Waterpoort - krabbels
Bevestiging en intree kandidaat C.Gros
IJLST
WYMBRITSERADEEL
1
BUITENLANDS
OVERZICHT
WH
L
door Speurder
Air
en
van
4L
I
Officieel Orgaan van de gemeenten S N E E K,
116e jaargang no. 98
Donderdag 7 dec. 1961
Brand in L.A.B.-bus
V.N.'-troepen in actie tegen Katanga
Kerknieuws
-
-
Hulde oan de hearen
Miedema
Stifting It Frysk Amateur
Toaniel
^7
0
Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uHgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD -1
Sint en Piet in de Kleuter
school te Ijlst
SNEEKER NIEUWSBLAD
(handels-
r/
Conor O’Brien, de Ierse diplomaat, die vertegenwoordiger van de Ver. Naties
o<o
dreiging
in
toch
0*0
W.j
De beurs koe wol thüs bliuwe, hwant
Fr
Badhuisgracht
Mei üt namme fan alle bijaerden,
J. H. v. d. Goot.
Communistische
Zuid-Vietman
de Oude Dijk verhuisde, het woonscheep-
je van Doojje en Baaije waarover we on
langs ook al eens vertelden.
Aan de linkerzijde zien we dan eerst
het verste gedeelte van het thans nog
bestaande dubbele woonhuis. In het eer
ste woonde toen de heer A. Bakker, chef
van de hier toen nog gevestigde weri:-
plaatsen van de N.T.M., naast deze fa
milie de rentenier Fortuin. Maar het kan
IJLST. Benoemd tot organiste aan de
Doopsgezinde kerk alhier onze stadgeno
te mej. G. de Vries.
Bij de Ned. Herv. Gemeente alhier zijn
gekozen: tot ouderling de heer W. Dok-
kum, tot diaken de heer A. Frankena en
tot notabele de heer A. Stapersma.
Verschijnt
MAANDAGS en DON
DERDAGS
examen gymnasium A. en studeerde
vervolgens aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam, waar hij op 3 juli van dit
jaar zijn kandidaatsexamen theologie
af legde. Nadat de heer Gros op 14 sep
tember van dit jaar na praeparatoir ex
amen door de classis ’s-Gravenhage
was beroepbaar verklaard in de Gere
formeerde Kerken in Nederland werd
hij op 22 november 1. 1. door de clas
sis Workum peremptoir geëxamineerd
en toegelaten tot de dienst des Woords
en tot bediening der Sakramenten in
de genoemde kerken.
Zeilmaker, die er z’n nieuwe klompen
pakhuis met bijbehorende woning en kan
toor bouwde. Later ging zijn groothandel
in klompen over naar de heer Wielinga
en na deze kwam het in gebruik bij het
poeliersbedrjjf van de heer Jaasma, die
het gedeeltelijk tot koelhuis inrichtte. Nu
wordt dit bedrijf er nog in uitgeoefend,
maar is boven tijdeljjk de chr. lagere
school ondergebracht.
Aan het eind van de Badhuisgracht
de hoge houten brug die de verbinding
vormde met de Zwarte Weg. Deze brug
werd direct in het begin van onze eeuw
afgebroken.
De Badhuisgracht was een zeer gewil
de en voor het merendeel vaste ligplaats
voor woonschepen. Opmerkelijk zijn de
fraaie lijnen van het verste op deze fo
to. Het tweede is een turfschip, ook een
geregelde verschijning in die dagen en
nog lang daarna in de stadsgrachten.
We blijven in de buurt. Vorige week ga
ven we een beeld van de Wijde Noorder-
horne in het verleden, nu laten wij de
Badhuisgracht zien. Maar deze foto s
van oudere datum. Zeer waarschijnlijk
uit het laatst van de vorige eeuw.
Rechts het plantsoen met het laag gele
gen wandelpad langs het water, dat we
de vorige maal ook al noemden, ’n Eind
je verder dan de hoek lag, vóór het naar
Sünt 15 novimber is yn de Stifting
It Frysk Amateur Toaniel nou ek op-
nommen it Kristlik Frysk Toanielfor-
ban. As fortsjinwurdigster is oanwiisd
Juffer J. Heeringa te Skearnegoutum.
