Van het oude naar het moderne, de smid gaat naar de boer Zij worden geholpen IJLST WYMBRITSERADEEL en van Lord Home is Macmillan opgevolgd KORT BUITENLANDS OVERZICHT p! maar krachtig Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, Donderdag 24 okt. 1963 DRIJFHOUT! NIEUWSBLAD een woensdag bij- jaargang no. Priisfraech Rely Jorritsmafouns 1963 Personenauto schepte stamboekstier Krite Snits Great toanielbarren mei ,,De skclmstikkcn fan Scapin” Prof. dr. L. van der Horst, in Sneek geboren, legt zijn arbeid neer De duizenden vluchtelingen die in krotten in Griekenland verblijven, zoals deze jonge vrouw in Athene zagen met verlangen naar hulp uit. Zij, die al meer dan veertig jaar lang onder de meest erbarmelijke om standigheden hebben geleefd zullen nu eindelijk de bakermat van ellen de kunnen verlaten, mede dank zij het Nederlandse volk dat spontaan reageerde op de nationale inzameling „hun laatste kans”. Meer dan 80.000 collectanten zijn maandag, dinsdag en na alle woningen in 1950 van 1978 Nederlandse gemeenten langs gegaan. Een probleem vormden de collectebussen, waarvan niet voldoende voor raad was. Men ging daarom ook met o.a. conservenblikjes werken. Over al is goed gegeven. De heer S. Ellen overleden En zo is dan de reizend hoefsmid „geboren”. Het oude was goed, het nieuwe is nog beter. De boer kan tijd besparen, veel tijd zelfs en de smid kan blijven bestaan. Al heeft het be grip van deze tijd „sanering” zijn tanden in de smidse gezet. De rei zend hoefsmid is een symbool. Een symbool van de revolutie in het boe renbedrijf. Had men geluk dan was het karwei na één of twee uren achter de rug. Maar het kon ook gebeuren, dat de dichtstbijzijnde hoefsmid nog altijd uren gaans woonde. Dat kostte dan een halve of soms een hele dag een uitstapje. Een hoefsmid was een man van gewicht, het beslaan van paarden spier- Formulieren bedrijfstelling moeten klaar liggen In Friesland zijn nu vier Overal op het platteland laat de ver- en voortgaande mechanisatie van het boerenbedrijf een spoor achter. Sneller gaat alles en sneller moet alles gaan. Dat daardoor de oude romantiek voor een groot deel verloren gaat wordt vaak vergeten en och, het is eigenlijk ook niet belangrijk, want van romantiek kan je nu eenmaal niet eten. Een tiental jaren geleden bijvoor beeld ging de boer met zijn paard naar de smid om het te laten beslaan. enkele uren gaans woonde. Dat kostte dan en vaak maakten de boeren van zo’n dag vervulde toen een belangrijke functie, hij meestal letterlijk en figuurlijk, omdat voor kracht nodig is. Priisfraech „Stifting üs Frysk Berneboek’" Bk. feSs SNEEKER NIEUWSBLAD Bezwaren Spanning houdt aan Per inwoner ƒ0,50! en komen nog enkele toegezegde grote be dragen. Kantoor voor admlm. stratie en redaktle: GEDEMPTE POL 6 l’eieïoon 3005 (0 5150) b.g.g 4091. De spanning tussen Algerije en Marok ko over de grens houdt nog steeds aan en de oorlog in de woestijn duurt nog De heer O. Reitsma, één van de vier erkende reizende hoefsmeden in Fries land beslaat een paard op het erf van de heer R. U. van der Kooy te Koufur- derrige. Verscrujnt MAANDAGS en DON DERDAGS Advertentieprijs 15 CL 4>er mm. Bij contract (handela- adv.) lager. Abonnementsprijs t 3. per halt jaar. Franco p. post 13.75 per half jaar. Giro 850748 ten name van Sneeker Nieuwsblad Maar er steekt-meer achter. Powelï en Macleod zijn voorstanders van een mo dern, progressief conservatisme, evenals Butler en Maudling en zij achten Home, de favoriete candidaat van Macmillan, niet de juiste man om Engeland en het Engelse conservatisme de aansluiting aan de nieuwe tijd te laten vinden. Zjj menen bovendien, dat door deze keuze, bepaald door een rechtse