Fries antiek wordt schaarser en duurder Het voormalige Nijeklooster onder beheer van Scharnegoutum IJLST van en BUITENLANDS OVERZICHT Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYM BRITS ER A DEEL Donderdag 5 sept. 1957 112e jaargang no. 71 Redakteur: L. KIEZEBRINK f/ De Maleise Federatie Bij Terschelling verdronken Wie zag dit ongeluk Workum tegen ge- jaargangen Groep Nederlandse militai ren naar V. S. Zilveren jubileum Kath. La gere Landbouwschool Bolsward Redaktie-adres Kleinzand 7 Telefoon 2872. Mr H. Kingma Boltjes vice-president gerechtshof Oorijzers gaan de smeltkroes in en veel koperwerk gaat naar elders Benoemingen bij R.K. Kerk in Friesland Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD- SNEEKER NIEUWSBLAD In de nacht vafn maandag; op dinsdag is het Amsterdamse bioscooptheater Du Midi, dat tegen de ApoIIohal is aangebouwd, tot de grond toe af gebrand. over 2064 1590 1589 1590 1593 1619 De advertenties, waarin oud goud of meer rechtstreeks: gouden oorijzers bladen geregelde gasten en men vraagt zich af hoelang zij nog „de ■- de Immers, wat gebeurt er eigenlijk met de gouden oorijzers, die op advertenties ten verkoop worden aangeboden? Wel, dat is gauw gezegd: ze gaan de smelt kroes in, zonder meer. Dat is jammer. De gouden kap wordt weliswaar steeds minder gedragen en steeds verder komt de sage van Fostedina en die gouden De gemeenteraad van Workum heeft een motie, waarin de raad zich verzet tegen een eenzijdige verhoging van de salarissen der hogere ambtenaren met 82 stemmen aangenomen. Dit oordeel van de raad zal ter kennis van Gedep. Staten worden gebracht. Gistermiddag is bij Terschelling de heer H. Sturing uit Leeuwarden, ambte naar van de Provinciale Waterstaat van Friesland, die op Terschelling logeerde, verdronken. De heer Sturing kwam toen hij in zee baadde tijdens vloed in een sterke bran ding terecht. Hij werd van de been ge slagen en kon niet meer overeind ko men, hoewel hij niet ver uit de kust was. 1584 1588 1589 1997 2106 Administratie: Comb. Drijfhout-Kiezebrink Co. Kantoor: GROOTZAND 55 Telefoon 3005 (K. 5150) het een Verschijnt MAANDAGS en DONDERDAGS Bij Koninklijk Besluit is benoemd tot vice-president van het gerechtshof te Leeuwarden, mr. H. Kingma Boltjes, thans raadsheer in gemeld gerechtshof. Ter gelegenheid van dit jubileum, dat tevens een zilveren jubileum van het hoofd dier school, de heer Tsjebbe de Jong betekende, is deze door Z. H. de Paus benoemd tot ridder in de orde van Gregorius de Grote, terwijl de burge meester van Bolsward, mr. Geukers, hem de erepenning van de stad aanbood. toelage voor levensonderhoud zullen ont vangen. Wanneer de Staten aan deze eis voldoen en geen „maatregelen” op hen toepassen, zullen de Prior van Nijekloos- ter e.a. hun onderduikadres verlaten en met de kloosterstukken op de proppen komen. De reactie op dit schrijven is niet be kend. Zeker is dat de laatste Prior van Nijeklooster niet naar Friesland is te ruggekeerd. In dat zelfde jaar, 1594, is hij in Groningen, de stad zijner geboorte, gestorven. j „bestaansvoorwaarden”. namelijk moeilijk opsmelten kap in de historie te liggen, maar met die gouden kappen verdwijnen stukjes van het Fries eigene in de smeltkroes. Die kappen zijn momenteel gewilde waar omdat ze gemaakt zijn van twintig ka raats goud. Dat de prijzen dan ook veel al boven de thans geldende goudprijs liggen, is te begrijpen. Ook de staartklokken De staartklokken hebben iets betere Die kan men en boven dien is de staartklok zeer gewild. Steeds meer blijkt de rustige tik van de oude Friese klok te worden geprefereerd bo ven het zenuwslopende geluid van mo derne klokjes. In deze tijd van gevlieg en gejacht blijken velen prijs te stellen op enig juist besef van de tijd, hetgeen hun door de Friese klok wordt ver schaft. Of het nu juist dit allemaal is, weten we niet, maar