voor ’t eerst in uniform Uniek proces in de rechtspraak van ons land d KW Hit 4. J IF IJLST WYMBRITSERADEEL van en BUITENLANDS OVERZICHT Ui Officieel Orgaan de gemeenten SNEEK, fl O xi- i Donderdag 21 april 196b 115e jaargang no. 32 Voorbereidingen voor de topconferentie 1 1 Het Sneeker Nieuwsblad is een Sneek operatieterrein voor inbrekers Toanielpriisfraech 1960 K.C. Sneek e.o. 300 leden Berkelse arts voor de tweede maal beschuldigd van moord door cyaankali gecombineerde uitgave NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD SNEEKER NIEUWSBLAD \9 gulden veroor- grepen, Steeds nieuwe feiten Tsjoe En-lai in India Dinsdag is Tsjoe En-lai, de Chinese Kantoor voor admini stratie en redaktie: GROOTZAND 55 Telefoon: 3005 (05150) b.g.g. 4091 Verschijnt MAANDAGS en DON DERDAGS Advertentieprijs 15 ct per mm. Bij contract (handelsadv.) lager. Abonnementsprijs f 3, per half jaar Franco per post f 3.75 per half jaar. Giro 8 5 0 7 4 8 ten name van Sneeker Nieuwsblad. premier, in New-Delhi, de hoofdstad van India, aangekomen. Dit is zijn eerste persoonlijke contact met Nehroe sinds de grensmoeilijkheden tussen beide landen in de loop van het vorig jaar acuut werden. Men zal zich her inneren, dat China de traditionele grens in het gebied van de Himalaja, tussen India en Tibet (nu dus China) niet erkende. Bovendien is verder naar het Westen in het Noorden van Kasj mir, een grote strook gebied, welke India als de zijne beschouwt, door Chinese troepen bezet. Anderhalf jaar geleden maakte China zelfs bekend, dat het in dit gebied een militaire weg had aangelegd. Het beschouwt dit ge bied als Chinees. Hierover heeft het niet willen praten voordat het het ge bied hecht in handen had. Toen was echter het ogenblik voor1" Nehroe ge komen om niet te willen onderhande len. Hij bezit namelijk niet de machts middelen om de Chinezen te dwingen dit gebied te ontruimen. Sinds januari heeft Tsjoe En-lai aangedrongen op onderhandelingen, in de overtuiging, Een moeizaam onderzoek bracht steeds nieuwe feiten aan het licht. De Berkelse arts had zijn celbezoeker, de onderwijzer K. Gerhart, gevraagd een gelig poeder te laten analyseren, dat hij op een visschotel had gevonden, naar hij zei. De celbezoeker ging naar de Leeuwarder apotheker drs N. A. M. van Spanje, die constateerde dat het cyaankali was. Dit feit meldde de cel bezoeker wel aan de Berkelse arts, maar niet aan de gevangenisdirectie. Een en ander speelde zich enkele da gen voor de dood van Lodder af en het bewijst dat Opdam cyaankali had. Met betrekking tot de herkomst van het vergif leidde het spoor naar de foto graaf Roger Vanderhagen te Gent, een neef van de Berkelse arts. Deze foto graaf reisde op verzoek van Opdam en op diens kosten naar Leeuwarden, waar een langdurig onderhoud plaats vond. Niemand weet wat daarbij be sproken is. Feit is, dat de fotograaf cyaankali-vergiftiging; Lodde» stierf door vergiftiging met cyaankali. Een tot levenslang veroordeelde vermoordt een andere eveneens tot levenslang veroordeelde; het is de geruchtma kendste affaire uit de historie van rechtspraak en gevangeniswezen in deze eeuw, een zaak met mysterieuze en verbazingwekkende aspecten, een zaak die menselijkerwijs gesproken grenst aan het absurde en waarin de rechtbank zich door talloze feiten een weg moet zoeken voor het woord schuldig klinkt. In de vorige eeuw is bij de bespre kingen over het afschaffen van de doodstraf die in 1870 verdween en als zwaarste straf de levenslange gevan genisstraf overliet, de theoretische vraag opgeworpen wat er dan zou moeten