aristocratische groep op de achtergrond, het gezicht van de conservatieve partij in de ogen van de kiezers onaantrekkelijk dreigt te worden. Bjj dit alles laat men duidelijk uitko men, dat de bezwaren niet zijn gericht tegen de persoon van Home, wie nie mand charme en sympathie kan ontzeg gen. Home heeft al diverse regerings posten bekleed en, zoals een commenta tor scherp opmerkte, in elk van die pos ten heeft hij het beter gedaan dan van hem werd verwacht. Dat geldt mis schien ook nu. Ook al heeft Home nau welijks begrip van economie en de eisen van de moderne industriële samenle ving, hjj heeft voldoende ministers over gehouden, die hem op de goede weg kun nen helpen. Butler naar buitenlandse zaken Stikker, de secretaris-generaal van de N.A.V.O., verklaart, dat er op het ogen blik geen plannen bestaan de Ameri kaanse troepen in Europa ook maar met één man te verminderen, dan is dat nog niet geruststellend, want hetgeen nu nog gedachte is kan snel de vorm van een plan aannemen. De Groningse aardgasreserves bedra gen niet 475 miljard maar 1100 miljard m3. Daarmee is dit aardgasveld het grootste ter wereld buiten één gasveld in de V.S. Deze onthullende mededeling deed de directeur van de Ned. Aardolie Mij., ir. J. B. M. Bongaerts. Koningin Juliana, prins Bernhard en prinses Beatrix zijn gisteravond zes uur teruggekeerd van hun bezoek aan Per- zië en Thailand. Butler gaat nu naar buitenlandse za ken en veel wijzigingen in Engelands standpunten zal men niet kunnen ver wachten. Lord Home en ook Butler be hoorden tot de groep ministers in de re gering van Macmillan, die van oordeel waren, dat Engeland niet afzijdig mocht blijven van de Amerikaanse plannen voor de vorming van een multilaterale vloot met kernwapens van de N.A.V.O., over welk project de besprekingen zijn begonnen. Men zou hieruit kunnen op maken, dat Home op een goede ver standhouding met de Amerikanen blijft aansturen. In Sneek was de opbrengst 4782,38, ’/j - gebracht door 156 collectebussen. Dat is een groot getal als men weet dat voor normale collectes de stad meestal in 60 wijken wordt verdeeld. De jongens en meisjes van het middelbaar onder wijs die collecteerden konden zich nu veel sneller van hun dankbare taak kwijten. Ook in IJlst heeft men zich duchtig geweerd. Maar liefst 550,- werd bijeengebracht. Alle hulde aan de col lectanten. Het Sneeker HieewsMad is een gecombineerde uitgave von NIEUWE SNEEKER COURANT. SNEEKER COURANT en Het is toch Lord Home geworden, die Macmillan als premier van Engeland is opgevolgd. Nadat midden vorige week Butler en Hailsham de beste kansen leken te hebben, steeg de ster van Home snel en zaterdag kreeg hij de opdracht van de koningin een kabinet te vormen. Tegen het Engelse gebruik in he'eft hij deze opdracht niet onmiddellijk aangenomen, hetgeen er op wees, dat nog niet alle moeilijkheden over de opvolging uit de weg waren geruimd. Home wist echter te bewerkstelligen, dat Butler ook onder hem zou dienen en dat gold ook voor Maudling. Twee ministers, Powell en Macleod, zijn wel aangezocht aan te blij ven, maar hebben geweigerd. Zij achten het onjuist, dat de premier in het Ho gerhuis wordt gezocht, ook al is hij bereid afstand van zijn titel te doen. Prof. dr. L. van der Horst, in Sneek geboren en thans directeur van de Va- leriuskliniek te Amsterdam en hoogle raar in de psychiatrie en de experimen tele psychologie aan de Vrije Universi- teit zal zijn arbeid neerleggen. Prof. Van der Horst werd in januari 70 jaar Vrijdag 1 november zal de hoogleraar in het Koninklijk Instituut voor de Tro pen zijr afscheidscollege geven. Daarna zal hij recipiëren. Prof. dr. Van der Horst heeft de psychomatrische