NIEUWE KANSEN VOOR IJLST
DOOR BETERE VERBINDINGEN
F riesland
van
I van
Zuidwesthoekweg: verdere
ontsluiting van
Friese Zuidwesthoek
IJLST
W Y M BRITS ER A DEEL
en
van
Hoe het reilt
en
Officieel Orgaan van de gemeenten S N E E K,
De nieuwe weg kost meer dan drie miljoen gulden
zeilt met de industrie in Ijlst
Meest geïndustrialiseerde
gemeente
Si de'USe SfflgS S-»« D“
je /-»»• b lmiförcnnnnI oom 7 0
121e jaargang no. 83
DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
Donderdag 20 oktober 1966
Vandaag: Ijlst
in het middelpunt
SneeJiar Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT, SNEEKER COURANT en
ff
I
p
f»
Burgemeester B. W. Cazemier van IJlst
„De nieuwe weg betekent voor IJlst schatting driekwart gedeelte, liggend inwoners. Er valt een gestage groei te
grote
ontwikkeling, een goed groeiproces;
teressant zijn. De bestaande industrie
WATERSPORTCENTRUM
Hoe is de verdeling van de bevolking
Bij
trum.
in
kingsgereedschappen,
vraag of de ontwikkeling van na de
industrie neemt ook de firma Woud-
worden
maakt op pedagogisch verantwoorde
zeer
Links de oude Hemdijk, rechts de nieuwe Zuidwesthoekweg
zen, nog een rol?
Burgemeester Cazemier: Deze cate-
Zijn er voor nieuwe industrieën be
paalde faciliteiten?
Verschijnt MAANDAGS
en DONDERDAGS
Kantoor voor
administratie en redaktie
GEDEMPTE POL 6
Telefoon 05150 - 3005
Redacteur H. A. de Boer
Telefoon 4091
SNEEKER NIEUWSBLAD
Ter gelegenheid van de feeste
lijke opening van de nieuwe weg
Sneek-IJlst, de, Zuidwesthoek
weg, besteden wij vandaag bij
zondere aandacht aan het oude
stedeke en zijn inwoners. Het
Sneeker Nieuwsblad had een ge
sprek met burgemeester Caze
mier; wij gingen na welke indus
trieën er voor werkgelegenheid
zorgen en men verschafte ons ge
gevens over de rijke historie van
IJlst. Meer daarover vindt u op
de volgende pagina.
De foto rechts werd gemaakt
op 9 juli 1959 bij de ingebruik
stelling van de nieuwe ophaal
brug over de Geeuw. Op de ach
tergrond ligt de „Johanna Jaco
ba” met ervoor het Statenjacht.
dan tien werknemers in dienst hebben.
NOOITGEDAGT
gewenst. Daarom is deze weg even- overleg,
eens zeer 1
de boeren, maar ook voor de economi
sche ontwikkeling van de stad.
Is er een mogelijkheid dat er in de
toekomst weer een NS-station komt?
om
behalve
Vandaag is het voor het stadje IJlst een belang
rijke dag. De officiële opening en ingebruikneming
van de nieuwe weg naar Sneek, de Zuidwesthoek
weg, die vanavond plaatsvindt, betekent een ver
dere ontsluiting van dit tot nu toe voor het gemoto
riseerde verkeer lastig bereikbare plaatsje. Want
de kronkelende Hemdijk mag dan een zekere beko
ring hebben voor liefhebbers van een fietstochtje,
aan de rijvaardigheid van de chauffeurs van vracht
auto’s en bussen worden hoge eisen gesteld. Om
nog niet eens te spreken van het gevaar bij passe
ren en tegemoetkomen. Zo bochtig de oude, zo
Drs. J. J. Nooitgedagt, een der direk-
teuren van het bedrijf, zei ons, dat
men momenteel sterk aan het mecha
niseren is. Als voorbeeld noemde hij
de produktie van steekbeitels. Deze
kunnen tegenwoordig in zeer korte
tijd worden gemaakt en bovendien is
het eindresultaat beter!
