WEEK TE VOORSCHIJN!
Handenarbeid
Dwarrelende wind in soorten bij de
derde seriewedstrijd
Het Oranjecongres in Sneek
'“.«“ij VERBORGEN CHARME BINNEN EEN
ondergronds gebeurt. Spr. aanvaardt
het cadeau gaarne voor de ver. met de
gedachte dat het bedoeld is als hulde
aan heel het Friese land. Ook Twente
is spr .niet onbekend, nog slechts en
kele weken geleden reikte hij een prijs
uit in Goor en ook daar waren personen
uit vele delen van Nederland bij aan
wezig en bleek de saamhorigheid groot.
Onderlinge waardering naast eerbied
voor eikaars cultuur, onder een Konings
huis dat alles overspant, en ons die
waardering voor elkaar leert, zie daar
het beeld van Nederland. Onze burge
meester heeft u hedenmorgen reeds iets
verteld van onze Friese strijd, velen
strijden mee, r..veren, onder wie ook
spr. niet, maar ook spr. kan meevoe
len met die strijd. Misschien is er soms
enige overdrijving, maar onze bezoekers
hebben heden ervaren, hoe wij elkaar
kunnen waarderen en wanneer er een in
ons gewest is die ons voorgaat in het
Fries zijn dan is het wel onze Commis
saris der Koningin. Spr. gelooft dat hij
namens allen spreekt als hij de heer
Linthorst Homan dankt voor de woorden
die hij ten congresse sprak, en waarin
uitkwam dat wij niet alleen Friezen wil
len zijn, maar In de eerste plaats Neder
landers, warm voelende vaderlanders.
G E N I) A
Aspirin
de 16 m2 klasse is
S. Jeltema forstoarn
Burgerlijke Stand
Zakennieuws
Iedere vrouw kan
mooi zijn I
Winst voor de Middenstan
ders van Woudsend
Voor de valken en
de strijd al beslist.
Animositeit.
Ingez. Mededeling.
Advertentie
Rondvraag.
Rede kolonel Smeenk.
Advertentie l.M
Slotwoord.
Rede Commissaris der
Koningin.
ver
keer
WOUDSEND. Het personeel van de
zuivelfabriek Sijbrandaburen speelde al
hier een voetbalwedstrijd tegen de mid
denstand Woudsend. Onze dorpsgenoten
wonnen deze mooie wedstrijd met 10.
Dinsdag 22 t.e.m. Donderdag 24 Juni.
Amicitia Theater, Sneek. ’s Avonds
te 8 uur: „Mangala, dochter van
India.”
De heer G. Jansen, wiens groenten- en
fruitbedrijf sinds enige jaren op het
Kleinzand was gevestigd, heeft dit thans
verplaatst naar het pand Looxmastraat
58, bij de meeste Snekers beter bekend
als het Zwarte Plein. Dit is voor hem
een belangrijke verbetering daar zijn
vele artikelen hier veel beter tot hun
recht komen. Bieden de twee grote eta
lages reeds een grote verscheidenheid
aan groenten en fruit, in de winkel
vindt men een grote keuze in busgroen-
ten, flacons met vruchten, jams, augur
ken, salata enz. enz. Ook is hier nog een
afdeling voor limonades en andere ver
frissende dranken ingericht. Alles is
keurig geëtaleerd en het geheel maakt
een uitstekende indruk.
Zaterdagmorgen werd de nieuwe zaak
geopend. Velen kwamen een kijkje ne
men en ook werden tal van bloemstuk
ken aangeboden.
.■■■L! I tent Ml 1 HF T HAVER KIWIS
SNEEK, van 13 t.e.m. 19 Juni.
Geboorten: Mark z. v. Stoffel van der
Zee en Catharina Ferwerda; Wietske d.
v. Willem Hiemstra en Berendje Andela
van Oosthem; Marry d. v. Harm Slagter
en Jantje Slump; Geessina d. v. Herman
Huizingh en Anna Huitema.
Ondertrouwd: Jan Gorter, 29 jr. en
Jacoba Anna Aleida van der Hoek, 26
jr.; Frederik Jasper Cornells Dunlop,
26 jr. en Sijtske van der Heide, 23 jr.;
Johannes Postma, 25 jr. en Wiebigje
Hofstra, 22 jr.; Jacobus Bakker, 25 jr.
en Cornelia van der Werf, 26 jr.; Jacob
Jelle Wierda, 29 jr. en Feikje Jaasma,
25 jr.; Jan de Wit, 27 jr. en Petronella
Johanna Maria Lunter, 26 jr.; Jan Dijk
stra, 29 jr en Tietje Hoogland, 23 jr.;
Jacob Deijnum, 20 jr. en IJtje Órsel, 20
jr.; Simon Nicolaas van de Poel, 29 jr.
en Maria Regina Hofstede, 30 jr.
