VAN HIER EN DAAR
Een grootse gebeurtenis in Amicitia
PIM
ïlil Verte ben
De Sneker Oudheidkamer in een
nieuw gewaad
LEVENSAVOND
kiespijn? -
Vcuz cMe& cu-at
VRIJDAG 21 MEI 1954.
„SNEEKER N1EJWSBLAD”
1 VULAD
op
tachtigjarige
Een reünie in de Huishoudschool
VAN DER PLAATS BOLSWARD
Première voor Noord-Nederland van Quo Vadis
Panoramisch Grootbeeldscherm
Herinneringen van een
door D. ZUIDERBAAN
Opbrengst collecte
Sonnevanck-Zonnegloren
De opbrengst van de collecte, gehou
den voor de Sanatoria „Sonnevanck
Zonnegloren” bedroeg alhier ƒ680.
F. M. Zenders worden onver
wijld gebouwd
Mijnenvegers naar Grouw
V.
Advertentie I.M.
Oorlog
nog wat
van
een product van
Gehuwd: Johannes Faber te H(j-
laard met Machteltje Oppedijk te
UTRECHT. Alhier is, 78 jaar oud,
de componist Richard Hol overleden.
Uit de Nieuwe Sneeker Courant en de Sneeker Courant van 21 Mei 1904,
50 jaar geleden dus:
Advertentie: De enige gou
den zweep aangeboden door onze ge
ëerbiedigde Koningin ter gelegenheid
van de harddraverij te Leeuwarden
op 18 Juni 1890 en gewonnen door
„Marianna” is ter vrije bezichtiging
te Sneek ten huize van mjjn schoon
zoon H. T. Krijgsman, café restau
rant, Kleinzand 25. (w.g.) Wed. A.
T. Witte veenVeltman.
ons
was
was
een
nieten. Dat
SNEEK. Te Bussum is overleden
de kunstschilder Th. Cool, die 25 De
cember 1851 te Sneek geboren werd.
Hij woonde en werkte lang in Italië
en zijn oeuvre onderging daarvan de
invloed.
SNEEK. In een te Leeuwarden ge
houden vergadering van maaiers en
hooiers is het maailoon per mad
(0.55 H.A.) dat verleden jaar be
paald was op 3.50, gesteld op 4.50
wegens de grote trek van werkvolk
naar Duitsland. Het loon der hooiers
is vastgesteld op 11 per week bui
ten de kost met een werkdag van
’s morgens 4 uur tot ’s avonds 7
uur.
Als eerste theater in Friesland ver
toont Amicitia het zo veel besproken
grote beeld. Met een oppervlakte van
ruim 40 m2 over de gehele breedte van
het toneel mag men van een revolution-
naire vergroting spreken. Vele techni
sche problemen moesten opgelost wor
den alvorens men zover was. Daar het
beeld zoveel groter werd moest de licht
bron veel sterker worden en hiertoe wer-
de.. enkele nieuwe gelijkrichters geplaatst
die maximaal 90 Ampère kunnen af
geven. Het doek werd in Engeland ge
fabriceerd en is van zodanige afmetingen
dat hierop elk gewenst systeem kan
worden toegepast. Het ligt in de bedoe
ling der directie alleen die films op een
panoramisch scherm te projecteren, die
zich hiertoe bij uitstek lenen. Het heeft
geen enkele zin normale speelfilms, met
veel binnenhuis-opnamen op een groot
doek te projecteren, daar zulks alleen
maar de verhoudingen in de close-ups
nadelig kan beïnvloeden.
Om het publiek een beeld te geven
subsidiën dan zal ook de gang nog
eens onder handen genomen moeten
worden. Luwt het met de aanwinsten
wat men zou het bijna gaan wensen
zo gaat het Museum weer vele jaren
mee en kunnen de zorgen van de pen
ningmeester eindelflk eens wat vermin
deren. Maar dringen de aanwisten ons
werkelijk tot de even noodzakelijke als
gevreesde uitbouw, dan zal het de vraag
zfln of het Museum op particuliere basis
gelijk thans kan blijven voortbestaan.
Besluiten wij onze opmerkingen met
de mededeling, dat in verband met de
opstelling der betimmering, Oudheidka
mer en aansluitend portaal van een Su-
rinaams-houten vloer werden voorzien,
dank zij de bemiddeling van een der Be
stuursleden, terwijl de opstelling der
collecties in de Oudheidkamer ingrijpend
werd gewijzigd. In nieuwe vitrines opge
steld, kan thans de aandacht onverdeeld
vallen op de verzameling oud-Fri 3 zil
ver, een verzameling, thans op die van
het Friesch Museum na tot de belang
rijkste van ons gewest uitgegroeid. Een
schat, gevat in een passende schrijn.
