Nicolaas van Myra en de
Wie raadt er mee?
l
Speelgoed als school van
het leven
overlevering
Het lied op de deur
HAMEA
Nog enkele Tips
Tips voor St. Nicolaas
£en Geschenk
voor de handen
DERDE BLAD
„SNEEKER NIEUWSBLAD”
duur speelgoed is niet
Is Uw rook*budget ook met 6% gestegen?
Het is U graag gegund, maar nodig is ’t niet...
als U tenminste Croydon rookt. Dan heeft
U voor 70 cent per pakje een kwaliteit
waar iedereen op af vliegt!
MANCHET KNOPEN
POTLODEN
AANSTEKERS
ZAK KAMMEN
ASQA BAKKEN
SIGARENDOOS
Sigaretten kist
2AWr ttvgOMt
Het geld voor
weggegooid I
VRIJDAG 26 NOVEMBER 1954
bio-
Beurzen werden broden
vat,
Ingez. Mededeling.
Advertentie
G. du Vieux Rhin.
Verering en legende.
SINT NICOLAAS NADERT.
ge-
De school voor het leven.
In de beeldende kunst.
SNEEK
Advertentie L.M
Advertentie LM.
zijn inkopen
De betekenis van speelgoed.
Drs Mierlo.
door
en
Sint had het al heel gauw opgelost.
„Het is heel aardig” zei hij, „om dat
liedje nog eens zo op die manier op te
dat een dergelijke gang van zaken, even
eens is te bespeuren bij de overige sym
bolen. De drie gouden ballen nl. worden
algemeen aangezien als symbool voor de
BOLSWARD
LEMMER
Het rijden te paard over daken kan
beschouwd worden als een kerstening
van de sage over de germaanse god
Wodan, die zich op zijn schimmel Sleip-
nir door de lucht bewoog. Ook in de di
verse gewoonten om een schoentje met
hooi te zetten en hiervoor een (al of
niet smakelijke surprise terug te ont
vangen) bemerkt men het ritueel van de
góden gunstig stemmen, het aanvaarden
van het offer en de uiteindelijk verkre
gen gunst.
huwelijksgift, welke de bisschop aan drie
dochters van een edelman deed toeko
men. Deze edelman nl. was zó arm, dat
hij persoonlijk het voor een huwelijk be
nodigde geld niet kon opbrengen en dit
beduidde in die dagen nog steeds een
schande voor het uit te huwen meisje.
Gelukkig bracht Nicolaas van Myra ook
hier uitkomst door een beurs met goud
stukken door het raam naar binnen te
werpen.
De kunstenaar die voor het eerst de
bisschop met voornoemde drie beurzen
heeft afgebeeld, is er echter waarschijn
lijk niet geheel in geslaagd om tot eea
ideale stofuitdrukking te komen, d.w.z.
de drie bollen werden prompt voor bro
den aangezien en van dat ogenbik af
werd St. Nicolaas vrijwel automatsich
schutspatroon der bakkers
Dit alles werkt er aan mee om van
Sint-Nicolaas de populaire kindervriend
bij uitstek te maken. Immers: een bis
schop komt per schip uit een vreemd
land (vergelijk: patronage over zeelie
den en herinnering aan het overbrengen
van zijn relieken van Myra naar Bari),
hij is een vriend van de jeugd van béi-
derlei kunne, (vgl.: de knapen in het
de dochters van de berooide edel-
Nu is het eigenaardig te constateren, man), hij gooit voor hen geschenken en
lekkers te grabbel (vgl.: het door het
raam werpen van de goudstukken), hij
beloont de braven (de onschuldige zee
lui) en straft de kwaden (de duivel tot
knecht).
Kortom: ondanks alle verwarring en
verwisseling bij de symbol m en de ver
schillende legenden, zelfs bij alle twijfel
die bestaat omtrent de rol die Nicolaas
van Myra bij dit alles gespeeld zou heb
ben, geloven wij niet dat deze heilige
ooit ook maar iets aan zijn populariteit
zal i'nboeten, hetgeen maar goed is ook,
want wat voor excuus tot jaarlijkse ver
langlijstjes zouden we anders hebben?
Strooi eerst wat suiker op het hakbord,
men voorkomt daardoor het wegsprin
gen van amandelen bij het hakken.
Om gezicht en armen c.q. handen zwart
te maken, gebruike men houtskool of
een gebrande kurk. In de handel is
ook een middel verkrijgbaar (met ge
bruiksaanwijzing). Naderhand kan
men de zwarte laag gemakkelijk ver
wijderen, in dien men vooraf een zeer
dun laagje vet op gezicht, armen en
handen smeert.
