Wel een Sneeker Pan, maar nog geen ridders!
Oud-stadgenoot bouwde zelf kajuitjacht
4
BUITENLANDS
OVERZICHT
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
WW"
r
Donderdag 16 augustus ’56
111e jaargang no. 66
Redacteur L. KIEZEBRINK
Suezkanaal-conferentie begonnen
Oudste inwoonster van
Friesland
Kiekje van een „hardzeildag” in de laatste jaren van de negentiende eeuw. De „Sneeker Pan” was er
wel, ridders in die orde waren er nog niet, maar ze hadden er wel het figuur voor
Feike Asma speelt in
Heerenveen en Sneek
^■.r=^= Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
Redactie-adres
KLEINZAND 7 - Telef. 2872
4711 I
Ned. bus in Duitsland
verongelukt
verlamming
Plaatsbespreking
Revue „De lach in top
Gevallen van kinder-
Orgelbespeling Martinikerk
Corruptieschandaal in
Indonesië
Aangeschoten Nederlanders
M
id
I
I
SNEEKER NIEUWSBLAD
I
aan
99
Koerilen-
Advertentieprijs 15 ct. per num.
Bij contract (handelsadv.) lager.
Abonnementsprijs f 3.- per half
jaar. Franco per post f 3.75 per
half jaar.
Giro 50748 ten name van firma
E. J. Drijfhout, Sneek.
Verschijnt
MAANDAGS en DONDERDAGS
Administratie
Comb. Drijfhout-Klezebrink Co.
Kantoor. GROOTZAND 55
Telefoon 3005 (K 5150)
maken. Het volgende punt op het pro
gramma van de heer de Haan is het in
bouwen van een motor, de afstanden op
het IJsselmeer vragen daar nu eenmaal
om.
De oudste inwoonster van Friesland,
mej. Eva van der Meer, wonende in de
Julia Jan Woutersstichting te Oude-
schoot, hoopt woensdag 22 augustus
haar 102e verjaardag te vieren.
Reeds lang had de beroemde eau de
colognefabriek 4711 te Keulen het met
ergernis aangezien, hoe door de straten
van deze stad een handelaar in paarden-
mest met zijn paard en wagen reed en
daarop met enorme cijfers zijn telefoon
nummer had geschilderd 4711.
Na een door de geurige firma aan
hangig gemaakt geding, heeft thans de
rechter de andere niet minder geurige
firma opdracht gegeven het telefoon
nummer van de wagen te laten ver
wijderen.
Dinsdagavond omstreeks zes uur is,
op de weg van Memmingen naar Ulm,
even voorbij het plaatsje Vöhringen, een
Nederlandse autobus met vier en veertig
inzittenden geramd door een zwaarbela
den, slingerende aanhangwagen van een
tegemoetkomende Duitse vrachtauto.
Door de botsing- met de aanhangwagen
werd de linkerzijde van de bus openge
scheurd; zeven passagier werden vrijwel
direct gedood en er waren vele gewon
den. Eén der beide chauffeurs van de
autobus bleef ongedeerd.
De bus hoorde thuis in Zwijndrecht.
Onder de 7 doden is het echtpaar van
Meegensvan der Ven uit Dordrecht,
hun drie kinderen bleven ongedeerd.
In het ziekenhuis te Heerenveen zijn
weer drie patiëntjes opgenomen met
kinderverlamming. Een vijfjarig doch
tertje van de fam. J. de B. te Heeren
veen en twee kinderen, anderhalf en vier
jaar oud, uit het gezin J. te Jubbega,
waren de slachtoffertjes.
Ook uit Cornjum is een patiëntje naar
de barakken te Leeuwarden overge
bracht. Het betreft hier een zoontje van
de fam. P.
Een kind uit Lemmer is met polio
naar het ziekenhuis te Sneek vervoerd.
In Morra was het een éénjarig kindje
dat naar het ziekenhuis moest worden
overgebracht.
Men deelt ons mede dat de bekende
organist Feike Asma bereid is gevonden
enigeconcerten te geven, nl. een in de
Hervormde Kerk te Heerenveen en een
in de Grote Kerk te Sneek. Het concert
in Heerenveen zal plaats vinden op
maandagavond 20 augustus a.s., aan
vang 8 tot plm. 9 uur nam. en het con
cert in Sneek op dinsdag 4 september
a.s. des avonds van 8 tot plm. 9 uur.
