Schoolverzuim.
BIDEALAWSCIIE BEIilGTEN.
I N EK O N 1» K IW.
1.
I
t
1
1
Bevolkingstatistiek van Wonsera-
deel over 1873.
i
1
1
dat
beweren d.it
i
1
T
r
i
t
i
1
I
c
1
j
c
t
6
0
1
z
I
1
2
5
i
de plaats van den heer J. Ypmaoverle
den is door den heer commissaris des
konings benoemd de heer T. J. Bonnema te
Arum.
Er zijn 117 huwelijken gesloten.
Eéne echtscheiding werd ingeschreven.
handel kan worden gebragt. Met dit pro
duct wordt het glas aan de eene zijde be
strekenterwijl de keerzijde geolied wordt.
Het aldus bereide glas wordt den persoon
voorgehouden, die zich wil laten photogra-
feren, en a's door tooverslag verdwijnt de
olie en komt do beeldtenis van den persoon
in natuurlijke kleuren en bezielde oogen op
de oppervlakte te voorschijn. Het glas wordt
vervolgens in een bad gedompeld en een
half uur aan de zonnehitte blootgesteld
waarna de behandeling gereed is. Een ka
pitalist in Peru heeft deze uitvinding van
spiegel-photographie voor 400,000 dollars ge
kocht en zal nu in Noord- en Zuid-Amerika
op groote schaal inrigtingen tot stand bren
gen. De prijs dezer soort photographiën va
rieert van 4 tot 40 dollarsnaar gelang
der grootte.
Tal van zaken waren in de Zaturdag ge
houden raadsvergadering aan de orde. Van
de meest meldenswaardige volgt hier een
kort overzigt.
Mededeeling geschiedde, dat op de pacht
van de waagregten te Makkuni slechts één
briefje en wel van den tegenwoordigen pach
ter was ingekomen. Deze wenschte op nieuw
pachter te worden, maar geen pacht te be
talen. Hij was echter bereidde aan de
pacht verbonden werkzaamheden van waag-
meesterklokluider en brugdraaijer gratis
uit te voeren. Burgem. en weth. hebben
het aanbod aangenomen, omdat hun bij
ingesteld onderzoek gebleken wasdat de
aanvoer van boter en kaas aan de waag
den laatsten tijd belangrijk verminderd is.
Werd gelezen een zeer uitvoerig adres
van den heer H. M. Brandsma te Bols-
ward betreffende klagten van ingezetenen
van Gaast over verkorting in hunne regten,
tengevolge van de droogmaking der meren.
Dit adres werd ter zijde gelegd, omdat het,
in strijd met art. 9 der grondwet, uit naam
van anderen is ingediend.
Een adres van misschien wel 150 inge
zetenen van Makkuni, houdende verzoek om
verbetering van het pad naar de kerk al
daar, dat naar hun zeggen niet dan met
levensgevaar te passeren moet zijnwerd
om advies in handen van burgem. en weth.
gesteld.
Verder was er nog ingekomen een adres
van J. G. de Boerte Makkumwaarbij
deze den raad verzocht, om op zijn besluit
in zake de verpleging van zijn broeder
Oepke terug te komenwaarop besloten
werd te berigtendat de raad hiertoe ge
negen iswanneer adressant de verschul
digde gelden alsnog vrijwillig betaalt.
De commissiedie een onderzoek heeft
ingesteld naar de noodzakelijkheid van ver
nieuwing der brug over de zeesluis te Mak
kum, rapporteerdedat die fyrug nog wel
een paar jaar kon blijven liggen, als daar
aan thans een f 300 werd vertimmerd.
Het adres over de stichting van een school
te Hartwerd werd in handen van burgem.
en weth. gegevenomdat deze reeds een
opdragt hebben om over die zaak voorstel
len aan den raad te doen.
Het verzoek tot het maken van een kunst
weg van uit Lollum noordwaarts naar den
Slagtedijk werdop dezelfde gronden als
waarop voor twee jaar op soortgelijk ver
zoek afwijzend is beschiktvan de hand
gewezen.
De heer M. Kingma ITzn. werd, wegens
vertrek naar Sneekonder dankbetuiging
voor de bewezen diensten, eervol ontslag
verleend als lid van de plaatselijke school
commissie. In zijne plaats werd de heer
Hijlke Kingma Mzn. te Makkum benoemd.