Chocoladelettervlekken worden verwij
derd met zeepspiritus of een boraxop-
lossing. Het vet van de melk ver
dwijnt tenslotte door het gebruik van
tetra.
Wijn-, likeur-, vruchten- of llmonade-
vlekken worden eerst bestrooid met
zout, waardoor de vlek minder groot
wordt en vervolgens moet men plaat
selijk betten met lanw water. Was
bare stoffen kunnen gewassen worden
in een synthetisch wasmiddel. Vlek
ken in moeilijk wasbare stoffen be
handelt men met alcohol of eau de co
logne. Ongekleurde weefsels zo moge
lijk en indien nodig nableken.
Marsepein kan men uitstekend bewaren
in een dekschaal; chocoladeletters
moet men vooral koel en droog bewa
ren. Speculaas moet natuurlijk in een
trommel worden gedaan. Borstplaat
bewaren we het beste in een goed ge
sloten fles of trommel.
Sinds de uit Zuid-Italië afkomstige
zeelieden in 1087 zijn relieken uit Myra
naar Bari (It.) overbrachten, begon de
verering van St. Nicolaas. Door de han
delsvloot der Hanze werd het noorden
bereikt, waar Amsterdam St. Nicolaas
als beschermheilige verhief.
Het merkwaardige is, dat vrijwel on
middellijk in de hier verbreide Nicolaas-
legenden Spanje de plaats innam van
Italië. Hierin^ moeten we ook de verkla
ring zien van het optreden van een
zwarte (moorséV knecht. In dé figuur
van deze „Zwarte Piet” ziet men wel de
figuur van de (zwarte) duivel, door de
heilige tot dienstbare gemaakt. Op di
verse afbeeldingen staat de knecht toe
gerust met ketenen: „de in boeien
slagen boze.”
Hier geven we jullie een aardige puzzle.
Wie is er zo knap, dat hij die kan op
lossen
Lees maar wat je moet doen.
Hier is een aantal lettergrepen:
ad an cel de de der
der -ie kar len lo ne oe
ren sle spa te to vel
ver.
Hiervan moet je woorden maken. Ie
der woord bestaat uit twee lettergrepen
en iedere letergreep die hierboven is op-
gegeven, mag je maar één keer gebrui
ken, streep ze dus door als je het woord
gevonden hebt. Op de puntjes kun je de
letters invullen. Heb je alles goed inge
vuld, dan vormen de eerste letters van
de woorden van boven naar beneden ge
lezen de naam van de oude, grijze kin
dervriend.
De omschrijving van de woorden, die
op de puntjes moeten komen, vind je er
achter. Doe je best maar eens. We zijn
benieuwd of het je lukt
graafwerktuig
deel van een kerk
damp, stoom
elk
muziekinstrument met
snaren
wallekant
voorjaar
om een schip mee vast te
leggen
soort slang
speel je in de winter mee.
In vele steden en dorpen van ons land is Sint Nicolaas reeds gear
riveerd om zgn geschenken aan jong en oud te kunnen brengen.
De Zwarte Pieten zullen hem daarbij weer behulpzaam zijn,
In de kunst nu vinden we de bisschop
afgebeeld met diverse attributen als:
het anker, drie gouden ballen op een
boek of een kuipje met drie kinderen er
in. Het anker duidt op zijn patroonschap
van matrozen en schippers.
Nicolaas van Myra in de volks- en
vooral in de kindermond beter bekend
onder de naam Sinterklaas wiens ver
jaardag op 6 December we ieder jaar
met Oudhollandse hardnekkigheid op 5
December vieren, is een van de heiligen
die zowel niet- als welgelovlgen iets te
zeggen heeft. Een van die belangrijke
heiligenfiguren tevens waarover zich
begrijpelijkerwijs een ware legenden-
schat heeft ontwikkeld, legenden waar
van we In dit kort bestek zuilen trach
ten enige merkwaardige kanten te be
lichten.
Men kan zeker niet in het algemeen
zeggen, dat het speelgoed voor de kinde
ren eigenlijk geen betekenis heeft. Veel
al kan met hulp van dit onschuldig ma
teriaal worden vastgesteld op welk ter
rein de grootste ambities van het kind
liggen.
