van Sneker Invasie van buitenlanders wel leuk voor ons voetbal, maar niet helemaal ongevaarlijk Oudheidkundig a'lerlei bodem Het voormalige Nijeklooster onder beheer van Scharnegoutum O en van IJLST Officieel Orgaan de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL 4 112e jaargang no. 69 Donderdag 29 aug. 1957 Redakteur: L. KIEZEBRINK Veertig jaar bij P.T.T. 1 Concert Stedelijk Muziekcorps Sneek Het Sneeker Nieuwsblad is een Aan gevolgen aanrijding overleden Derde prijs voor „De Waterpoorter” Prinses Irene behaalde rijbewijs Bij ongeluk met schietstoel gedood Slaapwandelaar uit raam gevallen gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT. SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD De kloosterterp wordt af gegraven Jiergearkomste Fryske Akademy Commissie uit noordelijke provinciale besturen - SNEEKER NIEUWSBLAD van minste weerstand, maar de andere weg was dan ook bijna onbegaanbaar. Oudtijds werden de A. Safroni 10. Trumpet Tango. Herman Kuiphof. KL S. Redaktie-adres Kleinzand 7 Telefoon 2872. De heer R. Jongedijk besteller le kl. te Sneek is 1 september a.s. 40 jaar in dienst bij het Staatsbedrijf der P.T.T. een der wat trouwens bij plaatsen gebeurde. „VVolvenland”. Oud- van naam Verschijnt MAANDAGS en DONDERDAGS Administratie: Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co. Kantoor: GROOTZAND 55 Telefoon 3005 (K. 5150) Dichting van het vier meter grote gat in de „Schudde- beurs-dijk" bij Hekelingen. Ongeveer 150 man van het dijkleger zijn dag en nacht in ,de weer met zandzakken om dit gat zo snel mogelijk weer dicht te krijgen. Foto: -Een overzicht van de herstelwerkzaamheden, daar waar de storm te machtig was voor de dijk. Onder directie van de heer A. Feen- stra zal dit corps op zaterdag 31 augus tus ’s avonds 8 uur in de muziektent aan het Bolwerk een concert geven. Het programma luidt: 1. Imperial Echoes, mars 2, Light Cavalry, ouverture, F. v. Suppé J. Fucik Wielen. de dijken, bestaande uit hout, klei en riet, op de punten aangebracht, somsi ook waarom het gaat als men buitenlanders hier binnenhaalt, vooral West-Indiërs. Ik heb dezer dagen drie Surinamers zien spelen in de eerste competitiewedstrijd van het nieuwe seizoen en je wist nooit, of ze het volgende ogenblik op hun hóófd zouden gaan staan, op de grond zouden gaan liggen, of in normale lichaamshouding de bal een trap verko pen. Ze zijn goed gebouwd, die koffie kleurige jongens, ze weten wat ze met een bal moeten doen en ze kunnen snel uit de voeten. Maar werkelijk inzicht in goed voetbal hebben ze (nog) niet en bovendien ze lijken niet erg bestand te gen dat vreemde Noordzeekllmaat, dat op de eerste voetbaldag van '57-’58 voor windkracht 8 zorg droeg hoewel het vol gens de kalender toch beslist augustus was. Akade- yn de De 55-jarige bromfietser S. van der Kooi uit Kollumerzwaag, die te Dokku- mer-Nieuwezijlen door een ziekenauto uit Dokkum werd aangereden, is in het peot. chr. ziekenhuis te Dokkum aan zijn verwondingen overleden. Wanneer nu hier dan daar de steigers voor een pand in de binnenstad staan is de vrees gerechtvaardigd, dat zulks wederom een offer inhoudt, gebracht op het altaar van de vernieuwing, ten koste van Sneek’s stadsschoon en charme. Het valt soms ook moeilijk te rijmen, heden daagse eisen en schoonheid uit het ver leden. Toch is de mogelijkheid niet zo gering, als velen gemeenlijk denken. Een bezoek aan de ettelijke honderden grachtenhuizen, die vooral na 1945 te Amsterdam met overheidssubsidies uit hun verval zijn opgeheven en in oude luister hersteld, zou ongetwijfeld vele Snekers een andere kijk geven op deze zaak dan thans. Niet alleen zijn zich in goede staat bevindende grachtenhuizen te Amsterdam om hun geschikte stand onbetaalbaar duur geworden, doch ook wegens het aanzien dat zij de bewoners verschaffen en de interieurs, welke men veelal achter de gevels vindt. In