Behalve het hoofdbedrijf in IJlst,
personen werkzaam
SC* IIICIAWC W UClvAUHl V VJU/x Xulul
bijzonder veel”, aldus de burgemeester
Eeuwenlang waren de Hemdijk en de
wég naar de Schatting de voornaam
ste wegen via welke IJlst bereikt kon
worden. Oorspronkelijk was het ver
voer te water het belangrijkst. Na de
oorlog is dit nogal teruggelopen. Gro
tere schepen, zelfs kustvaarders, kun
nen hier wel komen, doch het gebeurt
weinig meer. Maar oudtijds werden de
Ulster grachten en grachtjes veel in
tensiever bevaren.
Hoe staat het met de woningbouw?
Burg. Cazemier: Deze gaat gestaag
door. Er zijn pas 24 woningwetwonin
gen voltooid en er staat een nieuw
plan van 51 woningwet- en 8 bejaar
denwoningen op stapel. Ook is er eni
ge activiteit in de particuliere sector.
Na de oorlog is er veel gebouwd; van
het totaal van 450 woningen is onge
veer de helft nieuwbouw.
Advertentieprijs:
15 cent per mm
Bij kontrakt
(handelsadvertenties)
lager.
Abonnementsprijs f 4,
per half jaar. Franko p.
post f 5,— per half jaar.
Giro 85 07 48 ten name
van Sneeker Nieuwsblad
bracht. Er is bij voorbeeld een bank
gekomen. Maar er ontbreekt aan de
andere kant b.v. een garagebedrijf. De
infrastructuur is nog onvoldoende.
bedrijf gespecialiseerd in drie ver
schillende takken: kunstnijverheid,
timmerfabriek en jachtbouw en -ver-
i van
Zou men niet het beste kunnen stre
ven naar grotere gemeenten, b.v. één
De plannen om de weg door te trek- Burgemeester Cazemier: Deze cate-
ken naar Koudum liggen klaar bij Ge- gorie is zeer gering. Maar de nieuwe
deputeerde Staten. „Zelf ben ik hier Weg opent wel betere mogelijkheden,
een groot voorstander van in verband IJlst gaat ongetwijfeld een goede toe-
met de ontsluiting van de Zuidwest- komst tegemoet wat dat betreft. On-
hoek”, zegt de burgemeester. Plaatsen iangs zijn enkele mensen uit Sneek
als Koudum en Staveren zijn op het iangs de nieuwe weg naar IJlst ge-
ogenblik moeilijk bereikbaar. De nieu- wandeld. Ze waren hier nog nooit ge-
we weg van Bolsward naar Workum weest. Het werd voor hen een open
betekent al een aanzienlijke verbete- baring.
Vast en zeker is de slechte Hemdijk
hier ook debet aan. Misschien dat er
straks meer mensen zijn, die in IJlst
De naam van het grootste bedrijf
hoort sinds jaar en dag in het stedeke
thuis, want wie IJlst zegt, zegt Nooit
gedagt. Het in 1865 opgerichte fami
liebedrijf maakt drie geheel verschil-
oe. Icuüe produkten, nl. schaatsen, ge-
°4” reedschappen en houten speelgoede-
rr ren. In tegenstelling tot andere schaat-
senfabrikanten maakt Nooitgedagt NV
kaarsrecht is de nieuwe verbinding, die bovendien
het oversteken van de spoorweg tot verleden tijd
maakt. De nieuwe weg brengt twee van Frieslands
elf steden nader tot elkaar; als de plannen om hem
door te trekken tot Koudum doorgaan, is hij het
begin van een betere ontsluiting van de gehele
Friese Zuidwesthoek.
Wij brachten een bezoek aan burgemeester B. W.
Cazemier van IJlst. In zijn zeer bescheiden werk
kamer in het oude stadhuis vertelde hij ons uitvoe
rig over verleden, heden en toekomst van zijn
kleine gemeente.
wor-
omeetinstrumenten,
nia een bevolking van 2000 a 3000 in- werkbanken voor de metaalindustrie
woners zal krijgen. Ik zou het jammer en stalen schaven gefabriceerd. Of-
vinden als IJlst aan Sneek vast zou schoon Nederland het grootste afzet-
groeien, zij zal haar kernfunktie voor gebied is, vindt tevens belangrijke ex-
de omliggende dorpen moeten behou- port plaats naar andere Europese lan
den. den, zelfs naar Ijsland.