een feit is, dat de prijzen van Friese klokken in de afgelo pen jaren zijn gestegen en voor zover dat bij alle nog bestaande wisselvallig heid valt na te gaan: ook vrij aanzien lijk. De Amerikanen blijken vooral diep geschokt door het feit dat zij zowel door Egypte als Syrië tot de imperialistische landen worden gerekend. Tot nog toe hadden zij zich vrij van imperialistische smetten gemeend, en altijd verwijtend naar die Westelijke landen gekeken, die koloniale verhoudingen met andere had den. Aan de houding dier landen, die vaak al te laks waren met het slaken dier banden, schreven zij een groot deel van het wantrouwen toe dat de Oosterse volken tegen het Westen koesteren en deze de hulp van de Sovjetunie, die h.i. onbaatzuchtig zou zijn, deed verkiezen boven Westelijke. Dergelijke volken den ken er daarbij niet aan dat in Europa het juist de Sovjetunie is die een aantal zijner satellieten in een barbaars kolo niale verhouding heeft geknecht en Amerika wil daarom daarop eens extra de aandacht der Aziatische en Afri kaanse volken vestigen in de op 10 sep tember te houden algemene vergade- - -- o~ o gehad. Dat is verheugend, zulks in tegenstel ling tot het feit, dat ook van het koper werk nogal wat verdwijnt naar andere gewesten en het buitenland. Menige bui tenlandse toerist heeft reeds in Leeu warden een antiek voorwerp gekocht als een goed reissouvenir en derhalve Een van de Leeuwarder antiekhande laars, de heer J. Smit bij zjjn koperwerk, dat in z(jn werkplaats wordt gereinigd en soms na jarenlange verwaarlozing weer volledig eerherstel krijgt. De groepscommandant der rijkspolitie te Witmarsum verzoekt de bestuurder van ’n blauw-grijze Volkswagen, die op zaterdag 31-8-1957, te 17.55 uur op de Afsluitdijk tegenover de aldaar staande politiebarak getuige is geweest van een verkeersongeval, waarbij een motorrijder ernstig werd gewond, zich met hem of met de postcommandant der rijkspolitie te Kornwerderzand in verbinding te stellen. Telefoon groepscommandant te Wit marsum: 214, K 5175; telefoon postcom mandant te Kornwerderzand: 215, K 5177. De Koninklijke Luchtmacht zal in het begin van het volgend jaar een groep militairen naar Amerika zenden om op geleid te worden in het bedienen van geleide projectielen. Deze opleiding zal ongeveer twee jaar duren, zodat men in 1960 een squadron zal kunnen samen stellen, dat raketten zal kunnen bedie nen, aldus meldt Ons Noorden. Men streeft er naar de groep samen te stellen uit beroepspersoneel. De Ne derlanders zullen in de V.S. vaardigheid opdoen in het bedienen van de Douglas Nike raket, die een reikwijdte heeft van 48 km en een snelheid kan bereiken van 2600 kilometer per uur. zijn in de meeste antiekwinkels de bui tenlanders geen vreemde verschijningen meer. Wie zal hen ongelijk geven? Het op deze wijze verdwijnen van antieke voorwerpen is een spijtige zaak. Door deze vergroting van de vraag worden de prijzen hoger, want de antiekhande laars, die al vele jaren over het platte land zwerven hebben steeds meer moei te om hun voorraad aan te vullen. Bo vendien weet zo langzamerhand ieder, die nog antiek te koop heeft, wel zo on geveer wat de prijs is en dat werkt ook prijsverhogend. Voor het overige kan men wel stellen, dat het Fries antiek altijd heeft bijgedragen tot het eigen ka rakter van het Friese binnenhuis en dat men zoveel mogelijk moet trachten het in eigen gewest te houden. Maar dat zal slechts kunnen door een groter liefde voor het antiek bij de Friezen zelf, want de antiekhandelaar kent deze overwe gingen wel, maar zaken zijn zaken en wellicht hebben zij gelijk, wanneer zij menen, dat je niet alles bij elkaar kunt houden en dat het weinig verschil maakt of die koperen doofpot in Leeuwarden staat of in Alkmaar omdat zijn functie in het interieur hetzelfde is. Over dat standpunt kan men redetwisten, maar een