gebeuren met de tot levens lang veroordeelde, die een moord zou plegen in de gevangenis. Het leek te sensationeel, te irreëel om over te pra ten en het zou bijna een eeuw duren, voor die vraag actueel zou worden. Op 4 februari 1958 werd de gedeti neerde A. L. Lodder dood in zijn cel gevonden. Met vertrokken gelaat en een streep chocolade in een van zijn mondhoeken lag hij in bed. De sectie op het stoffelijk overschot toonde aan, dat hij door cyaankalivergiftiging om het leven was gekomen. Na de ont dekking van L.’s dood volgde het ene sensationele feit op het andere. In de cel van L. werd een flesje gevonden, waarin cyaankaliresten werden aange troffen en zelfmoord zou voor de hand dat met het vuistpand in Kasjmir er wel iets uit de bus zou kunnen komen. Nehroe bood weerstand, maar toch niet erg lang. De formule, dat er niet onderhandeld zal worden, alleen ge sproken, doet niet veel ter zake. In diverse Indiase kringen is men bang, dat Nehroe tenslotte bereid zal zijn de aanwezigheid van de Chinezen in Noord-Kasjmir te erkennen in ruil voor een rust aan de rest van de grens. Het is mogelijk dat dit de vorm zal aannemen van de instelling van ge mengde commissies, die de grenskwes ties zullen bestuderen, zoals dat op veel kleinere schaal overigens ge beurt in de overeenkomsten, die China heeft gesloten met Nepal en Birma. Dat deze procedure helemaal geen op geven van de Chinese eisen betekent, is duidelijk geworden uit de nieuwe eisen van China op de Mount Everest, die op Nepalees grondgebied ligt. Chi na zou veel prijs stellen op een der- gelijke overeenkomst omdat het zijn wat geschonden naam in Azië zou willen herstellen. Anderen menen, dat het inderdaad begonnen is om gebied en wel de Zuidelijke hellingen van het Himalaja-gebergte, dat India zo’n goe de bescherming biedt. Nu Fanfani aan de beurt In Italië heeft president Gronchi, na de val van de regering Tambroni, aan Fanfani de opdracht gegeven een re gering te vormen. Nu het bewijs is geleverd, dat een chr.-democratische regering, steunend op de stemmen van de neo-fascisten, niet levenskrachtig is, schijnen de Italiaanse politici van de chr.-democratische unie, althans de linkervleugel ervan, aan te sturen op wat men „een opening naar links” noemt, namelijk de poging de socialis ten van Nenni, die zeer dicht bij de communisten staan, van deze bondge noot los te weken en te betrekken bij de meerderheid van de regering. Fan fani, die vanouds een voorstander van deze regeringspolitiek is geweest, zal hiertoe contact zoeken met Nenni. Deze zal ongetwijfeld zijn eisen stel len, want het is Nenni niet te doen om de chr.-democraten te helpen, maar om zijn eigen positie te versterken. Wanneer hij daarbij de chr.-democra- ten tegen de communisten kan uitspe len, zal hij dat niet laten. De Engelsen hebben de consequen tie uit de moderne bewapening ge trokken. Zij staken de verdere ontwik keling van de Blue Streak, de raket voor middelgrote afstand, die al 65 miljoen pond heeft gekost en zeker nog 500 miljoen pond zou hebben ge kost voor hij bedrijfsklaar zou zijn. Het is echter niet zozeer de kwestie van het geld, maar van nut geweest, dat tot dit besluit heeft geleid. Deze raket heeft een vaste lanceer- plaats en bij een grote aanval op En geland is het duidelijk, dat geen en kele raket ooit het luchtruim zal kie zen. Men gaat de voorkeur geven aan raketten met mobiele lanceerplaatsen, waartoe men zich gaat wenden tot de Amerikaanse Skybolt, welke ook door bommenwerpers gelanceerd kan wor den. Maar volgens Amerikaanse des kundigen is