St. Vincentiusvereniging bestaat een eeuw
Huishoudschool mag een gymnastiek- en eenl
overblijflokaal houwen
en
▼an
van
De eerste paal voor het nieuwe
postkantoor
ULST
Officieel Orgaan
WYMBRITSERA DEEL
I
Uit het verre en nabije verleden
IJsbrechtum, Tirns en Tjalhuizum
de gemeenten SNEEK,
I
114e jaargang no. 32
Maandag 20 april 1959
DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
Rcdakteur: L. K1EZEBRINK
Ds. E. L. Nauta 85 jaar
Nederland - België 2-2
Voetbaltournooi Uloscholen
AGENDA
Instituut voor Arbeiders-
ontwikkeling
Meer emigratiekansen in
Canada
Redaktie-adres
Kleinzand 7 Telefoon 2872
Diverse bijdragen worden verhoogd
Geslaagd
H«t ShmImc Ni*«w«bla4 is
x
fMombinwrci* uHgave NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT m
Man en vijf kinderen door
verkeersongeval verdronken
Koninginnedag
Personele Kampioenswed
strijden in toestelturnen
Nederlandse keurturnsters naar Sneek
Kamer van Koophandel
SNEEKER NIEUWSBLAD
ii.
Een vraag.
Terpen.
Namen.
Vier groepen.
AMICITIA THEATER.
Voorlichtingsavond
Optreden Surinaams Orkest „Guyana"
het
een
Maandag 20 april t/m woensdag 22 april
’s avonds te 8 uur film: Eiland in
de zon.
Donderdag 23 april ’s avonds 8 uur films
Leven voor twee.
Vcrwhimt
MAANDAGS en DONDERDAGS
Adminittretie:
Comb Drijfhout Kierebrink Co
Kantoor: GROOTZAND 55
Telefoon: 3005 (K 5150)
„Vele tekenen wijzen er op dat de tij
delijke teruggang in de Canadese econo
mie tot stilstand is gekomen. De Cana
dian Netherlands Immigration Council
acht het thans verantwoord lat geschikte
adspirant-emigranten nog dit jaar hun
plannen verwezenlijken. Dit heeft de di
recteur van de Nederlandse emigratie-
dienst meegedeeld.
Wel dient men er rekening mee te hou
den dat men na aankomst in Canada
enige tijd in een ander dan het eigen be
roep moet wenken. Wellicht ten over
vloede wijst de directeur van de Neder
landse emigratiedienst er nog eens op,
dat enige kennis van de Engelse taal on
ontbeerlijk is. voor een snelle opneming
in het arbeidsproces in Canada.
In een voor Nederland teleurstellende
wedstrijd hebben de Nederlandse en Bel
gische voetbalploegen gisteren gelijk ge
speeld (22). Tot 17 minuten voor het
einde stonden de Belgen met 02 voor.
Daarna zorgden Lenstra en v. d. Linden
er voor dat het een draw werd.
Te Posterholt slaagde voor het eerste
gedeelte van het examen huishoudlerares
(N XIX), mej. G. J. Koelstra, alhier.
Geslaagd voor de acte Landbouw-
huishoudlerares (N XIX) eerste gedeel
te mej. M. W. F. Krook alhier.
Gistermiddag is de heer P. v. d. B.
uit Tiel met 5 jongens neven van
hem uit het gezin v. d. B. te Dreumel
verdronken, toen hij na een botsing
met een andere auto met zijn wagen bij
Wamel in een diepe wetering reed. Zijn
echtgenote en een zusje van de jongens
konden w.rden gered. Het gezin v. d.
B. uit Dreumel verloor op deze nood
lottige middag van de 8 kinderen er vgf.
De andere autobestuurder, die voorrang
had moeten verlenen aan de heer v. d.
B. kwam met zijn wagen ook in de We
tering terecht, doch alle vier inzitten
den konden worden gered, aldus meldt
het Algemeen Dagblad.
Onze oud-stadgenoot Ds E. L. Nauta te
Haarlem, emeritus predikant van de Ne
derlandse Hervormde kerk en oud-leger.
predikant, hoopt woensdag 22 april a.s.
vijf en tachtig jaar te worden.