H. H.
IJLST, van 6 tot 20 Mei.
Geboren: Nieske d. v. Egbert Berg
huis en Grietje van der Wal; Jan Ja
cob z. v. Sikke Keikes en Johanna
Sijbersma.
Ondertrouwd: Gerben Groenveld,
22 jr. en Sjoukje Dijkstra, 21 jr.
Gehuwd: Thomas Buma, 37 jr. met
Maaike Spieringa, 32 jr.; Hendrik de
Jong, 28 jr. met Froukje Kruis, 22 jr.
Rome werd 10.000 liter gasoline, 12.000
liter van een alcohol mengsel, ICO.OOp
liter naphtaline en 18.000 liter stookolie
gebruikt om de stad 24 dagen brandende
te houden, opdat regisseur Melvyn Leroy
alle opnamen kon krijgen, die hij nodig
had. „Quo Vadis” deze kostbaarste film
uit de geschiedenis der film kostte
6.500.000 dollars en werd bekostigd met
bevroren kapitaal in Italië. Veel werd
er reeds gezegd en geschreven, wellicht
niet altijd in de beste zin, doch dit staat
wel vast, dat een dergelijke film in de
geschiedenis nog niet werd vervaardigd
en wellicht ook niet weer zal worden
gemaakt
Speciale aandacht willen wij nog ves
tigen op een aantal acteurs. In de eerste
plaats Peter Ustinov, die de rol van
Nero speelt. Hij is hier Nero, die, zoals
de geschiedenisboeken ons leren waan
zinnig was. De uitbeelding van zijn rol
grenst aan ’t ongelooflijke. Robert Tay
lor speelt de rol van Marcus Vinicius en
Deborah Kerr de rol van de Christen-
van de mogelijkheden van dit brede doek slavin Lygia. De overige rolbezetting is
eveneens zeer goed.
De duur van de film, alleen de hoofd
film duurt al 2 uur en 50 minuten, nood
zaakt tot het verhogen der prijzen,
waarvoor men de advertentie gelieve te
raadplegen. Als u echter de zaal hebt
verlaten, zijn wij overtuigd, dat u zul*
zeggen dat u zulk een gigantisch werk
nog nooit had aanschouwd.
De Regering heeft het besluit geno
men de uitzendingen met frequentie-
modulatie op brede schaal in ons land in
te voeren en daarmede onverwijld een
aanvang te doen maken. Door de N.V.
Nederlandse Omroepzender Maatschap
pij (Nozema) is een plan ontworpen,
dat voorziet in het bestrijken van het
gehele land met F.M.-zenders. Dit plan
zou in drie verschillende fasen kunnen
worden uitgevoerd. De Regering heeft
thans besloten de eerste twee fasen ter
stond te doen uitvoeren of voorbereiden,
terwijl over de derde fase nog een na
dere beslissing zal worden genomen. In
de eerste fase wordt o.a. te Hoogezand
(Gr.) één F.M.-zender geïnstalleerd dié
P.T.T. reeds beschikbaar heeft. Met
deze zender zal het programma van
Hilversum I gerelayeerd worden en met
de reeds in Hoogezand aanwezige A. M.-
steunzenders het programma van Hil
versum II. De bijplaatsing van de F.M.-
zender die spoedig haar beslag zal krij
gen, moet worden beschouwd als een
voorlopige hulp aan een gebied, waar de
ontvangst het meest te wensen overlaat.
In de tweede fase is voor het Noorden
de oprichting geprojecteerd van twee
F.M.-zenders, die de provincies Gronin
gen en Drente enerzijds en Friesland
anderzijds van een der Hilversumse
programma s voorzien èn een zender
van groot vermogen, die voor deze 3
provincies het andere Hilversumse pro
gramma relayeert. De uitvoering van
de tweede fase zal naar schatting een
tijd vorderen van ca. 3 jaren.
Na de dagen dat onze zo mooi ver
bouwde Huishoudschool zoveel belang
stelling trok, dat we maar in de rij
meeschuifelden door de gangen en loka
len, ben ik nog maar eens op m’n eigen
houtje naar de school getrokken. Het
was zo’n mooie lentedag. In het park
lachten wat kinderen bij de apen, de
Japanse Kers bloeide in overdadige
pracht en toen ik het pad naar de Huis
houdschool opliep rook ik de geur van
de weilanden, waar juist die dag de
koeien met dolle sprongen „Lente” vier
den. De geur kan overigens ook wel uit
de keuken gekomen zijn, waar ik meis
jes zag bewegen, en dan is het beslist
geen grasgeur geweest die ik opsnoof.