Het regt van heffing der bruggelden aan
de brug te Tjerkwerd werd van 12 Mei
18791880 onderhands aan Y. Bijkersma
verpacht voor f 100.
Aan burgem en weth. werd opgedragen,
om met kerkvoogden van Wons in over
leg te treden naar aanleiding van een adres
van ingezetenen van dat dorp, verzoekende
den weg door de kom te bestraten.
Tot armvoogd te Pingjura werd, benoemd
de heer Lieuwe Rientzes Bangma.
In betrekking tot het justitiehuis te Bols
ward werd besloten le. burgem. en weth.
te magtigenom van gedep. staten autori
satie te verzoekenteneinde met het be
stuur van Bolsward over den verkoop van
het gebouw te onderhandelen 2e. goed te
keuren met den bewoner van het gebouw’
gesloten overeenkomst, waarbij het aan de
zen tot 12 Mei 1879 voor 75 in gebruik
wordt afgestaan.
Aan burgem. en weth. werd eindelijk nog
toegestaan, om over te gaan tot de ver
pachting van de dorpsreiniging te Witmar-
sum voor den tijd van drie jaren en om
ten behoeve van de invoering van het nieuwe
tonnenstelsel aldaar 150 tonnen aan te
schaffen en eene bewaarplaats daarvoor te
doen bouwen
Aan het eind van de vergadering werd
den heer Britzel door den heer van der
Werf geluk gewenscht met zijne herbenoe
ming tot burgemeester dezer gemeente, waar
tegenover de heer Britzel zich bij vernieu
wing in de vriendschap en welwillendheid
van de leden des raads aanbeval.
MAKKUM.
Tegen den schippersknecht E W. alhier
is procesverbaal opgemaakt wegens diefstal
vaneen half flesch cognac.
WIJMBRITSERADEEL.
De gemeenteraad heeft bij de periodieke
aftreding van zes leden der plaatselijke
schoolcommissie, die leden, welke tot de
meer vrijzinnige partij behoorenniet her
benoemd, zoodat thans de geheele commis
sie uit tegenstanders van het openbaar on
derwijs bestaat.
Kan men met gerust geweten een wolf
tot schaapherder aanstellen en behoort er
geen wolvengeweten toe om bij eede te be
loven als een regtgeaard herder te zorgen
voor schapenwelker geheele vernietiging
hoogst noodig en nuttig geoordeeld wordt?
FRANEKER.
Hier wordt, even als op andere plaatsen,
Van wel onderrigte zijde, zegt het Dag
blad, vernemen wij eenige bijzonderheden
omtrent den inhoud der voordragt van de
wet op de kapitalen in portefeuille, die eer
lang aan de Staten-Generaal zal worden
voorgelegd.
Met den In Maart van elk jaar zal men
een opgave moeten doen van deze bezittin
gen, hetzij door een opgave van het kapi
taal in een geldsom uitgedrukt, hetzij in
een gespecificeerde vermelding van de ef
fecten, actiën, obligatiëu enz zelven, in welk
laatste geval de ontvanger de kapitaalbe-
rekening opmaakt.
Hiervan zal aanvankelijk één percent
(lees: één per mille) worden geheven' maar
dewijl het bedrag dezer belasting als een
sluitpost van de begroeting van middelen
kan worden beschouwdis de percentage
telken jare voor verhooging vatbaar.
Vrijgesteld zullen alleen zijn de kapita
len van f 100 en daar beneden.
Men doet zijn aangifte onder aanbod van
een eed: telkens zullen eenige personen uit
hen die aangifte hebben gedaanworden
aangewezen om den eed af te leggen.
Verzuimde aangiften worden gestraft met
opklimmende geldboeten en eindelijk met
gevangenis.
r BOLSWARD.
Wie zich van het concert veel had voor
gesteld, is zeker niet teleurgesteld; niemand
kon meer verwachten dan gegeven werd
de verwachting van velen moet overtroffen
zijn. Door zamenwerking werd een gewensch
te afwisseling verkregen en het was niet
maar „van seis”, dat aan de solisten de eerste
plaats werd toegekendzij veroverden die.
Het vioolspel van den heer Dado uit Gro
ningen overtrof al wat we van dien aard
in langen tijd hier hoorden, zoowel wat zui
verheid van toon als voordragt betreft, ter
wijl voor hem geen technische zwarigheden
schenen te bestaan.