Ds Nauta werd op 22 april 1874 uit een
onderwijzersgezin te Leeuwarden gebo
ren. Hij bezocht eerst het stedelijk gym
nasium in de Friese hoofdstad en stu
deerde daarna aan de rijksuniversiteit te
Leiden. Nadat ds Nauta in 1896 door het
provinciaal kerkbestuur van Overijssel
was toegelaten tot de evangeliebediening
in de Nederlandse Hervormde kerk werd
hg op 26 september van het daaropvol
gende jaar (1897) te Kerk en Kapel Ave.
zaath in de classis Tiel in het ambt be
vestigd. Daarna stond de jubilaris nog
te Noordgouwe 1899 tot 1903; Den Helder
1903 tot 1906; Dokkum 1906 tot 1909;
Veendam 1909 tot 1910; Oenkerk-Giekerk
-Wijns 1910 tot 1914 en tenslotte nog ruim
vijf jaar te Warfhuizen, waar hem in
verband met zijn benoeming als leger-
predikant in algemene dienst met ingang
van 1 januari 1920 eervol ontslag met de
bevoegdheid van emeritus werd verleend.
Deze funktie vervulde ds Nauta tot 30
april 1939, toen hem op vijf en zestig
jarige leeftijd eervol ontslag werd ver
leend. Hij is ruim negentien jaar werk
zaam geweest als legerpredikant in het
1ste gewest met als standplaats Leiden.
In de oorlog moest de jubilaris evakue-
ren en vestigde zich toen metterwoon te
Sneek, van waaruit hij van 1943 tot 1946
tijdens de afwezigheid van de plaatse,
lijke predikant veel pastoraal werk te
IJsbrechtum en Tirns heeft verricht.
Daarna diende hij eerst ongeveer- twee
jaar de afdeling ’s-Gravenhage van de
Vereniging van Vrijzinnig Hervormden
en daarna nog vele jaren de afdeling
Wassenaar van de Nederlandse Protes
tanten Bond als hulpprediker. In 1932
erkende de Regering de verdiensten van
Ds Nauta door hem te benoemen tot offi
cier in de orde van Oranje Nassau.
Vrijdag zijn op verschillende plaatsen
in Friesland de voorronden voor het ulo-
scholentournooi gehouden. Voor de fina
les plaatsten zich de openbare uloscholen
te Gorredijk, Franeker, Leeuwarden,
(Perkschool)Sneek en Drachten.
In Sneek plaatste de openbare ulo zich
door alle wedstrijden te winnen. Uitsla
gen: Bolsward (o)-Sneek (chr.) 02;
Bolsward (o)-Workum (chr.) 12, Sneek
(o)-Bolsward (o) 30; Workum (chr.)-
Sneek (o) 05; Sneek (chr.)-Sneek (o)
15; Workum (chr.)-Sneek (chr.) 2—6.
cm in het vierkant zijn, zit dan 17 tot
20 meter beneden de straat, de boven
kant 3 meter.
Op de foto ziet men hoe de eerste
paal van 14.20 m. lengte door de „hei-
kar" op de achtergrond naar zijn plaats
tussen de geleiders van de 25% meter
hoge heistelling wordt getransporteerd.
Het heiwerk wordt uitgevoerd door de
Leemburgs uit Groningen. Het gehele
complex het kantoorgebouw, de aan de
Willemstraat gelegen garage en de di
recteurswoning naast het kantoor, dat
door „Friso” onder architectuur van Ir.
J. J. Vegter te Leeuwarden gebouwd
wordt, moet in de zomer van 1960 gereed
zijn.
genoemd. Het gemiddelde ledental bleef
steeds 15. In deze eeuw traden totaal 98
personen als lid toe. Herman Brennink-
rneijer, die tot 1935 voorzitter was. werd
opgevolgd door de heer Hijlke Tromp.
In ’45 droeg deze het presidentschap over
aan de huidige president, de heer G.
Lampe. Secretarissen kende de vereni
ging ook talrijke. Naast de reeds genoem
de heer M. Veltman waren dit: H. C.
Schrakamp, P. Obbema, H. P. Swildens,
D. v. d. Werf en niet te vergeten meester
Schmidt, die tevens vice-president was.
Penningmeesters waren er eveneens le
gio. Behalve de Brenninkmeijers, J. P.
van Bergen, Leo Stockmann, E. Stock
mann en als voorlaatste de in 1949 over
leden heer Frans Brenninkmeijer. Deze
laatste en de heer Hijlke Tromp werden
door Z. H. de Paus wegens hun grote
verdiensten begiftigd met de onderschei
ding „Pro Ecclesia et Pontifice”.