Soms leeft er alleen de begeerte om
iets te bezitten. Onmiddelltjk of korte
tijd nadat het kind een bepaald stuk
Moet men een pakje per post verzenden,
zorg dan voor stevige verpakking, een
duidelijk adres op, maar ook in het
pakje. Bezorg het pakje niet te laat
op het postkantoor, de P.T.T. kan niet
alle pakjes op een dag verzenden en
bezorgen. Maximum gewicht 10 kg.
Een boterletter moet eerst verpakt wor
den in een niet te grote doos, eventueel
overblijvende ruimte aanvullen met
proppen papier. Het geheel wederom
in een andere stevige doos. Behalve
het adres op en in het pakje, dient u
eveneens te vermeld en: „breekbaar,
dit boven.”
Een klein cadeautje, verpakt in prima
vetvrij papier, dichtgeplakt met cello-
faanpapier, kan in een taart meege
bakken worden. E1-
dat bepaalde plastics en andere kunst
stoffen niet tegen warmte bestand
zijn
In verband met dit patronage verhaalt
een der oudste legenden over Nicolaas
van Myra dat hij eens drie schipbreuke
lingen, die onschuldig ter dood veroor
deeld waren, zou hebben gered. Deze
drie zeelieden worden ook vaak aan zjjn
voeten afgebeeld, zittend in een klein
bootje.
Men ziet direct hoezeer deze legende
doet denken aan die welke in omloop is
omtrent het wonder dat hij verricht zou
hebben t.a.v. drie knapen, welke
een misdadige herbergier onthalsd
ingezouten waren en die door de bis
schop weer tot leven werden gebracht.
Het is zeer wel waarschijnlijk dat de
knapenlegende een variatie is van de
zeeliedenlegende of wel dat hier een
sterke wisselwerking van motieven heeft
plaatsgehad.
De werkelijke speelgoed-verbruikertjes
laten zich in bijna even veel groepen in
delen als er in het leven van de volwas
senen beroepen en ambachten bestaan.
Kinderen, die van hun jeugd af met
enthousiasme hun prullerige autootjes
hebben verzorgd, ziet men dikwijls in
hun latere leven terug in het autovak.
Hoeveel aannemers en timmerlieden kan
men niet aanwijzen, die in hun prille
jeugd dagen zoet werden gehouden met
een bouwdoos?
Veel kapiteins van schepen zaten
vroeger in het bad (of in de goot) met
een stoomboot te manoeuvreren. Wij
spraken ook in het krantenbedrijf men
sen, die in hun kinderjaren al een
„krant” drukten met behulp van een
eenvoudige drukdoos. En hoeveel piloten
van straks en ingenieurs van morgen
zitten er nu niet te fantaseren met een
plastic vliegtuig en ’n miniatuur stoom
machine of meccano-doos
Duizenden kinderen zien hun Sinter
klaaswens graag vervuld met speel
goed, dat <~lk jaar in een uitgebreide
sortering op aanlokkelijke wijze wordt
geëtaleerd. Voordat die etalages gevuld
zijn, is er heel wat werk verzet. Reeds
in het voorjaar begeven de inkopers van
grote warenhuizen en de groothandela
ren zich naar het buitenland en naar de
fabrikanten in Nederland om hun aan
kopen te doen.
Dit inkopen van speelgoed is geen
gemakkelijk werk. Het artikel is sterk
van de mode afhankelijk, terwijl men op
de hoogte moet zijn van de nieuwste
technische ontwikkelingen op allerlei ge
bied. De speelgoederen zijn c minia-
tuur-afspiegeling van het geen de maat
schappij in werkelijkheid biedt.
Is het kind nu zo kieskierig? zult u
zeggen. Ja, het kind is kieskeurig. In
zijn verbeeldingskracht is het kind eer
zijn tijd vooruit dan dat men spreken
kan van een achterstand. Wanneer de
ramp in Nederland de helicoptère plot
seling een grote populariteit heeft be
zorgd, dan moet de speelgoedwinkelier
met Sinterklaas zorgen in deze moderne
transportmiddelen een grote sortering
te brengen. Die speelgoed-hefvliegtuigen
moeten modern zijn en dikwijls meer
comfort brengen dan ze in werkelijkheid
kunnen bieden, anders is het kind niet
tevreden. Of men daarbij de technische
mogelijkheden overschrijdt, is minder erg.
Drie groepen.
Het kind mag critisch zijn in zijn keu
ze, de ouders die aan Sint zijn wensen
moeten overbrengen, zijn zelf nog veel
meer kritisch ingesteld. Het speelgoed
moet een goede imitatie zijn van de wer
kelijkheid, het moet een zekere mate van
degelijkheid bezitten en het mag niet te
duur zijn. Dit is de doorsnee-opvatting
over speelgoed.