dit licht gezien is de situatie te Sneek maar al te zeer voor verbetering vatbaar, waar de binnenstad op menig punt bewijst op haar retour te zijn en het vrij karige monumentenbezit nog niet als uitgangspunt wordt beschouwd voor een bouwkundige renaissance. Zo ziet men de meeste panden, destijd als woonhuis bedoeld, tot kantoren, pakhui zen en opslagplaatsen verminkt, of de door afbraak ontstane erven met semi- permanente optrekjes bezet dan wel door schuttingen aan het oog onttrok ken. Laten wij er aanstonds echter aan töevoegen dat dit z.g. verpauperingspro- ces een algemeen verschijnsel is in oude steden en bepaald niet een Sneker bizon- derheid. Gelukkig is er de laatste tijd een dui delijke kentering ingetreden en hebben steeds meer ingezetenen begrip gekre gen voor de noodzaak, waarlijk niet uit sluitend op grond van oudheidkundige belangstelling, de verpauperingsziekte te bestrijden door de binnenstad niet langer weerloos over te leveren aan de willekeur van de enkeling. Want zo precies afgepaald de bebouwingsvoor- schriften in de buitenwijken zijn, zo vrij staat het ieder te doen met de panden, welke men binnen de grachten in eigen dom bezat. Uiteraard is elk herstel en en elke restauratie van een pand uiteindelijk af hankelijk van de eigenaar. Rijk, Provin cie en Gemeente mogen voor restauratie nog zo geporteerd zijn, hun subsidierege lingen nog zo ruim, dit alles is niet voldoende, wanneer de eigenaar om deze of gene reden niet bereid is, tot herstel over te gaan. Weliswaar genieten de monumenten, voorkomende op de z.g.n. Voorlopige Lijst, bescherming doch het verleden heeft geleerd dat onwilligen hieraan wisten te ontkomen door hun pand niet zo lang te laten verkomme ren dat het veiligheidshalve moest wor den afgebroken. Ook te Sneek zijn voor en na gevels verdwenen, welke op de Voorlopige Lijst stonden. Sommige door brand, andere omdat sloopvergunning werd verleend. Het komt ons voor, dat deze sloopvergunningen thans niet meer zouden zijn uitgereikt wij danken er een goeddeels bedorven Kleinzand aan. Gelijk reeds opgemerkt, is er in Sneek een kentering të bemerken. Symp tomen hiervan zijn de stichting van een restauratiefonds door het Fries Scheep vaart Museum en de jaarlijkse reser vering van f 1000.door de Gemeente Sneek voor restauratiedoeleinden. Twee gevels, een aan de Oude Koemarkt en een aan het Kleinzand, welker afbraak reeds onvermijdelijk scheen, konden als nog worden behouden en, grondig her steld, een belangrijke bijdrage vormen tot de aantrekkelijkheid van Sneek’s binnenstad, voor inwoners en vreemde lingen. Het herstel van nog drie andere gevels aan het Kleinzand mitsgaders een vierde aan de Singel is in voorbereiding. In het verschiet ligt bovendien de zo zeer gewenste restauratie der 3 trapgevels aan de Hoogendster Kolk waardoor dit stadsdeel niet alleen zeer in zijn voor deel zou veranderen, maar ook tot de meest schilderachtige hoekjes van Fries land zou gaan behoren. Neen in Nederland staan de zaken er anders, beter voor. Maar het feit ligt er toch maar, dat er in de laatste maan den een ware invasie van buitenlanders in ons voetbal heeft plaats gegrepen en als dat zo doorgaat komen we toch op de duur voor dezelfde problemen te staan als men in Spanje, in Italië en in Frankrijk ondervonden heeft en nóg on dervindt. Het waren vooral Surinamers, die de K.N.V.B. kwamen bevolken. Ik meen dat er wel een dozijn hier nu spe len en verder zijn er Duitsers, Honga ren, enkele Belgen, een Brit (Trevor Ford), een Zuidafrikaan (Steve Moko- ne, die voor Heracles speelt), die voor een spectaculaire Nederlandse competi tie proberen te zorgen. Spectaculair, sensationeel, spannend, emotievol dat zijn de benamingen, Op het gisteren te Groningen gehou den concours van draaiorgels behaalde de Sneker „Waterpoorter” van de heer Rinnert de Jager de 3e prijs. len gebleken bij het