Waterpoort- krabbels
September zomerser dan de zomer
Wille oio’s vertellen oiii|
I iOW*
IJLST
WYMBRITSERADEEL
en
van
door Speurder
BUITENLANDS
OVERZICHT
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK,
116e Jaargang no. 78
Donderdag 28 sept. 1961
"X
Herfst al bijna
Nieuwe wijsjes op het
carillon
Koerswijziging Amerikaanse politiek inzake
Berlijn?
Verplaatsing
Het Sneeker Hieuwsblid is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
Koe veroorzaakte ernstig
ongeval
Kapt. Remigius sprak in
Heeg
Bromfietser botste op
achteruit rijdende auto
w
tel
weer een week oud
SNEEKER NIEUWSBLAD
(handel»-
r/
Adenauer wil meer speelruimte.
Ontwapening.
of
een
Ontspanning.
daarom
en
weest op uw hoede!
oude houten Êierbrug die door
bij Breda werden omgeworpen.
1
Verschijnt
MAANDAGS en DON
DERDAGS
onder invloed van hogedrukgebieden
komt te liggen, kan dit seizoen heel
wat gunstiger weer bregen dan de gro
tendeels verregende, weinig zonnige en
te koele zomer.
Maarhet is herfst
ons advies
De hoofdassistent-tit. van 's Rijks be
lastingen M. Hofstra te Bakhuizen is met
ingang van 16 oktober 1961 verplaatst
naar de inspectie der belastingen I (afd.
Controle) te Rotterdam.
'"x';
me
nie t
Bondskanselier Adenauer heeft nu ver
klaard niet de volle komende jaren aan
het bewind te willen blijven. Een derge
lijke verklaring moet het tot stand ko
men van een Westduitse coalitie verge
makkelijken, maar zjjn tegenstanders
wijzen er al op, dat een dergelijke toe
zegging zonder termijn niet veel waarde
heeft. In een onverwachte stap heeft
Adenauer eind vorige week de socialis
tische leiders ontvangen. Hij heeft met
hen over wereldpolitiek en niet over een
kabinetsformatie gesproken. Maar men
kan zich toch niet aan de indruk onttrek
ken, dat der Alte probeert een tegen
wicht voor de liberalen te zoeken, die
als enige coalitiemogelijkheid wel eens
hoog van de toren zouden kunnen gaan
blazen. Adenauer wil meer speelruimte
hebben. Niet dat een coalitie met de
socialisten nu voor de deur staat, maar
een toenadering tussen beide grote par
tijen zou men hieruit toch wel kunnen af
lezen. Misschien dat Adenauer ook de
mogelijkheden onderzoekt van een rege
ring van de drie partijen, zoals de socia
listen met het oog op de moeilijke tijden
voorstellen.
Maandagavond tegen half negen is er
op Rijksweg 43 ter hoogte van Oppen
huizen een ernstig ongeval gebeurd.
Een koe van de veehouder A. de Jager
te Uitwellingerga was uit het hok losge
broken en de weg opgewandeld. Uit de
richting Sneek kwam een personenauto,
die juist zijn lichten had gedimd voor
een tegenligger en zodoende de koe te
laat opmerkte. De bestuurder, de heer
K. Richters uit Famsum (Gr.) kon een
botsing niet meer vermijden. De koe
werd op slag gedood, terwijl de kap van
de auto er finaal werd afgerukt, en deze
honderd meter verder pas tot stilstand
kwam.
De drie inzittenden, de heer Richters,
zijn zoon Peter en de heer K. Heun,
werden naar het St. Antonius Ziekenhuis
alhier vervoerd. Beide laatstgenoemden
konden, na verbonden te zijn, naar huis
gebracht worden. De bestuurder moest
met een zware hersenschudding opgeno
men worden.
„Aeolus”, de god van de wind, hopen
wij met dit artikel niet te hebben
wakkergeschud, want dan zou het een
zeer stormachtige herfst kunnen gaan
worden.
De laatste dagen is er zeker een be
paalde ontspanning ontstaan, die voor
namelijk is gebaseerd op het onderhoud,
dat Spaak, de Belgische minister van
HEEG. Donderdagavond jl. vergader
de de afd. Heeg van de Chr. Platte
lands Vrouwen en Meisjes Bond.
