al
nu
man
Vietcong mag niet zegevieren
in Zuid-Vietnam
Nieuwe fabriek Werkspoor
zaterdag geopend
Waternood veroorzaakte last en schade
bij Sneker bedrijven
Personeelsbezetting
bijnn honderd
van
IJLST
WYMBRITSER ADEEL
en
Ernstige aanrijding
liep tamelijk goed af
Officieel Orgaan
de gemeenten SNEEK,
121e jaargang no. 81
DRtJFHOUTS NIEUWSBLAD
op
aardasnet in Oppenhuizcn-
Ontslag bij Nooitgedagt Tweede Kamerlid Walburg tijdens ARJOS-bijeenkomst:
in IJlst Uintnnna mao nipt 7P<rAVlAr AR
Veel flauwe vis in
de grachten
Het Sneeknr Nieuwsblad is een
gecombineerde urtgave van NIEUWE SNEEKER COURANT. SNEEKER COURANT en
Eerste aansluiting
Uitwellingerga
In bocht van de weg geslipt
Maandag 10 oktober 1966
ra»;
-
NIEUWE FASE
overeen-
VERDRIETIG
Redacteur H. A. de Boer
Telefoon 4091
.De nieuwe fabriek van Werkspoor aan
de Kamerlingh Onnesstraat in Sneek.
AANVANKELIJK
VERZORGINGSKARAKTER
Amerika heeft herhaaldelijk gezegd:
kom aan de conferentietafel, zonder
voorwaarden en georganiseerd door de
Verenigde Naties, zo vervolgde majoor
Walburg. Hij zei: „Het is verdrietig, dat
AGRESSIE
een officieel stuk
agressie niet door
De crisisperiode bracht opnieuw een
terugval, terwijl er na de oorlog een
nieuwe fase intrad van grote opleving
en expansie van de Sneker bedrijven.
Men kwam nu nog meer op de inter
nationale markt dan voorheen en hoe
wel het woningtekort remmend werk
te, nam de omvang der bedrijven toe
en met name gold dit voor de metaal
bedrijven. Deze expansie, aldus spr.,
schiep echter grote kapitaalbehoeften
in verband met de aanschaf van mo
derne, maar zeer kostbare hulpmidde
len. Vandaar, dat in deze laatste fase
een neiging tot samenwerking, tot fu
sering en vorming van belangenge
meenschappen is ontstaan. Dat houdt
in: nieuwe impulsen en nieuwe expan
siemogelijkheden. Wij zitten, aldus de
burgemeester, nog midden in deze ont
wikkeling. Gedwongen door de span
ningen op de arbeidsmarkt in het wes
ten des lands, heeft de regering maat
regelen getroffen, waardoor vestigin
gen van industrieën in het noorden
(ook in Sneek) bevorderd of liever
bespoedigd werd. Wij worden met deze
ontwikkeling geconfronteerd door de
opening van deze fabriek.
Zie verder voorpag.t weede blad
Gisteren en vandaag komen er in de
stadsgrachten veel flauwe vissen voor.
De jeugd was gistermiddag bij de Kolk
druk bezig met schepnetten partijtjes
te verschalken. Ook de meeuwen deden
zich tegoed aan de soms vlak aan de
oppervlakte drijvende vis.
Vermoedelijk is de oorzaak het stille
weer van de laatste dagen, waardoor
er te weinig doorstroming is. Door in
dustrie, riolering enz. is het water erg
verontreinigd. Als het dan blijft „han
gen” kan de normale bacteriologische
zuivering het plaatselijke teveel aan
kwade stoffen niet aan.
Sneek, Oppenhuizen en Uitwellinger-
ga zijn vrijdag vanaf ongeveer half ne
gen tot ’s avonds half zeven voor een
groot gedeelte verstoken geweest van
leidingwater. Dit kwam door een lek in
de toevoerleiding van Spannenburg
naar de Sneker watertoren. Het lek
ontstond bij de Kerksloot tussen Sneek
en Jutrijv tengevolge van de slappe bo
dem. Door het zware wegverkeer was
de grond onder een koppeling verzakt.
De directie van de Kon. Fabriek J.