vernieuwen van de bestaande wallen, en juist dezer dagen opnieuw aan het Kleinzand, toen men daar een put dolf ter berging van een vervaarlijke olietank. Men stiet hierbij weer op eiken palen, resten van een wal- beschoeüng welke ongeveer 1.50 verder binnenwaarts lag dan de tegenwoordige walmuur, Wat het ten dode opgeschreven pand aan de Potterzijlen betreft, opzienba rende vondsten zijn er tot dusverre door de slopers niet gedaan. In het huis be vond zich nog de originele, 17de eeuwse spiltrap, in dit geval uit Noors grenen hout vervaardigd. Een deel van de spil werd aan het Fries Scheepvaart Museum geschonken, om als specimen te worden bewaard. Overigens was deze trap zo fraai en hecht niet als de 16de eeuwse eiken spiltrap, welke zich thans nog be vindt in het huis van notaris Feddema aan de Suupmarkt. Doch dit was ook de pastorie van de Grote Kerk Bij deze eiken trap behoort tevens een fraaie, opgeklampte eiken deur, denkelijk de enige deur van dit type, welke in Sneek nog' voorhanden is. Opvolgster in tijds orde van de beroemde paneeldeur, welke de trots is van de Sneker Sint Maartens kerk. H.H. Prinses Irene heeft met goed gevolg het examen voor het autorijbewijs afge legd. Dinsdagmiddag omstreeks twaalf uur heeft zich in hangar Hl van de Vlieg basis Leeuwarden een zeer ernstig on geval voorgedaan, dat aan twee militai ren het leven heeft gekost. Eén militair, de 20-jarige beroeps-korporaal der eer ste klasse, F. K. Monsma uit Sneek, werd hierbij op slag gedood, terwijl de ander, de 21-jarige beroepskorporaal der eerste klasse E. Terpstra uit Amster dam (eveneens een Fries van geboorte) tegen vijven aan zijn verwondingen is bezweken in het St. Bonifatius-Hospi- taal te Leeuwarden. De beide jongemannen hadden reeds één schiettoestel in een Hawker Hunter- straaljager gemonteerd en waren met een tweede bezig toen het ongeluk plaats vond. Door tot op heden onopge helderde oorzaak is de afvuurpatroon van het toestel ontploft met het gevolg dat de schietstoel uit het vliegtuig om hoog schoot tegen de dakspanten van de hangar. Monsma zat op dat moment juist in de bewuste stoel en kreeg daardoor een dermate hevige klap, dat hij vrijwel op slag werd gedood. Terpstra werd even eens geraakt door de met grote kracht wegsuizende schietstoel, daar hij zich ten tijde van het ongeval juist over de machine boog. In levensgevaarlijke toe stand werd hij naar het St. Bonifatius- Hospitaal overgebracht, waar hij onge veer vijf uur later aan zeer zware ver wondingen is overleden. De beide tot het Bewapening- en Elektronica Squa dron behorende militairen waren onge huwd. Het onderzoek naar toedracht en oor zaak van het ongeluk is in volle gang. Het schijnt niet geheel uitgesloten te zijn dat de veiligheidspal van de schiet stoel waarvan een vlieger in nood zich in de lucht kan bedienen tijdens het inbrengen van de afvuurpatroon op „onveilig” heeft gestaan, aldus meldt nog het Friesch Dagblad. In de nacht van maandag op dinsdag is de 42-jarige lederwarpnfabrikant J. P. van Winsen te Hengelo uit het slaap kamerraam van zijn woning gevallen. Het slachtoffer werd omstreeks vier uur door voorbijgangers gevonden. Hij moet onmiddellijk dood zijn geweest, aldus meldt het Vrije Volk. Aangezien de heer Van W. was in pyama en het slaapkamerraam openstond, wordt aangenomen dat het ongeluk tijdens een slaapwandeing is gebeurd. Zekerheid heeft men echter niet, omdat zijn vrouw en drie kinderen niet thuis waren. Zij vertoefden tijdens het ongeval nog in hun vakantieverblijf in Bergen. Geen hoofdschotel. Ben ik dan tegen alle buitenlanders in onze nationale competitie? Moet er een verbod komen? Welneen. Er zijn al reglementsartikelen en verbodsbepalin gen genoeg. Laten we er alsjeblieft niet nog een bijmakeh, die buitenlanders naar hun land terugjaagt of nieuwe toe vloed verhindert. Waar ik echter op hoop, is op het toenemend