Het devies van de St. Vincentiusver-
eniging „Geen liefdewerk is ons teveel”
werd steeds zoveel mogelijk bewaarheid.
In de vorige eeuw, toen er geen zieken
fondsen en ook geen kruisverenigingen
waren werden veel verstrekkingen ge
daan in de vorm van medicamenten en
versterkende middelen. Een leesbiblio
theek, naaischool en spijskokerij werden
door de Conferentie zelf opgericht of op
z’n minst sterk gesteund.
Hoewel de werkwijze momenteel heel
anders is dan vroeger, is de geest gelijk
gebleven.
onderhoud, inventaris en bovenal
voor de materialen aanzienlijk ver
hoogd zullen kunnen worden, zal een
ruimere ontplooiing mogelijk zijn.
In verband hiermee wil men ook de
geldelijke bijdragen van de meisjes
van 40 op 25 cent brengen, teneinde
hen zo weinig mogelijk te belasten.
In het afgelopen jaar heeft de Huishoudschool een geweldige activiteit ontplooid.
Was het aantal leerlingen op 1 januari 145, op 31 december volgden 387 leerlin
gen de lessen. Voor de avondcursussen is de belangstelling steeds groeiende,
zodat in het afgelopen jaar kon worden begonnen met twee cursussen voor
koken, vier voor naaien en twee voor opleiding winkelpersoneel. De meisjes
die de laatstgenoemde nieuwe cursus volgen, krijgen lessen in verkoopkunde, eta
leren en algemeen vormend onderwijs. Verder werd weer medewerking verleend
aan de opleidingen leerlingverpleegster en leerlingkraamverzorgster, terwjjl voor
de tweede maal een groep meisjes opgeleid zal worden tot bejaardenhelpster
een studie die twee jaar moet duren. De Mater Amabilisschool en het Zon-
nebloemwerk begonnen het nieuwe schooljaar elk met drie klassen.
Advcrtentieprijt 15 et per mm
Bu contract (handelaadv lager
ADonnementapriji t 3.— per halt
jaar. Franco per poet f 3.75 per
half jaar.
Giro 5 5 0 7 4 1 tea name van
Sneeker Nieuviblad.
Dan de terpen in dit gebied, en dan is
daar natuurlijk eerst de grote Thabor-
terp. 12 mei 1891 werd de bovengrond
van de terp geveild en het graven van
de vaarten aanbesteed. Tientallen jaren
is men hier aan het graven geweest hoe
wel natuurlijk niet steeds onafgebroken
door. Bij de bespreking van het klooster
Thabor zullen we er op terugkomen.
Verder de dorpsterpen van Tirns en
Tjalhuizum. Van Tjalhuizum zegt Hep-
kema in zijn memoires dat men bezig
was een wier af te graven (omstreeks
1900). Dan de al eerder genoemde terp
in de „Hemelumerlaan”, Kilewier (waar
tegenwoordig de boerderij staat, Ge
woond door de heer P. de Boer) en twee
kleine terpen bij Anneburen. Op het
grondgebied van IJsbrechtum: Pophor-
ne. Bons, de dorpsterp en de „pólle” aan
de weg naar Scharnegoutum. In 1879
werd het hoogste gedeelte van de terp
van IJsbrechtum verkocht. Volgens de
Stads- en Dorpskroniek is er in 1872,
1879 en 1880 ook sprake van afgravin
gen te Tirns. Misschien zijn hiermee de
terpjes te Anneburen bedoeld.
Men schrijft ons:
Naar wij vernemen treedt voor de afd.
Sneek van het Inst. v. Arb. Ontw. zater
dag 25 april het Surinaams Orkest
„Guyana” op in zaal „Hanenburg”. Een
nadere kennismaking met het Caraïbi-
sche gebied, waar zowel Suriname, als
de Ned. Antillen toebehoren, levert een
rijke oogst op aan volksmuziek. Muziek
met een vaak sterk uiteenlopend karak
ter, als gevolg van het feit, dat in de loop
der eeuwen zowel de Afrikaanse als de
West-Europese cultuur een duidelijk
stempel op dit gebied hebben gedrukt.
Door een weloverwogen combinatie
van gesproken woord door Drs Frese en
Dr van Wengen, beide medewerkers van
het Rijksmuseum voor Volkenkunde te
Leiden, en muziek,* gebracht door het uit
7 leden bestaande Surinaamse Orkest
„Guyana”, zal begrip worden gewekt
voor land en volk van Suriname.