Aan beide kanten van deze grootste
groep speelgoedkopers bevinden zich nog
twee groepen. Er is een kleine groep
van ouders, die er veel geld voor kunnen
uitgeven en er is ook nog een grote
groep, die er absoluut ge^n geld voor
over heeft, maar toch aan de wensen
van het kind zoveel mogelijk tegemoet
wil komen. Bij deze groep kunnen we
ook voegen al degenen, die eigenlijk geen
geld voor speelgoed kunnen missen.
De ontwikkeling van het plastic-ma-
teriaal heeft ertoe geleid dat veel speel
goed, dat in de natuurgetrouwe uitvoe
ring voor een grote groep kopers te duur
wordt, toch in eenvoudige vorm op de
markt kan worden gebracht. Zodoende
kan men ook uit een smalle beurs
meestal nog aan de wensen van het
kind voldoen. Het goede speelgoed is
i duur en menig ouderpaar vindt de uit
gaven voor goed speelgoed eigenlijk on
zinnig.
Denk er echter om, speelgoed heeft ontvangen, wordt er niet
meer naar omgekeken. Dan heeft het
speelgoed geen zin. Maar veel kinderen
bouwen met het speelgoed hun leven.
Deze volksheilige, bisschop van het
kleinaziatische Myra, die zowel in het
oosten als in het westen vermaardheid
geniet, leefde naar alle waarschijnlijk
heid in de 4de eeuw en wordt vaak ver
eenzelvigd met de bisschop van het na
bij Myra gelegen Pindara, die eveneens
Nicolaas heette en in 564 overleed. Prac-
tisch niets is historisch te boekstaven
over het leven van Nicolaas van Myra
en men helt daarom algemeen over tot
de mening dat de levensbijzonderheden,
aan de bisschop van Myra toegeschre
ven, een samenvatting zijn van de be
kend zijnde feiten uit het leven van
beide genoemde bisschoppen.
Er is namelijk uit de diverse overleve
ringen gebleken dat de symbolen waar
mee de figuur van Nicolaas van Myra
omringd en afgebeeld wordt, aanleiding
hebben gegeven tot totaal verschillende
uitleg. Om tot een beter begrip van de
persoon van St. Nicolaas te komen, is
het goed ons te verdiepen in de ons ter
beschikking staande (spaarzame)
grafische gegevens.
ders
Opeens zag Piet de noten op de deur.
„Aaaaaah”, zei hij in het Spaans (en
we kunnen het helaas niet in het Neder
lands vertalen, want het staat niet in
ons woordenboek). Maar het volgende
woord kunnen we wel vertalen en dat lezeressen: bent u even knap als Sint
betekende: „Geheimschrift Nicolaas en kunt u vertellen welk liedje
Toen zei pa: „Tjonge, geheimschrift!” er op de deur staat
en Toosje zei „Natuurlijk, o ja, geheim- Voor de inzenders van goede oplos
schrift” en moeder haalde haar schou- singen stellen wij een drietal boeken-
ders op: „Nou ja, het gaat er wel af, ik bonnen beschikbaar, elk ter waarde van
zal morgen die deur een goede beurt 7.50, welke eventueel bij loting zullen
geven.” worden toegewezen. Oplossingen inzen-
„Niks goede beurt”, zei Sinterklaas, den uiterlijk 4 December op de enve-
„geheimschrift En ik ga niet weg vóór lop vermelden „St. Nicolaas-puzzle”
het opgelost is”. En hij las hardop: „St, aan ons bureau GROOTZAND 55.
streepje, Ni-co-laas
De bestaansmogelijkheid van een der
gelijk bedrijf bewijst hoezeer dit kost
bare speelgoed in de smaak valt en ook
zijn nut heeft voor het bedrijfsleven.
O, kom er eens kyken.
Het Sinterklaasfeest staat weer voor
de deur. Grote magazijnen en kleine
winkels tonen ons weer een keur van
speelgoed. De jeugd verdringt zich voor
de etalages om daar met bonzend hart
haar keus te bepalen.
Wanneer Sinterklaas zijn inkopen
gaat doen, dan vindt hij dikwijls de uit
gaven voor het zo begeerde speelgoed
nauwelijks verantwoord. Maar al zoe
kend komt hij dikwijls zelf ook onder de
bekoring van het vernuftig uitgedachte
materiaal. Zou de goede Sint na vijf De
cember nog eens rondneuzen, dan zou hij
trouwens menig vader zelf zien prutsen
aan de electrische trein of het volkomen
mechanisch autootje van zijn zoon. Mis
schien waant hij zich terug in zijn kin
derjaren of is hij soms kind gebleven?
