De historische tafrelen
Ook in 1913
was het
in Sneek
OUDE
TRADITIES
VAN HARDZEILDAG
iterp
150 JAAR
SNEEKER HARDZEILDAG
©orhon
i
op 17 en 18 augustus 1965
w
J
i:
zeilersfeest
writ banöe
ao
ne
o
IJLST
WY M BRITS ERA DEEL
van
en
i
de gemeenten SNEEK,
Officieel Orgaan
Burgemeester ni Meüioubcrs Van Snert:
Shipper in h mte Van be
kV q
*'1
IS^ste jaargang no. 64
Donderdag 12 aug. 1965
DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
R
De originele „Sneker Pan”.
i
Ml
1
Deze foto werd in het laatst van de vorige eeuw genomen op een
hardzeildag. Ook de Sneeker Pan was er bij.
X
X
■:fc
gecombineerde uitgave ven NIEUWE SNEEKER COURANT. SNEEKER COURANT en
x|
X|
^=ËsES Het Sneeker Nieuwsblad is een
SI
up èe beer èradg Wa fjrt bestuur banèt
jfdttohüging ...Sncel? ’'rn Van het brsuiur ban he
hehbcn benermb.
bij he opening ban he I Sneekweek, ban-
tueqe «jn buitengewone berbicnsten tmr he
mtmpbrt in Ijet algemeen en boar he Sneefe-
utetk in Ijet bpawber. tat -
ttu..I
iiflil
Ter gelegenheid van de honderdste
zeilwedstrijd van de zeilvereniging
Sneek, werd er op de tweede dag,
donderdag 21 augustus 1913, ad
miraalzeilen gehouden. In de Nieu
we Sneeker Courant van zaterdag
23 augustus 1913 lezen we hierover
het volgende:
-
X
I
XX»
I: J
-
SNEEKER NIEUWSBLAD
V-
TOESPRAKEN
175 SCHEPEN
H.H.
De tessgfceer van de plezierboten en zeilschepen trok in het verleden altijd
grote belangstelling. Een schouwspel als dit, aan de voet van de „Meden van
Kok” was een ieder jaar terugkerend kijkspel voor de Sneker bevolking en de
vreemdelingen; die op hardzeildag onze stad bezochten.
Kantoor voor
administratie en redaküe
GEDEMPTE POL 6
Telefoon 0 51 50 80 05
b.g.g. 40 91.
Op maandag 16 augustus zal een vloot
ronde- en platbodemjachten zich in de
van het Statenjacht, in de bocht van de
Hooiblokstraat, brengen de schepen een
generaal saluut aan Hunne Hoogheden
boord wordt gehouden. Bij de brug over
de Woudvaart, bovendien tegenover de
Oppenhuizerbrug zijn hoge palen in het
geregelde bries, juist geschikt voor het
admiraalzeilen. Want dat was ’t, wat op
het programma voor den tweeden dag
voorkwam als hoofdnummer.
Tegen half twee gaf de admiraal het
sein tot afvaart en vormden de jachten
drie devisies achter de verschillende
commandanten, ’t Was een hele lange file
toen alle schepen in Kiellinie door de
Kolmeer de Meer inzeilden: voorop de
admiraal mr Andreae en daarachter de
devisie Ronde jachten, onder commando
van de heer P. Vrolijk (devies-comman-
dant), dan de scherpe jachten onder de
vice-admiraal den heer J. G. Hibma en
eindelijk de kléinere schepen onder de
schout bij nacht, den heer G. Borne
man.
Op de Meer gekomen, werd door middel
van vlaggen ’t commando gegeven: for
meert frontlinie en toen al die gepavoi-
seerde schepen een 40-tal misschien
op een rij lagen, leverden ze een schitte
rend effect op.
Daarna werden verschillende andere be
wegingen uitgevoerd, die alle goed slaag
den. Maar toch waren allen blij, toen
een oranje wimpel ’t eind aankondigde en
men weer vrij kon varen, waar en zoo
hard men wou. Allen koersten naar de
Roekoe-polle, waar men voor ’t laatst
gezellig bijeen was, om daarna in twee
lange sleepen naar de stad terug te ke
ren. Een deel trok daar nog de gracht
langs naar de Kolk, waar de vloot ont
bonden werd.
En hiermee was ’t tweedaagse, zeilers
feest, dat zoo schitterend is geslaagd, he
laas al te vlug ten einde.
Moge ’t hébben bijgedragen tot meerdere
populariseering van onze Sneeker Zeil-
vereeniging. Dat ze moge blijven, groeien
en bloeien, opdat ’t twe.ede eeuwfeest eens
moge worden gevierd op nog grootscher
schaal!”