Troch bistjürs-foroaringen by it
Boun fan Fryske Toanielselskippen
binne de hearen H. Cats en H. Doele
üt it Stiftingsbestjür gien en barren
plakken ynnommen troch de hearen T.
Hooghiemstra, De Jouwer en L. Mees
ter, Nij-Beets.
Advertentieprijs 15 ct
per mm.
Bij contract
adv.) lager.
Abonnementsprijs t 3,—
per halt jaar. Franco p.
post 3,75 per half jaar.
Giro 850748 ten name
van Sneeker Nieuwsblad
in Katanga was, heeft de vorige week, zeer tot genoegen van president Tsjombé
van Katanga, ontslag genomen. Dat is niet helemaal geruisloos gegaan, want na
zijn ontslag heeft O’Brien Engeland en Frankrijk er van beschuldigd niet alleen
zijn ontslag bevorderd te hebben, maar ook de Ver. Naties in Katanga tegen te
werken. O’Brien is ervan uitgegaan, dat de resolutie van de Veiligheidsraad van
21 februari de basis van het optreden van de Ver. Naties in de Kongo moet zijn
en deze resolutie machtigt de Ver. Naties niet alleen gewapend op te treden om
een ^burgeroorlog te voorkomen, maar dringt bovendien aan op het vertrek van
alle buitenlandse adviseurs of militairen, die zich buiten de Ver. Naties om, in
dienst van de Kongolese regering of de Katangaanse regering bevinden.
Een dezer dagen bracht Speurder
min of meer toevallig een bezoek aan
de Openbare Leeszaal. In de studie
zaal wordt een nieuwe tentoonstelling
voorbereid, die heel interessant be
looft te worden. Het kerstboek, of het
boek over Kerstmis zo u wilt, is het
onderwerp en waarbij o.m. The
Christmas Carol van Dickens en ver
schillende bundels met verhalen uit
t
Kantoor voor admini
stratie en redaktie:
GEDEMPTE POL 6
Telefoon: 3005 (0 5150)
b.g.g. 4091
Stil was het toen de oude man vroeg,I
wat hij moest spreken: Spaans of Frysk.
Het werd Frysk! En in ’t Frysk riep
Sint de kleinen bjj zich, vermaande de
een, prees de ander en liet ze liedjes
zingen.
Nadat op zijn order de buiten in de
striemende regen wachtenden ook in de
school waren toegelaten, strooide Piet
nog eens pepernoten en ving de uitdeling
der cadeautjes aan. Niemand werd ver
geten, ook de leidsters niet.
Voldaan en nagewuifd en -gezongen
door de jeugd, vertrokken Sint en Piet
zoals ze gekomen waren.
Woudsend. Kandidaat C. Gros uit
Voorburg zal zondagmiddag a.s. om
twee uur, na vooraf ’s morgens om half
tien te zijn bevestigd door ds. A. de
Bruin uit ’s-Gravenhage - Loosduinen,
intree doen als predikant van de Gere
formeerde Kerk van Woudsend, waar
hij beroepen is in de vakature van ds.
W. A. Jelsma, die op 1 mei 1960 naar
Lochem is vertrokken.
Kandidaat C. Gros werd op 28 april
1933 te ’s-Gravenhage geboren. Hij be
zocht eerst het instituut Vermazen in
zijn geboortestad, deed daarna staats-
Wy aldtsjes fan Snits hawwe folie oan
de Miedema’s to tankjen
Hwant ienkear yn ’t jier komme hja
mei foar üs opgewekte klanken.
Der wieno U; dizkear wer folie aldtsjes
present,
IJLST. Ruw, stormachtig wegr verhin
derde de Ijlster kleuters de Sint van de
overkluizing te halen. Daarom wachtten
zjj met groot ongeduld zijn komst af m
portaal en gang. Toen eindelijk de goed
heilig man, met de auto voorgereden,
in het speellokaal op zijn zetel zat, ver
drongen talrijke belangstellende moeders
zich voor de ramen en schaarden de
neemt wel toe nu er af en toe gestaakt kleuters zich in hun stoeltjes rond Sint
wordt en de politie op betogers schiet, i en zwarte Piet.
