van en 29 leerlingen slaagden voor het eind diploma Chr. Lagere Landbouwschool te Sneek tentoonstelling Bevrijding” Sneek vierde met veel muziek bij stralend r"”"a - weer echt ouderwets Koninginnedag Officiële opening „V erzet •a I IJLST WYMBRITSERA DEEL van van Burgemeester Rasterhoff? Moge zij de vrijheidszin de jeugd aanwakkeren en Burgemeester Rasterhoff voor Duitse T.V, Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, I SI ra 7^4. 120ste jaargang nr 35 Maandag 3 mei 1965 DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD AOW-ers opgelet I met Bijeenkomst in het stadhuis Terwijl de meeste mensen waarschijnlijk vrijdagmorgen omstreeks zeven uur nog in bed lagen, was er toch één al in hoger sferen, letter lijk althans. Dat was de trompetter, die boven op de toren met luid ge schal op zijn blinkende hoorn in het stralende licht van het opkomen de klassieke oranjezonnetje verkondigde, dat ’t ’n feestelijke dag zou worden: 30 april, Koninginnedag. Niet lang duurde het toen meer, of van alle kanten hoorde men trompetgeschal. Herauten, van wie een te paard, gaven bij proclamatie kennis van hetzelfde heuglijk feit. De mensen staken de vlaggen uit, het rood-wit- en blauw wapperde even later van vele huizen, winkelpanden en al of niet officiële gebouwen. Kinderen tooiden zich met hoedjes, strikjes en rozetten, toeters van papier werden gestoken, volwassenen staken een oranje speldje op het revers, kortom tegen negenen gaf alles blijk van een echte ouder wetse Koninginnedag. Minder kieviten dan vorig jaar in vogelreservaat Enorme drukte in de straten Het vuurwerk op vijf Compliment voor feestverlichting Verbinding industrie terrein Rijksweg 43 binnenkort aanbesteed 11 Koninginnedag in Nijland Hoe denkt de Nederlander nu over de Duitser? Het Sneeker Nieuwsblad is een gecembineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT. SNEEKER COURANT en F SNEEKER NIEUWSBLAD de officiële opening van de Oud-leerlingen. ISRAËL Kantoor voor administratie en redaktie GEDEMPTE POL 6 Telefoon 0 51 50 - 30 05 b.g.g. 40 91. van die Vertegenwoordigers van de „nieuwe or de’’ e» het herrenvolk op de verzetsten- toonstelling. jcK. Vrijdag heeft een televisieteam uit Bre inen van de Duitse t.v. een bezoek ge- De vrolijke kinderschaar tijdens de auba de voor het stadhuis. 1942 ge- ge- Het is te begrijpen dat er grote vreug de en blijdschap heerste bij de leerlin gen van de examenklas (vierde klas) van de Chr. Lagere Landbouwschool te Sneek, toen de lang verwachte brief in hun bezit kwam. Er was een eind geko men aan het gezwalk naar Sneek. En het vele „wrotten” werd dinsdagavond 27 april beloond met een volwaardig di ploma. geheel Noord Nederland. De bedoeling van dit bezoek was, een opinieonderzoek te houden over de vraag: „Hoe denkt de Nederlander thans over de Duitser?” Hierbij werden diverse personen, o.a. uit het voormalig verzet en een joodse land genoot uit Leeuwarden, ondervraagd. Ook de weduwe Boomsma behoorde tot de geïnterviewden. Burgemeester Rasterhoff, eveneens on dervraagd, gaf op deze vraag ten ant woord: Als individuele medemens waar deer ik de Duitser evengoed als de En gelsman en de Rus. Maar aan het be grip „Duitsers als groep” blijven altijd verbonden, bij ons ouderen, begrippen als roof, moord, barbaarsheid en lafheid. Maar wij beseffen, ondanks dat velen dooi- hen gevallen zijn, verplicht te zijn mee te werken aan de opbouw van een verenigd Europa, aan de ontwikkeling van de geest van de Duitsers, en dat het van hun gedrag afhangt, of Wij elkaar in de toekomst vrjj in de ogen kunnen zien, zonder bitterheid en wantrouwen, Door de t.v.