Getrouwd: Jacob Haagsma, 29 jr. en
Elske Tolsma, 19 jr.; Jan Osinga, 23 jr,
en Hiltje Tinga, 22 jr.; Theuwis Spoel
stra, 42 jr. en Geertje Hiemstra, 36 jr.;
Steven Tuinstra, 23 jr. en Jacoba Jel
sma, 23 jr.; Hendrik Eijzinga, 30 jr. en
Geertje Londema, 28 jr.; Hendrik Ban-
tema, 21 jr en Maaike Dijkstra, 21 jr.;
Willem Arent Herder, 34 jr. en Wilhel
mina Johanna van Asten, 24 jr.
Overleden: Jeltje van Wieren, 58 jr.,
echtgen. van Simen Ouendag van Bols-
ward; Wiebren de Jong, 2 dgn., z. v.
Bouwe de Jong en Hieke Sophia Luik
van Langweer; Jelle Kooistra, 77 jr.,
wedn. van Foekjen Tjeerdema; Bauke
Westerdijk, 45 jr., echtgen. van Maaike
Kuperus van IJlst; Geertje Postma, 40
jr., van Parrega.
Volgens de statistieken worden er over
de wereld millioenen goudsbesteed aan
speciale schoonheidsmiddelen. Iedere
vrouw wil nu eenmaal graag mooi zijn.
Maar beseft men wel genoeg, dat één
van de beste schoonheidsmethodes, die
men kan volgen, maar een zeer, zeer
leider heeft voorgeschreven dat het pa
pier maché masker zo gevormd moest
worden; het kind heeft zelf z’n fantasie
laten werken en het resultaat is ver
bluffend! Geef de jongen, en ook het
meisje, een tak en een mes èn de op
dracht een dier te snijden. Even later
staat daar een paard met vier poten en
een kop in gleuven gestoken, een gees
tig beest, zoals de poppetjes van een
bezemsteel al even geestig en origineel
zijn. Dat mais, kersenpitten en beuken-
nootjes tegenwoordig tot kettingen en
corsages verwerkt kunnen worden is
bekend. Het effect is niet altijd artistiek
verantwoord, maar het verzamelen van
het werkmateriaal is al een groot ge
noegen! En het past geheel in het stre
ven van Vrij vormen omdat het natuur
lijk en eerlijk werk is.
De ouders die deze tentoonstelling be
zochten zullen er genoegen aan beleefd
hebben. Uit al het werk, en we hebben
natuurlijk maar enkele dingen genoemd,
bleek niet alleen de handigheid, maar
ook dikwijls de geaardheid van het kind.
En dit resultaat, dat zo waardevol is,
krijgt men heus alleen maar als men
het kind geen modellen opdringt, maar
vrij en naar eigen inzicht laat werken.
Dat de leiding van de Vrije Jeugd Be
weging dit zo begrepen heeft en door
gevoerd, is een compliment waard.
(Vervolg van pag. 1)
Verleden jaar bedroeg deze 10 voor
verenigingen uit gemeenten met minder
en 20 voor die uit gemeenten met meer
dan 10.000 inwoners, verhoogd met een
vrijwillige toeslag van 50 Het bestuur
stelde thans voor deze toeslag om te
zetten in een vaste verhoging en de con
tributie dus vast te stellen op resp. 15
en 30.
Hiertegen rezen echter bezwaren, zo
dat tenslotte besloten werd de bestaan
de regeling te handhaven en een enquête
onder de aangesloten verenigingen te
houden. In de volgende vergadering kan
dan een definitief besluit worden geno
men. Deze vergadering zal worden ge
houden in Amersfoort, t.g.v. het 50-jarig
bestaan der Oranjevereniging aldaar.
Toespraak van de Commis
saris der Koningin.
Inmiddels waren ook de Commissaris
der Koningin Mr H. P. Linthorst Homan
en burgemeester Rasterhoff binnenge
komen. Eerstgenoemde hield een toe
spraak waarin hij, na er eerst zijn vol
doening over te hebben uitgesproken dat
dit congres in Friesland werd gehouden,
de grote staatsrechtelijke betekenis van
het Huis van Oranje in ons nationale
bestel uiteenzette.
De historische banden tussen het
Oranjehuis en het Nederlandse volk in
al z(jn geledingen zijn, met name tijdens
de bezetting, zeer versterkt en het is
een groot voorrecht voor allen die in het
bestuur van een Oranjevereniging zit
ting hebben, dat ze deze belangstelling
niet alleen hebben levendig gehouden,
maar ook uitgebreid.
Spr. hoopte dan ook, dat het allen ge
geven moge zijn onze nationale feestda
gen, in ’t bijzonder de verjaardag van
de Koningin, op alleszins verantwoorde
wijze te doen vieren en dat het contact
in deze Federatie daartoe vruchtbaar 1
zal werken.
De band met Oranje is één van
de belangrijkste elementen van ons na
tionaal saamhorigheidsgevoel en daar
om wenste spr. tot besluit, dat het de
Federatie en de bij haar aangesloten ver
enigingen gegeven moge zijn deze be- 1
tekenis voor alle schakeringen van ons I
volk levendig te houden en te verdiepen. 1
Friesland en Oranje i
Het slotwoord was aan kolonel
Sm e e n k, die de Commissaris der Ko
ningin dank bracht niet alleen voor zijn
aanwezigheid maar ook voor hetgeen
hij ten congresse en hier heeft willen
zeggen, in hem zien wij een vertegen
woordiger van het Gezag par la grace
de Dieu en niet het gezag door macht.