Nu weet ik niet hoe het u ging, maar
bij de rondgang vond ik een lokaal op
de bovenverdieping het aantrekkelijkst
en ik ging daar nu ook regelrecht naar
toe. Trap op, links af, voorbij het raam
met de bloembak en het mooie gordijn,
klein trapje op en dan de deur rechts.
Wat ik er achter zou vinden
Ik lees zorgeloos nooit bordjes op
deuren. Goed bedoelde aanwijzingen als
„Naailokaal”, „Theorie”, Verboden Toe
gang, Privé, bereiken op een geheim
zinnige manier mijn oog nooit, waar ik
erg dankbaar voor ben, want het maakt
het leven boeiend.
Toen ik deze openzwaaide, verwachtte
ik half rijen naaimachine’s. 't Zou wa*
ontnuchterend werken in het lokaal dat
in mijn herinnering ruim en licht was
met een rij ramen naar de weg en nog
wat ramen naar de weilanden achter de
school, waardoor de middagzon naar
binnen scheen. Ze waren er niet, die
snorrende machines, wel tafeltjes, twee
aan twee tegen elkaar geschoven, met
een kleedje er op en een vaasje voor
jaarsbloemen. In een hoek waren lage
door middel van vragenlijsten die inge
vuld moeten worden, door het praktijk-
schrift en de bezoeken die de lerares
aflegt aan het kinderhuis.
Ik hoop u nog wel eens te vertellen
over het werk van deze lerares, dat zij
zo serieus heeft opgevat, maar nu gaat
neerleggen omdat ze gaat trouwen. De
school en de leerlingen zullen haar mis
sen. Ook deze reünie stond al in het
teken van het naderende afscheid, de
oudere kinderverzorgsters zullen haar
als lerares niet meer ontmoeten. Zij zul
len straks trouwens worden „losgelaten”
door de school en volkomen zelfstandig
in het leven staan. Het leven dat zich
voor haar voorlopig zal afspelen in het
kleuterdagverblijf, het vacantiekolonie-
huis, het Voogdijraadhuis, waar ze nu al
zo boeiend van vertelden dat ik mijn
ogen niet af kon houden van die jonge
gezichtjes waarop een besliste trek was
gekomen.
De leerlingen speelden met die klaar
gelegde zelfgemaakte poppen een koste
lijk poppenkastspelletje, er werd ge
snoept en gelachen en afscheid genomen
van de lerares, die ook een vriendin was,
maar mija gedachten dwarrelden om het
praktijkverhaal van zo’n jonge kinder-
verzorgster en dat zult u dan de vol
gende keer vinden onder „Van Hier en
Daar.'”
Mijnhardt Kiespijnpoeders. Doos 50 et
Mijnhard! Hoofdpijnpoeders. Doos 50 ct.
Ad/ertentia LM.
Woudsend; Otte Hoekstra met Eli
zabeth Terpstra, beiden te W- sthem
Sijtze de Bruin met Hitje Harsta,
beiden te Nijland; Epke Baarda te
Zurich met Sijtske de Bruin te Nij
land; Jentje Hilverda te Oudehaske
met Hiltje Kamerling te Heeg; Joost
de Vries te IJlst met Akke Kamer
ling te Heeg; Sjoerd Walinga te
Heeg met Ynskje Hofstra te Ab-
bega; Jan Plantinga te Oudega met
Meintje Haanstra te Oosthem; Theu-
nis Sterk te Gaastmeer met Pietje
Kaspersma te Oudega; Mathijs Al
tenburg met Elisabeth de Boer, bel
den te Tirns; Sijmon Strikwerda te
Oosterend met Trijntje Jorritsma te
Heeg; Jacob Hoekstra te Scharne-
goutum met Sijtske Haarsma te
Sneek; Dirk Bleeker te Nijland met
Trijntje Anema te Wolsum; Durk
Cornells Schotanus te Idzega met
Truike de Vries te Ypecolsga; Jo
hannes Abraham van der Veen te
IJlst met Antje Duiker te Hom-
merts; Sint van der Werf te Wieu-
werd met Grietje Arema te Wouds
end; Jacob Breeuwsma te IJsbrech-
tum met Grietje de Groot te Nijland;
Arend Bergstra met Trijntje de Boer
beiden te Ypecolsga; Jacobus Kraft
te Tjalhuizum met Pietertje Bosman
te Tims; Alexander Smit te Oosthem
met Willemke Buma te Abbega;
Pieter Posthuma met Jeltje Otten,
beden te IJsbrechtum; Harmen
Everts Dam met Atje Gosses, beiden
te Oudega; Jan Hlemstra met Trijn
tje van Huizen, beiden te Oudega;
Sijtze Martens met Bouwetje de
Jong, beiden te Nijland; Pier Dirks
Noordmans te Oosterend met Dieuw-
kje de Boer te Nijland; Klaas Lolle
Okma te Indijk met Tjitske Nauta té
Ypecolsga.