inzicht van de H.H. managers en clubbesturen, het vooral in Nederlandse voetballers te zoeken. Loopt er hier en daar een bui tenlander tussen, dan is dat zo erg niet, maar men make van z’n club geen vreemdelingenlegioen. Onze voetbalcom petitie is te vergelijken met een maal tijd elke zondagmiddag tussen 2 en 4 uur door de clubs aan het publiek, niet geheel voor niets, aangeboden. Wij zijn Nederlanders en houden dus van krach tige kost. Groenten, vlees en aardappe len worden door vaderlandse voetballers verstrekt. Wij zijn hun niet altijd even dankbaar, maar het is toch wel een me nu, dat ons op krachten houdt. Voor het „toetje” kunnen we onszelf af en toe echter eens een kleine „uitspatting” veroorloven: een kreeftencocktail of een pêche melba. Daarvoor zorgen de Trevor Ford’s, de Steve Mokone’s, de Humphry Mijnals’ en de Molnar’s. Goed voor het dessert misschien, maar geen hoofdschotel- voedsel. Of dacht U, dat het buitenland ons zijn allerbeste krachten liet contrac teren? werk van het houweel. Uit de terp van Nijeklooster z.dn scheepsladingen steen naar de Swette getransporteerd. Ook moest hier een betrekkelijk gave boer derij afgebroken worden, zomede de helft van een andere boerderij. Het behoeft dan ook niet te verbazen, dat de eerste koper en ontginner van de kloosterterp financieel te kort van adem bleek te zijn, waardoor het bedrijf in andere handen overging. In het jaar 1915 werd begonnen met de terpafgraving, die acht jaar heeft ge duurd. Al die jaren, tot en met 1923, werden scheepsvrachten terpaarde naar de Swette vervoerd. De grond werd in kip- karren geladen, die via een smalspoor, door paarden getrokken, naar de trek vaart werden gereden. De meeste funderingen van het kloos tercomplex, goeddeels nog intact, wer den ruw weg met het houweel afgebro ken en stuk geslagen. Intact gebleven estrikvloeren zonder meer uitgebroken. Of „de stenen mogelijk nog zouden kun nen spreken” daaraan werd weinig of niet gedacht. Wel droomden terpbazen en grond werkers van „gevonden potten met gou den munten” doch verder ging hun am bitie niet. Geen wonder, zij hadden er „in het zweet huns aanschijns” voor te zorgen in de kortst mogelijke tijd zo veel mogelijk terpaarde te verwerken. In 1846 was door het Friesch Genoot schap wel een Commisie benoemd, om toezicht te houden bij het afgraven van terpen in Friesland, doch van dit toe zicht is bitter weinig terecht gekomen. Een Commissie benoemen, ging ge- deze terreinen van menselijke activi teit. De drie colleges hebben verder vertegenwoordiging van de leden Tweede Kamer uitgenodigd om in de loop van september een oriënterend be zoek aan de drie noordelijke provincies te brengen. Deze uitnodiging is in be ginsel aanvaard. Omstreeks het jaar 1850 begint men in Friesland met het afgraven van de eeuwenoude terpen. De jacht naar het „nieuwe goud”, de vette, gele terpaarde, vond gretige afnemers onder de eigenaars en pachters van laag gelegen gron den. Speculanten kochten terpen en omliggende gronden op tegen abnormaal hoge prjjzen. Onder hen bevonden zich soms elgengeërfde boeren, die hun be drijf verwaarloosden of verkochten om „schatten” aan de terpaarde te verdie nen. Echter ontbrak het deze nieuwe „gouddelvers” maar al te vaak aan vol doende deskundigheid en administratief beleid, en vaak ook aan voldoende be drijfskapitaal. Vooral het kopen van dorps- en kloosterterpen was en bleef een riskante onderneming, omdat oude funderingen, en losse stenen in de bodem duur betaald moesten worden. De spa moest dikwijls wachten op het I van de dorpsterp te Ezinge in Gronin- ---ttü i gen> heeft Dr. van Giffen dit beginsel wel kunnen toepassen, en dat onderzoek heeft archeologische vruchten afgewor pen. Bij de afgraving van de terp van Nije klooster heeft alleen Dr. L. Dokkum uit Sneek in de jaren 19151917 bjj zijn bezoek aan de terp op ongeregelde tij den aantekeningen