„Uit het jaar 1882 dateert ook het gouden insigne, in de vorm van een miniatuur-
koekepan, voorzien van de inscriptie „Sneek-16/8, 1882”, zo zegt drs H. Halbert-
sma in zijn boekje „150 jaar Sneeker Hardzeildag”. Dit insigne mocht slechts
door de voorzitter van de zeilvereniging op de hardzeildag worden gedragen en
hoewel over de achtergrond van dit teken al sinds een halve eeuw een mysterie
hangt, houdt de schrijver zich er van overtuigd, dat het insigne het symbool was
van de feestvreugde tijdens een op de avond van 18 augustus gehouden gondelvaart
door de Sneker stadsgrachten.
Bij deze gelegenheid brandden er ettelijke
potten Bengaals vuur, geplaatst op bui
ten boord gehouden koekepannen, welke
gewoonte sindsdien ieder jaar werd her
haald. Tot de na 1882 ingeburgerde ge
bruiken behoorde ook het plechtig be
graven der wijn- en champagneflessen op
de Drie Bóllen in het Kruiswater, nadat
er tot besluit der zeilpartijen op tweede
hardzeildag nog eens flink op de vriend
schap gedronken en geklonken was, eer
de terugreis naar Sneek werd aanvaard.
En nog was het hiermee niet afgelopen,
want andermaal vloeide de champagne,
ditmaal bij het onherroepelijke afscheid
wanneer de Sneker vloot de Hollandse
uitgeleide deed tot aan de Panpólle bij
Langweer. Ook dan weer werden de lege
flessen in de venige bodem bijgezet. In
tussen is er van de Drie Bóllen weinig
meer overgebleven dan een simpele riet-
zoom, terwijl de Panpólle welke haar
naam ontleende aan de „Sneeker-Pan”
in haar geheel aan de Langweerder Wie
len ten offer is gevallen.
Zeilstad Sneek heeft er intussen voor
Zoals men uit andere bronnen heeft kun- alle Sneker klokken de triomftocht door
nen vernemen is de viering van de 150ste de binnenstad naar het stadhuis begint.
Sneeker Hardzeildag aanleiding geweest
tot de op handen zijnde feestelijkheden.
De Stichting Ronde- en Platbodemjachten
greep dit jubileum bovendien aan om
Advertentieprijs:
15 cent per mm
Bij kontrakt
handelsadvertenties)
lager.
Abonnementsprijs 3,50
per hall jaar. Franko p.
post f 4,50 per halt jaar.
Giro 85 07 48 ten name
van Sneeker Nieuwsblad
X XXX X'X>XXXi ïX.X X' xX 'C
Verschijnt MAANDAGS
en DONDERDAGS
en magistraat hebben intussen ven, steeds weer op passende wijze door
een „collation” op het stadhuis gebruikt het Statenjacht beantwoord.
treedt, tegen 8 uur, de Sneeker Schut- Even over tienen is het ogenblik gekomen,
terij aan op de Marktstraat, door flam- dat het Statenjacht de Sneker wateren
bouwen beschenen, teneinde door de prins verlaat en koers zet naar het Snekermeer.
te worden geïnspekteerd. Nadat ZH het Daar gaat het voor anker, opdat de prins
Sneker stadsvaandel eer heeft bewezen, de manoeuvres kan bijwonen, welke de
wordt opnieuw de stoet geformeerd, wel- vloot inmiddels verdeeld in een oranje
ke onder fakkellicht naar de Bothniakade en een blauw eskader gaat uitvoeren.
De eerste ridder was wijlen de heer
Klaas Vrolijk en na hem viel deze eer
te beurt aan Siep van der Steeg, Leeu
warden (1955), dr W. B. van der Meer
Grouw, (1956), J. C. van der Velde, Den
Haag (1957), Jaap Helder, Paterswolde
(1958), dr J. W. van der Zijpp, Sneek
(1959), J. H. T. Resink, Almelo (1960),
A. van Gooi, Sneek (1961), P. Olij Szn,
Sneek (1962), R. A. van der Sluis, Sneek
(1963), L. van der Steur, Heemstede
(1964). Behalve het insigne wordt aan
alle schippers de daarbij behorende oor
konde uitgereikt.
Stellig zal dit Admiraalzeilen, geheel
volgens oud-Sneker protocol verricht, een
waardig slot vormen op al het schoons,
dat in de voorafgegane 24 uur te genie
ten is geweest.