Spr. had reeds eerder kennis gemaakt
met de burgemeester en hij zal dank
baar zijn als hij deze mag zien als een
vriend in dit Nederland dat overkoepeld
wordt door ons Oranjehuis. De Ver.
Oranje heeft een moeilijke taak gehad
met het voorbereiden van dit congres,
dat spr. geheel aan haar heeft overge
laten, dat kan als men vertrouwen heeft
in de personen die het moeten opzetten
en dat vertrouwen bleek volkomen ge
rechtvaardigd. Nadat spr. ook de heer
v. d. Berg nog eens heeft bedankt voor
zijn rede ten congresse uitgesproken,
huldigt hij ten slotte de heer A. Jansen,
de voorzitter der regelingscommissie,
het is dank zij hem en de gehele com
missie gelukt dit congres te organise
ren op een wijze die tot dankbaarheid
en tevredenheid stemt.
De aanwezigen bleven daarna nog ge
ruime tijd gezellig bijeen. Het duo Dal
man zorgde voor opgewekte muziek. Tij
dens het diner hadden de beide Sneker
muziekcorpsen en het tamboer- en pij-
percorps van Advendo zich voor het ho
tel laten horen.
Bij de rondvraag werd nog gesproken
over uitwisseling van programma’s, de
viering van Koninginnedag en de her
denking van de bevrijding, en de verma
kelijkheidsbelasting voor Oranjefeesten
(een gemeentelijke aangelegenheid vol
gens de voorzitter) alsmede de vraag
gesteld of reeds contact is opgenomen
met de Chr. Bond van Oranjeverenigin
gen. Hierop antwoordde de heer Smeenk
bevestigend. De Chr. Bond wil reeds bij
belangrijke gebeurtenissen samenwer
ken, maar getracht zal worden dit con
tact nog verder uit te breiden.
De heer Brinkman, ere-voorzitter van
„Oranje” alhier, feliciteerde tenslotte
alle aanwezigen en de Federatie met het
feit, dat de Oranjeverenigingen nu natio
naal georganiseerd zijn wat, naar hij
hoopte, een levendige opbloei van deze
verenigingen tot gevolg moge hebben.
De vergadering werd daarna met een
kort, opwekkend woord door de voor
zitter gesloten. De bezoekers haastten
zich toen naar Rest. Piso en konden
later ook nog genieten van het optreden
van de Snitser Skotsploech op het Sta
tionsplein, het diner in Hotel Gebr. Bon-
nema en het gezellig samenzijn bij Piso
waarmee deze eerste en zo goed ge
slaagde dag besloten werd.
HET DINER
De bikende foaroanman üt ’e Fryske
biweging yn Snits en omkriten, de héa'r
Symon Jeltema to Ysbrechtum is Sneon
forstoarn. Hy is 62 jier wurden. Jeltema
wie bistjürslid fan de Krite Snits fan it
Selskip foar Fryske Tael- en Skriften-
kennisse en fan it Snitser Frysk Forban.
Ek wie hy tsjerkfad fan ’e Herf. Tsjerke
yn syn wenplak.
Aan het diner dat Vrijdagavond in ho
tel Bonnema werd gegeven, fungeerde,
nadat bij afwezigheid van de voorzitter
van Oranje de heer P. Feddema, de vice-
voorzitter, de heer S. de Wolf, zijn
vreugde er over had uitgesproken dat
de Commissaris der Koningin in deze
provincie en de burgemeester van Sneek
als gasten aanwezig waren, kolonel
Smeenk als tafelpresident die de
eerste dronk wijdde aan H. M. de Ko
ningin. waarmede de aanwezigen met
een hartelijk „Lang zal zij leven” in
stemden. Op dezelfde wijze werd ook de
jubilerende ver. Oranje geëerd.
Kolonel Smeenk zeide dat ter
wijl de dames deze middag zeer geno
ten hebben van hun uitstapje (zij be
zochten het stadhuis te Bolsward en het
Poptaslot te Marssum, red.) de heren
zich hedenmiddag ten congresse gewijd
hebben aan het huishoudelijk reglement
Mr Linthorst Homan zou nog
gaarne enkele dingen welke hier gezegd
zijn onderstrepen. Als Drent objectief
tegenover de verlangens der Friezen
staande, meent spr. te mogen zeggen
dat het een groot voorrecht is dat een
deel van ons Nederlandse volk, naast
een zeer sterk nationaal besef, daar
mede parallel lopend, het verlangen
koestert, ja vastbesloten is geen eigen
Friese waarden prijs te geven aan mo
derne nivelleringstendenzen. Spr. is in
hart en nieren overtuigd dat dat goed is.