Overleden: Hendrik Kleefstra, 63
jr., echtgen. van Martje Harmsma te
Scharnegoutum; Lykeltje Beeksma,
7 mnd. te Folsgare; Hielke Visser, 68
jr., laatst wedn. van Jeltje Veldhuis
te Oppenhuizen.
heeft men gewacht tot de directie de be
schikking kon krijgen over „Quo Vadis”,
de millioenen-productie van Metro Gold-
wyn Mayer die slechts 3 weken geleden
de première in Amsterdam beleefde. Een
bijzondere prestatie daar de film in de
overige grote steden van ons land nog
niet werd vertoond. Thans laten wij en
kele bijzonderheden volgen over Quo Va
dis. Dit is reeds de derde verfilming van
Quo Vadis, naar de roman van Sienkie
wicz, die in 1905 de Nobelprijs voor de
letterkunde voor deze roman verwierf.
Deze derde versie overtreft alles wat tot
dusver op cinematografisch gebied werd
gepresteerd. In de film komen 110 ge
sproken rollen voor, terwijl 30.000 figu
ranten aan de opnamen deelnamen. In
totaal werden 25000 costuums vervaar
digd. Er zijn 12000 juwelen gebruikt.
2700 veldflessen en 4000 helmen. Uit
heel Europa, ook uit Valkenburg, zijn de
leeuwen bij elkaar gebracht, 63 in totaal,
welke nodig waren voor de Arena-
scènes. Speciaal voor „Quo Vadis” werd
het Circus Maximus gereconstrueerd,
met 3000 'plaatsen. De zeven beelden
voor Nero’s paleis hadden een hoogte
van 12 meter. De Tiber werd aangelegd.
Voor het herscheppen van de brand van
Op 22 en 23 Mei zullen Hr. Ms. Mij
nenvegers Marsdiep, Westerschelde en
Texelstroom, onder bevel van Luitenant
ter zee le kl. A. J. Bos een contact-
bezoek brengen aan Grouw. Zij zullen
worden opengesteld voor bezichtiging
door het publiek op Zaterdagavond en
Zondagmiddag.
kerels” in alle mogelijke zonderlinge
uitrustingen, jassen die te nauw waren
geworden, kepi’s die er vreselijk uit
zagen, enz. Op mgn vraag aan iemand
die er ook naar stond te kijken, wat
dit voor militairen waren, kreeg ik ten
antwoord Dat is de kustwacht, ze
gaan kijken of de vijand op komst is.”
Het antwoord was zeker als geestig
heid bedoeld, en de man kon ook niet
weten dat enkele weken later, ongeveer
op diezelfde hoogte een eindje uit de
kust, drie grote Engelse kruisers door
een Duitse duikboot zouden worden ge
torpedeerd, waarbij honderden Engelse
zeelieden het leven lieten.
De grote heren waren allen tot de
tanden gewapend en hoewel het klassie
ke woord „Si vis pacem, para bellum”
indien gij de vrede wilt, bereid U ten
oorlog hun voor in de mond lag.
Het is gevaarlijk speelgoed, dat oor
logstuig.
Toen kwam Zaterdag 1 Augustus de
klap op de vuurpijl. De bakker, die elke
morgen acht uur met vers brood kwam
wat een bediening in die dagen
bleef weg en omdat wij al een poosje
gewacht hadden, zou ik er maar even
heen om te zien wat de reden was.
Toen ik in ’t dorp kwam viel ’t my
op dat ’t zo druk op straat was, overal
stonden groepjes te praten, vooral véél
vrouwen.