feit blijft dat er veel antiek ver dwijnt en dat voor de handelaars de spoeling steeds dunner wordt en voor de kopers de prijzen hoger, hetgeen voor beiden jammer is, maar onvermijdelijk,.. In de r.k. kerken in Friesland is een vijftal kapelaans en pastoors benoemd of ovefgeplaatst. Pastoor J. H. Swart van Warga—Wartena, waar hij drie jaar ge staan heeft, gaat volgens Ons Noorden naar Hoogeveen. Kapelaan B. Lokin uit Hilversum wordt zijn opvolger als pas toor. De kapelaan J. W. Aarnink uit Hil versum is in de vakature van kapelaan J. A. J .de Bree benoemd bij de Boni- fatiuskerk in Leeuwarden. Kapelaan G. J. Feyen, die twee jaar in Blauwhuis heeft gestaan, is benoemd in Ter Apel. Hij wordt opgevolgd door kapelaan W. j. Schouten, die drie jaar in Ter Apel is geweest. Belangstelling is er ook voor de ont wikkeling van de verhouding tussen de nieuwe federatie en Indonesië, beide landen hebben door bloed en taal zekere verwantschap. Terwijl echter de fede ratie vreest voor een Chinees commu nistisch probleem in haar land, schijnt de Indonesische regering een dergelijk probleem, maar dan Russisch getint, in haar rijk niet te vrezen, hoewel de di recte aanhang van het communisme er sterk is gegroeid en Soekarno het stel sel der Westerse democratie voor zijn land graag zou willen opgeven en een systeem dat aan het Russische of Chi nese verwant is zou willen invoeren. Soekarno heeft bij een bezoek aan Oost Indonesië nog eens verzekerd dat hij geen communist is, maar hij had op zijn reis de Russische ambassadeur in zijn gezelschap, z.g. omdat deze een in zicht zou krijgen in de economische no den van de archipel. De Sovjetunie is nu eenmaal met het Westen in concurren tie getreden wat de economische hulp aan onderontwikkelde landen betreft, biedt die hulp zg. onbaatzuchtig aan, maar doet ze vergezeld gaan van een infiltratie van technici en specialisten wier aanwezigheid wel eens gevaarlijke gevolgen voor een geholpen land zou kunnen hebben, vooral als daar al een communistische kern aanwezig is. Het zeer invloedrijke Amerikaanse dagblad de New York Times wijst er op dat op deze wijze in verschillende delen der wereld Russische bondgenoten kunnen ontstaan, die geen directe satellieten en ook niet direct communistisch behoeven te zijn maar in vredes- en oorlogstijd grote gevaren voor het Westen kunnen vormen omdat ze, als in Azië het geval is, over grote rijkdommen aan grond stoffen beschikken waarvan de stroom zich niet meer naar het Westen maar naar de communistische landen zou richten en/of strategische punten be heersen waardoor de toestand in oor logstijd voor het Westen precair zou kunnen worden. Het blad doelt hier ook op Egypte en Syrië, waarvan laatstge noemd land in oorlogstijd de olietoevoer naar het Westen zou kunnen afsluiten z.g. omdat het neutraal zou willen blij ven. En als het Russische bases op zijn gebied zou toelaten, zou het de toestand ring van de Ver. Naties, welke zich zal bezig houden met de Hongaarse opstand in het najaar van 1956, welke door de Russen bloedig onderdrukt werd. Er zjjn overigens commentatoren die beweren dat in de satellietstaten onder de volken zo grote afkeer van de Sovjetunie heerst dat het gescherm van Moskou met haar lange afstands raket voor een belangrijk deel gericht zou zijn op die volken om hun by te brengen dat zij niet op het Westen behoeven te reke nen voor bevrijding en hen dus te doen berusten in hun lot, dat lichter zou wor den, naar de communistische machtheb bers hun voorhouden, als zij zich met meer ijver aan het werk zetten. De Amerikanen hebben natuurlijk nu ook enige mededelingen over hun nieuwste proeven met raketten, waarvan sommige geslaagd en andere mislukt, gedaan. Die mededelingen zijn beter te controleren dan de Russische en men krijgt de in druk dat ook in deze de partijen elkaar niet veel in kracht