Toe. de heer Aartsen hier als Limburger
sprak, dacht, spr. aan ’t feit dat aan het
eind der smartelijke bezetting hier meer
dan 10.000 Limburgers naar Friesland
werden getransporteerd, overwegend
katholiek kwamen ze hier onder een
overwegend protestantse bevolking van
afwijkend karakter en temperament. Die
duizenden zijn opgenomen in honderden
Friese gezinnen en men constateerde
toch eenheid en parallel lopende ideeën,
waaruit permanente vriendschapsbanden
z(jn ontstaan, dat strekt wederzijds tot
grote sier. Het gehele provinciale be
stuur van Limburg kwam later onder
leiding van gouverneur Hoeben naar
Leeuwarden om er als dank magnifieke
gebrandschilderde ramen aan te bieden
als blijvend aandenken. Hier in Fries
land hebben we ook vele goede Zeeuwen,
omgekeerd werken Friese meisjes in
Twentse textielfabrieken, Friese jongens
aan de Hoogovens, Friesland leverde
vier ministers, onder de burgemeesters
in deze provincie stammen er ”ele uit
andere gewesten. Er is een wisselwer
king welke leidt tot wederzijdse be
vruchting. Volkomen één zijn we in na
tionaal besef, maar elk naar eigen aard.
Spr. herinnert er aan dat het eerste ba
taljon oorlogsvrijwilligers dat naar In
donesië trok om het van de gehate Jap
pen te bevrijden het bataljon Friesland
was. Toen dat nationale gedenkteken
het Delftse Prinsenhof moest worden
gerestaureerd kwam verhoudingsgewijs
de grootste bijdrage uit Friesland, bij de
glasactie destijds ten bate van de Be
tuwe gevoerd waren het de Friese gar-
deniers, zelf zwaar getroffen, die grote
hoeveelheden glas zonden. Herinnerend
aan de woorden hier door de mzit-ter
gesproken, zegt spr. dat vele ten con
gresse aanwezigen' zullen hebben aan
gevoeld dat dit samenkomen uitging bo
ven het technische en administratieve
werk dat werd verricht, zij hebben, als
goede Nederlanders bijeen, ontdekt dat
er dingen zijn die uitgaan boven de
scheidslijnen, welke zo talrijk in ons
volk zijn, ja waarbij deze in het niet
zinken. Wij prijzen ons gelukkig dat wij
in dit mooie deel van ons land mogen
leven en werken en spreker wenst bur
gemeester Rasterhoff geluk met de
fut welke in deze Friese stad
heerst. Even herinnerend aan het cor
recte uiterlijk van de muziekcorpsen
welke hier hedenavond optraden, zegt
spr.: „wat is het een voorrecht in dit
stevige gezonde volk te mogen leve
Spr. wenst tenslotte dat het de Federa
tie, haar aangesloten Oranjeverenigin
gen en ook de nog niet aangeslotene,
maar die stellig toch zullen aansluiten,
tot in lengte van jaren goed zal gaan.
Na gezamenlijk? zang van het Wilhel
mus, sprak de heer A. Jansen, voor
zitter van de commissie uit de Oranje-
ver. alhier welke het congres voorbe
reidde nog woorden van dank tot de afd.
Hengelo voor de adviezen ten deze de
commissie gegeven, de gemeente Sneek
voor het subsidie van 1000, dat zij de
vereniging Oranje dit jaar verleende,
burgemeester Rasterhoff voor de op zo
velerlei wijze verleende medewerking, de
Commissaris der Koningin voor wiens
aanwezigheid wij zeer dankbaar zijn; de
dames in Fries costuum, die zich deze
dag zo hebben geweerd, de heren ge
broeders Bonnema, die hoewel nog
slechts enkele weken in dit bedrijf, dit
diner hebben verzorgd op een wijze wel
ke de toets der kritiek volkomen kan
doorstaan. Ten slotte dankt snreker nog
de secretaris der regelingscommissie, de
heer Potma die fenomenaal werk heeft
geleverd.
De boottocht welke de gasten Zater?
dagmorgen door de Ver. Oranje werd
aangeboden, vormde een prachtig sluit
stuk van het congres. De „Undernim-
ming” voerde hen onder de vrolijke to
nen die Johan Bok aan zijn accordeon
ontlokte, naar het Oerwoud, en op de
terugreis kregen ze ook nog een indruk
van de Sneker zeilvloot, die hen op weg
naar het meer passeerde.
Donderdag 24 Juni. Ver. tot het Bouwen
van Woningen te Sneek. Jaarl. al
gemene vergadering, ’s avonds 8 uur
in Restaurant Piso.
WYMBRITSERADEEL, van 13 tot en
met 19 Juni.
Geboren: Theodorus Gerardus Lam-
bertus z. v. Willem Conradi en Regina
Elisabeth Kramer te Blauwhuis; Feike
z. v. Pier Hoogma en Jeltje Pranger te
Tirns; Sjirk z. v. Pier de Boer en Anna
Catharina Frederika Cnossen te Hom-
merts; Rompt z. v. Wieger Boonstra en
Lammertine Wietske Kootstra te Fols-
gare; Rudolf Sjoerd Maria z. v. Domini-
cus Tolsma en Sijbrigje Zijlstra te
Westhem; Antje d. v. Jan Jansen en
Sijbetje van der Meulen te Uitwellin-
gerga.