geneeskunde in ons land geïntrodu ceerd. Hjj studeerde en promoveerde aan de Universiteit te Groningen en be zocht voorts tal van buitenlandse univer- siteiten. In 1928 werd hij hoogleraar aan de Vrije Universiteit. Tot directeur van de Valeriuskliniek werd hij in 1936 be noemd. Big Lift Dinsdag is de operatie Big Lift begon nen. Een gehele divisie van het Ameri kaanse leger, met lichte bewapening en al, wordt in drie dagen van haar basis in Texas naar West-Duitsland gevlogen. Daar zal de divisie worden uitgerust met de zware wapenen, welke al in Duitsland zijn opgeslagen. Het doel is het bewijs te leveren, dat de Ameri kaanse strijdkrachten snel op een Rus sische aanval in Europa zullen kunnen reageren. De operatie heet een oefening in de versterking van de strijdkrachten in Europa, maar velen zijn achterdoch tig en menen, dat men haar moet opvat ten als een poging te bewijzen, dat een vermindering van de Amerikaanse strijdkrachten in Europa zonder gevaar kan worden ondernomen omdat binnen enkele dagen de vereiste sterkte zal zijn bereikt. Het terugtrekken van strijd krachten uit overzeese gebieden wordt in Amerika wel overwogen als een 'mid del om dollars te sparen en het even wicht op de betalingsbalans te herstel len. Bijzonder achterdochtige Europea nen lezen uit de woorden van Gilpatric, de Amerikaanse onderminister van de fensie, dat het succes van operaties zo als deze, die de grotere mobiliteit van het leger bewijzen, kan leiden tot een vermindering van het aantal troepen overzee. Ter geruststelling had hij er aan toegevoegd, dat elke verandering zou worden gebaseerd op raadpleging van de bondgenoten. Maar een grote ge ruststelling is dit nog niet. Wanneer Op 73-jarige leeftijd is te Drachten overleden de heer S. Ellen, die vanaf 1939 tot aan zijn pensionering inspecteur van de Ned. Tramweg Mij. is geweest. Daarvoor - van 1919 tot 1938 - was de overledene chef van de Ned. Tramweg Mij. te Sneek. Het tramstation was in die jaren gevestigd aan de Bolswarderweg. Voor sommige dorpen kwam het ge middelde bedrag zelfs neer op zo n 2,- per gezin. In Enschede heeft een meisje tien rolletjes met 50 dubbeltjes, be stemd voor haar uitzet, afgestaan. Stu denten gingen café’s langs en vooral ook de jeugd heeft zich enorm geweerd. Het staat nu al vast dat de drie mil joen gulden, waarop men had gehoopt er zullen komen. Momenteel heeft men al een bedrag van 2,650.000,-. Daarbij Fan’e moarn wiene Ab Roosenstein en S. G. Walinga yn Amicitia drok dwaen- de de toanielbou oan to bringen, Onder taforsjoch fan Pater Piron fan Wytmar- sum. It lit him oansjen dat de trije ütfie- rings op 29, 30 en 31 oktober o.s. in oer- weldige bilangstelling hewwe sille. Oan de opjeften fan nije leden komt gjin ein. De ekstra middei-ütfiering foar de learlingen fan de middelskoalle op 30 oktober 1963, is alliiel ütforkoft. Leden, Oerheit en Provinsje sjogge mei niget üt nei dit great kulturiel bar ren. It bistjür fan de Krite docht mei dit stik in bisündere prestaesje. De skriu- wer joech Os noch troch dat de leden der goed oan dogge har wurklist goed te lézen en rekken to halden mei de kleur kaerten dy’t se hawwe. Op tiisdei 29 oktober 1963 griene kaerten, woans- dei 30 oktober oranje en tongersdei 31 oktober grize. Mooglik ruiljen fan joun allinnich op freed-to-joun 25 oktober tusken 7 en 8 üre by de skriuwer D. Jac. van der Veer, Bothniakaei 2. Foar leden buten Snits tel. 3850, nei 18 üre. gonnen, maar zijn klantenkring breidt zich uit. Deze smid zal in ieder geval niet door een tractor worden verdron gen. Dat staat vast. De totale waarde van de voetballers die gisteren de match Engeland tegen de rest van de wereld speelden