De heer Asma heeft voor beide concer
ten verschillende programma’s ingezon
den welke bestaan uit werken van de
meest bekende componisten alsmede be
werkingen van bekende melodieën van
Jan Zwart en Feike Asma.
Voor onze oud-stadge
noot, de hr T. de Haan,
nu technisch kontroleur
te Amsterdam, was de
vrije-tijdsbesteding geen
probleem. De gedachten
van deze zeiler in hart
en nieren, zoals een oud
Sneker dat past, gingen
direkt uit naar het bou
wen van een eigen zeil
boot, en niet zo'n klein
tje ook Het moest een
schip worden, niet al
leen voor de vaart op
de kleinere meren, maar
dat speciaal ook ge
schikt was voor de
vaart op het IJsselmeer.
Aan de hand van een tekening van de
heer N. de Vries alhier, begon de heer
de Haan in oktober ’54 met de eigenlijke
bouw. En na 1 jaar en 8 maanden, waar
in, dat mogen we gerust verklappen, me
nig zweetdruppeltje viel, kwam een boot
van het „Valkkruiser”-type tot stand, die
glansrijk de toets van de kritiek kan
doorstaan. Het is een schip van 8 meter
lengte, sierlijk van lijn en gemakkelijk
manoeuvreerbaar. Toen het schip in juli
te water werd gelaten, stond het voor de
heer de H„an vast, dat de betrouwbaar
heid zo spoedig mogelijk op de proef zou
worden gesteld. En zo arriveerde hij deze
week via het IJsselmeer van Amsterdam
in onze Jachthaven, om de Sneekweek
met z’n eigen gebouwde schip mee te
Zowel Rusland als India en andere
landen uit de communistische of neutra-
listische sfeer keuren zowel militaire als
economische dwangmaatregelen af, om
dat zij Egypte’s souvereine rechten op
het kanaal erkennen. We laten nu in het
midden waarom deze landen dat doen;
bij Rusland zit stellig de wens het Wes
ten een hak te zetten voor; we horen het
al pleiten voor internationalisatie ook
van het Panamakanaal en van de Dar
danelles Een fijn trekje van diplomatie
was het daarom van Israël om juist
Rusland te verzoeken ter conferentie de
aandacht te vestigen op het feit dat
Egypte al sinds jaren Israëlische sche
pen belet het Suez-kanaal te passeren
De houding van India wordt ongetwij
feld ingegeven door zorg om de souve-
reiniteit van staten, die zich pas
het z.g. kolonialisme hebben ontwor
stelt. Vermoedelijk zullen zowel de Sov
jetunie, India en de landen, die hen
steunen, wel trachten een compromis te
vinden tussen de eis van het Westen tot
internationalisatie van het kanaal en
Nassers aanbod betreffende een nieuw
verdrag. Maar gemakkelijk zal dat niet
zijn, vooral omdat Engeland geen ver
drag met Nasser wil. Overigens vraagt
men zich af wat een conferentie als thans
te Londen wordt gehouden kan opleve
ren. Wat er van te voren over de me
ning der vertegenwoordigde landen is
bekend geworden maakt de conclusie
gewettigd dat er op zijn hoogst en
dat is nog onzeker, het kan ook best
zijn dat een compromis genade vindt bij
de meerderheid een meerderheidsbe
sluit kan vallen waarin de internationa
lisatie gewenst wordt verklaard. Die
meerderheid zal dan worden gevormd
door de Westelijke landen en hun aan
hang. En daarmee is dan de kwestie te
ruggebracht tot wat ze eigenlijk is, een
strategisch probleem van de Westelijke
landen, die ieder afzonderlijk maar hope
lijk gezamenlijk zullen moeten uitmaken
wat de verzekering van het openhouden
van de kortste verbinding met de olievel
den van het Midden Oosten en hun bond
genoten in Azië en met Australië en Nw.