Gehuwd: Geen.
Overleden: Geen.
gering bedrag kost? Men neme nu eens
de proef (niet uitstellen, maar doen!)
met Castella Schoonheidszeep. Castella
is niet alleen een zeep van uitzonder
lijke klasse, maar in de ware zin des
woords ook een schoonheidsmiddel, dat
binnen een week al Uw verborgen
charme te voorschijn roept. Bij de be
reiding van Castella Schoonheidszeep
worden zeer fijne oliën toegepast, die
het gehele huidweefsel verjongen, de
huid veerkracht geven en Uw hele
uiterlijk doen stralen van frisheid en
gezondheid. Een zacht parfum omhult
U bovendien met de geuren van lente en
jeugd. TWEE stukken Castella Schoon-
heidszeep kosten U slechts 50 cent.
U behoeft dus geen dag te wachten!
Ontdek ook, dat IEDERE vrouw mooi
kan zijn!
De animositeit tussen de stadhouders
van het Haagse en het Leeuwarder Hof
is zeker nooit'scherper voor de dag ge
komen dan tijdens H. C. II en Willem
III. En ditmaal lag de oorzaak niet zo
als in de dagen van Fr. Hendrik bij de
Oranjes, maar bij de Friese stadhouder.
Spr. zette dit nader uiteen en behan
delde daarna nog het leven en de re
gering van Hendrik Casimirs zoon en
opvolger Johan Willem Friso in 1711
bij de Moerdijk verdronken en van
zijn weduwe Maria Louise, de zo popu
laire Marijke Meu. die in Leeuwarden
nog niet vergeten is. Haar zoon Willem
Karei Hendrik Friso, de latere Willem
IV, werd in 1747algemeen erfstadhou
der over alle zeven gewesten en in ze
kere zin is hij de stichter van de mo
narchie in Nederland geweest.
Dat spr.. evenals bq dv eerste van het
Friese Stadh. Huis, zo lang stilstond bij
Marijke Men was, omdat de deugden
van deze sobere en toch ook zo nobele
vrouw van Duitse afkomst, haar stre
ven om zich een te voelen met het volk,
en zich in te leven in wat er in brede
kringen van het volk omgaat, ook weer
zo te bemerken valt bij onze laatste drie
koninginnen Emma, Wilhelmina en Ju
liana. Teleurstellingen, persoonlijke ver
liezen en oorlogsrampen bleven ook hen
niet gespaard. Maar het belette hen nim
mer om in de plichtsvervulling van een
nauwgezet geweten zich steeds weer a i
het volk te geven en mede te leven met
wat het volk trof. Dat is de solide
grondslag van de Oranjeliefde die na
een inzinking in de vorige eeuw, in de
laatste halve eeuw en niet het minst in
de laatste decennia, weer zo opgebloeid
is. Zodat alle kringen der maatschappij,
zowel Socialist al. Calvinist, Katholiek
en Protestant, zich evenzeer verheugen
r-iogen in de eenheid en het de volks
kracht samenbundelende vermogen van
ons aloude Oranje Huis.
Op 52-jarige leeftijd stierf hij een
ontijdige dood tengevolge van een on
geluk met zijn pistool. Van zijn weduwe
is vooral bekend dat ze de lust tot bou
wen van haar moeder bezat waaraan de
Prinsentuin in Leeuwarden en het
Oranjewoud in Heerenveen nog steeds
de herinnering bewaren. Minder bekend,
maar minstens zo vermeldenswaard is
echter, dat zij als regentes voor de min
derjarige Hendrik Casimir II in het
rampjaar 1672 zich een waardig dochter
van de Oranjes toonde. Het volk echter
had geen vertrouwen in de Oligarchische
regering welke zij voorstond en het ge
volg was, dat de 15-jarige Hendrik Ca
simir II in de hoge waardigheid werd
gesteld. Dit werkte als een electrische
schok. De klachten verstomden en er
was zulk een verandering ten goede ge
komen, dat de bisschop van Munster
zijn veroveringsplannen voor Friesland
moest opgeven.
Doch Frieslands redder kwam. De He
Februari 1584 had hij van prins Willem
commissie gekregen als Luitenant-gou-
verneur van Friesland en Kolonel van
het krijgsvolk aldaar, en nu snelde hij
naar het Noorden, waar hij, de jonge
Graaf Willem Ludwig zu Nassau Dillen
burg, de 10e Maart 1584 te Harlingen
voet aan wal zette. Hij was nog maar
24 jaar, maar had zijn sporen reeds ver
diend in de vrijheidsstrijd.
In hetzelfde jaar nog, na de dood van
zijn oom, benoemden de Staten van
Friesland hem tot stadhouder, welk
ambt hij tot zijn dood in 1620 heeft be
kleed.
Spr. schetste vervolgens de spannin
gen tussen centralisatie en decentrali
satie, waarmee Willems opvolg Wil
lem Lodewijk, reeds in de eerste jaren
van zijn stadhouderschap kennis maa'
te en diens korte huwelijksgeluk met
prinses Anna, volle zuster van prins
Maurits.
