LICHT
SCHIJNT
IN
DE DUIS
voor
Zuidwesthoek is eensgezind
behoud spoorlijn
TER N I S
„HET
IJLST
WYM BRITSERA DEEL
ft*
van
Hearing in Workum werd toch waardige demonstratie
liM
en
Aanbidding van het Christuskind
door de herders
Complex van belangen maakt opheffing
onaanvaardbaar
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK,
4
Igy
Woensdag 24 dec. 1969
103
DRIJFHOUTS NIEUWSBLAD
Johannes 1 5
M. v. d. Meulen
Kwikstaart in de winter
-•
I
1 Sneekar Nieuwsblad is een oecombtneerde uitgave van NIEUWE SNEEKER COURANT. SNEEKER COURANT en
124e jaargang nr.
i
1
JT j
l f
I I
SNEEKER NIEUWSBLAD
G. Bosch
IlliUIIIIHHUHIlillllitlllitHIlliiillllllHllh
(Foto Julius van Dijk)
Onze afbeelding toont een schilderij van Mathias Stomer,
dat hangt in het Saratow-museum. Stomer behoort tot de
grote groep van voortreffelijke zeventiende-eeuwse schil
ders, die Nederland heeft voortgebracht. In weerwil van
het feit, dat deze schilder zeker niet tot de kwalitatief
minderen behoorde, is zijn naam in ons land weinig bekend.
Mathias Stomer werd waarschijnlijk in 1600 in Amers
foort geboren en hij'is na 1650 overleden. Hij was een
leerling van de bekende zeventiende-eeuwse schilder, Ge
rard Honthorst, van wie hij in Rome les ontving. Stomer
heeft eigenlijk zijn gehele leven in Italië doorgebracht. Na
Rome vestigde hij zich te Napels en daarna op Sicilië.
Honthorst was beroemd om zijn nachtstukken met indi
recte verlichting en als goed leerling zien we dat ook zeer
sterk bij Stomer, waarbij hij in de lichteffecten zo mogelijk
nog krasser is, doch zijn houdingen zijn wat stijver.
Die voortreffelijke speelsheid met licht zien we ook in
dit aanbidding stuk en het is juist dit, dat op de beschouwer
zo’n diepe indruk maakt.
Redacteur H. A. de Boer
Telefoon 4091
Advertentieprijs:
15 cent per mm.
Bij kontrakt
(handelsad verten ti es)
lager
Abonnementsprijs t 4,
per half jaar Per post
f 6.— per half jaar
Giro 85 07 48 t.n.v.
Sneeker Nieuwsblad
Verschijnt MAANDAGS
en DONDERDAGS
Kantoor voor admini
stratie en redaktie
GEDEMPTE POL 6
Telefoon 05150-3005
COLLECTIEVE BEHOEFTE
Als eerste spreker kwam burgemees
ter Rasterhoff naar varen, als voorzit-
t ...V
een groot licht. Dat is een boodschap die op het kerstgebeuren ge
richt is. Wie het Evangelie leest, die weet dat het licht dat van
Christus uitgaat altijd in een grote duisternis geschenen heeft; dat
Zijn komst daarom juist nodig was.
Het grootste gevaar voor een „volk dat in donkerheid wandelt”
is óf de gewenning aan het duister, zodat het als normaal en onver
mijdelijk geaccepteerd wordt en men niet meer echt naar het licht
verlangt, of de wanhoop, de vertwijfeling of er wel ooit een licht
zal kunnen komen dat deze duisternis verdrijven kan.
Zo kan het gebeuren dat we met Kerstmis óf helemaal niet den
ken aan Bethlehem een probleemloos feest zonder meer, óf het
Kind in de Kribbe niet op de juiste wijze zien, nl. alleen in zijn
hulpeloosheid die een zekere romantische vertedering in ons wak
ker maakt meer niet.
Het gaat met Kerstmis om ons geloof dat het licht dat in onze
duisternis schijnt Gods licht is en dat de armoede en de hulpeloos
heid van het Kind Gods weg is om ons in onze armoede en hulpe
loosheid te bereiken.
Er moet licht komen in onze duisternis, maar dat kan alleen als
wij bereid zijn zelf in het licht te staan dat uitstraalt van het boek
en het Kind om het dan te weerkaatsen om het te laten functionne-
ren zo helder en sterk als hét ons mogelijk is, als het ons gege
ven wordt.
begrijpelijk. Maar onbegrijpelijk is dat
dit advies door de staatssecretaris
wordt over genomen.