Het optreden van het Orkest „Guyana”
vindt plaats met muziek, zang en dans
uit Suriname en de omliggende gebieden.
Wij zijn ervan overtuigd, dat velen op
deze avond, de laatste bijeenkomst van
het winterseizoen van het Instituut, het
optreden van het Orkest „Guyana” zullen
willen beluisteren.
Voor verdere bijzonderheden verwijzen
wij naar de in dit blad voorkomende ad
vertentie.
En dan wil ik ditmaal eindigen met
een vraag: Welke Tirnser weet misschien
hoe de „Bargesteech” aan zijn naam ge
komen is?
Mevrouw Krook—Boersma bracht na
mens de kascommissie verslag uit; de
penningmeester werd décharge verleend.
In de nieuwe kascommissie namen zit
ting: mevrouw Krook, mevrouw Sante-
ma en de heer B. Brinksma.
De aftredende bestuursleden mevrouw
H. C. v. d. HeuvellGrootjans en de
voorzitter mr E. R. Zweep werden her
kozen.
Na de rondvraag sloot de heer Zweep
deze jaarvergadering met grote dank
aan de administrateur de heer Sijsling
en de energieke directrice mej. C. v. d.
Weide.
Men schrijft ons:
Dit jaar wordt H.M. koningin Juliana
50 jaar. Dit is aanleiding geweest voor
de vereniging „Oranje” om aan het tra
ditionele feest een speciaal cachet te ge
ven. Op woensdag 29 april wordt de ge
hele burgerij uitgenodigd om des avonds
deel te nemen aan een herdenkingsbij
eenkomst. Tijdens deze plechtigheid
die in totaal één uur duurt zullen
twee korte toespraken worden gehouden
door bekwame sprekers. Voorts zullen
door diverse Sneker zangkoren liederen
worden gezongen. Vanzelfsprekend gaan
de feesten op 30 april zelf ook door. Ie
dereen werkt mee; het gemeentebestuur,
het onderwijzend personeel van de scho-
den, de schoolkinderen, de muziekcorp
sen enz. enz. Alle bijzonderheden zijn te
lezen in een programma, wat eerstdaags
te koop is voor slechts één dubbeltje.
Reeds nu echter mogen alle Snekers
avond van 29 april gedurende één uur
reserveren voof de herdenkingsplechtig
heid! Nadere bijzonderheden worden ten
spoedigste bekend gemaakt.
De turnkring Friesland van het KNGV
organiseert a.s. zaterdag 25 april te
Sneek in Ons Gebouw de jaarlijkse wed
strijden om het persoonlijk turnkam-
pioenschap 2de en 1ste graad. Men moet
teruggaan tot ver in het verleden van de
Sneker gymnastiekwereld om na te kun
nen gaan wanneer deze wedstrijden hier
voor het laatst zijn gehouden. Onze
plaatselijke gymnastiekvereniging T.G.P.
heeft gemeend, na het verzoek daartoe
van het turnkringbestuur, zich beschik
baar te moeten stellen voor de gehele
organisatie van deze wedstrijd.
Deze vereniging is er in geslaagd be
slag te leggen op de grote zaal van Ons
Gebouw op de Westersingel welke uiter
mate geschikt is voor een dergelijk turn-
gebeuren. Er is een grote werkruimte in
de zaal zelf. De toeschouwers kunnen
rondom zittend een buitengewoon goed
overzicht krijgen van het vertoonde
werk. En, wat het belangrijkste is, de
toeschouwers krijgen hierbij waar voor
hun geld, want uit allerlei streken van
Friesland zijn de beste turnsters naar
deze wedstrijd afgevaardigd. In de eer
ste plaats zullen bij de dames 1ste graad
meewerken onze beide Friese keurturn
sters. mej. G. van Essen en mej. A. Zon-
dervan die er in geslaagd zijn een plaats
te veroveren in het keurkorps van het
KNGV en uitverkoren zijn voor de trai
ning welke gericht is op de Olympische
Spelen in Rome. Van deze twee moet
mej. van Essen tiaar vorig jaar behaalde
titel verdedigen. Behalve deze twee da
mes van de G.V. Quick te Huizum wer
ken in de eerste graad nog mee mej.
H. Veltman van dezelfde vereniging en
mej. J. de Boer van Hercules, Drachten.
