
de leider van het bureau, die ondanks
een drukke praktijk, zijn volle aandacht
en zorg voor dit nuttige werk (in
hoofdzaak de voeding van de baby)
geeft
De voorzitter van de commissie uit de
samenwerkende wijkverplegingen, Dr.
Dethmers, was dan ook ongetwijfeld de
tolk van honderden moeders, toen hij dr.
Ubbink bedankte voor zijn werk.
Mevr. Staliinga ontving een kleine
verrassing.
Deventer. Verder Zangkoor.
Vrijdag 27 t.e.m. Maandag 30 November.
Amicitia Theater Sneek. ’s Avonds
8 uur en Zondag tevens te 5 uur:
„Moulin Rouge”.
Zaterdag 28 Nov. tot en met 5 Decem
ber Sjoelen en Speerwerpen i.. Let.
pakhuis Lange Fijpsteeg bij het
Grootzand.
Maandag 30 November. Ouderver. Gym
nasium Sneek. ’s Avonds 8.15 uur in
zaal Piso. Lezing van de heer J. G.
A. Weijers. Onderwerp: „Het ver
keer in de oudheid”.
Maandag 30 Nov. van 26 uur, Dins
dag 1 en Woensdag 2 December van
1012 en 2—6 uur: Handwerk-
demonstratie in ’t Handwerkhuis
van D. Dijkstra, Grootzand 17.
Maandag 30 Nov. Spel-avond in de
Kleuterschool te Scharnegoutum.
Dinsdag 1 en Woensdag 2 December.
Openbare Lagere Scholen, Sneek.
Sint Nicolaasfeest voor volwasse
nen. ’s Avonds 8 uur in Amicitia.
Donderdag 3 December. Kunst aan Al
len, Sneek. Het Rotterdams Toneel
speelt: „De waaier Patience”. Zaal
Amicitia, ’s avonds 8 uur.
Maandag 7 December. Coöp. Boerenleen
bank Oppenhuizen. Buitengewone
Ledenvergadering ’s voorm. 9.30 uur
in café de Jager.
Woensdag 9 en Donderdag 10 December.
Uitvoering Weihnachts-Oratorium
te Sneek en Bolsward.
in de stoet! Vergezeld van twee diena
ren, evenals Sint Maarten zelf op prach
tige, vurig springende paarden gezeten,
opende Zijne Heiligheid zelf de stoet,
gekleed als Romeins krijgsoverste met
helm en mantel. Zou zoiets volgend jaar
in Sneek ook niet kunnen, was mijn ge
dachte
Maar nu keren wij van Greven naar
Sneek terug. Want het was eigenlijk
mijn bedoeling, niet over Sint Maarten
te schrijven, doch over de aan hem ge
wijde kerk te Sneek. Met veel genoegen
volgde ik steeds de van grote ijver en
studie getuigende artikelen, aan deze
kerk gewijd door onze staodgenoöt P.
S. Scheltema. Het moge mij geoorloofd
zijn, de door hem gegeven schets op een
enkel punt aan te vullen, met name
waar hij handelde over de oudste histo
rie van het bouwwerk.
De parochie Sneek bestond stellig
reeds in de 12de eeuw en behoorde in
1230, toen Sneek nog weinig meer was
dan een dorp, tot het dekenaat Wester-
go. In de loop der 13de eeuw, toen de
Friese stadjes de vleugels uit gingen
slaan, werd dit grote dekenaat in tweeën
gesplitst, en wel in het dekenaat Frane-
ker en het dekenaat Bolsward. Beide
kerken waren vanouds aan St. Maarten
gewjjd, doch die van Franeker mag men
wel als de moederkerk van Westergo
beschouwen.
In 1336 blijkt Westergo opnieuw te
zijn verdeeld; er zijn nu 4 dekenaten:
dat van Franeker, dat van Bolsward, dat
van Winsum en dat van „Waghenbrug
ge”, de oude naam voor Sneek, waarvan
Wymbritseradeel is afgeleid. Men noem
de dit gebied ook wel „Silvae”, de
„Wolden”. Vandaar nog de naam Wouds-
end. Onder deze „Wolden” moet men
geen hoog opgaande bossen verstaan,
doch een schier ondoordringbaar, moe
rassig struikgewas van wilgen, elzen en
berken, dat het destijds nog maar ge
deeltelijk in cultuur gebrachte veenge
bied tussen Gaasterland en de hogere
kleigronden rond Sneek bedekte.
Vóór het jaar 1440 werd het zeer uit
gestrekte „Waghenbrugsteradeel”, dat
ten gevolge van de steeds voortschrij
dende ontginningen, aanzienlijk in inwo
nertal was toegenomen, weer in tweeën
gedeeld: „Waghenbrugge Superior” en
„Waghenbrugge Inferior”.
Helaas weten wij vrijwel niets van
Sneek’s oudste kerk af. Blijkens de nu
en dan bij graafwerk in en om de kerk
gevonden brokken tuf- of duifsteen,
moet dit eerste bedehuis uit tufsteen zijn
opgebouwd. Hopelijk kan binnen niet al
te lange tijd onder toezicht van de Oud
heidkundige Dienst te Amersfoort, gelijk
dit komend voorjaar ook te Dokkum zal
geschieden, de spade eens in de grond
worden gestoken, om te trachten moge
lijke resten van het oude muurwerk op
te sporen en in tekening te brengen.
i,