gemaakt, doch door zijn overlijden bleven deze onvolledig en onuitgewerkt. Wijlen Dr. G. A. Wumkes, de vroegere Hervormde predikant van Sneek en la ter vele jaren bibliothecaris van de Provinciale Bibliotheek te Leeuwarden, heeft talloze malen de terp bezocht tij dens de afgraving. Hij heeft veel Mid deleeuws aardewerk, meest scherven, uit de terp verzameld, en zijn bijdrage geleverd bij het opsporen en het veilig stellen van waardevolle dingen. Gemiddeld werd twee meter aarde weggegraven, op sommige plaatsen ligt het maaiveld nu wel drie meter la ger dan voorheen, op andere plaatsen 1% meter tot 1 meter. Plm. twintig pondemaat werd totaal afgegraven, een rest is blijven staan;! het gedeelte waarop nu nog de omge bouwde greidboerderij van Groenendaal staat, het woonhuis, met koestalling enz. van Stilma en het huis van vrachtrijder de Boer. Een boerderij aan de Sneeker vaart, die de uitrit heeft naar de Rijks- straatweg tussen Deersum en Nijekloos ter, draagt de naam „Wolvenland” Deze naam zou haar ontstaan te danken heb ben aan het feit, dat in die eenzame hoek vroeger wolven huishielden. De kroniekschrijver Andreas Cornelis, zijn naam staat bij andere schrijvers in een slechte reuk, vertelt, dat na 1250 nog veel wolven Friesland onveilig maakten en dat ze de lijken uit de gra ven verslonden. Om dit te voorkomen, werden stenen zerken op de graven ge legd. Dit verhaal zal wel met een kor reltje zout genomen moeten worden. Het heeft althans geen betrekking op de begraafplaats van Nijeklooster, noch op de boerderij „het Wolvenland”. Op de kloosterbegraafplaats werden maar en kele stenen geplaatst. De graven van de nonnen kregen alleen een naamloos hou ten kruis. De naam „Wolvenland” heeft zeker zijn ontstaan te danken aan het verblijf van bannelingen, die daar in de een- zaamhaid gewoond en gewerkt hebben. Bannelingen werden ook „Wolven” ge noemd. A. Sneontomiddei sil de Fryske my syn jiergearkomste halde Harmony te Ljouwert. Nei de iepening troch Prof. Koksma en it jierforslach fan Dr. Kok sil de hear Spahr van der Hoek hwat fortelle oer it wittenskiplik wurk, dat de Akademy mei help en stipe fan forskate ynstansjes en gê.ns parti- kulieren yn de Walden üt ’e wei set. len en oar sil mei materiael op de bênop- nimmer neijer taljochte wurde. De hear J. Piebenga sil in koarte le zing halde oer de Fryske skriftekennis- se, nei oanlieding fan syn wurk oan de nije printinge fan it hAnboek oer de Fryske literatuer, dêr’t jierren lang nei ütsjoen is en dat op 31 augustus for- skine sil. Ta bislüt sil Ds. B. Smilde hwat for telle oer it liet yn Noardfryslan, hwat mei piano en blokfluiten taljochte wur de sil. In moai program dus, dêr’t grif gans leden en stipers fan de Akademy, en faeks ek care bilangstellenden, op ta- setten komme sille. Het Nederlands voetbal had tot voor kort slechts via de kranten en de radio weet van de invloed van buitenlandse spelers op de nationale competitie. Je las daar wel eens wat over, maar dat sloeg dan op dure Zuidamerikanen, bijna even dure Zweden en een (ook niet goedkope) Faas Wilkes, die in Italië destijds de tongen in beweging brachten, omdat zij weliswaar voor een opfleu- ring van het voetbal in dat land zorgden, maar tevens en dat laatste via interlandwedstrijden, waarin buitenlanders niet van de party mochten zijn aan het licht brachten, dat de Italianen zélve eerder slechter dan beter gingen spelen door al die geïmporteerde sterren. In die tijd nl. kwam een Italiaanse jongeman, bij wie voetbalaanleg ontdekt was, er niet zo snel toe om van die sport z’n beroep te maken. Hij wist immers veel te goed tegen welk een ijzer sterke concurrentie hij zou moeten optornenDaarom b.v. werd de talent volle Pietrangeli tennisser in plaats van voetballer. Hij ging de weg van de gekleed makkelijk, maar om de doelstellingen te bereiken, daarvoor was veel geld nodig. En geld, voor