Want voor een goede mobiliteit van
de bevolking is het openbaar vervoer
onmisbaar. Dat is een collectieve be
hoefte. Hier dienen geen bedrijfseco
nomische overwegingen de doorslag te
geven. Stel je voor dat de gemeenten
bepaalde aansluitingen op gas of water
ook zouden afsluiten omdat ze onren
dabel zijn. Maar, zal men zeggen, dat
zijn eerste levensbehoeften. Toch geldt
dat ook hier. Als je denkt aan 1 on
derwijs, aan ziekenhuisbezoek enz.
ter van de gemeenschappelijke rege
ling „Zuidwest Friesland” (waarin tien
gemeenten in de Zuidwesthoek deelne
men).
Wat is de re,den dat deze eventuele
opheffing zo uit de lucht is komen val
len? De Spoorwegen, die de vorm
hebben van een n.v., leveren verlies
op. Dit wordt bedrijfseconomisch be
oordeeld. Dan gaat men besluiten on
rendabele lijnen op te heffen. Deze
gedachtengang is logisch voor een n.v.
Uit de cijfers blijkt ook dat men dit
alles commercieel heeft beoordeeld.
Vanuit het standpunt van de N.S. zelfs
Er is b.v. een duidelijk verschil in
percentages kinderen van 12 en 13
jaar die voortgezet onderwijs volgen:
Gaasterland 2%, Hemelumer Oldeferd
2,8%, Lemsterland 2,3%; daarentegen
Hindeloopen, Workum en Staveren
resp. 6, 13,6 en 14,2%. De verbinding
is van groot belang voor het kunnen
volgen van goed onderwijs.. Als de
lijn weg is, ,Jiwat dan foar üs bern”?
vroeg de heer Mulder zich af.
(Vervolg op pagina 2 tweede blad)
Op het perron in Sneek wachtten jon
gelui met spandoeken de aankomst van
de trein uit Leeuwarden op, waarna
de reis naar Workum ging.
Vanuit deze gedachtengang hebben
ook de grote gemeenten in het westen
miljoenen geïnvesteerd in het open
baar vervoer. Daarom is het uitgangs
punt van' de N.S. principieel onjuist.
Bovendien is het alternatief zeer vaag.
Want nieuwe wegen kosten ook een
heel hoop geld. Voor 1100 mensen zou
het traject Workum-Sneek 30 minu
ten langer reisduur vergen bij gebruik
van de bus. Afgezien van de vervoers-
prijs is dat al een grote last.
Het is ook de vraag hoe men het te
kort van f 750.000 heeft berekend.
Welke algemene lasten zitten hierin?
Die zullen door opheffing nauwelijks
verminderen. In de randgebieden vindt
men overal onrendabele lijnen. Ze
vormen vaak een onderdeel van het
totale net, een schakel die men niet
kan missen en daarom worden ze niet
opgeheven.
Is in verhouding tot het totaal dit
tekort van dien aard dat het „exorbi
tant” is? Het is nog geen 1% van het
totaal. Ook het verschil in bezettings
graad is niet groot. Landelijk is die
44%, hier 38%.
’t Is onrechtvaardig deze lijn op te
heffen, aldus de heer Rasterhoff. Maar
ook onverantwoord omdat er geen
wegenstelsel is waardoor een goede
verbinding gewaarborgd is, omdat de
maatregel niet past in het beleid van
steun en subsidiëring (kernenbeleid)
voor dit gebied met z’n economische
achterstand. Het zou betekenen: het
paard achter de wagen spannen.
Tenslotte wees de burgemeester op
de verbondenheid van de streek met
de stad Sneek. Hij schatte dat 50%
van het vervoer naar Sneek onder
„arbeid” valt, 30% voor de sector on
derwijs en de overblijvende 20% onder
overig vervoer. Velen reizen via Sneek
Elke winter, in december of januari,
wordt hier of daar wel eens een kwik
staart (Fries: boumantsje) gezien.
Maar het zijn maar enkelingen, want
onze kwikstaartjes de gewone witte
kwikstaartjes, verdwijnen in de nazo
mer en herfst om in het voorjaar uit
het zuiden terug te keren. De eersten
r.l in de eerste helft van maart.
Die winterexemplaren zijn voor zo
ver bekend de laatsten, die uit het
noorden, oja. Skandinavië, hier door
komen en soms even blijven pleisteren.