Nooitgedagt en Zn. N.V. heeft vrijdag
negen man personeel ontslag aange
zegd. Er werken nu nog 141 man. Het
betreft vooral de schaatsenafdeling,
waar overproduktie deze afvloeiing
noodzakelijk maakte.
Zoals bekend maakt men schaatsen,
houten speelgoed en gereedschappen.
De laatste jaren hield de af zet van
schaatsen geen gelijke tred met de pro-
duktie. Ook is men bezig met verbete
ring van de efficiëntie. Het komt vaker
voor dat er in het herfstseizoen, als de
schaatsen voor de komende winter
klaar zijn, enig seizoenpersoneel moet
worden ontslagen. Omdat wanneer er
arbeiders vertrokken de laatste tijd
geen nieuwe voor in de plaats kwamen
is het personeelsbestand teruggelopen.
Maar desondanks blijft Nooitgedagt de
grootste industrie van IJlst.
De ontslagen zijn geregeld in overleg
met de vakbonden.
Bij de heer H. Schraa :n Uitwellin
gerga werd vanmorgen de eerste aan
sluiting gemaakt op het aardgasnet.
Vorige week werden -eeds de binnen
leidingen in de huizen aangelegd. De
aardgasbuis komt vanaf Sneek.
De bewoners van de beide dorpen
hadden de aansluiting pas in novem
ber verwacht, maar mede door het
fraaie weer van de laatste dagen is
men aardig voor op het schema. Bijna
alle huizen worden aangesloten, maar
er zijn ook die nog geen aansluiting
krijgen.
Zaterdagavond raakte op de weg
Hommerts-Heeg de heer Ter. V. uit
Heerenveen met zijn auto in een flau
we bocht van de weg in een slip. De
wagen kwam in de berm terecht en
vervolgens in de sloot. De bestuurder
liep geen verwondingen op, maar de
auto werd zwaar beschadigd.
VersorujDl MAANDAG*
en DONDERDAGS
Kantoor voor
administratie en redaktie
GEDEMPTE POL 6
Telefoon 05150 SOOS
Met een simpele handbeweging stelde burgemeester Rasterhoff zater
dagmorgen ongeveer 12 uur een aantal machines in werking, waarmee
de officiële opening van de nieuwe fabriek van Werkspoor een feit was.
Of eigenlijk is dat niet helemaal juist. Het is namelijk niet een vestiging
van Werkspoor alleen, maar van de Verenigde Machinefabrieken, waar
in Stork-Hengelo en Werkspoor-Amsterdam een belangengemeenschap
vormen. Voor de buitenstaander spreekt dat echter allemaal niet zo
en is alleen de naam „Werkspoor”’ ingeburgerd en ook al reeds een
vertrouwd begrip geworden in Sneek en omgeving. Deze officiële ope
ning vond zaterdag plaats in de cantinc van het met vlaggen versierde
gebouw’, waarbij veel autoriteiten aanwezig waren. Naast het voltallig
college van b. en w„ korpschef Kooistra, en secretaris Koster, was de
directie van Stork-Hengelo en Werkspoor-Amsterdam vertegenwoor
digd, benevens vele andere genodigden.
Voordat burgemeester Rasterhoff de
openingsplechtigheid verrichtte, had i
de directeur van Werkspoor-Amster- j
dam N.V., de heer ir. E. E. van Rhede
van der Kloot, in zijn toespraak de i
redenen samengevat, die hadden ge- 1
leid tot het besluit om de schoepfa- i
briek van Amsterdam naar Sneek over
te plaatsen. i
WAAROM JUIST SNEEK?
Spreker voerde vijf redenen aan
voor deze overplaatsing. Ten eerste
is Sneek een middelgrote plaats, die
fungeert als streekcentrum; ten twee
de zijn er goede en vele onderwijsin
stellingen (LTS en Middelbare scho
len), in de derde plaats staat er in
Sneek een kwalitatief goed personeels
bestand van behoorlijke omvang ter
beschikking; ten vierde lijkt er in de
toekomst met het gemeentebestuur van
Sneek een goede samenwerking ge
waarborgd en tenslotte is Sneek een
ontwikkelingskern, hetgeen een rijks-
subsidie mogelijk maakt bij de vesti
ging van nieuwe industrie. Bovendien
bleek, dat er een betrekkelijk nieuwe
zgn. Burmaniahal in gebruik kon wor
den genomen. Nadat dan ook een aan
tal andere plaatsen (o.m. Hoorn, Kam
pen, Winschoten en Heerenveen) op
hun mogelijkheden waren onderzocht,
viel, gezien het vorenstaande, de keus
tenslotte op Sneek.