Gisteravond omstreeks kwart voor
zes is een L.A.B.-bus van de lijn Sneek
-Bolsward op Rijksweg 43 in brand ge
vlogen. Er ontstond ’n geweldige rook
ontwikkeling en de vlammen laaiden
ongeveer een meter hoog op. De bus
zat propvol met passagiers, doch geen
van hen werd gewond.
Vlak bij de Wolsumer hoek zag een
der passagiers vuur bij de versnellings
bak. Hij maakte de chauffeur hierop
attent, die op de eerste de beste par
keerplaats stopte. Inmiddels was er een
enorme rook ontstaan. Er brak echter
geen paniek uit onder de passagiers,
die snel de bus konden verlaten. De
chauffeur sppot,het in de bus aanwezi
ge brandblusapparaat leeg en met hulp
vanf twee blusapparaten van andere
bussen werd het oplaaiende vuur ge
blust. De schade aan de cabine van de
bus was groot. De wagen werd gedre
ven door een dieselmotor waardoor
’t ontploffingsgevaar niet zo groot was.
De passagiers van de bus die om 5.35
uur uit Sneek was vertrokken, werden
met andere bussen verder vervoerd,
aldus meldt Ons Noorden.
Deze dreiging is groot, maar
meent de Amerikaanse regering op
grond van een rapport van generaal
Taylor, de adviseur van president Ken
nedy, dat er met goede wil nog wel
wat aan te doen valt. Deze goede wil
bestaat vooral uit een modernisering
en democratisering van het dictoriale
bewind van president Diem, die door
zijn achterdocht en arrestatiedrift niet
de figuur is, die de inspiratie moet ge
ven in de strijd tegen het communisme.
Kundige bestuurders distanciëren zich
voortdurend van hem en de ontevre
denheid van de bevolking stijgt. Zuid-
Vietman weigert echter aan de raad
daartoe gehoor te geven en het is niet
uitgesloten, dat Amerika zijn ambas
sadeur, die hierover met de regering
van Diem onderhandelingen voert, zal
terugroepen. Kortzichtigheid van
Diems kant kan van Zuid-Vietman het
volgende slachtoffer maken in Zuid-
Oost-Azië.
In Syrië is men naar de stembus ge
togen en in grote meerderheid heeft
de bevolking haar goedkeuring gehecht j
aan de afscheiding van Syrië van
Egypte, welke zich in september heeft
voltrokken. Voor zover men de uit
slag van de verkiezingen voor het 172
leden tellende parlement kan overzien,
belooft de rechterzijde een meerder
heid te verwerven, maar het is te ho
pen, dat dit niet zal leiden tot een re-
actionnaire politiek, die vroeg of laat
de Syriërs rijp zal maken voor com
munistische invloeden.
Toenemende spanning in de
Dominicaanse republiek
In de Dominicaanse republiek is het
nog niet rustig. Een paar weken gele
den wist de president, dr. Balaguer,
een poging af te wenden van broers
van de in mei vermoorde dictatór Tru
jillo om de dictatuur' in haar oude
vorm te herstellen. Balaguer, die ove
rigens door Trujillo benoemd was, is
een gematigde figuur en kan op de
steun van het leger rekenen. De gro
tere vrijheid sinds mei resulteerde in
een oppositiepartij, die kan rekenen
op de grootste bijval onder de bevol
king en deze oppositiepartij eist nu,
dat Balaguer het veld zal ruimen voor
een junta, waarin alle groeperingen
zitting hebben. Deze junta moet ver
kiezingen voorbereiden. Men is het nog
niet eens geworden, maar de spanning
ook andersom zijn. Onze zegslieden wa
ren het daarover niet eens.
Het naastgelegen pand werd toen nl
door een Wempe bewoond, de heer Jor.
Wempe, vader van de tegenwoordige be
woner B. H. Wempe. En dan zien we
het voormalige Badhuis, nu het Chroom-
en Nikkelfabriek ,,Het Pantser”. De
vlag wappert aan de mast, ten teken
dat het badhuis geopend was. Men heeft
ons verteld dat achter de
inrichting, in de Franeker-
vaart, ook gezwommen
werd. Een gedeelte van de
vaart was daarvoor met
gaas afgeschut. Lang heeft
dat echter niet geduurd,
want men kon het drijfvuil
niet buiten het bad „zwem”
water houden.