ontlopen. Het was te verwachten dat in deze sfeer de ontwa- peningsbesprekingen zouden vastlopen; de Westelijke landen hebben hun voor stellen nu volledig op tafel gelegd, de Rus Zorin heeft ze ter conferentie finaal afgewezen. Stassen, de Amerikaanse vertegenwoordiger heeft de verwachting uitgesproken dat de Russen toch nog niet definitief „neen” hebben gezegd, maar deze verwachting schijnt niet bij zonder sterk gefundeerd. Zeker niet als het juist is wat een der best ingelichte agenten van de Amerikaanse geheime dienst thans in een Amerikaanse se naatscommissie heeft geprofeteerd, nl. dat binnen 8 maanden Chroesjtsjow door maarschalk Zjoekov aan de kant zal worden gezet en de militaire dictatuur in de Sovjetunie een feit zal zijn. Als de Russische partijsecretaris ook zo iets verwacht zal hij stellig wel oppassen aan een plan tot ontwapening mee te werken, dat de Russische militaire lei ding bepaald niet welkom zal zijn. Dat onder al deze verschijnselen en voor spellingen van toenemende spanningen de roep ook in Amerika toeneemt om een krachtiger en beslister politiek van president Eisenhower zowel wat buiten landse als binnenlandse kwesties be treft, is begrijpelijk. De kiezers in Wis consin, de latere jaren een bolwerk van de republikeinen, hebben duidelijk van hun verminderde waardering voor Ei senhower blijk gegeven, door de door hem naar voren geschoven republikeinse candidaat voor de senatorszetel van wij len Mc Carthy een zware nederlaag te bezorgen en voor het eerst na 25 jaar een democraat voor die zetel te kiezen. In enkele zuidelijke staten van de Ver. Staten is de spanning tussen de blanke en negerbevolking toegenomen nu het tijdstip is aangebroken dat negerkinde ren voor het eerst op „blanke” scholen moeten worden toegelaten. Het koren is gemaaid en in schoven gezet. Nu nog „aren lezen” hier en daar een handje vol. De reeds eerder genoemde oor konde van 18 april 1580. Ten onrechte is in een van de voor gaande artikelen gezegd, dat bij de over dracht van de bezittingen van Nije klooster, roerende en onroerende goede ren, een van de 28 overgebleven nonnen niet aanwezig was. Haar naam is Greyt Meeus, afkomstig uit Groningen. Het zal de lezers van deze artikelen over Nijeklooster mogelijk wel interes seren, ook de herkomst van de andere, reeds met name genoemde, religieuzen te vernemen. Zij waren respectievelijk geboren te Oosterend, Oosterzee, Wir- dum, Engelum, Jisp (N.H.), Haskerdij- ken, Terzool, Deersum, Arum, Olde- boorn, Oosterzee, Luik (B.), Oudega (Sm.), Wirdum, Akkrum, Hartwerd, Sneek, Ferwerd, Joure, Tjerkwerd, Ter zool, Wirdum, Grouw en Utrecht-stad. Bij de opgemelde overdracht moesten al de zusters aanwezig zijn, de eed af leggen en hun handtekening zetten. Van de 28 aanwezige zusters verston den maar vijf de schrijfkunst. Voor de zusters, die niet konden schrijven teken de Supriorinne Nancke Groelts: „Alles hyer boeven onderghetekent door bede an my Nancke Groelts”. Tevergeefs zoekt men in de oorkonde de naam van de laatste Prior van Nije klooster, Joannes Groningensis. Zijn handtekening ontbreekt. Hij was dus niet bij de overdracht aanwezig, hoewel hij op 25 juni 1572 een procuratie onder tekende, waarbij hij gemachtigd werd om in naam en vanwege het klooster In rechten te ageren enz. enz. De laatste Prior van Nije klooster ondergedoken. Was Joannes Groningensis als laatste man op het zinkende schip gebleven, de procedure van overdracht aan de Staten van Friesland, op 18 april 1580, had af gedaan kunnen worde met de hand tekening van de Prior als procuratie houder, eidoch, de vogel was gevlogen. Nadat hij in 1572 tot procuratiehou der was benoemd, was hij al spoedig met medeneming van de officiële bescheiden van Nijeklooster, voorzover deze niet ge stolen of verbrand waren, ondergedoken in navolging van talloze kloostervoog den dier