Er zullen nu, aldus de heer van
Rheden, voortaan twee gebouwen van
belang zijn in Sneek, en wel de in
1613 gebouwde Waterpoort (als tast
baar bewijs van het trotse verleden)
en de nieuwe schoepfabriek (als sym
bool voor de toekomst). Er moest in
het begin wel enige schroom overwon
nen worden om naar Friesland te
trekken, waar de bevolking immers,
volgens Melis Stoke, „ruw, wild pri
mitief en onbeschaafd” zou zijn. Het
tegendeel is waar gebleken, want géén
van die eigenschappen hebben wij kun
nen waarnemen, aldus spr., integen
deel: de Friezen bleken trouw en vrij
heidslievend te zijn. Het gezegde: „Met
Friese trouw en Hollandse dukaten
komt men ver” zal dan ook in de toe
komst zeker van toepassing zijn.
MET VIJF MAN BEGONNEN
Op 5 maart 1962, zo vervolgde de
direkteur van Werkspoor-Amsterdam,
werd in de Burmaniahal met de pro-
duktie begonnen, aanvankelijk met
vijf man, doch aan het eind van dat
zelfde jaar reeds met 45 man. Binnen
twee jaar had men al met ruimtege
brek te kampen, zodat de gedachte
post vatte om in Sneek over te stap
pen naar een geheel nieuwe vestiging,
en wel op het nieuwe industrieterrein.
Op 17 juni 1965 werd de eerste van
de 400 palen in de grond geslagen voor
hal en kantoorgebouw, die vandaag dus
worden geopend. Het totale bebouwde
„We leven in een door de zonde gebroken wereld. En moeten we dat nu
maar over ons heen laten gaan en zeggen: het einde komt toch, dat staat
in de bijbel? Neen, we moeten zeer beslist strijd voeren tegen de zonde, dat
Het gemeentelijk waterleidingbedrijf
waarschuwde snel de industrieën en
het ziekenhuis. Daardoor was het mo
gelijk voorraden op te sparen in tanks.
In de loop van de morgen werd de wa
terleiding aangesloten op die van de
LWGL bij Scharnegoutum en uit de
richting Bolsward. Maar de druk op
deze leidingen was zo klein, dat alleen
complex beslaat 3000 m2, terwijl er
nog een optie is op een tweede stuk
grond, eveneens groot 3000 m2. In
januari 1966, vond de tweede en thans
definitieve verhuizing plaats. Momen
teel werken er bij Werkspoor-Sneek
een kleine 100 man.
Na dank te hebben gebracht aan
architect G. W. Goodijk, die het ge
bouw ontwierp, de fa. P. Boomsma
(voor het bouwkundig gedeelte), de
fr. H. Rijpkema (staalconstructie) en
het gemeentebestuur van Sneek voor
de goede samenwerking, bracht spre
ker hulde aan de heer G. van Empel,
bedrijfsleider en „werker van het eer
ste uur” en verder aan alle medewer
kers, die vanuit Amsterdam hun bes
te krachten hadden gegeven om deze
vestiging tot een succes te maken.
Vervolgens zette de heer Van Rhede
de aktiviteiten van deze schoepfabriek,
de enige in ons land .uiteen, waarna
hij tenslotte de goede samenwerking
in de ondernemingsraad, de florerende
personeelsvereniging en het door vrij
willigers enthousiast opgezette perso
neelsorgaan memoreerde. De sfeer in
de fabriek is uitstekend, zodat de me
dewerker zich als mens gewaardeerd
weet, aldus spr., en wij durven dan
ook .vol vertrouwen de toekomst tege
moet te gaan.