Naast het badhuis bevond
en bevindt zich nog de toe
gang tot de eveneens nog
intact zijnde 2e Badbuurten.
Wij hebben niet kunnen ont
dekken tot welk en wiens
huis het hoge dak met de
twee schoorstenen behoorde.
Wel, dat direct daarachter
in het verlengde van de
Looxmastraat de oude boer
derij „Stad en Landzicht”
stond. Ze werd omstreeks
1920 afgebroken om plaats
te maken voor de Prinses
Julianaschool. Op de foto en
misschien ook nog wel in de
krant is het ulebord duide
lijk zichtbaar. De laatste
vier panden, drie woonhui
zen en een boereschuur, zijn
allen afgebroken. Ze werden
tóen aangekocht door dhr.
o*o
Op het kruispunt Oosterdijk-Ged. Pol
en verschillende andere plaatsen in
de stad (o.a. Lemmerweg) worden
momenteel „ijzeren hekjes” geplaatst
om te voorkomen
dat men bij het
oversteken een ge
deelte van de hoek
snijdt en zo het
zebra-pad bereikt.
Een afdoend mid
del lijkt ’t zo, want
het zal niet gemakkelijk zijn deze
ijzeren gevallen te negeren
o*o
Op 25 mei 1962 zal het vijftig jaar ge
leden zijn dat de heer H. Jorna uit
de Ubbo Emmiusstraat 3 zijn carrière
als poppenkastspeler begon. Op het
ogenblik is hjj in Friesland, Gronin
gen, Drente en Overijssel nog de eni
ge met een originele oud-hollandse
poppenkast, d.w.z. geen marionetten
of sprookjestheater. Als jongetje van
zes jaar voelde hij zich al tot het
spelen met poppen (in de goede zin)
aangetrokken en hij was dan ook niet
weg te slaan van de poppenkast, die
ieder jaar op de kermis in zijn ge
boortestad Harlingen stond. Op zijn
23e besloot de heer Jorna van beroep
poppenkastspeler te worden, gecom
bineerd met marktkoopman. Hij is
het hele land doorgereisd, van De-
demsvaart tot Zierikzee en van Doe-
tinchem tot ver in Groningen. Op die
tochten kan je best eens wat geks
overkomen, zoals die keer in Zieri.k-
zee toen vlak voor de voorstelling de
poppenkast er nog steeds niet was.
Bij navraag bleek dat het ding naar
Frankrijk was doorgestuurd en tot
op heden niet is teruggekeerd. Geluk
kig was er voldoende materiaal aan
wezig. om snel een nieuwe te impro
viseren. Vijftig jaren lang poppen
maken en verhalen spelen met Jan
Klaassen en Katrijn. Nu op 73-jarige
leeftijd is hjj nog steeds enthousiast
en nog niet van plan er mee op te
houden. „Zolang er nog aanvragen
komen, gaan we door”
Dinsdagavond hebt u waarschijnlijk
gezellig binnen gezeten bij een snor
rende kachel, een boterstaafje, choco
lademelk en wat pakjes. Maar hebt u
er- aan gedacht, dat Sinterklaas een
zware dobber moet hebben gehad
met die wind. Hij had wel van het
dak kunnen waaienDe 5-decem-
ber-avond zal voor de familie Meijer
in de Zwaardstraat op het Eiland
waarschijnlijk ook nog al tochtig ver
lopen zijn, ’s Middags kreeg mevr.
Meijer de schrik van haar leven toen
bij een zeer krachtige windstooot het
zijraam in zijn geheel uit het kozijn
vloog. Wonder boven wonder is het
niet gebroken.
it koste gjin sent.
Yn ’t skoft kamen Sint en Piet yn
’t spier,
Sa as wy dat al wend binne elts jier.
Hja kamen der yn under tige moai
Sinterklaes-gesang
Nou dêr mochten hja wol oer en hja
bleaunen nochal lang.
De aldste man fan 92 jier krige wer in
aerdichheit
En ek de aldste frou fan 89 in
kleinichheit
En yn ’t skoft krige elts in koekje by
de thé
Dy hie de direksje al setten en ek dat
wie oké.