dagen. Een brief van 28 juli 1594, afkomstig uit de plaats waar de Prior was onder gedoken, vermoedelijk Groningen, geeft hier enig licht. Deze brief, geadresseerd aan de Staten van Friesland, bevestigt dat alle „registers, reckenboecken, ren- thebrieven, schrifttueren, papijten, obli- gatiën ende proffijten” nog niet in het bezit zijn van de Generale Ontvanger der Staten. Joannis Groningensis, met een aantal Abten, Prelaten en Administrateurs van opgeheven kloosters in Friesland ver klaren, „de rechtstitels van hun bezit tingen en inkomsten te zullen overdra gen, mits zij een jaarlijks onderhoud genieten”. Hier wordt dus het afdragen van de officiële bescheiden afhankelijk gesteld van de eis, dat zij alsnog een jaarlijkse 12 stuivers, 8 penningen Uitgaven pensioenen en lasten, 858 Carolus gulden, 12 stuivers pensioenen en lasten, 865 Carolus gulden, 12 stuivers pensioenen en lasten, 840 Carolus gulden, 15 stuivers, 8 penningen pensioenen en lasten, 133 Carolus gulden, 12 stuivers Het bedrag aan uitgaven in 1619 ligt aanmerkelijk lager dan dat uit het jaas 1593. Aangenomen moet worden, dat in 1619 reeds meerdere gepensioneerde nonnen overleden waren of om bepaalde redenen het Sint Anthoon te Leeuwar den hadden verlaten. In de eerste helft van de 17e eeuw, in de jaren 1624, 1637, 1638, 1639, 1640 en 1641, werden de landerijen van Nije klooster door de Staten van Friesland onder de hamer gebracht; het grondbe zit gaat dan over in handen van parti culieren. Lusten en lasten. Hier volgen enkele cijfers betrekking hebbende op inkomsten en uitgaven, enkele willekeurige jaren, betref fende Nijeklooster. Inkomsten 2005 Carolus gulden, 3 stuivers 11 3 8 penningen in het Oosten van de Middellandse Zee, waar nu de Amerikaanse vloot opper machtig schijnt, ook aanzienlijk on gunstiger voor het Westen kunnen ma ken. De Russen willen dat het Westen blijkbaar duidelijk maken door enkele van hun oorlogsschepen uit de Oostzee een beleefdheidsbezoek aan Zuid Slavië te laten brengen. Deze schepen kunnen in de Albanese haven Sasseno ook voor langere duur een verblijfplaats vinden, maar Syrische havens zouden hun nog beter passen. Hoewel president Eisen hower enige weken geleden verkondig de dat de toestand in Syrië niet zodanig was, dat dit aanleiding tot de scherpste maatregelen van het Westen zou moe ten geven, schijnt er de laatste tijd een neiging in Amerika om de zaken wat ernstiger op te vatten en wat minder op hun beloop te laten dan aanvankelijk Washington’s plan was. Met andere woorden de mening zou er veld winnen dat de Ver. Staten niet lang meer lijd zaam kunnen blijven toezien, o.a. oud- president Truman heeft daarvoor ge waarschuwd; wanneer het bestaan op het spel staat is een politiek van af wachten levensgevaarlijk, aldus Truman. Maar er zijn Amerikaanse commentato ren die graag zouden weten wat Tru man dan eigenlijk de Amerikaanse re gering zou willen laten doen. Een van de maatregelen welke men te Washing ton schijnt te overwegen, zou zijn de isolering van Syrië in de Arabische we reld, maar dat dit nog niet zo vlot zou gaan, bewijst het feit dat Nasser zijn vriendschap met Syrië trouw blijft en gedreigd heeft het Suezkanaal te zullen sluiten als die „imperialistische” Ame rikanen iets op militair gebied tegen Syrië zouden willen ondernemen. De re- gering-Eisenhower blijft echter van oor deel dat men voorlopig de zaken toch nog maar moet blijven aanzien. Zij constateert dat de Arabische wereld thans sterk verdeeld is, het blijkt ook uit de geringe belangstelling welke van de zijde dier staten bestond voor de bij eenkomst van de Liga te Kairo, en dat het Westen niets moet ondernemen wat die eenheid weer zou kunnen herstellen. Zij erkent, mèt Nehroe van India, dat de toestand in het Midden Oosten explosief blijft, met name door de mogelijkheid dat Syrië en Egypte