In de tweede graad dames is de deel
neming zeer groot. Er zullen 18 dames
tegen elkaar werken om het 2de graads-
kampioenschap en wel van de verenigin
gen LycurgusWilhelmina (Bolsward),
Leeuwarden (Leeuwarden) WIKFTC
(Heerenveen), SSS (Grouw) en uiteraard
van de organiserende vereniging zelf, n.l.
de dames S. de Boer—Edel, J. Edel, D.
d’Heer en H. Veenstra.
Jammer genoeg is in de herenafdeling
de deelneming zeer beperkt. Slechts de
Friese juniorenkampioenen 1958 en 1959
n.l. onze plaatsgenoten F. Bergsma en F.
de Bruin schreven in voor de 2de graad.
Al met al kan men toch een wedstrijd
verwachten waarin boeiend en hoog
staand damesturnen wordt getoond aan
de verschillende toestellen evenwichts.
balk, brug met ongelijke leggers, ringen
en bij de vrije oefening en het paard-
springen. De aanvang is gesteld op half
acht, de entreeprijs is zo scherp mogelijk
gesteld. Het bestuur van TGP hoopt (en
verwacht) dat de vele gymnastieklief-
hebbers die onze stad telt a.s. zaterdag in
Ons Gebouw aanwezig zullen zijn.
Men zie voor nadere bijzonderheden de
advertentie in dit blad.
De Conferentie van de H. Vincentius
te Sneek bestaat dit voorjaar 100 jaar.
Op zondag 26 april zal dit feit worden
herdacht. Een plechtige H. Mis tot inten
tie van allen, die de Conferentie een
warm hart toedragen, voor de overleden
en levende leden, zal die dag worden op
gedragen. Een oud-stadgenoot, pater O.
Oomes, zal in de parochiekerk een predi
katie houden. De Conferentie hoopt in
staat te worden gesteld, de minder be
deelden ter gelegenheid van dit eeuw
feest eens extra te bedenken en de mede-
parochianen de gelegenheid te geven een
extra goede daad te doen, aldus schrijft
Ons Noorden.
Op 10 februari 1846 werd de St. Vin-
centiusvereniging in Nederland opge
richt. Sociale voorzieningen waren er
toen amper. Naastenliefde wel en zeker
in Sneek. Twee Sneker heren, R. J. Vis
ser en C. A. Brenninkmeijer, die reeds
begonnen waren armen te bezoeken, vat
ten het plan op, om ook in Sneek een
St. Vincentiusvereniging op te richten.
Oudejaarsavond 1858 werd een vergade
ring gehouden ten huize van dr R. R.
Bloemen. Alle tot deze vergadering uit
genodigde personen verklaarden zich be
reid het lidmaatschap aan te nemen. Dat
men er in die dagen geen gras over liet
groeien, bleek uit een volgende aanteke
ning in oude kronieken. Op 2 januari
1859 werd de eerste vergadering van de
Conferentie gehouden. De officiële inlij
ving geschiedde nog hetzelfde voorjaar.
De eerste president werd dr R. R. Bloe
men, die in 1872 werd opgevolgd door de
heer J. W. Rooswinkel. Als vice-president
werd gekozen de heer H. J. Visser, ter
wijl het secretariaat aan de heer M. Velt
man werd opgedragen. Het beheer van
de geldmiddelen werd opgedragen aan de
heer C. A. Brenninkmeijer. In 1874 werd
tot magazijnmeester aangesteld, de heer
M. H. Brenninkmeijer. Onder de leden
treffen wij vele bekende oud-Snekers
aan, zoals J. Stockmann, George Lampe,
Clemens Lampe, J. G. Huurmans, A.
Brenninkmeijer, J. B. Homan, Cornelius
Lampe. G. Rinkes, J. Kleinschmidt, R.
J. Visser president (1884-1906), opgevolgd
door R. S. H. Visser. M. Grabal en J. P.
van Bergen, de latere penningmeester tot
1899.
Ook de namen van Martinus Brouwer,
H. C. Schrakamp mogen met ere worden
In de vrijdag gehouden vergadering
van de Kamer van Koophandel en Fa
brieken in Friesland is o.a. een subsidie
van f 100.— toegekend aan de gemeen
telijke handelsavondschool te Sneek.
Tot bestuursleden van de Stichting
„Bedrijfswoningbouw in Friesland” wer
den herbenoemd de h.h. J. W. H. Doe
maar te Sneek en D. W. Zwarts te
Leeuwarden.