-mensen was erop aange drongen, de mening in volle openhartig heid en ongecamoufleerd te geven. Op 11 of 12 mei wordt deze reportage op de Duitse t.v. uitgezonden, wat wij hier helaas dus niet kunnen zien! De leiding berustte bij de voorzitter van de commissie van toezicht, de heer dr H. Hofstra. Op 5 mei (bevrijdingsdag) is het post kantoor voor alle diensten gesloten. In verband hiermede moeten de AOW- ers die deze dag hun rente zouden moe ten halen, nu dinsdag 4 mei komen. Ook de uitbetaling van de rente die op 8 mei vervalt, geschiedt op 4 mei. Daarna is alles weer normaal. bedrijven N.'V. aan de Leeuwarder* weg. De burgemeester vertelde, dat hij juist op die 1 mei-morgen hiervan be richt had ontvangen. Het is onmogelijk, alle onderdelen het grootse vuurwerk te noemen, op 5 mei ’s avonds aan de Groenedijk worden ontstoken en al of niet de lucht in gejaagd worden. Daarom zullen we enke le punten noemen, die u toch een goed beeld geven van wat u te wachten staat. De opening bestaat uit een zwaar salvo van luchtvuurwerk. Verder zien en horen we musicerende vuurpijlen, een mortier- bom, radiumraketten, een grote Italiaanse kunstbom. Dan een zg. kwadratenfront, bestaande uit stromende irissen, sproei- fonteinen, kwadraten van briljantregen, alles eindigend met een donderslag. Daar na komt een hele batterij van allerlei soorten bommen met uiteraard niet alleen knal- maar ook kleureffekten. „Oooooh!” Ook kan men genieten van een vliegende schotel, terreinilluminatie, een luchtakro- baat (vuurwerk!), bazookaraketten en van een groot elektrisch zg. Alcasarfront: een massaal kleurig vuurspel, dat afge sloten wordt met kanonslagen. De rest van het uitgebreide programma telt nog tal van prachtige onderdelen: Juliana- zonnen, een mechanisch nummer (zee hond met bal), straaljagers, de Niagara- waterval en een grote dekoratie, bestaan de uit fonteinen, kleurenzonnen, erepalm- takken, rozetten, bloemboeketten en ster renregens. Tenslotte een groot bombarde ment van kunstbommen, bloemboeketten en lichtflitsen. Het belooft wel wat! diploma’s aan de geslaagden door dr Hofstra. Met een humoristisch woord kreeg ieder zijn waardevol papier. Tot slot kwam de direkteur, de heer J. Nienhuis aan het woord, die herinne ringen ophaalde uit de afgelopen school jaren en de geslaagden met nadruk ad viseerde verder te studeren. Wiebe Plantinga uit Deersum sprak daarna namens de geslaagden woorden van dank voor het genoten onderwijs, de heer Heeg uit Oudega (W.) vertolkte de dank van de ouders aan het bestuur en hetpersoneel van de school en tot besluit heette J. de Vries van Ijlst de geslaagden welkom in de Vereniging van Terwijl bij elk der bejaardenhuizen en bjj het ziekenhuis een muziekkorps of tamboers en pijpers muzikaal luister bij zetten aan het feest voor bejaarden en zieken, verzamelden de leerlingen, die met muziek voorop van de verschillende lagere scholen naar de Marktstraat lie pen, zich voor een zangaubade voor het raadhuis, die begeleid werd door het Stedelijk muziekkorps. Burgemeester Rasterhoff nam de zanghulde in ont vangst. We zagen vertegenwoordigers van het college van wethouders, het oranje- comité en vele ouders en belangstellen den, die zichtbaar genoten van het mooie zingen der kinderen. Het Friese Volks lied en enkele echt-Hollandse feestliede ren wecrklonken, waarvan het fortissi mo gezongen „Piet Hein” wel het schoonst klonk. Onder leiding van Bram Feenstra kon dat ook niet beter. Tot slot sprak de burgemeester de kinderen toe. Hij zei, dat er vijf jaar geweest waren, dat de mensen geen Koninginne dag hadden