Zeeland hun waard is. Als men dan ook
van internationalisatie spreekt moet
men dat woord in beperkte zin opvatten,
het is practisch alleen het Westen dat
hierbij betrokken zal zijn. Bovendien
hoe zou men zich anders ook het
machtsapparaat kunnen voorstellen dat
onder alle omstandigheden deze interna
tionalisatie zou moeten handhaven. Dit
machtsapparaat zou als ieder land deel
nam samengesteld zijn uit militaire een
heden van vele landen en zou direkt uit
eenvallen en krachteloos worden, als een
oorlog uitbrak waarbij de deelnemende
staten aan verschillende zijde stonden.
Zoals de wereld thans is verdeeld, nl. in
een Westelijk en Oostelijk blok en een
groep neutraJistische landen, kan het
Westen zich alleen zeker voelen van de
vrije doorvaart door het Suez-kanaal, als
het zelf practisch het beheer en de ver
dediging van het kanaal in handen heeft.
Dat is de onverbiddelijke logica der fei
ten; het is echter zeer de vraag of alle
Westelijke partners de risico’s, welke
deze logica meebrengt, in het voetspoor
van Engeland zullen willen aanvaarden.
Enige twijfel daaraan lijkt gerechtvaar
digd. Vooral omdat Nasser, daargelaten
het vervoer naar Israël, de vrije door
vaart nog niet heeft belet. Bovendien
was deze dictator slim genoeg om de
Ver. Naties bij zijn tegenvoorstel te be
trekken; hij schijnt te hopen dat dit
lichaam de door hem bedoelde conferen
tie bijeen zal roepen, en daardoor wordt
allerwege een sterke druk geoefend om
het conflict via deze organisatie op te
lossen, hoezeer de kans dan groot is dat
de kwestie in eeuwigdurende debatten
verstikt. En tenslotte is daar het feit
dat de Engelse Labourpartij, die aan
vankelijk geheel achter Eden stond, bij
nader inzien de mening blijkt te zijn
toegedaan dat er geen geweld mag wor
den gebruikt om de internationalisatie
van het kanaal te bereiken, tenzij de
V.N. een dergelijke actie zou onderne
men, wat uitgesloten is.
Elders in dit nummer vindt men in
nieuws en advertentiepagina het keur-
programma dat het Amicitia Theater tij
dens de Sneek-Week brengt. Hier zij er
echter even op gewezen dat de plaatsbe
spreking voor de revue „De lach in top”
reeds op zaterdag 18 augustus begint,
ken. Hun" vertrek zou de Belgische ko- Men zie daarvoor ook de advertentie,
lenpositie bijna onhoudbaar maken; de
industrie schijnt er tegenwoordig al te
werken met kolenvoorraden voor slechts
enkele dagen. In verband met de Suez-
kanaalconferentie zijn de besprekingen
te Moskou over het vredesverdrag tus
sen de Sovjetunie en Japan weer opge
schort, de Russen bleken niet bereid
Tokio weer een deel der
eilanden terug te geven.
het is nog lang niet zeker dat de huidige
vice-president Nixon, we noemden hem
hierboven al, weer kandidaat voor zijn
ambt zal worden gesteld. Hierbij speelt
de gezondheidstoestand van Eisenhower
een rol. Het is mogelijk dat deze, op
nieuw gekozen, plet meer een volgende
4-jarige periode zal volmaken en dan
zou de vice-president hem automatisch
opvolgen. Er zijn heel wat republikeinen
die Nixon wel voor vice-president ge
schikt achten maar niet voor president.
De oudere meer conservatieve vleugel
in de partij, welke grote invloed in de
partijleiding heeft, houdt Nixon de hand
boven het hoofd, de meer vooruitstre-
venden voelen voor Herter, de gouver
neur van Massachusetts of Cabot Lodge,
de leider der Am. delegatie bij de Ver.
Naties. De niet-Amerikaan wordt altijd
weer getroffen door het feit hoe weinig
de buitenlands politieke vraagstukken
invloed hebben in deze verkiezingsstrijd.
En toch werpen naast de economische
want stellig zal in de komende vier
jaar de verzekering van de algemene
welvaart in de Ver. Staten meer aan
dacht van de regering vragen dan tot
heden het geval was ook tal van bui
tenlands politieke kwesties hun schaduw
al vooruit zoals de beperking van de hulp
aan de bondgenoten, de mogelijke ver
mindering van de Am. troepen in Euro
pa, de verhouding tot rood China enz.