Op deze eerste avond die onder leiding
stond van mevr, van Ommen-Hofstee,
was als spreker uitgenodigd de Kapt,
van het Leger des Heils uit Sneek, de
heer Remigius. Deze hield een boeiende
lezing over het ontstaan en het werk
van het Leger des Heils. Een zeer groot
werk, waar van velen helaas de grote
waarde nog niet weten. Een en ander
werd met dia's duidelijk gemaakt.
Bovendien had Clay er niets op tegen,
dat de Oost-Duitsers de papieren zouden
controleren van diegenen, die zich van
West-Berlijn naar West-Duitsland en om
gekeerd zouden begeven. De route loopt
per slot van rekening over Oostduits ter
ritorium. Maar hij maakte duidelijk, dat
hier sprake was van „controle” in de
Franse en ook Nederlandse zin van het
woord, dus het nakijken of de papieren
kloppen zonder andere bevoegdheden.
De Engelse betekenis van het woord
„control” houdt meer in. Het gaat veel
meer naar „beheersing” toe cn dat wil
Clay niet.
Maar wat Clay heeft gezegd, houdt
een koerswisseling van de Amerikaanse
politiek in, die echter door alle dementis,
die op Clays woorden zijn gevolgd, nog
steeds niet officieel is. Heeft Clay nu zjjn
mond voorbij gepraat? Misschien, maar
waarschijnlijker lijkt, dat hij de Duifse
journalisten wilde voorbereiden op een
koerswisseling, die ai lang haar beslag
had genomen, maar nu nog aan het pu
bliek zou moeten worden verkocht.
De erkenning van Oost-Duitsland cn
van de grens langs de Oder en Neisse
kan geen Duitser meer tegenhouden.
Veel verschil met de situatie van het
ogenblik maakt het niet. Alleen de
droom van de Duitse hereniging wordt
verstoord en dat is minder ernstig.
Het enige bezwaar dat men zou kun
nen maken is, dat deze koerswisseling
nooit tot stand zou zijn gekomen, indien
Chroestsjow Amerika niet onder de druk
van zijn Berlijnse politiek had gezel. Het
is dus in zekere zin een overwinninkje
van Chroestsjow.
Clay bleef echter vasthouden aan de
vitale belangen van het Westen in Ber
lijn en dat heeft ook Kennedy gedaan in
de rede, welke hjj gehouden heeft voor
de Algemene Vergadering van de Ver.
Advertentieprijs 15 et
per mm.
Erj contract
adv.) lager.
Abonnementsprijs f 3,—
per half jaar. Franco p.
post 3,75 per half jaar.
Giro 850748 ten name
van Sneeker Nieuwsblad
toen in één maand zes zware stormen,
waarvan die van 14 november bijzon
der was en veel schade aanrichtte.
Tot de zwaarste novemberstormen be
hoort nog steeds die van 21 november
1921, waarbij over een oppervlakte
van 80 ha de bomen in het Mastbos
Het is verschrikkelijk, dat een jongen
van 15 jaar ter dood wordt veroor
deeld. Ja, maar waarom. Hjj heeft
zjjn baas doodgeslagen, in blinde
woede, omdat deze konijnen ver
moordde. Preston Cobb, de naam is
een begrip geworden in Nederland.
Overal in ons land worden acties ge
houden om uitstel èn afstel. Hjj heeft
nu uitstel. Wordt het een herhaling
van Cheryl Chessman? Speurder
hoorde in Sneek ook verscheidene
stemmen opgaan voor een actie om
handtekeningen, bijdragen enz. Ligt
hier een mogelijkheid voor de jeugd-
Onze stadsbeiaardier de heer Flucie
van Bergen heeft nieuwe liederen op
het carillon aangebracht. Het zjjn: heel
uur: Dr Eeltsje-sankje („Rolje, rolje
wetterweagen) van dr T. E. Halbertsma
en half uur: Te land en ter zee (Van
mannen in oorlog en in vree) van J.
Viotta.