Iemand van de medebewoners van
Greunshiem had tenminste al enige
dagen eerder het diertje gezien. Het
was blijkbaar in goede conditie, want
het waste en plaste in een plasje op
ons grintdak dat het een lust was.
door naar Leeuwarden. Zij missen dan
waarschijnlijk hun aansluiting.
HWAT DAN FOAR US BERN?
Drs. J. Mulder, voorzitter van de re
gionale welzij nsstichting „Sudergoa”,
diepte een aantal cijfers op uit het on
langs door de stichting gepubliceerde
rapport „De toekomst van de Zuid
westhoek van Friesland”. De staatsse
cretaris, de minister van Verkeer en
Waterstaat en de Ned. Spoorwegen
zullen een exemplaar ontvangen.
Als het dan wordt gelezen, zal men
ontdekken dat de Zuidwesthoek pro
bleemgebied is. Er zijn enkele sterke
motieven voor behoud van de spoor
lijn: 1. Een economisch motief. Door
het lage inkomen beschikken b.v. min
der mensen in verhouding over een
auto (er is een belangrijke pendel); 2.
Sociaal-economische motieven.
Vanuit Sneek vertrokken maandag
middag met de extra trein, die de N.S.
voor deze gelegenheid naar Workum
lieten rijden, tal van mensen die ge
woonlijk de auto nemen. Onder hen
waren enkelen die op de hearing het
woord zouden voeren, zoals burge
meester Rasterhoff en raadslid Gerrits,
voorts twee Sneker wethouders, enkele
raadsleden, het voltallige college van
b. en w. van Wymbritseradeel en een
aantal belangstellenden. Op het perron
in Sneek stonden enkele jongelui met
spandoeken kleumerig te demonstre
ren. Eenmaal in de trein was het een
drukte van belang. Tientallen jongelui
hadden honderden papiertjes (stickers)
met de tekst „Sünder trein lam slein”,
biljetten met dezelfde tekst en grote
doeken, o.a. met „Wat het kruis is voor
de broek is de trein voor de Zuidwest
hoek”. Het leek een feestelijk reisje.
In Workum had men het helemaal
versierd. „Greate Pier” himself wacht
te te paard op de komst van de trein
met genodigden, onder wie de gedepu
teerden Van Krevelen en Gerbrandy
alsmede de Tweede-Kamerleden Wal
burg en Wierda (de commissaris van
de koningin liet zich verontschuldigen
vanwege de griep). Buiten het station
stond een ouderwetse lijkkoets om te
symboliseren dat opheffing van de
spoorlijn de doousteek aan de streek
zou betekenen. Met deze koets voorop
ging het in p tocht naar de stad. On
derweg hingen vlaggen halfstok, er
was geen woning te vinden waar geen
papiertjes opgeptakt waren met „Sun-
Gebleken is dat er een complex van belangen is, zo vatte gedeputeer
de mr. Van Krevelen maandagmiddag de discussie rond de spoorlijn
Sneek-Staveren samen. Een tiental sprekers had deze middag in „De
Klameare” in Workum argumenten aangedragen voor het be
houd van deze spoorlijn en tegen de voorgenomen opheffing door
staatssecretaris M. J. Keyzer. Gedeputeerde Staten zullen nu met wat
ze hier aan informatie hebben opgedaan op 5 januari in Den Haag hun
voordeel kunnen doen. Dat ze de staatssecretaris kunnen overtuigen
dat opheffing van deze spoorlijn onaanvaardbaar is, was ieders wens.
der trein lam slein”. De bevolking
vormde twee rijen aan weerskanten
van de straat, de klok in de kerktoren
beierde, spreekkoren riepen onvriende
lijke dingen aan het adres van de (he
laas niet aanwezige) staatssecretaris.
In „De Klameare” was het al gauw
een drukte van belang. De kreet „Key-
zer hahaha” werd meermalen gehoord.
De beide gedeputeerden, vergezeld
van ambtenaren van prov. waterstaat,
namen achter een lange tafel plaats.
De heer Van Krevelen was er eerst
wat mee aan, toen Greate Pier zijn
opwachting maakte en de jeugd de
hele bijeenkomst dreigde te gaan be
heersen. Zijn verzoek om wat ruimte
te maken werd beantwoord met de
kreet: ,,’t Is een hearing”. Maar toen
kwam de voorzitter van het actieco
mité, de heer Werumeus Burning uit
Workum naar voren en tot verbazing
van de genodigden lukte het hem de
jeugd de deur uit te praten.