Hij is ook de stichter van twee uni-
versiteiten: Franeker en Groningen. In
Sept. 1906 werd in Leeuwardc- een
standbeeld voor Us Heit, zoals hij ge
noemd werd, opgericht.
Bij zijn opvolgers valt het op, dat ze
lang niet die invloed en naam gehad
hebben, en voor velen of in ’t geheel niet
of slechts bij name bekend zijn. Zij ble
ven verre ten achter bij hun Hollandse
collega’s. Naarmate de macht van de
grote neef in Den Haag onder Fred.
Hendrik toenam, werd de familieband
ook slapper en de naijver groter.
Vooral ook omdat Fred. Hendrik al zijn
best deed ook stadhouder in de noorde
lijke provincies te worden. Omstreeks
1640 had het Oranjehuis dan ook ge
gronde vooruitzichten op alle gewesten.
Alleen Friesland gaf gehoor aan het
verzoek door de stervende Hendrik Casi
mir 10 Juli 1640 gedaan en stelde met
haastige spoed reeds de 23e Juli d.a.v.
Willem Frederik tot Stadhouder en Ka-
pitein-Generaal aan.
Diens huwelijk met Albertina Agnes,
jongste dochter van Fred. Hendrik en
Amalia van Solms is wel de voornaam
ste daad van zijn leven geweest. Hier
door werden de belde linies van het vor
stenhuis weer verenigd en zo kon de
Friese tak zich enten op de Hollandse
en hem later opvolgen.
Vele leden van jeugdbewegingen, aan
gesloten bij de S.J.A., hebben deze win
ter een handenarbeidcursus gevolgd die
door de Sneker Jeugd Actie georgani
seerd was. Wat het kader hier leerde
heeft men doorgegeven aan de jongere
leden van de vereniging. Het werk van
deze, soms jonge kinderen, toonde een
van de deelnemende verenigingen, de
Vrije Jeugd Beweging, in een kleine
tentoonstelling aan ouders en belang
stellenden. Op lange tafels, alleraardigst
neergezet en opgefleurd door bloemen,
stonden daar de knutselwerkjes die va
rieerden van moeilijk pitrietwerk tot
eenvoudig scheurwerk van de aller
kleinsten. Zonder nu dat pitrietwerk te
kort te doen er waren zeer mooi af
gewerkte mandjes en „omklede” bekers
voor bloemen hadden we toch de
meeste aandacht voor dat scheuren en
alles wat daarmee samenhangt. Want
hiermee komen we toch wel op het ter
rein Vrij Vormen, wat de moderne han
denarbeid tegenwoordig beoogt. Geef
het kind raffia in handen en wat ijzer
draad of touw voor een stevig geraam
te, demonstreer de techniek even en laat
het kind dan zelf vormen. Zo ontstaan
de originele poppetjes en dieren, de gi
raffe, de heks en... de amor met pijl en
boog die groter is dan het liefdegodje
zelf. Fantastische bedenksels soms,
maar het komt uit het kind zelf. Een
een woord van dank tot Limburg en
Twente voor hun goede woorden en ge
schenken. Dat ze zo goed met de Frie
zen overweg kunnen behoefde spr. niet
te leren van dit congres, 40 jaar voet-
balpolitiek had hem daarvan reeds lang
overtuigd, trouwens die leerde hem dat
overal in ons vaderland goed kan sa
mengewerkt worden. Het verwondert
spr. overigens niet dat Limburg Ut de
Friezen kwam met een tastbaar bewijs
De Pampusklasse was met zeven deel
nemers weer compleet, maar Halbert-
sma kwam te laat aan de start.
Piet Amsterdam liep er met de Boe-
canier dadelijk mooi uit, maar Bakker
en Piet de Jong zetten de achtervolging
in, waarbij het de Jong gelukte de kop
over te nemen. Bakker ging als tweede
de volgende route in, maar Hennie de
Jong liep snel op hem in. Amsterdam
was toen vierde.
Ook in deze tweede route hield de
Jong de leiding met zijn broer geruime
tijd op de tweede plaats. Toen de wind
echter krachtiger werd moest deze het
met z’n hol tuig (wat meerderen
parten speelde) opnieuw tegen Bakker
afleggen. Later werd hij ook nog door
Amsterdam gepasseerd, zodat de eind
stand werd: 1. P. de Jong; 2. Bakker; 3.
Amsterdam; 4. Hennie de Jong; 5. Jis-
sink; 6. - an Foeken; 7. Halbertsma.
Door deze tweede overwinning heeft
Piet de Jong de beste kans op de eind
zege. Hij heeft 32 punten, Amsterdam
28, een voorsprong dus van vier punten,
wat niet verandert als beiden nu reeds
hun slechtste wedstrijd zouden aftrek
ken. Maar in de laatste race moet hij
Amsterdam achter zich houden of, in
dien deze wint, tweede worden.
De 16 m2 klasse telde maar twee deel
nemers, Couperus en de Vries, van wie
eerstgenoemde wederom won..Hij.,kwam
daardoor op 25 punten, de Vries op 17.