Nu we hier de economische toestand in
Amerika noemden, mag ook even die in
Europa ter sprake gebracht, met name
het feit dat de oproeping van op zich
zelf nog geringe aantallen reservisten in
Engeland in verband met de Suez-
kanaalkwestie, daar al enige moeilijk
heden in de industrie veroorzaakte en
dezelfde kwestie thans Londen ook niet
veroorlooft de voorgenomen drastische
bezuiniging op de defensiebegroting door
te voeren. De droeve mijnramp in Bel
gië, welke het vraagstuk der veiligheid
in de mijnen van oud type, die slechts
met hulp van de Kolen- en Staalgemeen
schap nog in stand worden gehouden,
naar voren brengt, heeft geleid tot de
overweging in Italië of de Italiaaanse
mijnwerkers in België, waar er tiendui
zenden zijn, daar moeten blijven wer-
Een der belangrijkste, maar ook een
der gevaarlijkste politieke conferenties
welke er na de oorlog zijn gehouden, is
thans te Londen begonnen. Van de 24
landen welke door Engeland voor de
Suezkanaal-conferentie waren uitgeno
digd, zijn er 22 verschenen. Twee ont
breken er, Griekenland, boos op Enge
land vanwege de Cyprus-kwestie en
daarom flirtend met de Arabische lan
den verscheen niet. Dat is niet zo bar
ernstig, het kan gemist worden, ook al
omdat het waarschijnlijk toch geen par
tij zou kiezen, en zich zeker niet aan de
zijde van zijn bondgenoten zou stellen.
Zeer ernstig is echter het wegblijven van
een der partijen, nl. Egypte. Het komt
volgens Nasser niet, omdat de conferen
tie buiten overleg met Egypte, op welks
gebied het kanaal ligt, is bijeengeroepen,
maar men kan hier tegenover stellen
dat Nasser zonder overleg met de be
langhebbende landen tot naasting over
ging. Nasser wilde wel meewerken aan
een conferentie van de landen die de
conventie van 1888 tekenden. Dat waren
Engeland, Duitsland, Oostenrijk-Honga-
rije, Spanje, Frankrijk, Italië, Nederland,
Rusland en Turkije, en dat zou waar
schijnlijk betekenen dat zowel Oost-
Duitsland, als Polen (vroeger deel van
Rusland) als alle delen van de oude
Donaumonarchie zouden moeten worden
uitgenodigd! Maar Nasser wilde bij zo’n
conferentie ook wel alle landen, die het
Suez-kanaal bevaren aanwezig zien en
er kon dan een overeenkomst gesloten
worden, welke de vrije doorvaart zou
garanderen, en geregistreerd zou wor
den bij de V.N. Nassers toon was dit
maal gematigd en zijn voorstel zal stel
lig de steun hebben van zijn pleitbezor
gers, Rusland en India, die wel op de
Londense conferentie zullen zijn. Het is
echter wel duidelijk geworden, dat Nas
ser niets van internationalisatie van het
Suez-kanaal, wat de Westelijke Grote
Drie willen, wil weten. Nasser houdt
koppig vast aan het beginsel van de
volledige Egyptische souvereiniteit over
het kanaal. Even hardnekkig is het
Engelse standpunt dat het kanaal ge
ïnternationaliseerd dient te worden, om
dat Nasser, zoals premier Eden in zijn
radiorede zeide, niet te vertrouwen is
en de vrije doorvaart te allen tijde door
het kanaal een‘kwestie van leven of
dood voor Engeland is. Met deze woor
den heeft de Engelse premier zich vast
gelegd op een politiek, welke van geen
wijken wil weten; als hij zijn, zin krijgt
zal er van geen „München” sprake zijn.