Doordat de diverse bedragen voor
Ook hier heeft men langs de weg zan
de ■’needote geprobeerd de namen te
verklaren. Volgens Hepkema zegt de
overlevering dat drie schatrijke heren
de dorpen hebben gesticht, vermoedelijk
al’een om de namen hunner hoogge
schatte vrouwen te vereeuwigen, door ze
naar deze te benoemen. Die vrouwen
heetten Brechtsje, Tjaltsje en Teuntsje.
„Dy in tsjerke bout, dy jowt ek in al
ter”, zei Brecht en zij voegde bij de
stichting der kerk van IJsbrechtum zo-
DE DIJK dan van deze Scher- en IJs-
brechtumer hem werd gevormd door de
Brede dg’: van Folsgare naar Tjalhui
zum die daar met ’n haakse bocht naar
het Oosten gaat en de weg naar Sneek
volgt tot de z.g. Oude Tol; dan verder
de nieuwe rijksweg kruist en door het
land naar de Hemdijk loopt. Vooral dit
laatste stuk heeft nog goed het dgks-
karakter bewaard. Verder de dijk naar
Sneek (tegenwoordig Hemdijk genoemd)
nadat hg eerst de Olde Ee gekruist
heeft, een water dat van de Franeker-
vaart in de richting van IJlst liep. Op
de kaart ziet men nog een overblijfsel
daarvan, nl. het water tussen de Hem
dijk en de Geeuw bij de M van HEM.
In het Reg. van Aanbreng van 1511
wordt dit water nog genoemd. Tegen
woordig is er niets meer van over, hoog
stens een laagte in het land. Wie hier
overigens meer van wil weten mag ik
verwijzen naar een artikel van de heer
G. Dijkstra in „It Beaken" jg. 1947. De
heer Dijkstra is van mening dat deze
stroom in de Geeuw uitliep, terwijl de
heer O. Santema meent dat hij verder
doorliep naar IJlst.
Laten we echter weer verder het ver
loop van de dijk gaan volgen. In Sneek
ging de dijk achter het Wilhelminapark
langs, dan verder de Parkstraat, de
Wijde en Nauwe Noorderhorne, de
Marktstraat, de Peperstraat, het Schaap-
marktplein, de Burgstraten, Oosterdijk,
Rgksstraatweg en dan verder de Speer-
sterdijk, die weer op de oude zeedijk uit
komt. De Speersterdijk en de Hemdijk
zijn dus geen dijken van de oude Middel
zee. De afwatering van de hem liep
langs het tracé van de tegenwoordige
Franekervaart. De weg van Sneek naar
IJsbrechtum, die van IJsbrechtum naar
Tjalhuizum en van IJsbrechtum naar
Scharnegoutum zijn later aangelegd. De
tweede in 1832 volgens een bericht in de
Stads- en Dorpskroniek van Dr Wum-
kes. Waarschijnlijk bestond de weg van
IJsbrechtum naar Scharnegoutum toen
ook al, want in mei 1843 roepen de
Grietman en Assessoren van Wymbrit-
seradeel de onderhoudsplichtigen van de
Thabortille op. In april 1879 werd het
voetpad van Tirns naar Roodhuis aan
gelegd.
veel inkomsten, dat niet alleen de kerk
kon worden onderhouden, maar dat ook
de priester, die het altaar bediende, daar
uit .kon leven. „De iene folget de oare”,
zei de zuster Teuntsje en stichtte de kerk
te Tirns. „En mines sil dêr st can”,
sprak Tjaltsje en liet de kerk van
Tjalhuizum verrijzen. Het lijkt me ech
ter beter om in dezen bij Dr Sipma in
dc leer te gaan.
Men kan bij de namen van de terp-
dorpen vier grote groepen onderschei
den volgens Dr Sipma. Ten eerste de
-um namen, gesplitst in „echte” en „on
echte”. Met de „echte” worden die be
doeld waarvan het um heem of hiem
betekent, b.v. Mantgum en Herbayum.
Deze zijn er zeer veel. Met de „on
echte’ worden bedoeld de um namen die
een gen. meervoud zijn, een z.g. locati-
vus. B.v. Miedum (gen. meerv. van mie-
de) en Huizum (gen meerv. van huis).