Na afloop van hét Admiraalzeilen groet
de vloot het Statenjacht ten afscheid,
waarna men afzeilt naar Grouw. Het
publiek kan daarna echter nog zijn hart
ophalen aan zeilwedstrijden voor Regen
bogen en skütsjes, welke de rest van de
namiddag in beslag nemen. De prins
wordt geacht naar het stadhouderlijk hof
te zijn vertrokken.
Zoals wij bij de aanhef reeds opmerkten
belooft een en ander iets heel bijzonders
te worden. Wij hopen nu maar, dat de
stad Sneek er inderdaad de nodige eer
mee weet in te leggen en de kansen benut,
welke hier voor onze stad als middel
punt van vreemdelingenverkeer liggen!
Pers, radio en televisie zijn van de op til
zijnde evenementen op de hoogte gesteld,
zodat, naar wij verwachten, Sneek „in het
nieuws” zal komen tot in het .buiten
land toe.
„Dat we ditmaal niet aan één zeilersdag
genoeg zouden hebben was te begrijpen.
Een feest als dit, een honderdjarig jubilé
viert men niet op de gewone manier.
En dus zetten de verschillende jachten
donderdagmorgen weer koers naar de
Meer: nu niet in wedstrjjd-tenue, maar
feestelijk bevlagd en bewimpeld voor een
pleziervaart.
Weer werkte alles mee; de zon scheen
vrolijken dan woensdag en er was een
gezorgd, dat de naam „Sneeker-Pan”
niet geheel is verdwenen. Het stelde in
1954 de onderscheiding in van „Schipper
in de orde van de Sneeker Pan”, welke
ieder jaar aan de vooravond van de
Sneekweek door de burgemeester op
voordracht van de beide zeilverenigingen
wordt uitgereikt aan hem, die zich ver
dienstelijk voor de zeilsport heeft ge
maakt.
T\e feesten, die inwoners en vreemdelingen op 17 en 18 augus- volgens Bothniakade, Bij het passeren
I f tus te Sneek kunnen aanschouwen, beloven iets te geven
wat men maar hoogst zelden in Nederland kan beleven.
De verwachting bestaat dan ook dat de belangstelling enorm zal zijn, bjj opvolging drie schoten per schip,
zodat alleen al het verwerken van de mensenmenigten, welke de bin- Het Statenjacht beantwoordt het saluut
nenstad van Sneek moet verstouwen, een groot probleem vormt, jnet het eigen boordgeschut, terwijl 12
Slecht weer kan uiteraard nog een geduchte spelbreker worden, doch wimelmus” 'speten.® De voorty’Varend”
op een trieste voorzomer pleegt doorgaans een zonnige nazomer te SChepen worden verlicht met Bengaals
volgen, zodat Sneek het er maar op zal wagen. De voorbereidingen vuur, dat op ijzeren koekepannen buiten
zijn natuurlijk niet gering geweest, want bij gebeurtenissen als ons •>-- j-
aanstonds te wachten staan dient zo weinig mogelijk aan het toeval
te worden overgelaten. Men denke slechts aan het debacle van Nijme- water opgericht, waarop pektonnen bran-
gen, vorig jaar, dat zich te Sneek niet mag herhalen! den. Nadat de schepen het Statenjacht
zijn gepasseerd, meren deze af aan de
Bothniakade en de Koopmansgracht. De
beide Sneker muziekkorpsen laten zich in
tussen op andere punten langs de stads
grachten horen.
Nadat de prins de vlagofficieren, van het
Op het stadhuis aangekomen, spreekt de ceremonieel eskader aan boord van het
haar tweede lustrum eveneens te Sneek prins vanaf het bordes een dankwoord Statenjacht heeft gecomplimenteerd be
en op het Sneekermeer te vieren met een tot de burgerij, waarna een plechtige geven allen zich weer in optocht naar het
reünie, gevolgd door Admiraalzeilen. zitting in de raadzaal plaats vindt. De stadhuis. Het zal dan ongeveer tien uur
daar uitgesproken redevoeringen zullen in de avond zijn.