Men moet zich wel goed bewust zijn van
dit feit. Eden is een van de staatslieden,
die de Engelse politiek tegen Hitler en
Mussolini hebben gevormd en hij is over
tuigd dat Nasser een dictator van het
zelfde slag is, al stelde deze zijn bezoek
aan zijn vrienden te Moskou, dat op 16
augustus was vastgesteld, even uit om
de gemoederen in het Westen niet al te
zeer te prikkelen. Eden weet dat als
men dictatoren een pink geeft, ze spoe
dig de hele hand nemen en daarom is
zijn houding tegenover Nasser ook on
verbiddelijk. Men moet daarom ook aan
nemen, dat de Engelse militaire maat
regelen tot nu toe genomen geen bluf
zijn, maar wel degelijk bedoeld om Nas
ser bakzeil te doen halen. En als hij dit
niet doet is het daarom ook heel goed
mogelijk dat Engeland, liever dan een
échec te aanvaarden, dat het Engelse
prestige een enorme deuk zou geven en
waarschijnlijk tot allerlei chicanes tegen
de Westelijke landen ook elders in de
wereld zou leiden, desnoods zijn toe
vlucht tot geweld zou willen nemen.
Daarom dient men er ook wel op te
rekenen dat de internationale spanning,
die sedert Nasser tot de naasting over
ging, niet bepaald sterk is gestegen, al
doen de beurzen wel eens wat onrustig,
in de loop der conferentie nog wel eens
met een geweldige schok kan oplopen.
Het is daarentegen bekend dat Amerika,
ofschoon meegaand met de eis van de
internationalisatie van het Suez-kanaal,
afkerig is van het gebruik van militair
geweld; daarop wijzen ook de woorden
welke president Eisenhower dezer dagen
sprak, nl. toen hij de hoop uitte dat
overal ter wereld „het gezond verstand
spoedig zou terugkeren”. Dat was een
waarschuwing aan Nasser maar waar
schijnlijk ook een wenk aan Engeland,
dat Washington vond dat men te Lon
den te ver ging met dreigementen. De
Amerikanen menen dat als Nasser niet
inbindt, het Westen hem waarschijnlijk
met economische maatregelen wel tot in
keer kan brengen; zo zou Washington
de opgeslagen Amerikaanse katoen-
voorraden tegen een afbraakprijs op de
internationale markt willen brengen, en
daardoor de economie van Egypte, die
geheel steunt op de katoenexport, willen
ontredderen.
.MtM
Ofschoon Amerika ook anders in deze
kwestie waarschijnlijk minder scherp
zou zijn opgetreden dan Engeland is een
der redenen waarom het dat thans doet
ook de naderende verkiezingsstrijd om
het presidentschap. Men gaat in zo’n
periode in de regel politieke verwikke
lingen uit de weg. In Chicago zijn de af
gevaardigden van de conventie der de
mocratische partij al bijeen om hun
kandidaat tegenover Eisenhower aan te
wijzen. Als de tekenen niet bedriegen zal
het weer Stevenson zijn, die het vier
jaar geleden verloor van Eisenhower.
Oud-president Truman gaf de voorkeur
aan Harriman, de gouverneur van de
staat New York, maar men zegt dat,
omdat Stevenson zich iets meer, of
schoon nog zeer gematigd, tegen de
rassenscheiding verzet, deze meer kans
heeft op de stemmen der vooruitstre-
venden. Als de democratische kandidaat
voor het vicepresidentschap worden zo
wel Kennedy als Kefauver genoemd, de
eerste omdat hij r.k. en sterk anti-com-
munistisch is en wat het laatste be
treft daarom een waardig kandidaat
tegenover de waarschijnlijke van de re
publikeinen, de huidige vice-president
Nixon zou zijn, die ook het communisme
fel bestrijdt; Kefauver zou op het plat
teland nogal sympathie genieten. Wat
de republikeinen betreft: hun conventie
komt op 20 augustus te San Francisco
bijeen, hun kandidaat voor het president
schap is natuurlijk Eisenhower, doch
In de vakantietijd, n.l. van 30 juli j.l.
af tot 24 augustus werden en worden in
het koor van de Grote Kerk driemaal per
week korte samenkomsten gehouden. In
deze avondwijdingen, welke in interker
kelijk overleg plaats vinden, zijn enige
orgelbespelingen ingelast.
Het eerste concert kon wegens de zeer
geringe belangstelling niet doorgaan,
doch bij de tweede bespeling, welke dins
dagavond gegeven werd door de heren
G. Bergstra, Abbega en G. Abma, Oost-
hem, was een vrij redelijk aantal per
sonen aanwezig.