wetenschappelijk onder zoek naar bodemvondsten, werd door geen enkele instantie beschikbaar ge steld. Het bloot leggen van het horizon taal woonvlak van het oorspronkelijk klooster had aan de afgraving vooraf moeten gaan. Mogelijk had men dan een bijna volledige plattegrond van het oude Cistercienserklooster in kaart kunnen brengen. Bij het wetenschappelijk onderzoek Als ik voetbalmanager was, zoals mijn vroegere collega Piet van Donk uit Deventer, die de teugels bij Go Ahead in handen heeft genomen, dan zou ik het kostbare geld waarover de club-in- kwestie te beschikken had, zeker niet aan Surinamers of Curaqao’ers besteden. Wat zijn die warmbloedige jongelui waard als hier het ijs in de sloten ligt en de K.N.V.B. tóch in alle gemoedsrust het betaald voetbal laat doorgaan? Wat zijn ze waard op de zachte, straks mod derige terreinen, wanneer zij moeten spelen onder omstandigheden, waaraan zij in eigen land totaal niet gewend wa ren en waaraan hun soepele, maar niet sterke bodies niet gewend zijn? Boven dien: er zijn er, vrinden, die niet eens Nederlands spreken en zulk een vloed van Papiamento over hun voetbalcolle- ga’s uitstorten dat die er een tikje wrevelig van worden. Ten onrechte na tuurlijk, want wie kan het een simpele Surinamer kwalijk nemen, als hij ge volg heeft gegeven aan een dringende invitatie, om naar Nederland te komen, gratis overtocht, salaris als voetballer, er wordt naar een baan gezocht eh een ordentelijke woning komt er ook? Maar hoe de vervulling van die beloften de Nederlandse contractspelers van zo’n ondernemende club van wie er velen géén huis aan de club te danken hebben en wellicht evenmin een betrekking op de maag ligt, dat zal ik U eens niet vertellen. Daar moogt U zelf naar ra den Dezer dagen hebben de gezamenlijke colleges van Gedep, Staten van de provincies Groningen, Friesland en Drenthe zich tot de raad van ministers gewend met een brief, waarin zij mede deling doen van de instelling van een uit vertegenwoordigers van hun colleges bestaande commissies,"- welke in perio diek beraad zal trachten nader inzicht te verkrijgen in en oplossing te vinden voor de structurele problemen van het noorden, zoals die ook in de onlangs verschenen nota van de Rijksdienst voor het nationale plan en het centraal plan bureau: Het westen en overig Neder land aan de orde zijn gesteld, aldus meldt de N. R. Crt. Het ligt in de bedoeling van de drie colleges, zo zegt de brief, zich eerlang gezamenlijk te richten tot die ministers, tot wier taak het kan behoren de maat regelen in de ruimste zin te tref fen ter bevordering van industriesprei- ding in ons land. De daarmede samen hangende welvaartspreiding is aldus menen de drie provinciale besturen nodig om de migratiedrang in het noorden te keren, die daar op econo misch, sociaal en cultuur gebied funeste gevolgen heeft en tevens leidt tot ver arming van het landelijke patroon op hoogste om be paalde eigendommen heen.” Ook door braken, die men herstelde, door een nieuw stuk dijk om het in de regel diep ingescheurde gat-wiel, veranderden de situatie vaak aanmerkelijk. Meerdere van deze vroegere wielen zijn nog gemakkplijk aan te wijzen, bijv, aan de oude Speersterdijk. Met aan ze kerheid grenzende waarschijnlijkheid is het lage stuk land van Kroes (eigenaar boer Hofstra van het Speers) ook zulk een wiel. De vrucht, die in dit weiland groeit is anders dan die van de greiden rondom en ook anders dan die van de afgegraven terp, nu ook weiland, Zij komt overeen met die, welke gevonden wordt bij poelen en petten, z.g. „buiten land”, dat vroeger ’s winters meestal on der water stond. Dit lage stuk land Hofstra draagt nog altijd „kloostervijver”. Kloostermoppen. Maar nog zit de bodem over het ge heel afgegraven oppervlak vol stenen. Enkele jaren geleden nog werd onder het oppervlak een soort goot ontdekt, opgemetseld met kloostermoppen. Deze goot liep van de vroegere „tsjernhenne”- van de oude, nog niet verbouwde boer derij van Groenendaal, naar de voorma lige Scheidingssloot, die van de oude zeewering af recht doorliep tot op het eind, waar het klooster gestaan heeft. Over deze vondst is door drs. H. Hal- bertsma geschreven. 