mogen vieren. Hij hoopte, dat dit deze kinderen bespaard zou wor den. Een daverend driewerf „Hoera!!” besloot deze aubade, waarvoor enorme belangstelling was. Bij verschillende scholen werden vele spelletjes gedaan en traktaties rondge deeld. De leerlingen hadden kennelijk veel plezier. Later op de dag volgden een concert van de Chr. Harmonie op de muziektent op het Bolwerk, en een rondgang en de monstratie van ,De Waterpoorters’ waar voor vrij veel belangstelling bestond. ’s Middags was er een voetbalwed strijd in het sportpark tussen LSC en Sneek waaróver u elders meer kunt le zen. De cineacvoorsteliingen in Amicitia werden vrij druk bezocht. De filmpjes waren bijzonder leuk. Het eerste jour naal van na de oorlog liet zelfs na 20 jaar niet na indruk te maken.. Het feestprogramma werd besloten met een taptoe door de tamboers en pijpers van Advendo, ,’s avonds om negen uur voor het stadhuis. De fantastisch-mooie feestelijke illuminatie verdient een extra compliment. De binnenstad was nog laat „Met de hoop, dat deze tentoonstelling zal mogen bijdragen tot het levend houden van de herinnering bij de ouderen, maar vooral ook tot het aanwakkeren van de vrijheidszin bij de jeugd, open ik deze tentoonstelling”. Met deze woorden verrichtte burgemeester Raster hoff donderdagavond in „Ons Gebouw” tentoonstelling verzet en bevrijding’. Hij sprak verder de wens uit, dat het bezoek groot mocht zijn en dat de jeugd de plicht ten opzichte van de vrijheid mocht verwerkelijken in het brengen van offers, zoals die ook in het verleden zijn gebracht. De burgemeester ging daarna over tot de prijsuitreiking aan de winnaars van door scholieren gemaakte affiches van deze tentoonstelling. overvol mensen, jong en oud, die de ver lichting bewonderden. De grote danstent op het Martiniplein puilde uit van de vele danslustigén. Met recht: een ge slaagde Koninginnedag! Op 18 mei zal door Rijkswaterstaat aanbesteed worden de aanleg van de verbindingsweg van het industrieterrein naar Rijksweg 43. Dit deelde zaterdag middag burgemeester Rasterhoff mee tijdens zijn toespraak, gehouden in hotel De Wijnberg ter gelegenheid van de in gebruikstelling van het nieuwe service- hartig. Wij hebben enkelen slechts met station van S. H. Fritsma’s Automobiel- name genoemd. Naar hen en alle ande ren, ook naar de vele Joodse mede-bur- gers, die niet .terugkwamen, gaan van avond onze gedachten uit. Dit gedenken stemt tot weemoed, maar ook' tot dank baarheid voor de offers, die toen ge bracht zijn. Dit vierde lustrum is niet alleen piëteit, zo besloot mr. dr. dé,Vries, maar ook actualiteit. Dat wij de gave moge hebben, de geest van het verzet aan onze kinderen door te geven. De voorzitter van het Comité Herden king Bevrijding, de heer A. Jansen, Hét officiële gedeelte begon om 8 uur en stond onder leiding van de voorzitter van het schoolbestuur, de heer H. M. Gerbrandij. Deze sprak er zijn voldoe ning over uit dat ook dit jaar weer zo- velen hun toekomst in de landbouw zoch ten. De heer Gerbrandij was net terug gekeerd van een reis naar Israël en hield vanzelfsprekend een lezing, verduidelijkt met mooie dia’s over dit land en over de toestand daar. I-Jet is wel zeer opmerke lijk, dat er een teveel is aan intellectu elen Cl.