om die Arabische eenheid te herstellen, iets zulen onder nemen tegen Israël er zijn Ameri kaanse commentatoren die daarom aan driften op een tijdige waarschuwing aan deze Arabische staten maar wijst er op dat de terugkeer van president Koewatli naar Syrië daar tot wat meer gematigdheid heeft geleid. De Syrische stafchef Bizri heeft nog eens verzekerd dat hij geen communist maar nationalist is en Koewatli zelf heeft betoogd dat Syrië de hulp van de Sovjetunie kreeg, zonder dat het zich tot iets heeft ver plicht of behoefde te verplichten, zijn land blijft een vrij land, dat geen bases aan welk land dan ook zal afstaan, doch niet kan dulden dat imperialistische landen intriges tegen haar plegen. Bronnen. O.m. zijn de volgende bronnen geraad pleegd bij de verschenen artikelen over Nijeklooster: Winsemlus: Chroniqu of Historise schiedenisse van Vrieslant. SchotanusKerkelijke en wereldlijke geschiedenissen van Friesland. Worp van Thabor Kroniekboeken. Petrus van Thabor Kronieken. Wumkes Paden fen Fryslan. Schoegen Acten en bescheiden „Bloem- kamp”. Van Heusden Oudheden en Gestichten. Foeke SjoerdsJaarboeken en Tegen woordige staat van Friesland. Gabbema Watervloeden. Eekhoff De Middelzee en Beknopte ge schiedenis van Friesland. Ozinga Ons eigen land. Acquoy Windesheim. Napjus Histori Chronyk. Occo Scharl p. 115192. MatthaeiAnal 111. Petrus Suffridus De Script Friciae. Van Papendrecht Hoynck Anal 1. Archief Bisdom Utrecht. Rekenboek van de Rijnsburgse Abdij. Beneficiaal-boeken van Friesland. Register van Aanbreng van 1511. Cohieren van Oostergo en Westergo. Groot Charterboek van Friesland. Kalma Skiednis fen Fryslftn. SantemaSkearnegoutum troch ieuwen hinne. Friesche Volksalmanak 1839, 1840 en 1841. Frije Fries 11 en Vil. Oude KunstTijdschrift no. V 1917. Van ApeldoornDe Kerkelijke goederen in Friesland. H. Halbertsma Artikelen In Sneeker Nieuwsblad en Leeuwarder Courant. De advertenties, waarin oud goud of meer rechtstreeks: gouden oorijzers te koop worden gevraagd door antiekhandelaars of goudsmeden, zijn in de Friese bladen geregelde gasten en men vraagt zich af hoelang zij nog effect zullen sorteren, want eenmaal moet er aan de voorraad oorijzers in dit gewest toch een eind komen. Deze gedachte leidt tot een aantal overwegingen en bespiege lingen ten aanzien van de antiekhandel en de vraag in hoeverre het antiek tot het Fries eigene gerekend mag worden. En die overwegingen leiden tot de con clusie dat er veel Fries antiek, met name oorijzers, koperwerk en Friese klokken verdwijnt en dat voor de antiekhandelaars zo langzamerhand de spoe ling dun wordt, waarbjj men zich er zelfs over kan verbazen, dat zij nog al tijd antieke voorwerpen tevoorschijn weten te brengen tijdens hun uitgebreide speurtochten over het platteland, speurtochten naar een oude koperen doofpot, een koperen ketel, een Friese klok of wat dies meer zij, voorwerpen, die nadat zij zijn opgekocht een goede kans maken in andere gewesten terecht te komen of zelfs in het buitenland, want er zijn bijvoorbeeld al heel wat Friese klokken over de grote haringvijver naar Canada en de Verenigde Staten gegaan, terwijl de buitenlandse toerist de weg naar sommige antiekwinkels ook aardig weet. Vorige week zaterdag heeft de Malei se federatie, ontstaan uit een aantal Britse koloniën Singapore is er niet bjj, dat is een afzonderlijk zelfstandig gebied op Malakka, haar onafhanke lijkheid van het moederland gekregen. Deze onafhankelijkheid gaat zover, dat de federatie ook haar defensie zal in richten en een eigen buitenlandse poli tiek zal kunnen voeren, want ook de be trekkingen met het buitenland zullen door de federatie, welke tot staatshoofd heeft prins Abdoel Rahman en tot mi nister-president Tengkoe Abdoel Rah man (geen familie van elkaar), zelf worden geregeld. Uit eigen verkiezing blijft zij echter lid van