248 uitgegraven, gave kloostermoppen zijn naar Bolsward vervoerd en hebben dienst gedaan bij het herstel van de Martinikerk aldaar. Het afgegraven gedeelte wordt ten Z.W. begrensd door de oprit naar het klooster en het z.g. String en ten N.O. door de voormalige Sjaardavaart, nu een sloot en de afscheiding tussen de voormalige kloosterbegraafplaats (nu weiland) in het bezit van Stilma, en pl.m. 4 pondemaat weiland, eigendom van boer Kroes. Hier, op de kruin van een vermoedelijk oud stuk zeewering, later omgelegd, werd de besproken veld oven ontdekt. Langs de rijksstraatweg loopt dit laatste stuk weiland uit op een scherpe punt, terwijl een ander stuk, groot 7 pondemaat, aan de overkant van de Rijksstraatweg, waar het eerste stuk eindigt in een punt, met een scherpe punt begint. Alles hier wijst er op, ook de route van de greppels aan weerskan ten van de Rijksstraatweg, dat deze laatste hier later is rechtgetrokken, de aanleg op meer Helaas is het niet mogelijk gebleken, ondanks de daartoe door Gemeente en Museum in het werk gestelde pogingen, het inmiddels reeds bijna afgebroken pand aan de Ged. Poortezijden te redden. Dit huis verkeerde in een buitengewoon slechte toestand terwijl de voorgevel nog slechts gedeeltelijk in de oorspronkelijke toestand verkeerde doordat top en pui reeds bij een vorige verbouwing waren gewijzigd. Niettemin gaf het gespaarde middengedeelte met zijn warm-rood ge kleurde handvormsteen een kleurige noot aan het straatbeeld, welke men aanstonds node zal missen. Het huis dateerde van omstreeks het jaar 1650 en bezat nog duidelijk de we zenstrekken van die tijd, in de vorm van sierankers en metseltrant. Op de stads plattegrond van Sneek, gedrukt in de bekende stedenatlas van Blaeu uit het jaar 1649 komt dit pand nog niet voor. Wél daarentegen het belendende pand met de gevelsteen, gesierd met een voor stelling van de godin Venus en het jaar tal 1624. Aangezien het nu in afbraak zijnde pand en het naastgelegen huis uit eenzelfde steensoort zijn opgemetseld, kan er tussen beider bouw geen lange tijd verstreken zijn. Het is heel goed mogelijk dat de kaart, in 1649 versche nen, niet geheel „up to date” was, en beide huizen er toen al stonden. Overigens een merkwaardige situatie, de huizenrij aan de westelijke zijde der Potterzijlen! Oorspronkelijk was deze kant van de Potterzijlen, toen nog een sluiskolk waar schepen geschut konden worden, niet met huizen bezet. En toen deze er wel kwamen werden deze op de sluismuur gezet, zodat zij loodrecht uit het water oprezen. Men kreeg er toe gang toe door middel van een „heech- hout”, dat naar een smal pad aan de overzijde van de Potterzijlen leidde. Verkeer per as was in het oude Sneek geen sinecure, want de huizen langs de Suupmarkt stonden eveneens aan de wal, zodat er amper een voetpad over schoot om zich langs voort te bewegen. Geheel het verkeer was op het water in gesteld terwijl niet alleen de Suupmarkt, maar ook Grootzand en Kleinzand heel wat bredere grachten waren dan tegen woordig. Dit laatste is verscheidene ma- 3. Marinarella, ouverture, 4. Royal Standard, mars, P. Chesterton 5. Slavische Rapsodie Nr. 1 C. Friedeman 6. Colonel Bogey, mars K. Alford 7. Kleine Suite voor Harmonieorkest F. H. Schorer 8. Wiener Burger, Walzer, Ziehrer 9. The Stars and Stripes for ever, mars Sousa Advertentieprijs 15 ct per mm. Bij contract (handelsadv.) lager. Abonnementsprijs f 3.— per half jaar. Franco per post f 3.75 per half jaar. Giro 8 5 0 7 4 8 ten name Sneeker Nieuwsblad. 7

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1957 | | pagina 1