En dan dy moaije film, dat wie ek in
pracht,
Men hearde de hiele middel dan ek
gjin klacht.
Dêrom bringe wy aldtsjes fan Snits
dan ek o sa réd
De hearen Miedema hjirfoar tank yn
dit blêd.
Wy hoopje nou mar wer op in folgjend
jier
Dan komme wy nei’t wy hoopje, wer
mei plesier.
Deze nieuwe pastorie staat voor de hetr Gros klaar. Op de achtergrond de Ge
reformeerde kerk.
ook plannen maakt of geen plannen
maakt, dat de komende onderhande
lingen een kwestie van sterke zenuwen
zullen zijn.
Het gesprek over de kernproeven
belooft niet veel, nu Amerika en En
geland het nieuwe Russische plan,
waarbij elk land voor controle op zijn
eigen waarnemingsmiddelen zal moe
ten vertrouwen, van de hand te wij
zen.
7
Het is de meeste Snekers stellig wel
bekend dat de klok van de Martini
toren vaak helemaal niet of slechts
gedeeltelijk ver
licht is. Voor de
mensen van buiten
die niet dagelijks
of ’s avonds wei
nig in Sneek ko
men is dat lastig.
Vooral met de
drukke dagen voor Sinterklaas, toen
velen van buiten naar onze stad kwa
men om inkopen te doen en van het
centrum naar het station langs een
naar donker gedeelte moesten, was
’t vervelend dat de klok niet „brand
de”. Zou daar niets aan te doen zijn?
o®o
Speurder hoorde van Sint Nicolaas
dat in het Cruycebroedershof weer
het een en ander is veranderd en ver
beterd. De voormalige Regentenka
mer, die nog helemaal in Oud-HJ-
landse stijl was ingericht en tot voor
kort als kantoor werd gebruikt, is
met de tandartskamer samengetroK-
ken en verbouwd tot woonkamer an
nex eethoek/keuken voor de directeur
en zjjn gezin. De vroegere woonka
mer en keuken wordt nu voor de
hoofdzuster bestemd. In datzelfde ge
sprekje vertelde Sint ook dat de be
woners van Cruycebroedershof 'n heel
mooi eigengemaakt lied voor hem
hadden gezongen, waarin al het wel
en wee van het afgelopen jaar werd
vermeld.
L
Brabant, Zweden enz. en gedichten
te bewonderen zijn. Apropos, de reden
van het bezoek was eigenlijk een
vlucht voor de regen, maar Speurder
kwam bedrogen uit. Want binnen goot
het ookIn de gang en de achter
zaal stonden emmers en teilen om
het water op te vangen, maar ook
in de uitlening en de studiezaal sij
pelde het langs de muren naar be
neden. Ongetwijfeld zal Sint Nicolaas
volgend jaar een stuk plastic mee
willen nemen, maar het lijkt toch wel
wenselijk dat die emmers en teilen
iets eerder, en voorgoed, verwijderd
kunnen worden.
Met deze resolutie werd in de eerste
plaats gedoeld op de Belgische en an
dere Europese militairen in Katan
gaanse dienst. Op basis van de ge
noemde resolutie heeft O’Brien op 28
augustus de troepen van de Ver. Na
ties, die in de Katangaanse hoofdstad
Elisabethstad waren, gebruikt om de
ze Belgische militairen uit te schake
len. Dat is maar voor een gedeelte ge
beurd en ook de versterkingen, die op
13 september Katanga binnenkwamen
om een einde te maken aan de afschei
ding van Katanga, wisten hun doel niet
te bereiken. Sindsdien heerste er een
onbehagelijke wapenstilstand.
Volgens O’Brien had de actie van
de Ver. Naties in Elisabethstad kunnen
slagen als Engeland en Frankrijk niet
hadden tegengewerkt. Engeland steunt
volgens O’Brien, Tsjombé heimelijk.
Het hoopt, dat op den duur Tsjombé’s
bewind zal worden erkend. O’Brien,
die zei de elementen te verachten, die
Katanga steunen, noemde als leiders
Britse miljonairs, zoals lord Beaver
brook, het voormalige, zeer yechtsge-
zinde Lagerhuislid kapitein Water
house, sir Roy Welensky, de premier
van Zuid-Rhodesië, en de Engelse pre
mier Macmillan.