In de bakkerswinkel stonden ook al
verschillende vrouwen en de juffrouw
stond met behuilde ogen achter de
toonbank en was geheel in de war. Op
mijn vraag wat de oorzaak was, kreeg
ik ten antwoord „Och, de mobilisatie
natuurlijk”. Mobilisatie Ja, weet U dat
nog niet, alle dienstplichtigen moeten
voor tien uur zich melden in Alkmaar,
de bakker en een der knechts waren al
weg.
Mobilisatie, dat ontbrak er nog juist
aan Dat was het slot van mijn fijne
vacantie. 't Werd een gekkeboel daar in
dat dorp vol pensiongasten. Vele man
nen direct opgeroepen en vrouwen en
kinderen dadelijk naar huis, ’t Kon
morgen of overmorgen wel oorlog zijn,
wat wist je er van. ’s Middags kwam
al het bericht, dat het particuliere ver
voer door de spoorwegen op Maandag
geheel werd stopgezet en dat ieder die
nog naar huis wilde daar op Zondag
nog de gelegenheid voor kreeg. Voor
vervoer na Maandag kon niets worden
gegarandeerd. De regeling lag geheel in
handen van de legercommandant, nou,
dan wist je ’t wel.
Ik had dus geen keus, moest Zondag
avond nog naar huis, maar na geza
menlijk beraad besloten we dat mijn
vrouw en zoontje voorlopig maar zouden
blijven. Wordt vervolgd,
ren der 18de eeuw tot stand gekomen
waren er heel wat lagen verf over ge
streken en het kostte enige moeite, de
oorspronkelijke kleur terug te vinden.
Door zorgvuldig afkrabben kwam de
oudste verflaag weer te voorschijn
romig wit en deze kleur is nu op
nieuw aangebracht.
De niet door de betimmering ingeno
men wanden van het vertrek, waarvoor
zij was bestemd, waren bespannen met
beschilderd behang. Fragmenten hiervan
bleken nog hier en daar om te zwerven,
te versneden echter om opnieuw te kttn-
nen worden toegepast; zij stellen gefan
taseerde, Friese landschappen voor, één
daarvan echter de Kolk met op de ach
tergrond de Waterpoort. Het schoor
steenstuk bleef in zijn geheel bespaard;
hopelijk vindt dit weer de weg naar
Sneek terug, om op de oude plaats bo
ven de schoorsteenmantel te kunnen
worden bevestigd.
Het bijzondere van de betimmering is
wel, dat zij destijds door de bekende Sne
ker burgemeester en glazenier Thomas
Gonggrijp werd besteld om er zijn huis
mede te verrijken. Misschien is het mede
daarom geen toeval, dat de wijze van
uitvoering zoveel overeenkomst vertoont
met die van de betimmeringen, om
streeks dezelfde tijd in het Sneker Stad
huis aangebracht.
Intussen is het Museumbestuur nog
niet tevreden, want er wacht al weer
een ander brok Sneker kunstnijverheid
op overplaatsing, te weten een zeer
rijke, deels in grijs-marmer gebeeld
houwde Lodewijk-XV-schouw, zich be
vindende in de vervallen tuinkamer van
het pand Kleinzand 22, hetzelfde pand
waaruit in 1952 reeds de zeldzame, uit
omstreeks 1845 daterende gangportiek
naar het Museum kon worden overge
bracht. De schouw werd van de eigenaar
van het pand, de heer U. H. Huges, ge
kocht, maar zal nog enige maanden
moeten blijven zitten eer het Museum er
ruimte voor heeft. Jammer genoeg bleek
de rest van de tuinkamerbetimmering te
zeer door het vocht aangetast, dat over
brenging ook hiervan mogelijk was.
De tweede schouw nu kan waarschijn
lijk komend winterseizoen een goede
bestemming krijgen, wanneer de bene
denzaal van het Museum een metamor
phose zal ondergaan, noodzakelijk ge
worden door het nijpende gebrek in de
scheepvaartafdeling, die om enige dif
ferentiëring vraagt in fijnere en meer
omvangrijke voorwerpen, alsmede meer
wandruimte behoeft.
Laten de financiën het toe op won
derlijke wijze bereikten ons tot dusverre
steeds de onmisbare, doch nimmer van
te voren vaststaande extra giften en
boekenplanken, voor een andere hoek
was een gordijn gespannen. Natuurlijk
ging ik er nieuwsgierig achter kijken.
Er stonden, op planken, figuurtjes van
pöpenwissers gemaakt en er lagen zelf
gemaakte poppen met karakteristieke
koppen.