De nieuwe weg Sneek-IJlst zal vanavond door de drie burgemeesters Ras
en Cazemier van IJlst
IJlst aan de orde. Vooral om de volgende reden: liet kleine
De aanleg van de nieuwe weg acht
hij een aanzienlijke verbetering voor
alle soorten schaatsen, van de ajoude het vrachtvervoer en voor de stad
- .trochrinders’ tot de moderne .Noren’, zelf. Daarentegen is hij ervan over
iser nog een kleuterschool,^een z,g. alle van a tot z Er is éen soort die met tuigd, dat de Ulster middenstand gro
in de prijscouranten van Nooitgedagt tere concurrentie van Sneek zal krij-
voorkomt: de hockeyschaats. gen. „Daar staat echter weer tegen-
De zaak heeft vooral bekendheid ge- over” zo zei hij „dat het door de
kregen door haar speciale houtbewer- nieuwe verbinding bijzonder aantrek-
kingsgereedschappen, zoals beitels, kelijk wordt om in Ijlst te komen
schaven, boren, meetapparaten (win- wonen. De gemeente heeft een mooi
kelhaken en waterpassen). Ook ver- uitbreidingsplan gecreëerd, waarin zo-
vaardigt men werkbanken, zowel voor wel eenvoudige woningen als midden-
Burg. Cazemier: Wat de grenswijzi- amateurs als voor het technisch onder- standswoningen en villa’s op verant- met een andere^
ging betreft, het is niet zozeer het wjjs Last but not least het houten woorde wijze zijn gegroepeerd”,
beetje grond, dat we kwijtraken, maar speelgoed. Sinds jaren neemt dit een
meer een soort angst, dat Sneek op je bijzondere plaats in op de Nederland-
af komt, waarom wij er een beetje hui- se en buitenlandse markt. Door de
verig tegenover staan. Door de finan- enorme ontwikkeling heeft Nooitge-
ciële verhoudingen tussen rijk en ge- dagt haar speelgoed een geheel nieuw
worden de gemeenten wel cachet gegeven: alle soorten zijn ge-
gedwongen om in de richting van sa- i -•--
INDUSTRIEGEMEENTE menvoeging te denken. Maar historisch wijze.
gezien is IJlst altijd een zelfstandige p-i.
Op 1 oktober telde de gemeente 1672 plaats geweest. Haar ontwikkeling is waar ruim 140
slechts afgeremd. Ik geloof dan ook zijn, is er een vestiging in Bolsward
stellig, dat IJlst kan uitgroeien tot een met ruim 20 werknemers. Daar -
grotere stad en in de komende decen- den hoofdzakelijk
1- 1U t-.-. ft vm» OnnA A Qfinn t i röv Irl-x o nlz
ten zuiden van de grote wateren bespeuren. Van de beroepsbevolking
(Geeuw en Wymerts), valt in de ruil- werkt 55% in de industrie. Daarbij
verkaveling ,Hommerts-Sneek”. Behal- dient in acht te worden genomen, dat
ve de reeds genoemde weg komen er de houthandels, die in IJlst een voor-
enkele landbouwontsluitingswegen, name plaats innemen, en bedrijven die
één naar de Ruterpolder en één in de tien of minder mensen in dienst heb-
Groenkoppolder, vanaf het Zouw naar ben, niet tot de industrie worden ge-
de weg Hommerts-Osingahuizen. rekend. Als men die er voor IJlst bij
zou tellen komt men wel tot bijna 70%
Speelt het forensisme, het verschijn- Maar met 55% is Itnst de meest geïn-
sel dat mensen in IJlst wonen en el- dustrialiseerde gemeente van Fries-
ders werken en ^dagelijks moeten rei- land> misschien wel van het hele land.
Het aantal mensen, dat in de indus
trie werkt, bedroeg op 1 september
254. Het aantal, dat in de landbouw
werkt, loopt terug. Er zijn nog zo’n 25
landbouwbedrijven.