De Belgen, die via de Union Minière
grote belangen in de Katangaanse on
afhankelijkheid hadden, zijn zich aan
het terugtrekken, volgens O’Brien,
terwijl de Britse-Rhodesische belan
gen meer naai’ voren komen.
O’Brien sprak van zware druk van
deze landen op functionarissen van de
Ver. Naties en omdat hij dat onder
mijnende optreden in strijd achtte met
de belangen van de wereldorganisatie
had hij nu gesproken. Het is een onple
zierig incident, dat de naam van En
geland en Frankrijk geen goed zal
doen. Men kan het een gebrek aan
Westelijke solidariteit van O’Brien
noemen, dat hij gesproken heeft, maar
eerlijkheid is ook in deze kwestie toch
te verkiezen. Het zijn bovendien ont
hullingen voor het grote publiek. In
gewijden, vriend en vijand wisten er
heus wel van.
Verenigde Naties grepen in
Nu echter blijken de Ver. Na
ties toch definitief een einde aan de
afscheiding van Katanga te willen ma
ken. Dinsdag zijn in Elisabethstad, ter
wijl president Tsjombé op weg was
naar Brazilië, om daar een bijeenkomst
voor Morele Herbewapening bij te wo
nen, weer gevechten uitgebroken tus
sen Katangaanse gendarmen en mili
tairen en troepen van de Ver. Naties.
De volkerenorganisatie stuurt thans op
grote schaal versterkingen naar Ka
tanga en ondertussen hebben VN vlieg
tuigen aanvallen ondernomen op vlieg
velden, andere strategische punten en
troepenconcentraties in dit gebied,
waarbij ook luchtaanvallen van de te
genpartij zijn gemeld, die echter wei
nig succes hebben opgeleverd.
President Tsjombé is naar zijn land
teruggekeerd? Dat was althans volgens
de laatste berichten zijn bedoeling na
dat Brazilië hem een toegangsvisum
had geweigerd. Inmiddels echter heeft
zijn regering namens hem een beroep
gedaan op Kennedy, Adenauer en ko
ningin Elizabeth van Engeland om
tussenbeide te komen en heeft de
Britse regering zich tegen de acties van
de VN uitgesproken. Naar haar mening
hebben de strijdkrachten van de VN
niet het recht met geweld een politie
ke oplossing in Katanga te bewerkstel
ligen.
Sterke zenuwen
Wanneer men zou aannemen, dat de
Westduitse regeringsverklaring de ba
sis zou zijn van de Westelijke politiek
inzake Berlijn als het tot onderhande
lingen komt met Rusland, dan zou er
bitter weinig kans zijn op een com
promis, want Bonn blijft zo hard als
een bikkel en gevoelt niets voor een
erkenning van OosLDuitsland en het
streven blijft gericht op de Duitse een
heid, terwijl Bonn ook meent, dat er
een eigen kernstrijdmacht van de
NAVO moet komen. Voor ontspan -
ningsgebieden in Midden-Europa ge
voelt men niets.
Maar volgens de nieuwste tactiek be
hoeft men daarvoor in eerste instan
tie niet met Rusland te spreken. Men
heeft namelijk besloten, en dat heeft
Adenauer Kennedy moeten toegeven,
het gesprek met Rusland in eerste in
stantie te beperken tot de kwestie-Ber-
lijn, in tegenstelling tot vroeger, toen
men probeerde de Berlijnse kwestie te
verdrinken in de andere problemen.
De Berlijners zijn hiermee niet zo erg
ingenomen, omdat zij vrezen, dat elke
concessie nu op hun rug zal neerko
Kennedy, met wie Chroestsjows
schoonzoon, Adzjoebei, hoofdredacteui
Van de Izwestia, een lang onderhoud
heeft gehad, dat in zijn geheel in dit
Russische blad is gepubliceerd, heeft
het plan geopperd internationaal toe
zicht op de weg van Berlijn naar het
Westen in te stellen, maar van commu
nistische zijde is hierop slechts spot
tend gereageerd. Tenslotte mag men
niet vergeten, hoe men m het Westen
j