Voor ik echter de karakters kon
vaststellen, werd ik weggehaald door
een meisje. De poppen moesten nog een
geheim blijven, niet zozeer voor mij dan
wel voor de meisjes in het lokaal, die ik
zou kunnen alarmeren met mijn opgeto
gen kreten. Toen zag ik die meisjes
eigenlijk pas. Ze zaten met de jonge
lerares, mej. S. Nauta, in groepjes rond
de tafeltjes te praten. Ze leken wat
feestelijker gekleed dan gewoonlijk en i
zag er bekende gezichten bij van meis
jes, die vorig jaar geslaagd waren als
kinderverzorgster. Ze gaven me de op
lossing van het raadsel. Ik was terecht
gekomen in een reünie van kinderver
zorgsters. Een samenkomst van hen die
het diploma al in de zak hebben en nu
in een kinderhuis werken en van de
meisjes die in Juni het diploma hopen
te behalen. Zij waren hier de gastvrou
wen die thee gingen schenken en zelf
gebakken koekjes presenteerden en toch
waren ze wat schuchter en luisterden
zwijgend naar die anderendie al zo
veel verder waren dan zij. En die zo veel
ouder leken. Geen schoolmeisjes meer,
dacht ik ook toen ik met de lerares en
haar leerlingen luisterde naar de verha
len van de meisjes, die nu al een negen
maanden „in de praktjjk zitten”.
Na het schoolexamen en het Centrale
Raad examen in Heerenveen, zijn ze
naar verschillende kinderhuizen gegaan
om daar een jaar te werken, voor ze
werkelijk „volleerd” zijn. In dat jaar
hebben ze nog contact met de lerares
BURGERLIJKE STAND
SNEEK, van 13 tot 20 Mei.
Geboren: Wilhelmina Sophia d.
Johan Frederik Repko en Pietertje
Bokma; Pietje d. v. Sjoerd Jaasma
en Esther Martens de Vries; Rigtje
d. v. Jan Tichelaar en Johanneske
van der Zee; Jantje d. v. Hendrik
Huisman en Antje van der Meer; Al
berta Anna d. v. Sake van Bergen
enAnnaAtsma; Jacobus z.v. Hendrik
Tekelenburg en Froukje van der Wal;
Pieter z. v. Fedde Koopmans en Sij-
montje de Jong; Anna d. v. Jacob
Fokkens en Gerharda Nijman; Eelke
z. v. Sijbren Baarda en Sara de Boer;
Boukje d. v. Komelis Feringa en
Trijntje Ezinga.
Gehuwd: Feije Komelis Prins, 31
jr. en Baukje Keuning, 23 jr.; Leen-
dert Boot, 21 jr. en Maike Bakker,
26 jr.; Frederik v. d. Werf, 27 jr. en
Sjoukje van der Meer, 28 jr.; Thijs
Ekema, 24 jr. en Grietje Stavinga,
26 jr.; Willem Venema, 25 jr. en
Leent je van der Zee, 25 jr.; Gerardus
Jacobus de Vries, 24 jr. en Durkje
Spijkerman, 23 jr.
Overleden: Ida Bergsma, 72 jr„
wed van Otte Reinsma, vroeger van
Sjerp Wierda en Wouter Zijlstra-
Rimmert de Vries, 6 mnd.; Sijtze
Hoekstra, 72 jr., wedn. van Afke
Tjitzes Rijpkema; Gjalt Boonstra, 76
jr., wedn. van Pietje Visser; Willem
van der Meer, 26 jr., ongeh.; Rintje
Fredericie, 17 jr.; Mietje Blauw, 60
jr., echtgen. van Hendrik Coenraad
Jageling.
Oorlog, wie had daaraan nu ook ge
dacht
Dat was toch niets meer voor be
schaafde landen, waar de democratische
idee van volksregering hoe langer hoe
meer ingang vond.
Oorlog, dat was iets voor landen
met een grote, nog achterlijk bevol
king; Rusland, Japan, Turkije, Grie
kenland met al die schermutselingen en
opstanden daar in die rumoerige Bal-
kanlanden thans rommelde het daar
weer als een ver onweer.
Op 28 Juni 1914 waren in Serajewo,
de hoofdstad van Bosnië, bij een offi
cieel bezoek aan die stad de Oosten
rijkse troonopvolger Franz Ferdinand en
zijn gemalin, vermoord door aanhan
gers van de Groot-Servische beweging.