het Gemenebest, en Engeland heeft zich verplicht haar bijstand in haar verdediging te ver lenen, mag troepen houden in Malakka, maar volgens een der eerste besluiten van de regering der federatie er geen atoomwapenen opslaan of gebruiken. De verenigde landen der federatie zijn enorm rijk aan grondstoffen, o.a. tin en rubber, en als zodanig is het ook pret tig voor het Gemenebest dat zij er lid van blijft. De redenen waarom de Ge- menebestlanden vasthouden aan de band met het moederland lopen nogal wat uiteen. Een deel dezer landen hecht vooral waarde aan de economische be tekenis van het Gemenebest, andere aan het militaire of politieke belang verbonden aan het lidmaatschap van zo’n groot lichaam. Er is enige belang stelling voor de vraag of de federatie van Maleise staten ook zal toetreden tot de Zuid Oost Aziatische Verdrags- organisatie. Vermoedelijk zal dat niet ’t geval zijn, zij zal wel in ’t voetspoor van India treden en zal geen wantrouwen in communistisch China willen wekken. De Maleise federatie heeft nl. één zwak punt, waaronder niet in de eerste plaats dient verstaan het feit, dat er nog altijd een betrekkelijk kleine groep communis tische opstandelingen in de bijna ontoe gankelijke jungles van het binnenland aanwezig is. Men zal deze wel de baas kunnen worden, ze heeft trouwens door de hardnekkige vervolging van Engelse troepen al veel van haar betekenis ver loren. Ernstiger is waarschijnlijk het feit dat op de gehele bevolking van tus sen 6 en 7 millioen mensen er .een kleine 3 millioen Chinezen zijn naast nog bijna 1 millioen andere niet-Maleiers. Uit de recente geschiedenis kennen we het ge vaar van dergelijke grote minderheden in een land, vooral als deze de steun genieten van een machtig rijk elders en dat is het geval met de Chinezen in Ma lakka, van wie de meesten sympathie hebben voor Peking en deze ook weder zijds van rood China genieten. De Ma leise federatie heeft zich tegen binnen landse moeilijkheden van die zijde trach ten te beschermen door een aantal bepa lingen in de grondwet, waarin de Chi nese invloed min of meer wordt beperkt o.a. door het voorschrift dat (ie officiële taal het Maleis zal zijn en de Moham medaanse godsdienst staatsgodsdienst, met overigens vrijheid van godsdienst voor iedere individuele burger. Ook het nieuwe staatshoofd prins Abdoel Rah man is natuurlijk een Mohammedaan, hij is een der sultans van de geïnte greerde staten, nl. van Negri Sembilan. Enkele correcties. In het „Mondsticon Batavum” staat, dat Rinck Claesdochter priorin van Nije klooster zou zijn geweest, dit is on juist, zq was „een rangloze nonne”. In het M.B. wordt als stichtingsjaar van Nijeklooster opgegeven 1231. Dit moet als een verschrijffout aangemerkt worden. Een verschrijving kwam in voor gaande artikelen ook enkele malen voor: Mariageboortedag is 8 september en niet 6 september. In het 3e artikel over Nijeklooster staat: „een aantal „mannen" uit Cistercienserklooster Sion” lees aantal nonnen. In het 5e artikel: Verder waren mannen” van Nijeklooster lees non nen. En in dit artikel: opgedragen door de priesters lees priores. En koperwerk Met het koperwerk liggen de kaarten al niet anders. Het is reeds lang geen ontdekking meer, wanneer men merkt, dat oud Fries koperwerk, laten we zeg gen een doofpot van rood koper, met een geelkoperen deksel, een koperen ketel, een oud strijkijzer of zelfs een koperen theestoof, ook in het moderne interieur voor een stuk sfeer kunnen j zorgen. Velen hebben die ontdekking reeds gedaan en dat heeft een vergrote I vraag naar dit soort antiek tot gevolg Advertentieprijs 15 ct per mm. Bij contract (handelsadv.) lager. Abonnementsprijs I 3.— per half jaar. Franco per post f 3.75 per half jaar. Giro 8 5 0 7 4 8 ten name van Sneeker Nieuwsblad.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1957 | | pagina 1