’t Ligt in den aard van het instrument,
dat eene fluit niet die indruk maakt, welke
door eene viool wordt verkregen, maar wan
neer de fluit door den lieer Oosterlaar wordt
bespeeld, dan dwingen hare toonen tot luis
teren, en tot toejuiching.
Die toejuiching maakten zich ook de so
lozangers le Fèbre en Stockman waardig
terwijl „Melodia” zo ontving nog voor ze
méér gedaan haddan zich op ’t orkest te
vertoonen. Maar meer dan dit deed ze.
Zij leverde het bewijs dat vooruitgaan op
de baan der zangkunst haar ernst is en dat
deze ernst goede resultaten doet verkrijgen.
Melodia ging vooruit, Melodia’s komen' op ’t
orkest was geen ijdel vertoon de toejui
ching die ze ontvinggeen ijdele pligt-
pleging.
Bolswards muziekvereeniging opende en
sloot het concert en werd gesteund door
eenige musici, wier voortdurende steun aan
de vereeniging weldra eene volledigheid zou
bijzettendie zij uit den aard der zaak
wel altijd zal blijven missen, maar welk
gemis, op de wijze als dit nu gebeurde,
tijdelijk kan worden verholpen.
Geheel het concert zal een aangename
herinnering achterlaten bij allendie het
bij woonden.
WONSERADEEL.
De heer L. Britzel is door den koning tot
burgemeester dezer gemeente herbenoemd.
Tot lid van het collegie van zetters, in
Bij Kon. besluit van 24 December 1878
no. 1is bepaald
le. Bij de kantoordienst der posterijen
en der telegrafie kunnen ook vrouwen en
meisjes worden^ aangesteldnamelijk
bij de postdienst als: directrice, commies,
surnumerairbrievengaarderadsistent en
klerk
bij de telegraafdienst als directrice, on
derdirectrice, telegrafist, klerk, adsistent en
leerling.
2e. De aanstelling van vrouwen en meis
jes geschiedt op dezelfde wijze en onder ge
lijke voorwaarden en bepalingen als voor
de beambten der beide diensten in het al
gemeen belang zijn vastgesteld, met de be
perking. dat geen vrouwelijke beambten op
eene hoogere bezoldiging dan /'1000’sjaars
zullen worden benoemd en dat haar aantal
beneden het een derde van het aantal man
nelijke beambten van gelijke rangen zal
blijven.
Een ieder weet welk een heerlijk genees
middel de teer is in geval van bronchitis
tering, catharren, verkoudheden en in ’t al
gemeen tegen alle aandoeningen van bron-
ches en longen.
Vele zieken helaas, voor wie dit genees
middel uitstekend zou wezen, gebruiken de
teer niet, hetzij uit tegenzin tegen den smaak,
hetzij dat het hun verveelde om het teer-
water klaar te maken. Dank zij het geni
ale denkbeeld van den heer Guyotphar-
macien te Parijshebben al die min of
meer regtvaardige grieven van de zieken
opgehouden te bestaan.
Het is den heer Guyot gelukt de teer te
omgeven met een licht bedeksel van door
schijnende gelatine en er ronde kapsules
van te maken ter grootte van een pil. Deze
kapsules kan men zeer gemakkelijk inne
men op ’t oogenblik dat men gaat eten; ze
hebben volstrekt geen smaak. Zoodra ze
in de maag komen smelt de gelatine en
wordt de teer opgenomen. Deze kapsules
zijn zeer duurzaamzoo zelfsdat de kap
sules van een aangebroken flacon nog na
jaren te gebruiken zijn. De teerkapsules
van Guyot zijn een zeer rationeel genees
middel, dat niet meer kost dan zes of acht
centen daags en tevens ontslaat van het
gebruik van alle borstkruiden.
De heer Guyot kan slechts instaan voor
die flaconswaarop zich zijne handteeke-
ning bevindt, gedrukt in drie kleuren en
die in de meeste apotheken te verkrijgen
zijn. 6
Geboren werden 229 jongens en212meis-
jeswaaronder 7 onecht. Het getal leven
loos aangegevenen bedroeg 28; dat der over
ledenen 130 van ’t mannelijk en 88 van ’t
vrouwelijk geslacht. In de gemeente heb
ben zich gevestigd 269 personen van ’t man
nelijk en 265 van ’t vrouwelijk geslacht.