Burgemeester Rasterhoff wilde in
zijn gelukwensen aan de directie van
Werkspoor eigenlijk de gehele Sne
ker gemeenschap betrekken, omdat in
het kader van het ontwikkelingsplan de
vestiging van deze nieuwe fabriek een
verdere uitbouw betekent van de me
taalindustrie. De industrie in Sneek
heeft in een aantal fasen een grote
ontwikkeling doorgemaakt, waarbij het
karakter geheel is veranderd.
Advertentieprijs:
15 cent per mm
Bij kontrakt
(handelsadvertentles)
lager.
Abonnementsprijs 14,—
per half jaar. Franko p.
post t 5,— per hall jaar.
Giro 85 07 48 ten name
van Sneeker Nieuwsblad
Vanouds lag in Sneek het accent op
het vorzorgingskarakter in de agrari
sche sector voor stad en omgeving. Er
heerste in onze stad altijd grote be
drijvigheid, welke de centrumfunktie
van Sneek accentueerde: Sneek is
nooit een „dode” stad geweest. Het
feit dat er zo weinig monumenten be
waard zijn gebleven, bewijst dat ten
overvloede. De technische ontwikke
ling heeft het echter noodzakelijk ge
maakt tot andere methoden over te
gaan. Het afzetgebied werd te beperkt
en men moest elders zijn heil zoeken,
wat ten eerste uitbreiding van de be
staande bedrijven en ten tweede weg
trekken van andere bedrijven tot ge
volg had. Veel bedrijven in het westen
van het land hadden hun oorsprong in
Sneek, zodat, met een variant op wat
de heer Van Rhede zojuist zei, met
evenveel recht gezegd kan worden:
„Met Friese ducaten komt men ver”.
De volgende fase toonde een omscha
keling van de aanwezige industrieën.
Het verzorgingskarakter verdween gro
tendeels en men trachtte nu vaste
voet te krijgen op de nationale en in
ternationale markt.
VRAGEN
Na de pauze werden verschillende
vragen en opmerkingen gesteld.
Vraag: Waarom heeft Nederland wel
vrijwilligers naar Korea gestuurd en
niet naar Vietnam?
Antw. Amerika zou dat niet willen.
Amerika wil alleen maar gerespek-
teerd worden!
Een ander stelde de vraag of het
zuid-Vietnamese volk of de regering
van zuid-Vietnam om Amerikaanse
troepeg heeft gevraagd.
Antw.: Het bewind, waar niet veel
goeds van was te zeggen, heeft om
Amerikaanse troepen gevraagd. Verder
merkte de vragensteller op, dat de
heer Walburg de Vietcong nogal vij
andelijk heeft afgeschilderd; Maar, zo
luidde het antwoord, de infiltraties
komen van de communistische noord-
Vietnamezen. Hij voegde er aan toe:
„Als het huidige bewind in zuid-Viet
nam communistisch wordt, zullen we
onze handen er af moeten houden.
Op dat ogenblik betrad vragenstel
ler nummer drie het podium. Of eigen
lijk geen vragensteller. Hij vond na
melijk het betoog van de heer Wal
burg ongenuanceerd, zelfs ietwat de
magogisch. Hij zei: Na ’54 is het aris
tocratische bewind in zuid-Vietnam
blijven zitten. Die „regering” had goe
de betrekkingen met het Westen. Van
af dat jaar (’54 dus) had de onderlaag
van de bevolking niets meer te zeggen,
zowel in noord- als zuid-Vietnam.
Hierop ontketende het noorden een
geurillastrijd, waarna zuid-Vietnam om
hulp vroeg.
De heer Walburg trachtte nogmaals
duidelijk te maken, dat men zich niet
aan het verdrag van Genève had ge
houden en dat de agressie uit het
noorden kwam. Hierop repliceerde de
ander: Maar er zaten geen wettige ver
tegenwoordigers aan de conferentieta
fel. Walburg: Het zuid-Vietnamese le
ger komt achter de regering in aktie
om agressie de kop in te drukken.
Het debat kreeg een levendig ka
rakter. De spreker uit de zaal wierp
de heer Walburg voor de voeten: Maar
er is geen zuid-Vietnamees leger. Er
zitten 300.000 Amerikaanse soldaten.
De majoor was echter van mening,
dat het leger van zuid-Vietnam uit
enkele honderdduizenden bestond.