Radio was er toen nog niet en
wat men van deze moord hoorde las
men in de bladen, die toen echter ook
nog niet met die grote koppen ver
schenen waarmee thans een opening van
een nieuwe dorpsschool wordt bekend
gemaakt.
Maar wat ging ons die herrie en die
schietpartij aan Serajewo, je moest
eens zien waar het lag. Bosnië, Herzoge-
wina, Servië, Montenegro, dat waren
van die namen die je je nog flauw
herinnerde uit je schooljaren, maar hoe
dat zaakje daar in elkaar zat, moest je
nog eeng nazoeken in een atlas
Ik had net die laatste week in Juli
1914 vacantie genomen.
Mijn vrouw, die na de geboorte
zoontje in 1913 steeds wat zwak
gebleven bloedarmoede enz.
op aanraden van onze huisarts
poosje van de zeelucht gaan ge-
__i trof buitengewoon, daar
een zwager, ambtenaar bij de P.T.T. ge
durende het badseizoen in Bergen N.H.
was gedetacheerd. Ze woonden daar
aardig in een gedeelte van een huis, dat
gedurende het seizoen gewoonlijk werd
verhuurd en waar ook nog gelegenheid
was voor logies van ons klein gezin.
Zelf was ik ook hoognodig aan
wat vacantie toe had, tengevolge het
uitbreiden van mijn werk op reis, mis
schien wat te veel hooi op m’n vork
genomen en zag met verlangen uit naar
een rustige week daar in dat aardige
dorp, met z’n mooie omgeving van bos
en duin.
Toen ik dan ook op Zaterdag 25
Juli in Bergen arriveerde met prachtig
weer dachten wij niet anders of ’t
zou een fijne week worden.
Wij woonden daar in een aardig
huisje in t bos, ver van de drukte
van de vacantiegasten en dagjesmensen
WYMBRITSERADEEL, van 13 tot
20 Mei.
Geboren: Hitje d. v. Wijtze van der
Zee en Leeuwkje van Dijk te Uitwel-
lingerga; Jitske d. v. Klaas Boersma
en Aukje Boersma te Goënga; Bauke
z. v. Klaas Wiersma en Sjoerdjs
Veenstra te Heeg; Klaas z. v. Klaas
Breeuwsma en Dina de Jong te Fols
gare.
waar Bergen toen al bekend door was
geworden en toch dicht genoeg bij het
plaatsje om er van de genoegens te
kunnen profiteren en toen wij 's
avonds in „De rustende Jager” bij een
strijkje zaten dacht niemand meer aan
die onweerswolken daar in die rumoe
rige landen in Oost-Europa.
Zondags zou er een voorstelling zijn
in het Openlucht—Theater, een nieuwe
attractie waarvan Bergen toen zowat de
primeur had.
Ik meen me te herinneren dat een
van de werken van Vondel zou worden
gegeven en we waren van plan er
heen te gaan maar ’t ging over het
goot de gehele dag en van uitgaan
was zelfs geen sprake. Dat was de
eerste tegenvaller maar gelukkig de
andere dag was ’t weer prachtig
weer en konden we een mooie wande
ling maken in ’t bos, met de kleine
baas in een trekkar, geschikt voor
strand en zandwegen.
De bladen zeurden nog wat na
over het ultimatum dat door de Do-
nau-monarchie aan Servië was gesteld
en dat binnen acht en veertig uur
moest aflopen. Rusland bemoeide zich er
mee en vroeg uitstel. Servië gaf in vele
gevallen toe, maar hield vast aan zijn
autonomie. Ook in Engeland trok de
zaak sterk de aandacht, doch 't bleef
als steeds wat op de achtergrond.
Maar wij trokken er ons niet veel
van aan, wandelden, fietsten eens naar
Bergen aan Zee waar 't vol Duitsers zat.
Woensdagmorgen, terwjjl ik even een
boodschap deed, werd mjjn aandacht ge
trokken door een drukke beweging in
de buurt van het stationnetje van het
bekende treintje op Alkmaar. Er was
een hele troep mensen met allerlei ba
gage, allen in opgewonden toestand.
Toen ik aan een beambte vroeg wat dit
betekende, kreeg ik ten antwoord Ze
gaan allen hals over kop naar huis.
„Es gibt Krieg”, er komt oorlog zeggen
ze alle Duitsers moeten naar hun
land terug.
Maar zijn die mensen nu gek gewor
den met hun geschreeuw over „Krieg”
Dat Duitsland achter die hele zaak zat,
was ons gewone mensen toen nog niet
duidelijk, want wij konden ons geen oor
log voorstellen, hadden veertig jaar
ons gehele leven in vrede geleefd,
zoiets kon niet bestaan, daar waren
de mensen van tegenwoordig niet meer
voor te vinden.