Naar elders vertrokken 307 van 't manne- j
lijk en 272 van ’t vrouwelijk geslacht. De I
bevolking is in 1878 vermeerderd met 169
personen; zij bestond op 31 December uit
6173 mannelijke en 6303 vrouwelijke. Naar
de godsdienstige gezindte was ze aldus ver
deeld
10,444 Nederduitsch hervormden.
1 Fransch of Waalsch hervormde.
2 Evangelisch Lutherschen.
422 Doopsgezinden.
268 Christelijk gereformeerden.
1,299 Roomsen katholieken en
40 tot geen der genoemde gezindten
behoorende.
Van de 12,476 ingezetenen wonen in Al- I
lingawier 186, Arum 1640, Burgwerd 377,
Cornwerd 178, Dedgum 163, Engwier 28,
Exmorra 314, Ferwoude 293, Gaast 329
Greonterp 219, Hartwerd 132, Hichtum
140, Hieslum 96, Idsegahuizum 125, Kims-
werd 701, Lollum 280, Longerhouw 113,
Makkum 2332Oldeclooster 56Parrega
434, Piaam 142, Pingjum 1094, Schettens
201Sehraard 259Tjerkwerd 581Ugo-
elooster 27Witmarsum 1406Wons 408
en Zurich 222.
de belangstelling in het zoogenaamd chris
telijk onderwijs gaandeweg minder. Twee
derden zijn gevlogen, terwijl de gevers zich
al meer en meer terugtrekken. Nog on
langs trok zich iemand terug, die het vori
ge jaar het tekort van eenige honderden
voor zijne rekening nam.
Men begint meer algemeen in te zien
dat de boom niet de verwachte vrucht op
levert, althans geen vrucht, die beter is dan
de openbare school kan en behoort te geven.
De hoofdonderwijzer aan de bijzondere
school is, ook volgens ’t getuigenis der plaat
selijke schoolcommissie, een uitstekend pae
dagoog, zoodat de achteruitgang der school
bevolking geheel buiten de schuld van het
onderwijzend personeel ligt.
Klatergoud zal op den duur overal blij
ken te zijn niets anders dan klatergoud en
wie ’t voor echt goud aan den man hebben
willen brengen, zullen oogsten wat zij zaaiden
UTRECHT.
Door welberaamde maatregelen der poli
tie zijn hief valsche munters ontdekt en ge
arresteerd. Bij eene plotselinge huiszoeking
werden o. a. verscheidene valsche guldens
onafgewerkte geldstukken en gipsvormen
gevonden.
MIDDELBURG.
In den namiddag van 28 December, om
streeks 3 urenvermaakten zich een aan
tal jongens met paardspelen op het bolwerk
tusschen de Seis- en Noord-barrière. Eeni-
gen hunner begaven zich op de vest, met
dat gevolg dat een vijftal door het ijs vie
len. Een werd door zijn kameraadjes ge
red, terwijl een tweede met groote moeite
gered werd door een man, die zich op een
intusschen gehaalde ladder op het ijs begaf
en daarbij geholpen werd door drie anderen.
Daar deze jongenniettegenstaande zijn
koud badde tegenwoordigheid van geest
had te roepen „er zijn er nog drie in
stelden de genoemde personen alle pogin
gen in het werk om ook de overige jongens
te reddendochofschoon twee hunner
spoedig van onder het ijs werden opgehaald,
konden de levensgeesten ondanks de daar
toe aangewende pogingen, niet worden op
gewekt. De derdedie ruim een kwartier
later werd opgehaaldkon evenmin in het
leven worden teruggeroepen. De verdron
kenen zijn alle drie 9 jaren oud.
Het hartverscheurend tooneel dat in de
woning, waar de lijken waren ingebragt,
voorviel toen de ouders hunne kinderen
herkenden, laat zich niet beschrijven.
’s GRAVENHAGE.
Den 3 dezer werd op eenvoudige wijze
het lijk van den minister de Roo van Al-
derwerelt ter aarde besteld. Op het kerk
hof bevonden zich de ministers vele leden
der Kamer en onderscheidene hoofdofficie
ren. De heer Kappeyne bragt in een kor
te maar kernachtige rede hulde aan de
kennis en wetenschap en vooral ook aan
de staatsmanstalenten des overledene, wiens
woord een grooten invloed in ’s lands raad
zaal verkreeg ook omdat hij den moed zij
ner overtuiging paarde aan een diep en in
nig pligtsbesef. „Aan hem”, zoo zeide de
heer Kappeyne„heeft het leger vooral te
dankendat de belangen van het krijgs
wezen met meer kennis en meer vrucht in
het parlement werden behandeld dat man
nen als Stieltjes en de Roo oor vonden om
de krijgszaken met naauv gezetheid te toet
sen. En dit zal zoo blijven, zoolang er in
Nederland nog kiezers zijndie de zorg
voor het belang van hun vaderland aan
even bekwame handen toevertrouwen.”