Maar wanneer er een stormach
tige periode moet voorkomen dan is,
zoals uit bovenstaande cijfers blijkt,
november aan de beurt, al zullen wij
en de zee- en kustvaart het zeker
niet erg vinden, als er opnieuw een
rustige herfst aan de vrij lange reeks
wordt toegevoegd. Toch duiken wij
deze herfst in met een „weest op uw
hoede”, want het zou ons geenszins
verwonderen als er na enkele be
trekkelijk rustige herfsten weer een
paar zware stormdepressies gaan
doorbreken, waarvoor de „wind- en
stormwaarschuwingsdienst” van het
KNMI dan, zo wij hopen, tijdig zal
kunnen waarschuwen.
buitenlandse zaken, met Chroestsjow
heeft gehad. Hieruit is naar voren geko
men, dat de Russische premier het
Westen weer meer tijd zou laten. Heeft
Chroestsjow herhaaldelijk verklaard nog
dit jaar het vredesverdrag met Oost-
Duitsland te zullen tekenen, tegenover
Spaak verklaarde hij niet gebonden te
zjjn aan een vaste termijn, mits van uit
stel geen afstel komt. Bovendien hebben
de beide staatslieden de mogelijkheden
onderzocht een nieuw statuut voor West-
Berlijn op te stellen voor het vredesver
drag tot stand zou komen. Dit zou dan
in het vredesverdrag kunnen worden op
genomen. Wanneer men aan deze moge
lijkheden denkt, dan zal wellicht blijken,
dat Chroestsjow toch niet het onderste
uit de kan zal willen hebben.
4 .4
Dinsdag is marktdag in Sneek,
drukke dag voor velen. De boeren ko
men naar de veemarkt en de boerin
nen gaan (soms) mee voor de „gewo
ne” markt. Veel Sneker huisvrouwen
gaan iedere dinsdag gezellig markten
en doen boodschappen voor de hele
week. Het is gezellig! Speurder loopt
vaak sneupend rond in de hoop iets
geschikts op de kop te tikken. Achter
aan op de markt, daar „staat en ligt”
van Aalderen. Iedereen kent hem,
zoekt tussen de rommel, tafels, stoe
len en kasten om iets leuks. Voor een
habbekrats kunt U een tafeltje kopen,
kjjkt U goed om U heen en U ontdekt
even later een pot, kan of vaas die
het er zeker goed op zal doen. Van
Aalderen vertegenwoordigt in Sneek,
een klein stukje Waterloo-plein. In
Amsterdam is het beroemd, in Sneek
kent iedereen het. In de zomer ko
men touristen, buitenlanders er op
af. Uitroepen als: „How nice” en
„Wunderbar” zjjn niet van de lucht.
Kent U Van Aalderen niet en heeft
U wel iets nodig? Wel, een goedbe
doelde raad van Speurder, ga eens
rommelen.
Zaterdagmiddag omstreeks 4 uur is bij
Hommerts een ongeval gebeurd, waar
bij de 16-jarige Hein Boelens a.b. te
Uitwellingerga licht gewond werd.
De jongen kwam per bromfiets uit de
richting Sneek en botste in volle vaart
op de personenauto van de heer R. de
Ruiter uit Nibbixwoud, die achteruit de
parallelweg opdraaide. De jeugdige
bromfietser werd aan het hoofd gewond
en liep tevens een beenkneusing op.
Zowel de bromfiets als de auto wer
den beschadigd.
Kantoor voor admini
stratie en redaktie:
GEDEMPTE POL 6
Telefoon: 3005 (0 5150)
b.g.g. 4091.
Naties. Vasthouden aan de vitale belan
gen en de vrijheid van de West-Berljj-
ners, maar toch ook wel een aanwijzing,
dat de gedachte aan erkenning van Oost-
Duitsland hem niet vreemd is, zij het
een erkenning onder protest. Men zou dit
kunnen halen uit het zinnetje: „Wij er
kennen, dat troepen en tanks voor een
tijd een land tegen zijn wil verdeeld kun
nen houden, hoe onverstandig die poli
tiek ook moge zijn”.
Grote beroering hebben enkele opmer
kingen van generaal Clay op een ont
vangst van de pers gewekt. Clay is kort
geleden als persoonlijke ambassadeur
van president Kennedy in Berlijn aan
gekomen, waar hij zeer populair is door
zijn standvastige houding in 1918 toen hij
als Amerikaans opperbevelhebber in
Berlijn de Russische blokkade heeft ge
broken. De komst van Clay naar Ber
lijn wekte de indruk, dat de Amerikaan
se politiek t.a.v. Berlijn en Duitsland een
zelfde standvastigheid zou behouden.