ook dit geen antwoord, daar de bases van deze bommenwer pers ook allemaal vernietigd kunnen worden. Men moet niet vergeten, dat bij een aanval uit het Oosten, Enge land een waarschuwingsperiode van drie minuten heeft, terwijl het een kwartier kost om een bommenwerper de lucht in te krijgen. De uiterste con sequentie van dit alles is, dat Enge land zijn afzonderlijk „afschrikkings- middel”, zijn kernbommen zal gaan af schaffen en zal moeten gaan vertrou wen op het Amerikaanse arsenaal. En dat in een tijd, dat Frankrijk zich tot het uiterste inspant om die bom en die bommenwerper te krijgen, die het land, naar De Gaulle meent, een grotere De cellenvleugel in de Leeuwarder strafgevangenis, waar zich twee jaar geleden een drama afspeelde, dat zijn weerga nauwelijks heeft Uniek Al met al is deze zaak een bijzonder geruchtmakende, uniek in de annalen van de rechtspraak en van het gevan geniswezen. Drie dagen heeft de recht bank voor deze zaak uitgetrokken. Vijfentwintig getuigen moeten ander maal diverse punten ophelderen. Be halve leden van het gevangenisperso neel, ambtenaren van de gemeente politie, leden van de rijksrecherche en de opperwachtmeester-districtsrecher- cheur A. Visser te Leeuwarden, als mede familieleden van het slachtoffer, zullen onder meer ook verklaringen worden afgelegd door prof, dr W. Freentjes, directeur van het gerechte lijk laboratorium te Den Haag, dr J. Zeldenrust, patholoog-anatoom en ge rechtelijk geneeskundige, de apothe- ker-texicoloog drs D. D. de Boer te Den Haag, prof, dr U. G. Bijlsma, hoogleraar in de pharmacologie te Utrecht, prof, dr C. J. F. Böttcher, hoogleraar in de fysische scheikunde en de grafologie te Leiden en J. M. Waltman, schriftkundige van het ge rechtelijk laboratorium. Dit alles om precies te reconstrueren, welk drama zich twee jaar geleden in de cellen vleugel van de Leeuwarder strafge vangenis heeft afgespeeld, de vleugel van beton en staal, waarin op iedere celdeur de naam van de gevangene staat met de straf, die hem werd op gelegd, de vleugel, waar achter de naam van de Berkelse arts staat: levens lang. Dat woord betekende overigens ook,' dat hij door gratie na verloop van jaren op vrije voeten zou kunnen ko men. Het betekent ook, dat hij daarna eventueel een tweede levenslange ge vangenisstraf zou kunnen gaan uitzit ten, wanneer hij nu schuldig bevon den wordt. Zijn schuld in deze zaak kan echter ook leiden tot het niet meer verlenen van gratie en wanneer hij onschuldig zou worden bevonden, zou daaruit wellicht een revisie van het eerste vonnis noodzakelijk op moeten volgen. Dat de Berkelse arts, die nu van moord, gepleegd in de gevangenis wordt beschuldigd, ook voor de rech ter gedaagd wordt, al is hij tot levens lang veroordeeld, zal ieder als normaal moeten beschouwen, hoe abnormaal deze zaak verder ook is De capaciteit van de grote zaal van het paleis van justitie te Leeuwarden is, door het wegbreken van triest bruin geverfde balustraden, uitgebreid tot ongeveer 150 personen. En nadat ja renlang van de in deze zaal gehouden rechtzittingen slechts flarden van de verhoren en verklaringen als gevolg van de slechte accoustiek, doordrongen tot verslaggevers en publiek, zodat men zich terecht kon afvragen of er eigenlijk wel van een openbare zitting kon worden gesproken, is er een ge luidsinstallatie aangebracht. Dit alles vond zijn oorzaak in het meest unieke proces van deze eeuw, waarin de Berkelse arts Johannes Franciscus Alphonsus Maria Opdam, 43 jaar geleden te Soerabaja geboren en tot levenslang veroordeeld wegens moord door