bedraagt 20 miljoen gulden... Een dure wedstrijd dus. Dat bleek ook uit de toegangsprij zen. Een staanplaats kostte maar liefst dertig gulden, althans in de zwarte han del. Van rijkswege is men momenteel be zig met het ophalen van de formulieren voor de derde algemene bedrijfstelling. De bedoeling hiervan is, zoals wij reeds schreven, statistische gegevens te ver krijgen voor marktanalyse, industriali satiebeleid enz. In Sneek moeten onge veer 1.000 bedrijven worden bezocht. Hiervoor zijn vjjf mensen door de ge meente aangewezen, die hun eerste ron de reeds achter de rug hebben. Volgen de week begint echter de tweede ronde. Dan moeten de formulieren worden ingezameld, die bij het eerste bezoek nog niet waren ingevuld. Aan de be trokkenen wordt thans dringend ver zocht het formulier thans ingevuld in een enveloppe klaar te leggen. De gehe le zaak moet in de tweede ronde wor den afgewerkt, omdat de mensen niet twee of drie keer kunnen lopen, aldus meldt men ons van gemeentewege. voort, zij het dan op kleine schaal. Van alle kanten worden bemiddelingsvoor stellen ingediend. President Nkroemah van Ghana heeft voorgesteld het vuren langs de grens te staken, hetgeen van Marokkaanse zijde is aangenomen. Ko- ning Haile Selassie van Ethiopië is in Rabat op bezoek geweest, waar hij merk waardigerwijze ook de Algerijnse minis ter van buitenlandse zaken heeft ont moet. De Arabische Liga heeft een be roep op de partijen gedaan het vuren te staken. Het ziet er naar uit, dat Algerije de zaak aanhangig zal maken bij de bond van Afrikaanse staten. Het is druk in de weer adhesie te verwerven voor zijn standpunt en naar verluidt staan vele landen achter Algerije, dat in dit geval dc status quo verdedigt, terwijl Marokko de ondankbare taak heeft grenswijziging te moeten bepleiten. Enkele Marokkaan se politici van de oppositie, die begrip vooi’ het Algerijnse standpunt hadden uitgesproken, zjjn als landverrader ge arresteerd. Van Algerijnse zijde wordt meer in het geding gebracht dan de grens. De kliek van koning Hassan wordt verweten aanvallen op touw te hebben gezet om de socialistische republiek in Algerije ten val te brengen, die bjj slagen wel eens het feodale regime van Hassan, in gevaar zouden kunnen brengen. Gisteravond om een uur of zes is op rijksweg 43 tussen IJsbrechtum en Njj- land een personenauto met zeven inzit tenden in botsing gekomen met een stamboekstier van de veehouder H. J. Bootsma te Njjland. Diens zoon had de stier uit het land gehaald en was de weg al over toen het dier schrok van de door de koplampen van de naderende auto beschenen reflectors op het hek langs de weg. De heer Bootsma kon de ach teruitlopende stier niet tegenhouden, het dier kwam weer op de weg en werd door de auto geschept en plm. dertig meter meegesleurd. De zeven inzittenden van de auto werden allen naar het St. Antonius Zie kenhuis alhier overgebracht. Vier kon den na behandeling naar huis terugke ren, maar de 28 jarige vertegenwoordi ger D. Dijkstra uit Sijbrandaburen, diens schoonmoeder mevr. Lageweg-Djjkstra uit Workum en haar vierjarig klein zoontje moesten met ernstige verwon dingen worden opgenomen. De kostbare stier, die onlangs op de grote keuring in Leeuwarden een eerste prijs behaalde, moest worden afge maakt. Daarom droomde men als jongen er van. Nu heeft dat beroep veel van zjjn aantrekkingskracht verloren. Hoefsme den worden zeldzaam en er zjjn niet veel opvolgers. Men gaat het geld liever anders en met minder zware arbeid ver dienen. Dat is één van de redenen waar om de hoefsmid een steeds zeldzamer figuur wordt. De tweede en belangrijkste reden is echter het nog steeds slinkend aantal paarden in Friesland. Daarom