Zeer vertrouwelijk deelde Clay nu
echter zijn gasten mede, dat het tijd
werd het communistische Oost-Duits
land als een realiteit te erkennen. Dit
zou de zaak van de hereniging vermoe
delijk verder helpen dan de tot nu toe ge
voerde politiek.
en Jongeren verenigingen als Jeugd
en Evangelie, Ruimte, enz? Geza
menlijk zullen zjj ongetwijfeld iets
kunnen bereiken.
Woensdagmorgen kwam een vracht
auto uit de Scharnestraat rijden. De
chauffeur, in een jolige bui, dacht ze
ker, neem de boel maar mee. Het
zonnescherm van de firma Palthe
werd meegesleurd met gevolg dat de
voorruit totaal werd vernield.
Dat de service van de NS altijd groot
is geweest, weet iedereen. Wat Speur
der nu gezien heeft, is echter wel een
staaltje van gedienstigheid. Een jong
moedertje, net met de trein aangeko
men, wilde graag de wagen in orde
maken, maar wist niet waar ze zo
lang met haar baby heen moest. Eén
van de spoorweg-employees bood aan,
even te helpen en nam de baby in
zijn armen. Hij stond trots tussen zjjn
collega’s, die begonnen te juichen.
Ze waren kennelijk
een beetje jaloers.
Tja, zei het
vrouwtje, wie
sterk is
Opvallend waren in deze maand de
zo prachtige weekends, die stuk voor
stuk een overwegend zonnig karakter
hadden met droog en vrij warm nazo
mer weer. Wij zouden het zeer op prijs
stellen als ook oktober een voorbeeld
aan dit rustige karakter gaat nemen
en evenals september ook de hoge
drukgebieden op haar hand weet te
houden.
Naast Van Gent woonde de arts Dr
Risselade. Later gebruikte de fa Wes-
terhof het benedengedeelte als pak
huis, thans vindt men hierin de kan-
toormachinehandel van de heer Vis
ser.
(van onze weerkundige medewerker)
September heeft een periode met
warm en zonnig weer gebracht, zoals
geen van de dril zomermaanden
heeft weten te presteren. Vooral in het
midden van de vorige week was ’t zeer
warm met maxima van 30 graden C.,
temperaturen, zoals die alleen in 1947
en 1949 (deze eeuw) zo laat in het sei
zoen zijn voorgekomen.
Ook haalde september een groot deel
van het in de zomer opgelopen tekort
aan zonne-uren op. Vorige week zater
dag (23 september) ’s morgens om 7
uur en 43 minuten kwam de zon weer
pal boven de evenaar aan en dat be
tekende het begin van het herfstsei
zoen, dat inmiddels al weer bijna een
week oud is. Als de herfst grotendeels
In de krant hebt U onlangs kunnen
lezen, dat er op de MG '61 te Gro
ningen een tiental beelden door een
stelletje vandalen is kapot geslagen.
Hier was ook een beeld uit Sneek bij.
Geen Apollo, zoals bekend werd ge
maakt, maar een Prometheus. Waar
schijnlijk zijn het meer de ouderen
die zich het beeld nog goed herinne
ren. Het stond
vroeger in de tuin
van de familie
Van Druten, die
woonde in het huis
waar nu de afde
ling Sociale Zaken
van de Gemeente
secretarie gehuisvest is. Mijnheer
Van Druten reisde altijd veel, en op
een van zijn reizen heeft hjj Prome
theus ontdekt. In Sneek terug, liet
hij het precies namaken en plaatste
het in zijn tuin. Toen de Gemeente
in 1939 het pand overnam, was het
beeld daarbij inbegrepen. Hij, Prome
theus, verhuisde naar de tuin van ons
Raadhuis, waar hij tot voor kort in
alle glorie troonde. Er ligt nu een
krans op het voetstuk van wijlen het
beeld. Prometheus is niet meer, onze
secretarie rouwt
Een groot gedeelte van de rede van
Kennedy was gewijd aan de problemen
van de ontwapening. Vorige week heb
ben Rusland en Amerika in een on
gewoon eendrachtige stap een beginsel
verklaring bij de Ver. Naties ingediend,
waarin aangedrongen wordt op alge
mene en volledige ontwapening. Ameri
ka was tot dit beginsel bekeerd, nadat
het enkele jaren had volgehouden, dat
het praten hierover de eerste voorzich
tige stappen naar een werkelijke ont
wapening zou tegenhouden. Maar om
propagandistische redenen schaart Ame
rika zich achter dit beginsel, dat wel bij
niemand tegenstand zal ontmoeten.