cyaankali op zijn echt genote, gedurende een proces van drie dagen waarvoor vijfentwintig getuigen zijn gedagvaard, andermaal terecht staat omdat hij in de gevangenis in februari 1958 zijn 34-jarige mede gevangene A. L. Lodder, eveneens tot De stifting „It Fryske Amateurtoaniel’ skriuwt ek dit jier wer in Toanielpriis fraech üt. De earste priis foar in oarspronkelik Frysk toanielstik is 250,-, de twadde 100,-, wylst foar de béste oersetting in priis fan 150,- biskikber steld wurdt. De ynstjüringen moatte uterlik 1 sep- timber by de tydlike skriuwer fan de Stifting J. Drijver, Adr. Mulderstrjitte 30, Utert wêze by hwa’t ek fierdere yn- Ijochtings en bitingsten to krijen binne. tachtig gram cyaankali kocht. Over tuigd van de onschuld van Opdam zond hij op diens verzoek tien gram cyaankali verborgen in een boek en met de bemerking „Voor Piet” aan de stiefvader van Lodder, de concierge H. C. Duivenvoorde te Voorschoten, die niet wist wat het te betekenen had en het poeder door het toilet liet ver dwijnen. Bij de Gentse fotograaf werd zestig gram cyaankali gevonden en de vraag, waar de andere tien gram dan wel bleef, is althans voor de bui tenwacht nimmer opgehelderd, evenmin als de vraag, hoe de Berkelse arts dan wel op andere wijze aan cy aankali gekomen moet zijn en hoe het vergif in de gevangenis kwam. De fei ten zijn bepaald ongehoord. De gevan genisdirectie had na de dood van L. ook nog een brief van het slachtoffer ontvangen, die het bericht van zijn voorgenomen zelfmoord behelsde. Zo wel deze brief als de bekentenis zijn door L. geschreven, dat is intussen wel zeker. De stijl is echter niet die van L. en de speekselproef op de enveloppen leidt ook weer naar O. Een belangrijk feit is ook nog, dat O. reeds enige tijd de beschikking over cyaankali pro beerde te krijgen. Hij verklaarde er proeven mee te willen doen op ratten en muizen en zijn onschuld ten aan zien van de dood van zijn vrouw aan te tonen. Het was daarmee duidelijk, dat O. streefde naar revisie van de Berkelse moordzaak, waarin hij steeds heeft volgehouden, dat hij onschuldig was, hetgeen hij overigens nu weer doet. Het is bij het moeizame vooronder zoek, dat twee jaar heeft geduurd, ge bleken, dat O. weleens clandestien dokterde in de gevangenis. Zo zou hij L. een poeder hebben verstrekt. Waar om de Gentse fotograaf intussen het asperinebuisje met cyaankali juist naar de heer Duivenvoorde stuurde met de aantekening „Voor Piet”, is nogal raadselachtig, evenals het feit, dat hij ontkent nog een andere zending naar Leeuwarden te hebben verzorgd of zelf iets te hebben afgegeven. levenslange gevangenisstraf deeld omdat hij zijn vrouw met ar senicum van het leven had beroofd, zou hebben omgebracht. De echtge note van de Berkelse arts stierf door cyaankali-vergiftiging; Lodde» De bestuursleden in het nieuwe uniform. V.l.n.r. W. Martens, voorzitter; W. J. Valkema, secretaris; A. Raukema, penningmeester; M. de Jong, alg, adj. werk van deze laatste jaren werden de leden van het korps in uniform ge stoken. Zowel de dames als de heren dragen een pantalon van marineblauwe stof, met een gouden bies op zij. Bij de mannelijke leden ontbreekt de van ouds bekende pet niet, terwijl de da mes een koket mutsje dragen. Op de revers van de jasjes is het wapen van Wymbritseradeel aangebracht, want het korps is het eerste in de gemeente dat thans geheel geüniformeerd is. Er is voor de Oudegasters alle reden trots op hun korps te zijn, want het geheel ziet er keurig uit. Voor de pauze zaten de muzikanten (es) als van ouds (dus niet in