De voorgenomen opheffing kwam ook
voor GS als een donderslag bij hel
dere hemel, vertelde de heer Van Kre
velen. Hij maakte bezwaar tegen de
procedure, de wijze waarop de staats
secretaris dit aanpakt. Een vervangen
de weg, zo had men nagegaan, zou in
feite een lastenverschuiving beteke
nen en geen lastenverlichting, nog af
reden van het verlies aan tijd.
Een kind gaat naar de kerstboom. Hij mag een kaars aansteken
omdat het Kerstmis is. Een kaars aansteken is een feestelijke daad:
eerst vlamt het licht hoog op, dan even lijkt het bijna uit te gaan,
daarna gaat de kaars rustig branden, een mooi, warm, levend licht.
In hoeveel huizen zal het de komende dagen zo gebeuren, bij al die
duizenden kerstbomen?
Kerstmis is het feest van het licht en ieder die niet geneigd is om
van alle goede dingen een probleem te maken zal spontaan zeggen:
Kerstfeest, ja, gezellig!
Zo heeft de christenheid op bijzonder gelukkige wijze een sym
bolische vorm gegeven aan de evangelische boodschap: de geboorte
van Hem, die later zou zeggen: „Ik ben het Licht der wereld, die
Mij volgt zal niet in de duisternis wandelen.”
Wij, bewoners van deze landen waar het zo donker is rondom de
kortste dag, weten bijzonder goed van de betovering van het licht
dat schijnt in de duisternis. Onze schilder Rembrandt heeft wonde
ren gedaan met het spel van licht en donker. Een van de belang
rijkste aanwinsten der laatste jaren in het Rijksmuseum is zijn
schilderij „de heilige familie bij avond”. Vele bezoekers aan de
Rembrandt-tentoonstelling, die ook nog een excursie maakten naar
de aangrenzende zalen zullen het zich herinneren. Als ik er naar
kijk dan denk ik: wat is er ontzaglijk veel donker op dit doek; er is
eigenlijk maar een heel klein plekje licht: Maria, het Kind, Anna en
heel vaag Jozef. En waar komt het licht eigenlijk vandaan? De
lichtbron is onzichtbaar! Eén ding valt ons op: de opengeslagen
bijbel is het lichtste deel. Maria leest er in. Kennelijk met grote
overgave, en dan het Kind, het is sterk belicht, alsof het zelf licht
uitstraalt op degenen die om hem heen zijn. Hier heeft het licht dui
delijk een dubbele betekenis: de schilder speelt ermee. Een prachtig
spel van licht en schaduw. Maar tegelijk vertolkt hij ermee zijn ge
loof in het evangelie.
Het licht schijnt in de duisternis, het schijnt in de harten van hen
die open zijn voor de blijde boodschap, die met evenveel overgave
als Maria het licht inzuigen dat uit de bladzijden van de Schrift tot
ons komt. Het schijnt op de mensen die als Anna heel rustig dicht
bij Jezus willen zijn: Zijn glans verlicht hen. Maar er is o zo veel
duisternis rondom.
Het is waar wat prof. Van Gelder eens over Rembrandt schreef:
„Men kan hem niet ontlopen, op een of andere onnavolgbare wijze
neemt hij ons mee en dwingt ons te zien wat hij wil laten zien, en
te voelen en te ervaren wat hij doorgrondde”.
Als mens van deze tijd ga je je dan wel eens de vraag stellen:
Waar is tegenwoordig de kunstenaar die ons zó het donker weet te
schilderen? Zouden het ook de persfotografen zijn die ons laten
zien wat ze beleefden in de oorlogsgebieden van Vietnam of in de
hongergebieden van Biafra? Zouden het ook de mensen zijn die de
televisiecamera’s bedienen en het leed van onze wereld in de huis
kamer brengen? Wat geschreven is blijft nog op een zekere distan
tie, maar van het bewegende beeld zouden we ook kunnen zeggen:
„Men kan het niet ontlopen, hij dwingt ons te zien wat hij wil laten
jzien.”
Het is volkomen begrijpelijk dat er mensen zijn die met onze
kerstviering geen kant uit kunnen, die misschien de aanhef van dit
artikel met wrevel lazen, omdat ze die beelden niet kwijt kunnen
raken, die laten zien hoe de werkelijkheid is van de wereld waarin
wij als mensen samen leven en waarin wij feest gaan vieren, gezel
lig in onze warme huiskamer, terwijl we kunnen weten hoe het
daarbuiten gesteld is.
De profeet Jesaja zegt: het volk dat in donkerheid wandelt, ziet