Toen ik Vrijdag 31 Juli met mijn
vrouw en haar zuster een fietstochtje
maakte naar Schoorl, werd onze aan
dacht getrokken door een zonderlinge
optocht. Wij kwamen een groep militai
ren tegen, meest allemaal z.g. „oude
Het I- x ies S< heepvaart Museum is hoe
langer hoe meer een toevlucht geworden
voor allerhande „artistieke afbraak”,
zoals men dat tegenwoordig wel noemt,
uit de binnenstad van Sneek. Aan de
ene kant stemt het droef, dat het tot
deze afbraak moest komen, aan de an
dere kant stemt het dankbaar dat Sneek
een instelling bezit, die zich over deze
afbraken kan ontfermen, zodat er
toch nog op het gebied van oude kunst
en kunstnijverheid te Sneek iets te ge
nieten overblijft. Wij hopen nu maar,
dat de Sneker burgerij beseft, hoezeer
een aantrekkelijk, modem ingericht Mu
seum thans allerwege als een onmisbaar
bezit voor elk centrum van vreemdelin
genverkeer wordt beschouwd. Het zijn
daarom niet louter culturele motieven,
die zovele gemeentebesturen de laatste
jaren hebben bewogen grote sommen in
hun Musea te investeren.
Moge het Sneker Gemeentebestuur het
nog niet zo grootscheeps doen als Eind
hoven 12.000 gulden voor één Picas
so de goede wil is er stellig. En zo
waren wij zeer erkentelijk voor de over
dracht van een fraaie Lodewijk-XV be
timmering, door de Gemeente Sneek in
1939 aangekocht en uitgebroken uit het
pand Hoogend no. 20, om haar in eerste
instantie te redden en voor Sneek te be
houden.
Het lag aanvankelijk in de bedoeling,
de betimmering in een der vertrekken
van het Sneker Stadhuis op te stellen,
waar zij wat stijl betreft zeer op haar
plaats zou zijn geweest. De afmetingen
bleken echter een dergelijke overplaat
sing te beletten, en omdat het gedurende
lange tijd opslaan van betimmeringen de
houtwormen tergt, scheen het B. en W.
de beste oplossing toe, in te gaan op
het voorstel van het Museumbestuur, de
betimmering in de Sneker Oudheidka
mer op te richten.
Dit is thans geschied, en Sneek kan
trot" zijn op het resultaat! De betim
mering bevond zich oorspronkelijk in
een achterkamer, die kleiner, maar iets
hoger was dan de voor-bovenzaal van
ons Museum. Het vereiste dus heel wat
overleg, een en ander in te passen. Daar
bij werd als voorbeeld genomen de op
stelling in de kunstnijverheidsafdeling
van het Rijksmuseum te Amsterdam.
Hier is er niet naar gestrepfd, complete
„stijlkamers” in te richten, maar de be
timmeringen of fragmenten daarvan zo
op te stellen, dat deze een bepaalde cul
tuur meer suggereren, dan copiëren.
Deze nieuwe opvatting heeft aestheti-
sche zowel als practische voordelen bo
ven de oudere, die men b.v. nog in de
z.g. Bisschopkamers van het Friesch
Museum kan zien toegepast.
Bij de huidige opstel
ling in de Oudheidka
mer moesten voorlopig
worden opgeofferd de
plafondbetimmering
met aansluitende koof-
lijsten, versierd met de
koppen der 4 Evange
listen, alsmede een
deur met belegstuk
ken. Geplaatst werden
de zwart-marmeten
schoorsteenmantel met
houten boëzëtó, als
mede het driedelige
kamerschut met kroon
lijst. Dit kamerschut
vertoont een dubbele
deur, aan weerskanten
door een smallere, en
kele deur geflankeerd.
Het nam oorspronke
lijk de volle breedte
van het vertrek in.
Hebben wij het goed,
zo gaf de ene zijdeur
toegang tot een neven-
vertrek, de andere tot
de kelder, terwijl de
middelste een glazen
kast aan het oog ver
borg.
De betimmering is in
haar soort buitenge
woon sierlijk. Zij werd
uitgevoerd in grenen
hout en op beheerste
wijze van enig lofwerk
voorzien. In de loop
der jaren de betim
mering is waarschijn
lijk in de zestiger ja-
1