Ten tweede de namen op -werd; werd be
tekent eiland. B.v. Kimswerd, Bolsward
en Hartwerd. De derde groep zijn de
-wier namen; wier geeft ook een verho
ging van de bodem aan, b.v. Poppinga-
wier, Sytsingawier en Barrewier. De
vierde en laatste groep vormen de na
men op -inghi; meestal is deze uitgang
een s geworden: Lions, Peins en Huins.
In het onderhavige gebied zien we alle
groepen vertegenwoordigd. IJsbrechtum
is een „echte” -um naam; het heem
dus van IJsbrecht. Terwijl Tjalhuizum
daarentegen een „onechte” is: bij de
huizen van Tjalling. Oudere vormen van
deze naam zijn: Tyallahusem en Tyla-
huizum. Een naam op -werd is Abort of
Abwert, de vroegere burcht van Rienk
Bockema. Toen deze burcht tot een
klooster werd omgebouwd, heeft men er
door letteromzetting Thabor van ge
maakt.
Namen op -wier zijn Kilewier bij Tirns
en Ballingwier bg Tjalhuizum. Tirns is
in zijn oude vorm Tirdinghe of Ter-
denghe; een familienaam en dus werd
hiermee gebied van die famliie aange
duid. Ook Bons is zo’n naam want de
oudere vorm ervan is Bodinghi. Dan zgn
er nog Pophorne en Anneburen; deze
zijn wel tamelijk duidelijk: de hoek van
De voorbereidende werkzaamheden
voor de bouw van het nieuwe Postkan
toor aan de Westersingel waren vrijdag
morgen zo ver gevorderd, dat tegen half
elf de eerste van de 112 betonpalen in
de grond kon worden gedreven. Nog
beter gezegd „getikt”, want het heien
geschiedt met een stoomblok waarmee
slechts kleine tikjes op de paal worden
gegeven. Die tikjes komen echter be
hoorlijk aan, want het blok weegt zeven
ton en het valgewicht is vier ton. Toch
duurt het vrij lang voor de 14.20 tot
16.80 meter lange en plm. 6 ton wegende
palen geheel in de grond verdwenen zijn.
Ze moeten nl. tot in de tweede harde
zandlaag geslagen worden. De punt van
de palen, die over de gehele lengte 40
Maandag 20 april. Algem. vergadering
„Groene Kruis Sneek” in Hotel Bon-
nema. Aanvang 8 uur.
Dinsdag 21 t/m vrgdag 24 april. Ten
toonstelling in de Huishoudschool te
Sneek.
Woensdag 22 april s avonds 7.30 uur In
gelandenvergadering Waterschap
Abbega in café Wijbenga te Blauw
huis.
Woensdag 22 april ’s avonds 8 uur in
Zaal Hanenburg Show van Bad- en
Strandkleding door Firma R. Mar
tens, Oosterdijk.
Woensdag 22 april. Ingelandenvergade
ring Waterschap ,,’t Marian” in
café Piersma te Nijland. Aanvang
voorm. 9 uur.
Vrijdag 24 april. Voorlichtingsavond
Kon. Zeilver. Sneek en Sneeker Zeil-
club. Spreker de heer A. E. Dudok
van Heel, in zaal Piso. Aanv. 8 uur.
Zaterdag 25 april. Muziekavond Inst. v.
Arbeidersontwikkeling Afd. Sneek
in Zaal Hanenburg. Aanv. 8 uur.
Zaterdag 25 april. K.N.G.V. Turnkring
Friesland. Personele kampioen-
schanswedstrgden in „Ons Gebouw”.
Westersingel. Org. T.G.P. Sneek.
Aanvang 7.30 uur.
Maandag 27 april. Ledenvergadering
Coöp. Raiffeisenbank „Sneek en
omstr.” in Hotel Hanenburg. Aanv.
voorm. 9.30 uur.
Dinsdag 28 april ’s avonds 8 uur in de
leeszaal. Alg.Ledenvergadering Open
bare Leeszaal en Bibliotheek.
Woensdag 29 april ’s avonds 7.30 i ur
Hotel Hanenburg. Ingelandenverga
dering Waterschap De Oosterhem-
men.
Zaterdag 2 mei. Motorraces voor senio
ren en junioren op het circuit van
Drenthe te Assen. Aanvang 2 uur.
Deze bijzonderheden veimeldde de di
rectrice van de school, mej. C. v. d.
Weide, in het jaarverslag dat zg don
derdagavond tijdens de jaarvergadering
in de school voorlas. Ook de nuchtere
cijfers vertellen over de grote belang
stelling voor deze cursussen die op 1
januari door 145 meisjes werden bezocht,
terwijl dit aantal op 31 december bijna
verdubbeld was, nl. 284.