Couperus is dus al winnaar.
In de Valken, die ook alle vijf weer
present waren, is hetzelfde ’t geval met
v. d. Veen, die voor de derde achtereen
volgende keer won. Zijn concurrenten,
van wie de Boer ditmaal doorlopend de
tweede plaats bezette en Miedema, mr
Cornells en ZandstraBron steeds der
de, vierde en vijfde bleven, kunnen hem
nu niet meer bereiken.
In de Regenboogklasse verscheen de
Jong niet en Zwart veel te laat aan de
start. Wel liep hij z’n achterstand een
eind in, maar hij slaagde er toch niet in
van de hekkensluiterplaats af te komen.
Dr v. d. Zijpp en Alberda hadden de
gunstigste st,art. Hendriks zat achter
Vrijdag 25 Juni. Openluchttheater Here-
ma-State te Joure. Concert van het
dansmuziekorkest van het Regiment
Infanterie „Johan Willem Friso”.
Aanvang 8 uur.
hen, maar bleef daar wijselijk niet. Hij
ging dadelijk ”ee en maakte een lange
slag naar het Kolmeergat, wat zeer
voordelig bleek. Hij kon, na opnieuw
overstag te zijn gegaan, de boei in Gos-
sepalen aanleggen, zijn concurrenten
niet, zodat hij daar een mooie voorsprong
veroverde en de basis legde voor zijn
onbedreigde zege. Alberda en dr v. d.
Zijpp volgden steeds als tweede en der
de, maar met z’n drieën waren ze er zó
ver uit, dat er als ’t ware twee klassen
voeren.
In de tweede groep werd echter vin
nig gestreden, wat tot gevolg had, dat
Bakker eerst Vrolijk en daarna ook nog
v. d. Zee voorbij ging. Na een mooie
eindstrijd passeerden deze drie vlak na
elkaar de winlijn. Priester was steeds op
een na laatste vóór Zwart.
Hoewel Alberda zich nu dus met de
tweede plaats tevreden moest stellen, is
zijn positie toch zeer sterk gebleven. Hij
is nl. met zijn 43 punten zeven punten
voor op Hendriks. Laten ze nu reeds
hun slechtste wedstrijd buiten beschou
wing, dan is de stand 3128. Practised
is de zaak hier dus ook al bekeken.
A.s. Zaterdag valt de beslissing.
Het ging er Zaterdagmiddag bij de derde seriewedstrijd van de Kon. Zell-
ver. Sneek vreemd om toe wat de wind betreft. Tijdens de start van de Pam-
pusklasse en de 16 kwadraters was het vrijwel stil, maar tien minuten later,
toen de Valken aan de beurt waren, woei er een mooi briesje (dat steeds
sterker werd) en was de wind zo ver gedraaid, dat zij en daarna ook de Re
genbogen in tegenovergestelde richting moesten starten. De ene helft voer de
andere dus tegemoet. Dat leverde soms wel enige moeilijkheden op, temeer
omdat de wind wonderlijk heen en weer dwarrelde en ook niet egaal doorkwam,
maar toch was het een mooie wedstrijd. Ook voor de toeschouwers, omdat de
schepen een kleine route in het meer zeilden, waardoor men ze vanaf het Kol-
meerrland voortdurend kon volgen. Bovendien was het prachtig zomerweer.
Maandag 21 Juni. Amicitia Theater,
Sneek. ’s Avonds te 8 uur: „Een
avontuur in de Zuidzee”.
der federatie en het vormen van een
definitief bestuur. Daarmede was aan
het formalisme voldaan. Laat ons echter
goed begrijpen dat de wereld van nu
verbonden is aan die van toen en straks,
het leven gaat voort in étappes; te
weinig onderscheiden wfl dat de mens
heid één lange keten vormt, opgetrok
ken naar steeds hoger plateaux. Om een
voorbeeld te noemen, in het Oranjehuis
zien wij 350 jaar lang een keten van
mensen, die leiding gaven aan ons volk
en het hebben duidelijk gemaakt dat het
leven bepaald wordt door een opdracht.
Zo tussen 1830 en 1940 heeft ons volk
stilgestaan op een plateau, het vergat
zijn opdracht tot hoger plateaux te stij
gen. Toen kwam de ontzaglijke klap van
1940—45, en niemand zou toen het won
der vermoed hebben dat tien jaar daar
na ons volk van 10 millioen een nieuw
plateau bereikt zou hebben en een wel
stand welke men zich in ’44 niet had
kunnen dromen. Waaraan dat te danken
is behoeft spreker eigenlijk niet te zeg
gen. Men zie maar eens over de gren
zen, hoe de toestanden daar zijn, men
denke er ook eens aan, dat in alle stad
houderloze tijdperken ons volk weer om
Oranjes riep. Dat wonder heeft zich
onder Oranje voltrokken, daf geen
groepsbelang kent, doch slechts het al
gemeen belang, vrijheid en gerechtigheid
gebonden aan de normen van Boven op
gelegd. Dat moeten wij overal uitdra
gen, opdat ons volk niet worde gegre
pen door de góden van deze tijd. Met alle
respect voor de idee der samenbunde
ling der volken, welke inderdaad nodig
is, zou spr. willen constateren, dat al
leen een gezond Nederland Jn staat zal
zijn lid van een gezonde, grotere eenheid
te zijn. Vergeet niet de eigen nationale
cultuur zoals we die hier in cTe dans
groep zagen want heerlijk is het zich
zelf te zijn en zich toch onderdeel van
een groter geheel te weten. Nimmer zul
len de nivellerende krachten vat op ons
volk krijgen, zolang een Oranje regeert.