ÖOO' professoren op 10.000 studen ten) maar een tekort aan werkkrachten in de landbouw. Voor de citruskultuur, de belangrijkste bron van inkomsten, zijn echter veel vakbekwame krachten nodig. Spreker schetste verder uitvoerig het leven in de kibboets en zijn lezing werd met grote aandacht aangehoord. Daarna volgde’ de uitreiking van de overgenomen door de groep Lever; va der, moeder, twee zoons en een dochter, van wie alleen de vrouwen de oorlog overleefden... In juni 1943 verscheen het eerste, door deze groep, uitgegeven B.B.C. nieuwsblaadje. Het onderduiken kreeg nu ook een massaal karakter en de groep Lever formeerde zich tot Knok ploeg. Op 30 juli 1943 werd een geslaagde overval gepleegd op een uitreikploeg van het distributiekantoor van Witmarsum. Met Santema zijn de Léver: grondleg gers geweest van de L.O. district Sneek (waaronder 21 gemeenten ressorteerden). Het pand Kleinzand 18 is een historische plaats en ik zou, aldus spreker, in over weging willen geven, in de gevel van dit pand een gedenksteen aan te brengen’. Er zijn voor minder doeleinden gedenk stenen onthuldIn de nacht van 13 op 14 juli 1944 namen de Duitsers op gruwe lijke wijze wraak (na een ontvoering van een N.S.S.K.-man) door vier Snekèr bur gers in koelen bloede te. doden, terwijl de vijfde (thans onze burgemeester) levens gevaarlijk werd gewond. Op 6 november daaraanvolgend liep de toenmalige lei der van de L.O. district Sneek, Koos Boomsma (alias Karel I) i-> de Duitse val en werd zonder pardon op de Oos- terkade neergeknald. Inmiddels was er in mei 1944 een nieu we K.P. gevormd, die twee geslaagde overvallen op het Sneker poF'ie-bureau uitvoerde, waarbij twintig en acht gevan genen werden bevrijd. Het verzet i; ech ter niet alleen mannenwerk geweest. Ook de vrouwen hebben heel veel bijgedragen tot het verzet (denk maar aan de koe riersters). Het beeld bij de Grote Kerk getuigt hiervan. De tentoonstelling, zo vervolgde de heer de Vries, wil niet alleen herinneringen oproepen, maar ook een appèl zjjn, een oproep om de ver- zetsgeest levendig te houden, met als devies: heldhaftig, vastberaden en barm- dankte de spreker, voorzjjn indrukwek kend betoog. In zijn welkomstwoord had de heer, Jansen o.m. gedeputeerden Ger- brandy en Van der Mark begroet en ge wezen op de betekenis van deze herden king. Heeft het allemaal nog wel zin, is het niet beter, dat wij vergeten? Deze vraag zou men kunnen stellen, gezien de resultaten van de huis-aan-huis-collecte, die wel een bijzonder troosteloos beeld gaf van het enthousiasme onder de be volking. Er is nog veel goed te maken, aldus spr. Gelukkig dachten de gemeen te en het particulier initiatief er anders over en zo zijn we in staat geweest deze feestweek te organiseren. Een week met drie hoogtepunten; le. de verjaardag van H.M. de Koningin; 2e. de dodenherdenking op 4 mei, en 3e. het bevrijdingsfeest cp 5 mei. Indien het comité zou bereiken, dat iedere burger, die bewust ’4O-’45 heeft meegemaakt, hiervan verhaalt aan de jeugd, is ons doel bereikt. Tenslotte bracht de voor zitter dank aan burgemeester en wethou ders voor de verleende medewerking en verder aan allen, die op enigerlei wijze (en dat waren er velen) hebben meege werkt om dit feest te doen slagen. Er. met deze woorden verklaarde de heer Jansen de feestweek voor geopend. Het was d° bedoeling, dat de genodig den daarna, voorafgegaan door het Ste delijk Muziekcorps, naar „Ons Gebo v” zouden gaan, maar een reglefoutje was oorzaak, dat de muziek pas arriveerde, nadat de genodigden al hoog en droog iri het tentoonstellingsgebouw aanwezig waren. De gevraagde muziek heeft men echter toch gekregen, zij het dan wat later, dan de bedoeling was er de pittige marsmuziek klonk er niet minder wel luidend om. De afdeling Rauwerderhem van. de Bond van Friese Vogelwachten hééft haar vogelreservaat gekontroleerd. Er waren vijftig nesten van de grutto, waar van één met vijf eieren, 21 nesten van de kievit, 5 van de