In liet gesprek met burgemeester Cazemier kwam o.a. de industrialisatie huur. Alle drie staan geheel los van
van IJlst aan de orde. Vooral om de volgende reden: het kleine stadje elkaar. In 1910 werd het bedrijf opge-
telt 1672 inwoners. Van de beroepsbevolking is niet minder dan 55 pro- richt. Het maakte toen apparaten voor
cent werkzaam in de industrie. Dit percentage is het hoogste van alle Friese de zuivelindustrie, zoals bijvoorbeeld
gemeenten en ook landelijk staat IJlst waarschijnlijk bovenaan. De Ulster kaasvormers, wei- en kaasbakken,
industrie omvat schaatsenfabrieken, enkele jachtwerven, een windmotoren- Door de toenemende concentratie van
fabriek en een asfaltfabriek. Opgemerkt zij, dat bij die 55 procent niet de zuivelindustrie én de komst van
het personeel van de houthandels is meegerekend, aangezien dit geen pro- het plastic was de firma Woudstra ge-
ducerende bedrijven zijn. Evenmin zijn die bedrijven gerekend, die minder dwongen op iets anders over te scha-
jxs1-j:kelen.
De vervaardiging van kunstnijver-
heidsprodukten vindt plaats in het
oudste gedeelte, het „ex-zuivelgedeel-
te”. Eigenlijk zeer goed op haar plaats,
want de produkten, die daar worden
gemaakt, staan heel dicht bij de zui-
velprodukten. Als voorbeelden noemen
we: teakhouten en palissander kuip-
werk en theestoven. Het oude kuip-
werk zit hier nog volop in; het is nu
luxe kuipwerk geworden en de pro
dukten zijn zeer exclusief.
In de timmerafdeling werkt men
voornamelijk orders af van grotere
projekten, zoals scholen en bejaarden
tehuizen. Kozijnen, keukenuitrustin-
gen en meubilair worden in de keurig
ingerichte grote werkruimte op mo
derne wijze gefabriceerd. Verder
wordt, in kleinere mate, allerlei ander
timmerwerk uitgevoerd.
Dit laatste staat in nauw verband
tak van de firma
Woudstra, namelijk jachtbouw. De bo
ten worden geheel in serie vervaar-
WOUDSTRA digd. Dus van het bouwen van het
metalen casco tot de houtbekleding en
?en. belangrijke plaats in de Ulster het schilderen toe. Met de jachtbouw
uctr:c ncc.-.t -c f:r...c heeft men het de laatste tijd behoor-
stra ■'■j' Eye1als ^.001bSedagt_is ook dit liji< druk. De firma Woudstra werkt
met ongeveer 25 man personeel.
Zie vervolg pagina 2
terhoff van Sneek, Van Hout van Wymbritseradeel
gezamenlijk worden geopend.
Het probleem, nl. de slechte verbinding via de Hemdijk, heeft al
lang verscheidene mensen bezig gehouden. In 1951 werd de zaak voor het
eerst in positieve zin aangepakt. Er werden verschillende plannen gemaakt
en daaruit kwamen diverse tracees tevoorschijn. Tenslotte werd besloten de
weg parallel te laten lopen aan de spoorlijn. Aanvankelijk speelde de kwes
tie van de spoorhaven in Sneek nog een rol. Men besloot toen deze dicht te
gooien.
In februari 1965 vond de aanbesteding plaats. Aannemingsbedrijf ,De
Hondsrug” (fa. Duursema) in Gieten was bereid het werk uit te voeren.
De kosten van de aanleg bedragen f 1.679.000. Met de kosten van grond
man .open e.d. erbij zal de weg meer dan drie miljoen gulden kosten. In de
zomer van vorig jaar werd met de uitvoering begonnen.
De weg is bijna 3 km lang en 6,20 m breed. Ernaast ligt een 3 m breed
fietspad. In Sneek komt men via de Kanaalstraat voor het station uit, in
IJlst sluit de weg aan op de Stadslaan.
Burg. Cazemier: Die zijn er niet.