Over het geheel is er weinig interesse
voor orgelconcerten. Toch hadden wij
meer bezoekers verwacht. De toegang
was n.l. vrij en het programma werd
kosteloos beschikbaar gesteld. Geen en
kele reden dus om weg te blijven. Mo
gelijk dat de slotavond van de lichte Mu
ze op de Wip meer aantrekkingskracht
uitoefende, hoe het zij, het debuut van
beide jonge organisten werd met aan
dacht gevolgd.
Bergstra opende het programma met
drie koraalbewerkingen, welke keurig
werden weergegeven. „Jesu, meine Freu-
de” van J. S. Bach werd echter te fors
vertolkt en van „Lasset uns mit Jesu zie-
hen” van Sigfrid Karg—Elert was de
registratie te donker en te ondoorzichtig.
Het best voldeed ons „Psalm I” van H.
Gagnebin. De tempi van „Preludium un<j
fuga in c-moll” van J. S. Bach (vooral
van het eerste deel) en van „Choral, no.
I” van H. Andriessen waren te traag.
Mede daardoor konden deze nummers
ons onmogelijk boeien. Met een tweetal
minder-zware werken zou Bergstra zeker
meer sukses gehad hebben.
De registratie was niet alleen bij Berg
stra, doch ook bij Abma nogal aanvecht
baar. Enkele penetrante registers ont
sierden het, overigens technisch goed ver
zorgde, spel van eerstgenoemde.
De „Ciaconne” van D. Buxtehude, de
„Sortie pontificale” van E. Bossi en de
„Prélude, fugue et variation” van César
Franck werden door Abma op verdienste
lijke wijze tot klinken gebracht. In laatst
genoemd opus echter was het spel soms
wat onevenwichtig en de reproductie-als-
geheel leed onder een overmatig gebruik
van de tremulant. Wij zijn van mening
dat de muziek van Franck romantisch
genoeg is zonder het gebruik van dit re
gister.
Afgezien van deze goedbedoelde op
merkingen zeer zeker een geslaagd dub-
bel-orgel-debuut. J.N.
Het Indonesische kabinet heeft, aldus
U.P., besloten, de minister van buiten
landse zaken Abdulgani, die naar Lon
den is vertrokken om daar de interna
tionale Suezconferentie bij te wonen,
niet naar Djakarta terug te roepen, on
danks het feit, dat hij bij een corruptie
schandaal is betrokken en indertijd an
derhalf miljoen roepia’s aan steekpen
ningen zou hebben ontvangen.
De minister van voorlichting Sudib-
jo heeft in een officiële verklaring be
kendgemaakt, dat ’t kabinet de toestand
als ernstig beschouwt. Premier Sastroa-
midjojo zal in het parlement verslag uit
brengen over de gebeurtenissen van
maandag, toen Abdulgani op het nipper
tje aan een arrestatie door de militaire
politie is ontkomen.
Ex-premier Harahap heeft verklaard
dat het mogelijk is, dat het kabinet zal
vallen. Hij vermoedt dat ten minste
enkele wijzigingen in het kabinet zullen
worden aangebracht.
Twee Indonesische bladen, Indone
sia Raya en Pedoman, worden door de
regering met een verschijningsverbod
bedreigd omdat zij als eerste het nieuws
over het corruptieschandaal en de ar
restaties hebben gebracht,
De territoriale bevelhebber van West-
Java, kolonel Kawilarang, op wiens be
vel de arrestaties zijn geschied, zal als
militair attaché naar Washington wor
den overgeplaatst. Het betreft hier
waarschijnlijk echter geen „wegpromo
veren”, omdat de benoeming van Kawi
larang tot militair attaché reeds gerui
me tijd op het programma stond. Maar
met Kawilarang zal een van de felste
bestrijders van de corruptie in Indone
sische regeringskringen uit het land
vertrekken.
Een inwoner van Wezet (België) die
zich met een 6-mm buks oefende in het
vogelschieten, heeft ongewild twee Ne
derlandse toeristen, die op een bank
na
bij de brug te Wezet zaten te rusten,
geraakt. Een van hen, de 16-jarige Jo
hannes Fonteyns werd in de buik ge
troffen en moest in het ziekenhuis te
Maastricht geopereerd worden. Zijn
broer, de 15-jarige Wilhelmus Fonteyns,
werd aan de arm getroffen.
S S
y
y