scholekster, 3 van de tureluur, 9 van de, eend en 1 van de slob eend. Het aantal kieviten was minder dan vorig jaar. De eerste prijs was’toegekend aan Kees Visser (Chr. Kweekschool) die de sfeer uit de oorlogsjaren voortreffelijk wist uit te beelden in zijn tekening. Technische moeilijkheden waren de oorzaak, dat deze tekening en die van Lies Ruiter (R.H.B.S.) als tweede prijswinnares niet voor de affiche gebruikt kon worden. Deze eer was nu weggelegd voor Betty Wiersma (van het Bogermanlyceum) wier artistieke prestatie op alle in de stad aangebrachte affiches bewonderd kan worden. De heren Postma en Land man, beiden van de L.T.S., gingen met een troostprijs naar huis. Onder leiding van de heer Hogerland bezichtigden de genodigden daarna de bijzonder overzichtelijke en door zijn ar beid, indrukwekkende tentoonstelling. De heer Hogerland had tevoren uiteengezet, dat men getracht heeft een historische gang ;van zaken op te bouwen, waarbij naast de algemene, ook de vaderlandse geschiedenis (en dan speciaal die voor Sneek en omgeving) tot zijn recht zou komen. Uiteraard kon deze expositie niet volledig zijn, maar de bezoeker krijgt toch Wel een duidelijk beeld van hoe het toén allemaal was. De in. meerdere vak ken ingedeelde ruimte wordt door ver schillende klleuren aangeduid, t.w. „wit” (inval der dultsers), grijs (de bezetting), bloedrood (de strijd, zowel van buiten af, als het ondergronds verzet) en tenslotte groen (de bevrijding). In het hart van de tentoonstelling is aandacht besteed aan Sneek en Friesland, terwijl daar te vens de poppen van H.M. de Koningin uitgestald staan. Het is vanzelfsprekend niet mogelijk een opsomming te geven van alles w.t hier tentoongesteld is. Veel beter is het, zelf een kijkje te hémen en even aan dachtig stil te staan bij al die foto’s en voorwerpen, die zoveel’herinneringen op roepen. Zoals gezegd, bij een dergelijke expositie is volledigheid onmogelijk en ook niet de bedoeling. Het gaat immers veel meer om de sfeer, de confrontatie met het verleden. En als wij dan weer die gehate affiches met ,,W.A. mar cheert”, de nöodkacheltjes, de foto’s van Westerbork, de ,,kusje”-banden, de gedropte wapens en voedselpakketten en zovele andere zaken aanschouwen, don is het weer, alsof dit allemaal gisteren gebeurde. „Wat vergeet een mens toch snel”, hoorden wjj één der genodigden zeggen en inderdaad, wij vergeten gauw, wat allemaal plaats vond. De schat van lectuur, eveneens op de tentoonstelling aanwezig en verkrijgbaar bjj de plaatse lijke boekhandelaren, kan ons geheugen misschien, zo nodig, weer wat opfrissen. Op een vólkomen nieuwe wjjze werd in samenwerking met de Chr. Land- bouwhuishoudschool onder leiding van directricemej Visser de geslaagden en de genodigden, onder wie vele ouders, een uitgebreide koffiemaaltijd voórge- schoteld. En het moet gezegd worden, het was in één woord: „voortreffelijk”! Want mej Visser én haar staf hadden er dan ook wel iets zeer unieks van ge maakt en het grote overblijflokaal van de hypermoderne landbouwschool leende er zich ook prima voor. Verschijnt MAANDAGS en DONDERDAGS Advertentieprijs: 15 cent per mm Bjj kontrakt (handelsadvertenties) lager. Abonnementsprijs 3,50 per half jaar. Franko p. post ƒ4,50 per half jaar. Giro 85 07 48 ten name van Sneeker Nieuwsblad Was er overdag op 30 april jl. in Njj- land van de viering van de 56ste ver jaardag van HM de Koningin niet veel anders merkbaar dan de uitgestoken vlaggen (meestal zonder oranje wimpel) en een enkele op z’n zondags geklede wandelaar, ’s avonds werd het anders. De chr. muziekvereniging „Excelsior” musiceerde en