Aldus werd het mogelijk een voldoende niet behulp van luidsprekers ook buiten NAAR HET SNEEKFR.MEFR
aantal boeiers, jachten en tjotters bijeen de raadzaal verstaanbaar zijn.
te krijgen, vereist voor de verwezenlijking Onderwijl is de vloot doorgevaren naar Woensdagochtend 9 uur begeven Hunne
van reeds lang tevoren beraamde plan- de kolk voorbij de Oppenhuizerbrug, waar Hoogheden zich wederom in een stoet
nèn. Plannen, waaraan de oude historiën het water tussen de wallen van Ooster- naar het Statenjacht. De klokken beieren,
van Sneeker Hardzeildag ten grondslag kade, Jousterkade, Zomerrak en Pam- het carillon speelt als de hoge gasten
liggen, welke men intussen beschreven puskade weldra geheel met scheepsdek- met hun schip de Oppenhuizerbrug pas
kan vinden in het onlangs verschenen ken is gedicht. Achter blijft, in de kolk seren. Nu laat de stedelijke batterij zich
boekje, onder auspiciën van het Fries voor de Waterpoort, evenwel het zoge- horen, opgesteld aan de overzijde op de
Scheepvaart Museum, door P. N. van naamde ceremonieel eskader, onder com- wal van de Oudvaart 21 schoten. Het
Kampen Zoon te Amsterdam uitgege- mando van de Admiraal. Dit bestaat uit Statenjacht antwoordt met drie,schoten,
ven.
32 boeiers, jachten en tjotters, alle Friese waarna de trompetters nogmaals vanaf
ronde schepen, welke in de komende de wal het „Ayrtje” blazen. Dan vaart
avond een bijzondere opdracht krijgen te het Statenjacht langzaam het Zomerrak
vervullen. af, tussen de linies van de vloot door.
Zodra de'schemering gevallen is prins Eskadersgewijs worden salvo’s afgege-
XMXrMC— ci* piUVUOUVlUJUViALVU 4.1 ----- ---■» - --2—Si t_ -
stad Sloten verzamelen, groter dan men ™et gevolg
in een mensenleeftijd bijeen ziet bijkans
175 schepen! Na te Sloten te hebben over
nacht, licht deze vloot op dinsdagochtend
17 augustus de ankers en vaart over Heeg
en IJlst naar Snpek, waar de schepen
tegen vier uur in de Kolk voor de Water
poort worden verwacht. De vloot wordt
voorgezeild door het Statenjacht, aan
boord waarvan zich Prins Willem V met
zjjn gemalin, Prinses Wilhelmina van
Pruisen, en gevolg bevindt. De prins
wordt door 21 saluutschoten verwelkomd,
afgevuurd door twee scheepskanonnen,
opgesteld achter de borstwering van dé
Waterpoort en door zes konstabels in
18de-eeuwse uniformen bediend. Zodra de
kanonnen zwijgen, steken 12 trompetters
aan de walkant hun trompet en brengen
ter begroeting het „Ayrtje van Wilhelmus
ten gehore. trekt. Hier zijn intussen afgemeerd het
Dan laat de prins het saluut beantwoor- statenjacht en het Sneker skütsje.
den met het boordgeschut van het Sta- jje prjns met zijn gevolg, de magistraat
tenjacht. Prompt schallen nu de kanon- ell andere hoogwaardigheidsbekleders be
schoten weer over het water van de es- geven zich aan boord van beide schepen,
kadercommandanten, welke de prins terwijl de schutterij de kade afzet. Binnen
eveneens laat beantwoorden. Het lawaai, de afzetting wordt de Bolswarder schut-
de kruitdamp en het gewoel van de tien- terijmuziek opgesteld, welke gedurende
tallen schepen met hun zeilen, vlaggen de bomende uren voor passende opluiste-
en wimpels, aanzeilende en afzeilende in jal zorgen, waaronder de 18de-eeuw-
de Kolk, evenaart schier het tafreel van vermaarde mars „De Jonge Prins
een zeeslag uit vroeger eeuwen en levert Friesland”, indertijd voor de vader
een onvergefelijke aanblik op. van prjns Willem V gecomponeerd.
Eindelijk geeft de prins de wens te ken- x
nen aan wal te treden en de Sneker SNEKER PANNEN
magistraat de hand te reiken. Deze staat Zodra de prins aan boord van het Sta-
gereed op de wal naast de Waterpoort, tenjacht is gekomen, wordt een vuurpijl
omringd door een kordon van ruiters en ontstoken. Dit is het sein voor de Admi-
schutters, trompetters en tamboers. Ui- raai van de vloot, welke in de Kolk is
teraard zijn allen in prachtige kostuums achtergebleven, van wal te steken. Op
uitgedost, gelijk in het jaar 1777, toen zijn beurt vuurt deze een vuurpijl af,
deze gebeurtenis zich in werkelijkheid ten teken dat het vorige signaal opge-
afspeelde. De prins met zijn gevolg neemt merkt en begrepen is, waarna het cere-
plaats in een tweetal gereedstaande ka- monieel eskader de stadsgracht afvaart
rossen, waarna onder het gebeier van langs Bockema- en Harinxmakade, ver-
feavt
A*