uniform) op het podium en brachten ze met vaart en verve de marsen San Remo en Jubelklanken ten gehore. En voor de laatste, bestaande uit een potpour- rie van bekende werkjes op dit gebied, was alle reden. Na de pauze bleek dat de metamor phose, die het korps had ondergaan bij het publiek bijzonder goed in de smaak viel, want met een spontaan ap plaus werden de „nieuwe” muzikanten begroet. Met de Ouverture The Harp of Wales, die niet helemaal vlekkeloos werd uitgevoerd, beëindigde E.M.M. dit eerste gedeelte van het programma. Hierna werd nog het toneelstukje „Loftkastielen” door een gezelschap uit het dorp opgevoerd, waarna het programma besloten werd met de Avondzang. Deze week heeft zich bij de kynolo- genclub het 300e lid aangemeld nl. de heer S. Postma alhier. Op de eerstvol gende ledenvergadering zal hem een aandenken worden aangeboden ter vie ring van deze voor de kynologenclub heuglijke gebeurtenis. De tweede helft van de vorige week zijn te Washington de ministers van buitenlandse zaken van Amerika, Engeland, Frankrijk, West-Duits- land en Canada bijeen geweest om de topconferentie met Chroestsjow, welke 16 mei begint, weer eens voor te bereiden. Men heeft eensgezind heid bereikt, hoewel men niet goed weet of deze eensgezindheid zal blijven bestaan als op de topconferentie bepaalde mogelijkheden of on mogelijkheden duidelijker aan het licht zullen komen. Om te beginnen redeneert men bij deze hoge politiek steeds met een hele grote on bekende, namelijk de doelstelling van de Russische premier en ook in hoeverre hij bereid is gevaren voor zijn standpunt te accepteren. Een andere onbekende is, dat men niet weet, hoe Chroestsjow de positie van het Westen taxeert, wat weer een factor is bij de waardering van zijn eigen standpunt. Volgens sommige waarnemers is het de bedoeling van Chroestsjow, zoals dat bij zijn bezoek aan Frankrijk naar voren zou zijn gekomen, een crisis over Berlijn te vermijden en niet meer zo te dreigen met een afzonderlijk vredesverdrag. Hij wil uiteraard wel de situatie in Berlijn, waar de gealli eerden in het Westen nog de macht hebben, veranderen. Zoals bekend, stelt hij een vrije, neutrale stad voor. Het Westen zou zich bereid tonen tot practische regelingen van tijdelijke aard inzake Berlijn, maar ’t uitgangs punt moet de handhaving van de hui dige toestand zijn. Het mooiste zou na tuurlijk een hereniging zijn, die het Berlijnse probleem met één klap zou oplossen, maar daar gelooft niemand in. Het is duidelijk, dat het Westen niet bereid is zijn rechten in Berlijn op te geven. Maar de uitleg van dat principe kan nog wel eens verschillend zijn. Is de dreiging inzake Berlijn weg genomen, dan kan men eens stappen gaan overwegen, welke het begin van een ontwapening zouden kunnen be tekenen. De tien landen, die in Genève over ontwapening aan het praten zijn, ko men nog niet veel verder. Men neemt aan, dat zij eerst op instructies van de topconferentie wachten. Engeland staakt ontwikkeling Blue Streakraket Een massale kollekte en tal van andere akties onder de inwoners van Idzega, Sandfirden en Oudega-W. hebben tot resultaat gehad, dat de dirigent van de Oudegaster muziekvereniging „E.M.M.” de heer Joh. van Strien, gisteravond zijn leden voor de eerste maal gestoken in uni form, aan het publiek kon voorstellen. De vereniging gaf, om dit heug lijke feit luister bij te zetten, een feestelijke muziekuitvoering in „Ons Gebouw”, en de zaal was tot de laatste plaats bezet. 