achter de kerk verzamel den zich daarna fietsers en bromfietsers om deel te nemen aan de door het be stuurslid van de oranjevereniging, dhr. S. Hiemstra uitgekiende oriëntatieritten, die onder auspiciën van deze vereniging werden verreden. De uitslag was, dat bij de bromfietsen eerste werd: S. Boersma, 2. R. Hiem stra, 3. S. Bonnema en 4. J. Wiersma. Bij de fietsers was eerste mej. A. de Boer, 2. mej-. J. Boschma, 3. mej. T. Adema, 4. de heer Jac. Breeuwsma, 5. mej. G. Speerstra, 6. de heer D. Feen stra. Een gezellig bal vormde het slot van deze dag. De geslaagden zjjn: Marten Abma te Hartwerd; Klaas Bakker, Waling Fran kena en Hessel Reitsma, Heeg; Jacobus van Djjk en Piet Koopmans, Bozum; Klaas van Dijk, Wommels; Willem Dijk stra, Rien Zijsiing, IJlst; Gerrit Heeg, Idsega; Piéter Hiemstra, Ane Hoekstra, Jan Topelen, Oudega (W.l; Sietse Hoek stra, IJsbrechtüm; Ygram Hijlkema, Of- fingawier; Wiebe Plantinga, Deersum: Jannes van der Velde, Swichum; Julius Huistra en Ane Jellema, Scharnegoutum; Ymke de Jager, Uitwellingerga; Rei- nold Kamstra, Oosthem; Hendrik Lolke- ma, Haskerhorne; Jan Frits Nauta, Sneek; Willem van Netten. Hommerts; Kleis Oenema, Oudehaske; Johannes Reitsma, Wirdum; Ruurd Reitsma, Sand- firden; Dirk Wiersma, Abbega en Jan Zeilstra, Gaastmeer. Voordat de officiële opening plaats vond, waren een honderdtal genodigden in het stadhuis bijeengeweest cm te luis teren naar mr. dr. K, de Vries, die in zjjn toespraak over „Sneek 1940-1945” wees op het verzet in die jaren. Er zijn twee soorten geschiedbronnc;:, aldus spr., n.l. de directe (door de resten van het verleden zelf) en de indirecte (via ver teller of schrijver). Deze tentoonstelling is gericht op de directe geschiedbron en zjj, die de bezetting meegemaakt heb ben, zullen hier ook door aangesproken worden. Deze stille getuigen zullen voor hen soms afschrikwekkend z’jn (het geha te hakenkruis), soms hartverwarmend (illegaal blaadje) of ontroerend (davids- ster)„.Vo°r de jongeren zal dit anders zyn. Zij bladeren als het ware, in een geïllustreerd blad, zonder de tekst te lezen. Ik hoop, zo sprak mr. dr. de Vries, dat zij toch oqk naar het verhaal zullen willen luisteren. Er is een aantal voortreffelijke boeken verschenen, zoals van Dr. L. de Jong, Dr. Ypma (Fries- A’D’,1910'1915) en van P. Wijbenga (Mei de rech tsjin de muorre). maandblad „Wending” wjjst Pyof- Heringa op de waarde van het historisch verhaal. Het lijkt mjj dan ook toe, dat hier een grote taak voor onze leerkrachten ligt. Het hangt immers voor e~n 8ro°t ,dG,el af van de verhaalkracht, o dit verleden nog waarde heeft voor de jeugd. Spreker vervolgde daarna met een overzicht van het verzet in Sneek. Eigenlijk begon het verzet al op 11 mei 1940, toen een jongeman op de Lemmer weg zjjn fiets voor een Duitse pantser wagen wierp. Dit gebaar leek zinloos, maar was in feite symbolisch; een be wijs, dat gebogen nog niet betekent: ge broken. Op 4 april 1941 werd de kweek school gesloten wegens „deutschfeind- hche activiteiten; op 31 augustus van dat jaar werd op uitbundige wijze Ko ninginnedag gevierd, met als gevol’ dat de toenmalige commissaris van po litie werd vervangen. Op 7 februari werd een Gereformeerd prediikant arresteerd en in dat jaar kreeg het organiseerd verzet in onze stad vaste vorm. „Jp.én van de Pioniers was hierbij wijlen Willem Santema (begonnen met het on derbrengen van joodse kinderen). San tema viel voor de vrijheid, toen hjj op 8 augustus 1944 in Vught werd gefusilleerd. Het werk van Santema was inmiddels W:v.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1965 | | pagina 1