gaat de dorpssmid, die zich vroeger graag wilde belasten met het hoefbe slag zich aan andere bezigheden wijden, die meer lucratief zijn. Om het anders te zeggen: „er zit geen droog brood meer in.” Maar het aantal paarden dat is overgebleven moet besla gen worden. Daarom zijn er nu in Fries land enkele zogenaamde reizende hoef smeden. De boer heeft het gemakkelijk gekregen want de reizende hoefsmid, van wie er thans vier staan ingeschre ven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken, zoekt zijn klanten op. Zijn apparatuur neemt hij in de auto mee en zo is hjj in staat om in de kortst moge- Hjke tijd een paard te beslaan. Een van dc vier is de heer O. Reitsma uit Workum die zijn klanten heeft in de gehele Zuidwesthoek en de aangrenzen de gebieden. Hij is anderhalf jaar geleden bij zijn werkgever, de firma Nauta uit Workum weggegaan om voor zichzelf een zaak te beginnen. Daarmee is hij de enige rei zend hoefsmid geworden, die alleen kan leven van het hoefbeslag want zijn drie collega’s in Friesland hebben naast het beslaan van paardehoeven nog andere werkzaamheden. Elke dinsdag en vrijdag bezoekt de heer Reitsma de boeren in Gaasterland, Balk, Woudsend, Heeg tot Sneek en om streken. De andere dagen is hij werk zaam in Wonseradeel tot Harlingen toe. Hij is rijks gediplomeerd en dat bete kent dat hij twee jaar lang een vrij zwa re studie volgde. Óp zo’n manier kan het vak bljjven bestaan al blijft het voor de jonge mensen weinig aantrekkelijk. Langzaam krijgt de heer Reitsma meer klanten en dat betekent dat de boeren zich realiseren dat het de „reizende” kant op moet gaan. De heer Koekoek heeft in de Kamer minister Toxopeus ervan beschuldigd dat zijn telefoon gedurende vijf jaar is afgeluisterd. „Ik ben er zeker van dat zoiets niet waar is”, zei de minister. Koekoek bleef zijn standpunt handha ven en zei bewijzen te hebben. Er zal een onderzoek worden ingesteld om te bewijzen dat de leider van de Boeren partij ongelijk heeft. Rika Hopper, eens een gevierd toneel speelster is 86 jaar geworden. Sinds haar ziekte staat ze niet meer op de planken, maar vergeten doet het pu bliek haar niet. Vandaar ook die grote belangstelling voor haar verjaardag. De „Stifting üs Frysk Berneboek” skriuwt wer in priisfraech üt foar oar- spronkelike Fryske Berneboeken. De priis foar it béste hanskrift is, lyk as oare jierru» wer fiifhündert goune, tominsten as dit hanskrift foar ütjefte yn oanmer- king komt. Yn <ly priis is it honorarium fan de skriuwer net bigrepen. De Stifting haldt fan it mei de priis bikroande hanskrift it rjocht fan ütjefte foar de earste twa jier. It boek „Sjirk en syn fammen” fan de hear Jan Visser fan Huzum, dat fan 't jier bikroand is, is op kommende wei. Hanskriften moatte oan ien kant fan it papier biskreaun wêze en ündei- motto foar 1 maejje 1964 stjürd wurde oan it adres fan de skriuwster fan de Stifting: Frou W. Djjkstra-Talsma, Troelstrawei 146, Ljouwert. It Rely Jorritsmafouns skriuwt - ta bi- foardering fan de Fryske literatuer - de neifolgjende priisfragen üt: 1. foar oarspronklike Fryske gedichten; 2. foar moai koarte, oarspronklike for- halen yn Frysk proaza (sketsen). Oan prizen foar 1963 is biskikber de somme fan 2.500,-. 