Wij kunnen dan meteen zien of
Chroestsjow zjjn belofte gestand zal
doen, dat hij bij een volledige en alge
mene ontwapening bereid is elk controle
systeem te accepteren. Om te beginnen
weigerde Rusland in de gemeenschap
pelijke beginselverklaring op te nemen,
dat na iedere fase van ontwapening de
controle zich ook moet uitstrekken tot
wat er nog is overgebleven. Rusland acht
dit spionage. Veel voortgang belooft dit
niet.
geëxploiteerd wordt door de heer Pet-
tinga, daarvoor door de heer W. te
Strake.
Aan de overzijde in het hoekpand
Grootzand-Leeuwenburg was de slage
rij van de heer David de Groot (ome
David) gevestigd en in het naastgele
gen pand de manufacturenwinkel van
Van Gent. Beide zijn in het begin van
deze eeuw afgebroken om plaats te
maken voor het kledingmagazijn Leeu
wenburg, waarin de heer K. Meima de
scepter zwaaide. Nadat deze zaak was
opgeheven heeft HBZ er zijn afdelin
gen manufacturen en damesmodes in
onder gebracht. Daarvoor bevonden
deze zich in de panden aan het Groot-
zand, nu Brenzon.
Kennedy legde veel nadruk op de af
schaffing van kernwapens. Oude beken
de standpunten doken op, maar mis
schien zal het vooral indruk op Rusland
maken, dat Kennedy voorstelt de over
dracht van kernwapens aan landen, die
deze nog niet bezitten, te verbieden. Men
kan hier Duitsland lezen, welks regering
haar nieuwe leger graag met kernwa
pens zou uitrusten. Met deze woorden
heeft Kennedy Chroestsjow te kennen ge
geven, dat hij West-Duitsland geen
kernwapens zal geven, als uiteraard
Chroestsjow hem dat mogelijk maakt
door van zijn kant de spanning niet te
zeer op de spits te drtfven.
Nee, U hoeft niets te zeggen. Speur
der weet, dat het afgezaagd wordt.
Maar toch, de jongens beginnen weer
te vliegeren, de jeugd is verstandig.
Straks gaan ze weer eieren zoeken.
Speurder zelf krijgt vakantie-neigin-
gen. En dat alles door de zon. Laten
we zeggen dat we een lang voorjaar
hebben gehad, nu de zomer krijgen en
de winter eenvoudig overslaan. Lijkt
het U niet goed toe? Zorg dat U er
(ook) in komt, geniet er van, want
ondanks alle optimistische voorspel
lingen, wie weet. Misschien regent,
sneeuwt of hagelt het volgende
week
Het is ons de laatste jaren opgevallen,
dat de herfsten over het algemeen niet
bijzonder onstuimig zijn, vooral de no-
vembermaand niet. Dat deze opmer
king juist blijkt, bewezen de uitvoerige
maandoverzichten, samengesteld door
het KNMI te De Bilt, welke wij over
de laatste tien jaren eens nauwkeurig
hebben nagesnuffeld.
Wij hebben hiervoor in de eerste
plaats het - windgat - „Den Helder”
genomen en wel de dagen met een ge
middelde windsnelheid boven 14 meter
per seconde, de grens van harde wind.
Zo kreeg Den Helder in de laatste tien
jaren in september 30, in oktober 53
en in november 38 dagen met harde tot
stormachtige winden, waarvan enkele
met een zware storm.
In het naastgelegen pand
was de winkel van firma
H. Westerhof gevestigd, nu
de zaak van Albert Heijn.