IJlst is geen kern. Wel is er een indus-
ring. Vast en zeker is de slechte Hemdijk terieterrein. Als we kans zien zouden
o i tti ui -i hier ook debet aan. Misschien dat er we rQ®er industrie aan willen
„Nu de weg Sneek-IJlst klaar is ho- strahs meer mensen zijn, die in IJlst terekken. Maar het moet natuurlijk
pen wij voor IJlst op een versnelde wiU WQnen Thans is het aantal dat voor een eventueel nieuw bedrijf in-
ontwikkelmg, een goed groeiproces. ef werkt maar eiders WOont, groter, teressant zijn. De bestaande industrie
Door de betere verbindingen wordt breidde zich tot nu toe vrij regelmatig
ANDERE VERBINDINGEN ook het leefklimaat verbeterd. Dit is uit. Maar de meeste bedrijven zijn ta-
trouwens de laatste jaren al een stuk melijk conjunctuurgevoelig.
Hoe staat hét mét de plannen voor beter geworden, want er zijn verschil
de weg van IJlst naar de Lemmerweg? lende belangrijke dingen tot stand ge- GROEIENDE STAD
x IA** l—1 *-l v-» l—i-ï G
Burgemeester Cazemier: Met de
nieuwe weg Sneek-IJlst is de ontslui
ting inderdaad nog niet compleet. De
plannen van het gemeentebestuur voor
een weg van IJlst naar de rijksstraat-
weg, die als voorloper moet worden
beschouwd voor de ruilverkaveling in
het gebied van het waterschap Hom-
merts-Sneek, zijn in een gevorderd
stadium. Maar de gemeente zit nog
met de moeilijkheid een bedrag van
ongeveer een kwart miljoen op te
brengen. De laatste jaren is er t-
een begrotingstekort, zodat dit wer
kelijk een heel probleem is.
sen rijk en gemeenten worden ten on- In de toekomst is Ulst m hetj Provim fiodondls.Kathofie^ 1% mvfrsen 2%
rechte de kleine gemeenten in belang- ciaie recreaiiepian een DeiangiijKe i f
rijke mate te kort gedaan” aldus de plaats toegedacht, q1- watersportcen-
recreatieplan bij de compromisschool, met 80 kinderen.
steeds mensen. In de zomer komen hier veel
terrein. Dat is behalve met de boot
slechts te voet bereikbaar. Het aantal
In de toekomst is IJlst in het provin-
wchté’ de kkine gemeenten in belang- ciale recreatieplan wn scho-len; een openbare,
een hervormde en een gereformeerde.
Doopsgezind
meenten
gedwongen om in de richting van sa-
gezien is IJlst altijd een zelfstandige
Is er veel vreemdelingenverkeer?
Burgemeester Cazemier: Niet aan
zienlijk, maar het neemt de laatste tijd
wel toe. Het zijn hoofdzakelijk dagjes-
boten. Aan de Geeuw is een kampeer- naar godsdienst.
x ut lc vuet Burg. Cazemier: Ned-Hervormd on- llcuc(j
overnachtingen breidt zich aardig uit. ®0%, Gereformeeid 30%, geen jende
haar uitbreidingsplannen
burgemeester.
Een ontwikkeling in alle sectoren is Er is een plan, maar dat is nog
x t-\jftrr OU! het yrinrmi innl nn Hii
belangrijk, niet alleen voor Geeuw’’te verleggen. Hoe in tegenover de
Hoe ziet u de plaats van IJlst in de grenswijzigingsplannen van Sneek?
provincie? Ll._. -- - -
ven naar o-
Burg. Cazemier: Het is voor mij de gemeente Wymbritseradeel-Ulst?
Burgemeester Cazemier: Het station oorlog zich zal voortzetten. In plaats
is omstreeks 1957 afgebroken en er is van een verdergaande ontvolking zal
weinig kans, dat de Spoorwegen er op- er, dacht ik, een terugkeer naar het
nieuw mee beginnen. De hele lijn is platteland komen. Ik acht dit een ge-
trouwens onrendabel. Maar de busver- lukkige ontwikkeling en ik geloof, dat
binding is goed: praktisch om het uur IJlst zo wel kansen heeft om ook
gaat er een bus. woongemeente te
werkgenieente.
Valt een gedeelte van IJlst m de
toekomstige ruilverkaveling?
Burgemeester Cazemier: Het groot
ste gedeelte van de gemeente, naar
.-f..