1 stem in het internationale ka pittel zullen geven. Engeland heeft be grepen, dat middelgrote landen te klein zijn om algehele vernietiging in het eerste stadium van een oorlog te ontgaan. KONINKLIJKE WINTERSPORT VAKANTIE IN ZWITSERLAND De Nederlandse Koninklijke familie brengt op het ogenblik een korte wintersportvakantie door in 't Zwit- se Zermatt.. Foto links: Op de helling van de 3318 meter hoge Gornergrat zien we v.l.n.r Prinses Irene, een ski-gids en Prinses Beatrix. Foto rechts: v.l.n.r. Prinses Beatrix, Prins Bernhard, Prinses Irene, Koningin Juliana en Prinses Margriet. De laatste tijd schijnen inbrekers onze stad als operatie-terrein te hebben uitge kozen. In drie maanden tijds vonden hier al vier inbraken plaats en de politie speurt nog naarstig naar de daders. De genen, die bij wasserij „Ozon” hebben ingebroken, zijn echter inmiddels be recht. hebben gelegen, wanneer er onder of bij het flesje niet een briefje was ge vonden, waarop in het handschrift van Lodder geschreven stond: „Dit is me dicijn, gekregen van Opdam”. Dit briefje bracht de justitie reeds direct bij de Berkelse arts, die intussen te voorschijn was gekomen met een brief, die hij naar hij verklaarde in zijn kastje had gevonden en waarin Lod der onder de naam Piet Berger be kende schuldig te zijn aan de dood van mevrouw Opdam. Hij zou een verhou ding met haar hebben gekregen, ter wijl hij, toen hij nog in Gouda woon de, onder behandeling van de Berkel se arts was. Deze verhouding zou niet zonder gevolgen zijn gebleven en hij zou mevrouw Opdam hebben aange spoord cyaankali in te nemen ter ver storing van de zwangerschap. Lodder verklaarde in dezelfde brief, die naar later is vastgesteld, inderdaad door hem geschreven is, zelfmoord te heb ben gepleegd omdat de Berkelse arts de waarheid op het spoor was. Jawel, de brief was wel door Lodder geschre ven, maar niet door hem dichtgeplakt, dat is merkwaardig. Het is even merk- waardig als het feit, dat kort daarna I uitkaam, dat de Berkelse arts in zijn cel over cyaankali had beschikt. In februari brachten enkele inbrekers een nachtelijk bezoek aan de machine fabriek Hubert en namen enkele hon derden guldens mee. In de week van 4 tot 9 april werd in het kantoor van de Rijkslandbouwconsulent aan de Lem merweg ingebroken, waarbij een bedrag van tweehonderd gulden werd ont vreemd. Hun grootste slag sloegen deze lieden van dit duistere gilde echter in de nacht van dinsdag op woensdag van de vorige week toen zij bij N. V. Landustrie ruim 2000,- meenamen. De buit had aanzien lijk groter kunnen zijn, doch de heren hadden pech want Landustrie betaalt als regel de lonen dinsdags uit, terwijl de salarissen van de monteurs, die in de buitendienst werkzaam zijn op zaterdag morgen worden uitbetaald. De inbrekers hebben de scharnieren van de ramen, waardoor zij naar binnen zijn geklom men, verwijderd en met behulp van een boormachine het slot van de brandkast geforceerd. Zij liepen weinig gevaar bij hun werkzaamheden gestoord te worden want de fabrieksgebouwen en het kan toor staan apart. De politie zoekt ijverig naar de tot nu toe onbekende daders. Na de gebruikelijke opening zei de heer S. Zaadstra, hoofd van de school te Oudega-W., dat twee jaar geleden reeds stemmen waren opgegaan dat het anders met de muziekvereniging moest. De juiste animo er voor ont brak en E.M.M. had het dan ook niet gemakkelijk. Doch toen vooral meer jongeren aktief gingen meewerken bleek dat ook hier het spreekwoord „Wie de jeugd heeft, heeft de toe komst” opgeld deed. De muziekvereni ging floreerde en als bekroning op het I

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1960 | | pagina 1