In de zaal werd gezegd: „We moe
ten dus koste wat kost het communisme
stuiten, al maken we dan verdomd
vuile handen, zoals in iedere oorlog
trouwens.”
De heer Walburg begon hierop aan
de hand van bijbelteksten te antwoor
den en wees op Rom. 13 (Eert de
overheid, red.). De ander verwees de
heer Walburg naar 1 Cor. 13 (De
liefde, red.).
Een laatste vraag: Wat is het beste
voor het Vietnamese volk? De heer
Walburg: De agressie tegengaan van
de Vietcong
De discussie werd er niet duidelijker
op en de voorzitter van de ARJOS deed
er dan ook goed aan de bijeenkomst
te sluiten. Het is een moedig initiatief
geweest van deze jonge vereniging om
aan dit knellende vraagstuk aandacht
te besteden, ofschoon het waarschijn
lijk boeiender zou zijn geweest als men
een politicus van pro- en contra Ame
rika zou hebben laten discussiëren.
Deze woorden werden donderdag
avond uitgesproken door de heer Tj.
Walburg uit Sint-Annaparochie, van
beroep majoor in het Nederlandse le
ger, sinds 1963 lid van de Tweede Ka
mer voor de AR-partij. Hij sprak op
een bijeenkomst van de jongeren or
ganisatie in Sneek van de ARP (AR
JOS). Het onderwerp leek zeer boei
end te zijn: Amerika uit Vietnam? Of
schoon de majoor aan het begin van
zijn praatje reeds had gezegd, dat het
een moeilijk onderwerp was, wilde hij
toch dat vraagteken achter die zin
vandaan halen.
Er waren zo’n twintig belangstellen
den naar Aere Perennius gekomen. Me
rendeels AR-jongeren. De heer Wal
burg begon met het ontstaan te vertel
len van die afschuwelijke oorlog, zoals
hij het noemde. Het begon in 1954 op
de Conferentie van Genève. Een aantal
Aziatische landen, alsmede Engeland,
Frankrijk, Rusland en Amerika waren
hier bijeen om de Vietnamse kwestie
te regelen. Er werd, aldus de majoor,
besloten om de 17e breedtegraad als
tijdelijke grens te maken. Ieder moest
een kant op en op de grens zou een
gedemilitariseerde zone komen, onder
controle van de VN.
Helaas, zo ging de majoor verder, is
van die overeenkomst niets terecht ge
komen. Dat is jammer. Duizenden jon
ge zuid-Vietnamezen werden in noord-
Vietnam gehouden, terwijl noord-Viet-
namezen naar zuid-Vietnam werden
gehaald om daar opgeleid te worden
tot communistisch agent voor noord-
Vietnam. Onder de naam Vietcong be
gonnen zij een guerillastrijd en oefen
den zij terreur uit. Wel noemde de
heer Walburg het bewind in zuid-
Vietnam een schromelijke zaak. „Het
was niet veel goeds, een ouderwets de
spotisme. Ook het huidige bewind van
Ky is niet zo best voor land en volk”,
aldus spreker.
Hij wilde met
aantonen, dat de
zuid-Vietnam, maar door noord-Viet-
nam is begonnen. Want in dat stuk
staat, dat tijdens het 3e congres van
de communistische partij in noord-
Vietnam een resolutie werd aangeno
men tot omverwerping van de rege
ring in zuid-Vietnam en daar een com
munistische regering te vormen. Zuid-
Vietnam stelde zich hier natuurlijk te
gen te weer. „En dan begint het,” zo
ging hij verder. „Zuid-Vietnam vraagt
om hulp in het westen. Amerika stuurt
200 (zogenaamde) adviseurs. Dat was
in ’61. De guerillastrijd gaat door. De
regering van zuid-Vietnam ziet aan
komen, dat ze de zaak niet aan kan en
vraagt weer aan het westen om mili
taire hulp. Dan zendt Amerika niet
alleen wapens, doch ook troepen. En
nu is er nog steeds die afschuwelijke
oorlog aan de gang. Waar ligt de
schuld,” zo vroeg de spreker zich af.