Voor eenige jaren schreef ik in dit blad
een artikeltje met bovenstaand opschrift.
Aan ’t eind van dat opstelletje vroeg ik
„wie helpt een handje Die hulp werd
gevraagdom het schoolverzuim zooveel
mogelijk tegen te gaan.
Die hulp is niet gekomen, want de kwaal
heerscht niet alleen nog, maar is er vol
strekt nog niet minder erg op geworden.
De volgende cijfers zullen dit bewijzen.
Aan de school voor minvermogenden wer
den in 1878 verzuimd
In January 616in February 819in
Maart 1060, in April 1002, (en in deze
maand was er eene week vacantie!) in Mei
1800, in Junij 1689, in July 1499, in Augus
tus 791 (veertien dagen vacantie) in Sep
tember 1417, in October 1320, in Novem
ber 1057 en in December 1221 lessen to
taal 14291 lessen.
Verzuimen wegens ziekte en andere geldi
ge redenen zijn niet meegerekend!
Er werden dus 14291 lessen verzuimd
omdat de kinderen door hunne ouders of
door anderen werden gebruikt tot het doen
van boodschappen of het verrigten van an
dere werkzaamhedenof omdat de kinde
ren verkozen „slupertjes” te maken in plaats
van naar school te gaan. Dat laatste kwam
echter slechts zeerzeer zelden voor.
Dat de ouders hunne kinderen uit de
school houden, men kan er hen werke
lijk niet altijd een grief van maken. Er
zijn huisgezinnenwaar zelfs de hulp van
kleine kinderen niet gemist kan worden.
Er zijn huisgezinnen, waar de geringe ver-
dienst van een kind als een „aardige in-
strooijing" gretig wordt aangenomen. En
bovendien: vele ouders hebben zelf zoo wei
nig geleerd, dat ze ’t zich maar niet kun
nen voorstellenwaarom het voor hunne
kinderen zoo hoog noodig istrouw naar
school te gaan. Dezulken beschouwen de
school eenvoudig als eene bewaarplaats.
Zie hier een staaltje.
Eens komt eene moeder met haar jongetje
in de school. „Meester,” zegt ze „hier is
Jan; hij mot nou maar naar scholewant
’t is nou buten veul te koud."
Ook zijn er die schijnen te meenen
de kinderen flink kunnen vorderenals ze
zoo nu en dan maar eens gaan zienof
de school er nog wel is.
Weer een staaltje.
Een vader, wiens jongen zeer onger igeld
ter school kwamvroeg me eens, of ’k er
vooral wat op wilde letten, dat zijn zoontje
wat beter vorderde. „Stuur hem dan mi.ar
geregelder naar school,” was mijn antwoord.
Daar zal ik voor zorgen.”
En tegenwoordig komt dat ventje wel
tweemaaljasoms wel driemaal in ééne
week ter school.
Nu zal hij dus wel ferm vooruit gaan.
Den bedoelden vader maak ik er wel
een grief vandat hij zijn kind zoo ver
waarloost wat het onderwijs aangaat.
Een zeer voorname reden voor het treu
rige schoolverzuim is dezevele burgers
ontzien zich niet, de kinderen hunner arme
medeburgers aan ’t onderw js te onttrekken,
door ze als boodschaploopers, wagenrijdsters
of hoe dan ook in hun dienst to nemen op
veel te jeugdigen leeftijd.
dden stemt ons toe, als we
de kinderen ten minste tot hun twaalfde
jaar getrouw de school moeten bezoeken
men vindt het treurigdat velen zoo spoe
dig de school verlaten; men peinst op mid
delen om getrouw schoolbezoek te bevor
deren en men komt er niet tegen op
als men's vrouw er een kindermeisje of een
loopmeisje op na houdt van negen of tien
jaaromdat zoo’n jonge eenige stuivers in
de week minder kost dan eene van een
jaar of veertien.