Voor de jeugd is een goed stuk speel
goed echter in veel gevallen het les
materiaal voor het werkelij!leven.
Ambities worden opgewekt en talenten
ontwikkeld. Daarom zal ook dit jaar de
detailhandel in speelgoed haar aandeel
krijgen van de Sinterklaasdrukte. En
dan mogen wij gelukkig constateren, dat
ook de nationale speelgoed-industrie een
belangrijke bijdrage levert om al die
wensen te vervullen!
Voor die kinderen is het geld van
duur speelgoed niet weggegooid. In het
begin beseffen veel ouders dit niet en
doen ze een flinke uitgaaf voor speel
goed met tegenzin. Later, wanneer ze
inzien welke verborgen gedachten er
leven achter een onschuldige Sinter
klaaswens, gaan dikwijls hun ogen open
en dan wordt met zeer veel zorg naar
een prachtige trein of een droom van
een auto gezocht en bij die klanten be
merkt de winkelier, dat ze niet op een
gulden kijken. Daarom zal er voor goed
en vernuftig geconstrueerd speelgoed
tegen een hoge prijs steeds een markt
worden gevonden.
Speelgoed is als een school voor het
leven. Het kan zelfs de hoge school wor
den wanneer volwassenen speelgoed (of
ficieel worden het dan modellen ge
noemd) gaan gebruiken als oefenmate
riaal. In onze dagen is die methode bij
zonder populair, doch niet nieuw.
Reeds in de dagen van de tachtigjari
ge oorlog vinden we beschreven hoe onze
prinsen Maurits en Frederik Hendrik de
beschikking hadden over gehele legers
loden soldaatjes met wallen en oorlogs
tuig. Ze „speelden” er maanden mee,
kwamen op een goede dag naar buiten
en losten dan in de practijk de moeilijk-
ste militaire vraagstukken op. Deze
methoden vinden in de moderne tijd op
ruime schaal toepassing. Met behulp van
maquettes en een verkeersapparaat in
miniatuur leert men scholieren hoe ze
aan de veiligheid van het verkeer kun
nen bijdragen. En ook volwassenen ma
ken er een ruim gebruik van.
Als reclame
Ook in de reclame wordt er van speel
goed een ruim gebruik gemaakt. De
Ned. Spoorwegen beschikken over een
eigen speelzaal compleet met een spoor
wegnet van rails, locomotieven en wa
gens.
In Slikkerveer bevindt zich een in
dustrie waar scheepsmodellen worden
gemaakt, geheel naar de werkelijkheid.
Hier bouwde men de „Oranje”, de
„Nieuw-Amsterdam” en vele andere
scheepsmodellen in opdracht van de
scheepvaartmaatschappijen. Die model
len worden gebruikt als reclame-mate-
riaal voor de kantoren der scheepvaart
maatschappijen en ze worden aan rela
ties geschonken als herinnering aan een
zeereis of als blijk van waardering voor
een bewezen dienst.
„Hoor, wie klopt
daar?” vroeg va
der op een avondi
in December. Het
was de vijfde.
Strooiavond
De kinderen be
gonnen te zingen.
De tonen schalden
door de kamer en
bleven van vreugde
over de komst van
Sint Nicolaas op
de deur plakken.
„Hoe moet dat
nu?” vroeg vader.
„Ik zal de notekra-
ker halen”, riep
moeder. Maar het
kon al niet meer.
De goedheiligman
kwam binnenstap
pen. Gelukkig keek
hij niet naar de
binnenkant van de
deur. Hij bedankte
voor de zanghulde
en deelde presen
tjes uit. En Piet
strooide wat lek
kers in de een of
andere hoek.
Maar de kinde
ren hadden geen
rust, die keken
steeds tersluiks
naar de deur met
die rare notenb:
ken. Zou dat hun
liedje zijn? Maar dat klopte niet, ont
dekte Toosje, die al pianoles had en no
ten kon lez n. Als je deze muziek zou
gaan spelen, klonk het toch heel an- schrijven. Elke letter voor te stellen door
een noot op de notenbalk. Heel aardig”.
Toen ging hij en als pa en ma en alle
kinderen dat geheimzinnige noten
schrift nu nog niet opgelost hebben,
staat het nog steeds op de deur.
Blijft de vraag aan onze lezers en
tllllMIlil