Bij noord-Vietnam, meende hij. Want
in juni ’62 deed de internationale con
trolecommissie een strenge uitspraak:
wapens e.d. werden uit noord-Vietnam
naar het zuiden gezonden. Deze daden
zijn een schending van de
komst van Genève.
Vanmorgen gebeurde er op de rijks
weg onder Nijland een ernstige aanrij
ding, die echter tamelijk »oed afliep.
Twee personen, mej. G. D. uit Witmar-
sum en de heer P. de B. uit Bolsward,
moesten met verwondingen naar het
ziekenhuis in Sneek worden vervoerd.
He gebeurde toen een auto, bestuurd
door A. J. V. uit Nijverdal uit een file,
die op dat moment snelheid minderde,
naar links uitweek. Op de linkerweg-
helft kwam hij daardoor nagenoeg
frontaal in botsing met de wagen van
de heer De B.
De heer V. liep schaafwonden op,
evenals een mede-reiziger. Mej. D., die
bij de heer De B. in de auto zat, kreeg
verwondingen aan het hoofd. Ook
klaagde zij over haar schouder. De heer
De B. liep verwondingen op aan zijn
neus en een knie. De beide wagens
werden „total loss”.
op de benedenverdiepingen een beetje
water uit de kranen kwam.
Verschillende tankwagens werden
naar het ziekenhuis gestuurd, onder
andere een wagen van de Condens met
11.000 liter. Verschillende industrieën
werden ernstig gedupeerd. Bij Erven
Feenstra moest men de produktie sta
ken, waardoor ook op enkele bouw
werken het betonstorten stil kwam te
liggen. De fabriek van Tonnema kon
maar op halve kracht draaien. Bij de
zuivelfabriek Normandia kreeg r..en
schade aan de stoomketels. Bij Lank-
horst Touwfabrieken werd de kleine
spuit van de brandweer ingeschakeld.
Deze pompte water uit de Prinsen
gracht naar de fabriek, waar het werd
gebruikt om de vezels nat te houden.
Toch werden de industrieën vrij ern-
tig gedupeerd.
Donderdag was het de grote dag voor de bekende Hegemer schaatscrack
Ymkje Speerstra en de winkelierszoon Douwe Smit uit Abbega. Als man en
vrouw traden zij ‘s middags uit het gemeentehuis van Wymbritseradeel
naar buiten. En natuurlijk was een groot aantal leden van de Preamke-
skouwers gewapend met dc „Noren" aanwezig om voor hun clubgenote en
bestuurslid, met haar echtgenoot, een erehaag te vormen.
is een bijbelse boodschap. Het is mooi, dat de overheid een „zwaard mag
hanteren om kleine, maar óók grote moordenaars te kunnen straffen.
dit steeds door noord-Vietnam wordt
afgewezen.” Noord-Vietnam stelt na
melijk: eerst troepen terug, en dat is
een moeilijk punt. Want zuid-Vietnam
moet (door de aanwezigheid van die
troepen) kunnen zeggen: ik heb een
vuist. Zouden de Amerikanen nu ver
trekken, dan wordt het zoiets als de
verscheurende wolf tegenover het
lam!”, aldus spreker.
„Het zuid-Vietnamese leger”, zo ver
volgde hij, „heeft een verdedigende
vorm. Wel worden er door de Ameri
kanen bombardementen uitgevoerd,
maar dat kan niet anders! Men zal de
strategische bolwerken in noord-Viet
nam moeten bestrijden. Het is te erg
om over te praten, maar het is de
werkelijkheid. Helaas worden ook wel
eens eigen troepen onder vuur geno
men, maar dat komt in de beste le
gers voor Dit laatste lichtte hij in
uitgebreide zin toe met ervaringen in
Indonesië.
Het standpunt van de Nederlandse
regering is: wij zullen (indien moge
lijk) helpen beide partijen aan de
conferentietafel te krijgen, zonder
voorwaarden.
Majoor Walburg verklaarde tenslot
te het niet eens te zijn met degenen
die zeggen dat de Amerikaanse troepen
terug moeten uit zuid-Vietnam. Dat
zou betekenen dat de Vietcong daar
oppermachtig zou worden. En de Viet
cong mag niet zegevieren in zuid-
Vietnam!
SNEEKER NIEUWSBLAD
V