1/5 part fan dit bidrach is ornearre foar de priisfrage foar gedichten, 4/5 foar dy foar sketsen. Ien en oar wurdt - lykop - fordield ünder de 5 béste ynstjürders foar elk ünderdiel of - mochten der min der as 5 nystjürders wêze foar ien ün derdiel of foar beide - ünder harren dy’t ynstjüre. Op groun fan de kwaliteit fan it ynstjürde wurk, hifke op sny letter kundige wearden, kin de jury üt- meitsje, dat ien of mear ynstjürders dy ’t foar in bileanning yn ’e bineaming komme, net if folie foar him of har bi- skikbere bidrach ütkeard krije. It boppesteande is sa fêstlein yn it testamint fan de stiffer fan it founs. De prizen wurde takend - sünder mooglik- heit fan birop of oare aksje - fan in ju ry, bisteande üt 3 persoanen en wol de hearen J. Noordmans fan Ljouwert, G. Koelstra fan Leiden en F. Schurer fan it Hearrenfean. Vnstjüringen (leafst typt en dan yn trjjefald of yn düdlik hanskrift op pa pier dêr’t mar ien kant fan brükt wurdt) wurde ynwachte oan it adres: J. Riepstra, Urterp (Ureterp). De ter- myn fan ynstjüring slut 31 jannewaris 1964. Wymbritseradeel spant in dit opzicht echter de kroon. Het totaalbedrag, ge haald uit de dorpen bedroeg 5434,39 en dat betekent zo'n 50 cent per inwoner! Dat alle dorpen zich volledig in de rij schaarden, blijkt ook wel uit de volgen de cijfers. In Oosthem is 263,46 bijeengebracht, Folsgare leverde 129.60, uit Oppenhui zen en Uitwellingerga kwam 471,-, Oudega, Idsega en Sandfirden gaven 557.85, Scharnegoutum en Loënga droe gen 387,77 af voor de vluchtelingen. Abbega: ƒ50,-, Jutrijp-Hommerts: 625,-, Ntjland: 629,-, Heeg: 156,75, Gaastmeer: 133,-, Offingawier: 217,50 Goënga, Speers en Goëngamieden 205,11, Wolsum: 125,-, Woudsend, Ype- colsga, Indjjk en Smallebrugge: 640,11, IJsbrechtum en Tjalhuizum: 140,64. En al die cijfers en getallen zullen er toe bijdragen dat de mensen in Grieken land, wonend in krotten, onder de meest ellendige toestanden, worden geholpen... Het bestuur van de afdeling Rotter dam van de Ned. Aannemers en Pa troonsbond heeft in een telegram aan de minister voor Volkshuisvesting en Bouwnijverheid gevraagd of in de toe komst overdag geen voetbalwedstrijden meer voor de t.v. kunnen komen. Het verzuim op de bouwwerken bedroeg woensdagmiddag 30% doör de match, die door de t.v. werd uitgezonden. Ook el ders ergerden werkgevers zich aan het verzuim van hun arbeiders. Waarom deze Europese bezwaren? Deskundigen zijn er nog niet zo van overtuigd, dat het snel overvliegen van divisies in geval van nood een garantie inhoudt voor het instandhouden van Eu ropa’s defensiecapaciteit, terwijl de kwe tie van het overvliegen onderhevig gaat worden aan een politiek besluit, dat bij het aanwezig zijn van de troepen geen rol speelt. De waarde van de Amerikaanse troepen is tweevoudig. In de eerste plaats zijn zij het symbool van de Amerikaanse gebondenheid aan Eu ropa, maar voor die rol zou één divisie al voldoende zijn, zoals oud-president Ei senhower kortgeleden heeft betoogd. In de tweede plaats is hun taak ook, mee te helpen aan het vertragen van de vijandelijke opmars en in de moderne oorlog kan iedere vertraging in de op stelling fataal zjjn. Er komt ruimte voor de tegenstander om te veronderstellen, dat een snel succes het politieke besluit om de versterkingen te sturen kan beïn vloeden. Dit klemt minder voor Japan, waar het aantal Amerikaanse troepen drastisch zal worden beperkt. Trap van paard De heer Reitsma, die liefde voor zjjn vak heeft, wéét ook dat er practisch geen smid meer is die dat wil leren. Daarom is er ook gebrek. „Het is zwaar werk en een vrij moeilijke studie. Velen smijten de boel er al bij neer als ze een trap van een paard krijgen. Velen zoe ken dan ook een meer gemakkelijke baan, die tegenwoordig wel is te vinden. De nog wel beslaande dorpssmeden kun nen geen knechten meer krijgen”, zegt hij. Met de nodige apparatuur en een brander in de auto trekt de heer Reit sma er dagelijks op uit. Alleen de lippen van een hoefijzer maakt hij thuis. De overige werkzaamheden worden ter plaatse gedaan. Hij is in het klein be-

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1963 | | pagina 1