De leerlingen maakten verschillende
excursies: naar fabrieken welke onder
deskundige leiding bezichtigd werden,
naar de Volkshogeschool in Bakkeveen,
crèche en jeugdleeszaal in Amsterdam,
proefvelden Rijkslandbouw Voorlich
tingsdienst om maar enkele voorbeel
den te noemen. Lezingen over belang
rijke onderwerpen werden georgani
seerd, jeugdconcerten en toneelvoorstel
lingen bggewoond; uit alle gegevens
bleek overduidelijk hoe veel moeite de
directrice en haar staf van 60 leerkrach
ten zich gaven de leerlingen een zeer
veelzijdige ontwikkeling in het leven
mee te geven.
In het afgelopen jaar zijn ouder-mid-
dagen gehouden, men had een bijeen
komst met de B. v. O. L. waarin de leer
lingen eigengemaakte kleding toonden
en maakte ook nog op andere wijze
propaganda voor de school. Aan sport
en spel werd aandacht besteed, in een
theewedstrijd werd een le prijs behaald
voor kunstprestatie en een 2e en 3e
prijs voor theezetten.
Er werden in de school examens afge
nomen, o.a. die voor de Centrale Raad
waaraan ook Leeuwarder candidaten
deelnamen.
Mej. v. d. Weide memoreerde in haar
jaarverslag het grote verlies dat de
school dit jaar geleden heeft door het
overlijden van mevrouw H. L. Sikkes
Hartelust, die van 1933 af een zeer ge
waardeerd bestuurslid is geweest.
In de vacature, ontstaan door dit over
lijden, werd voorzien door de benoeming
van mevrouw K. Sipkensvan der Hoek.
Gunstige financiële perspectieven.
De penningmeester, de heer J. Wind,
bracht ’t financieel verslag uit. De in
komsten in het afgelopen jaar waren
f25.923,28; uitgaven f226.622,13; netto
kosten f200.698,85. Het rijl 'betaalt hier
van 70 de gemeente 30
Nu het aantal leerlingen van de school
steeds toeneemt, stijgen natuurlijk ook
de uitgaven. Heel belangrijk is dan ook
de begroting voor 1960 die de heer Wind
opmaakte aan de hand van de binnenge
komen circulaires van het Min. van O.
K. en W. en die een zeer gunstige ont
wikkeling voor de financiële toestand
van de Huishoudschool inhouden.
Werd het uitvoerig behandelde begro
tingsbeleid van de heer Wind met be
langstelling; gevolgd, ook de mededeling
van de directrice' dat men eindelijk toe
stemming heeft gekregen voor
bouwen vai. een gymnastiek- en
overblijflokaal werd met vreugde be
groet. Men hoopt de planne.. nu zo spoe
dig mogelgk te verwezenlgken; in dit
stadium konden nog geen nadere mede
delingen gegeven worden.
x.
Pop(ke) en de buurt van Anne. Wie
deze personen zijn geweest weet ik niet,
maar wel zgn de namen zeer oud want
in stukken uit de 15de eeuw komen ze
reeds voor.
Het is merkwaardig, dat men de
meeste -um namen vindt in een wgde
kring om Tjum en langs de oevers van
de Middelzee, IJselmeer en Waddenzee.
Tussen deze nauwe en wijde cirkels van
-um namen liggen nu veel -werd namen.
Dan zijn er verder ook nog de namen op
-terp zoals b.v. Wgnjeterp en Olterterp
terwijl al deze dorpen niet op een terp
liggen. Dit komt doordat het oud-friese
woord „therp” of „thorp” dorp betekent.
Er heeft dus een betekenisovergang naar
„hoogte” plaats gevonden.
Dan zijn er tenslotte nog de boerderij
namen: Thabor state, Syltje state, ter
wijl er vroeger een boerderij tussen
Tirns en de Eeuwige Laan stond die
Valom heette. In Dantumadeel vinden
we nog een dorp met dezelfde naam.
Onder IJsbrechtum vin 'm we dan nog
sate ,,’t Zand”, bewoond door de heer
Alberda. Als er lezers zijn die nog meer
namen van boerdergen weten, zou ik dat
graag eens horen. Overigens zullen we
bij de bespreking van het Reg. van Aan
breng hier nog eens op terug komen.