Het hoekhuis tegenover
slager De Groot werd be
woond door „Dikke” Lam
pe, die er een fournituren-
zaak in had. Later vestigde
zich hier de heer Th. Dood-
korte met een soortgelijke
zaak en na diens vertrek
dreven de dames Lange-
raap er een comestibles-
zaak in. Daarna werd het
aangekocht door de heer
S. G. Dijkstra te Oppen-
nuizen, manufacturier.
Op de andere hoek de
touwslagerij en zeilmake- j
rij van de heer Th(omas) I
Zandstra, grootvader
mze tegenwoordige
kende stadgenoot, die van j
de winkel een sportzaak teruggaan tot 1940. Ons land kreeg
aeeft gemaakt. Naast
Zandstra woonde de goud
en zilversmid Jaap Feen-
stra. Na diens vertrek uit
Sneek was de dameskap-
oer Joh. van Akkeren er in
gevestigd, wiens opvolger
de heer Van Riesen het nu
bewoont.
Onze oude, veel gesmade maar door waren en drank van Van Driesen,
anderen geprezen Wip, aangelegd als Daarna was de Dameshoedenzaak van
toevoerhaventje voor de boter- cn Abeln er in gevestigd die later ver-
kaasmarkt onder de Waag is sinds de plaatst is naar het tegenwoordige pand,
tijd dat deze foto werd gemaakt - om- voorheen de tabakswinkel van Zand-
streeks 1890-1895 - toen hij nog voor huizen en vervolgens de Bioscoop bij
dit doel gebruikt werd uiterlijk nog de Waag,_welke gebouwd werd
niets veranderd.
Alleen stinkt ze niet meer zo
sinds het afvalwater uit de omringende
huizen er niet meer in loopt zoals het bleswinkel van de dames
geval was vóór de nieuwe - 1
Gemiddeld echter ligt de windsnel
heid in vrijwel het gehele land van de
drie herfstmaanden het hoogst in
november. Over de laatste tien jaren
zien wij dat niet de slachtmaand maar
de wijnmaand oktober de kroon spant.
Opmerkelijk is het ook, dat werke
lijk zware stormen nog wel in de win
ter en het voorjaar voorkomen, maar
slechts vrij zelden in de herfst. Bijzon
der zware stormen van 1 januari 1940
af kwamen boven ons land voor op 1-
februari 1944, 7 april 1943, 1 maart
1949, 1 februari 1953. Voor de herfst
maanden vinden wij voor september
een zeer zware Zuidwesterstorm op 7
september 1944, twee dagen na „dolle
dinsdag”, waarbij veel schade werd
aangericht. De laatste zware oktober-
stormen dateren van 27 oktober 1949,
7 oktober 1954, 27 oktober 1959. De
laatste zware novemberstormen zijn
die van 7 november 1952 en 4 novem-
be” ber 1957 geweest. Voor een zeer storm-
achtige novembermaand moeten wij
4-a4 4- l-.onrt
1 door
de heer Rijpkema, toendertijd exploi
tant van Café-Rest. „Onder de Linden”.
Naast Van Driesen was de comesti-
Ten Cate
geval was vóór de nieuwe riolering (Anne ten Cate zei men altijd), nadien
werd aangelegd. Er om heen is echter steeds zulk een zaak gebleven, totdat
heel veel gewijzigd, al zijn de contou- de heer Kanter het pand inrichtte als
ren van verschillende bovenhuizen nog snackbar. Na hem werd het het te-
dezelfde. Het grote verschil zit ’m in de genwoordige Chinese restaurant.
oude houten Êierbrug die door een Aan de winkel van Ten Cate grensde
overkluizing is vervangen en de nieu- het herenhuis, bewoond door de Doops-
we panden van H. Brenninkmeijer Zo- gez. predikant ds. Loosjes. Daarna
nen op de hoek van Leeuwenburg en kwam de winkel in grutters- en krui-
dat van de firma S. G. Dijkstra, hoek denierswaren van Piebenga (thans fi-
Suupmarkt-Grootzand. liaal Hoeksema en kapper Riddersma),
Links op de i oorgrond, nu de snack- en dan op de hoek „het oudste koffie
bar van Amicitia, was de zaak in ijzer- huis” van? later Hotel Te Strake, dat nu
ii
V