Limburg sprak en gaf
De heer Aartsen uit Hoenrbroek
bracht een groet van het nijvere mijn-
werkersland aan het nijvere Friesland.
Hy is dankbaar voor de prachtige ont
vangst de congressisten door de jubile
rende Oranjever. hier bereid, en de aan
wezige Limburgers hebben zowel de
woorden door de burgemeester ten stad-
huize gesproken als die door de gouver
neur ten congresse zeer gewaardeerd.
Spr. dankt ook voor de ontroerende
woorden van voorzitter Smeenk, waarin
doorklonk het: „voor God, Koningin en
Vaderland". Allen strijden wij voor
geestelijke waarden, Noord en Zuid ver
enigen zich daarin, dat bleek duidelijk in
dit congres. Spr. biedt de jubilerende
Oranjevereniging een mijnwerkerslamp
aan als symbool van de waardering van
Limburg voor Friesland, we zouden,
zegt spr., het hele land dergelijke lam
pen willen aanbieden, omdat wij waar
dering hebben voor al wat werkt en
leeft.
Het behoeft nauwelijks gezegd dat na
deze goede woorden het strijkje het
Limburgs volkslied inzette, uit volle
borst door de aanwezigen meegezongen.
En Twente sprak en gaf ook.
Mr van Rhijn sprak als voorzitter
van de Oranjever. te Hengelo en com
plimenteerde dit gewest en zijn tweede
stad met hun schoonheid en kracht. Het
is de kracht van ons gehele land, dat
het onder alle moeilijkheden door weer
zoveel deed bereiken, onder ons Oranje
huis, waarvoor spr. hier ook zoveel
liefde aantrof. Spr. is vol bewondering
voor de wijze waarop het congres in dit
hart van Friesland is ontvangen en de
Twentenaren willen niet achterblijven
ee« klein symbool van hun dankbaarheid
aan te bieden aan de ontvangende en ju
bilerende Oranjever. Moge zij als een
beau geste onzerzijds het bekende
Twentse vaantje met het witte paard
ook een symbool van kracht wil
len aanvaarden. Nadat de heer J. Kley-
n e n b e r g van de Oranjever. te Oos-
terbeek nog een kort woord had ge
sproken sprak
de vice-voorzitter der
eniging Oranje, de
S. de Wolf
was het onderwerp van de inleiding,
welke de heer B. van den Berg, leraar
Geschiedenis aan het Chr. Lyceum al
hier, na de woorden van de Commissa-
rlSDeiei0e Juli 1584 was Oranje’s laatste
levensdag. Tegen twee uur viel het
moordend schot. Dat feit is gekend
Maar minder bekend is wellicht, dat
Oranje de laatste uren van zijn leven
zich heeft bezig gehouden met Fries
land. Zijn gast toch die 10e Juli was
Rombout Uylenburgh, burgemeester van
Leeuwarden, die gekomen was om met
de prins de staatkundige en godsdien
stige belangen van Friesland te be
praten. x
Het was echter niet de eerste maal
dat Willem van Oranjes aandacht voor
Friesland gevraagd werd. En geen won
der. Van het jaar 1578 schrijft Groen
van Prinsterer: ,,’t Is moeilijk zich de
wanorde voor te stellen die tijdens het
midden van dit jaar in de Nederlanden
heerste. Men vond er slechts geschillen,
afgunst, boosheid en haat. Iedereen had
wat te reclameren en niemand gehoor
zaamde. Het volk kende geen teugel,
’t Was een ware baaierd. Vele vrienden
der Hervorming eisten niets minder dan
de uitroeiing van het Roomse geloof. De
nationale omwenteling was volksopstand
en godsdienstkrijg geworden”. En deze
schets is twee jaren later voor Fries
land nog treffend juist.
De jaren na 1580 waren voor Fries
land weergaloos bang. Het was zo goed
als weerloos. De dorpelingen werden tel
kens door stropende benden overvallen,
beroofd of meegesleurd en slechts tegen
hoog rantsoen weer uitgeleverd. Vooral
’s winters en nadat Steenwijk in hun
handen gevallen was, stroopten de Span
jaarden bijna heel de Zevenwolden en
een deel van Westergo af. Ze sloegen
zelfs het beleg voor 't Klooster Olde-
galilieeën vlak bij Leeuwarden, ver
brandden Oppenhuizen, plunderden Uit-
wellingerga en voeren over naar Irnsum
dat ze uithaalden als een vogelnest.
Lekkum ging in vlammen op tot grote
angst van de Leeuwarders.
De redder kwam.