NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
.OISWAB© SU
Kantongerecht BÖLSWARD.
Dominee, Pasinor ol Rabbi?
1890.
Negen en Twintigste Jaargang.
No. 26.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DONDERDAG 26 JUNI.
VOOR
T. B.
ver-
Den Heer Redacteur
van de Bolswardsche Courant.
Grindelwald, Zwitserland, 18 Juni 1890.
(Domicilie Groningen).
W el Edele Heer.
21 dagen
voor
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
Terechtzitting van den 20 Juni 1890.
Beleefd verzoek ik U, nevensgaande repliek in
uw blad te willen opnemen. Ontvang bij voorbaat
den dank van
Ten slotte mijne hulde aan den heer v. d. M.
voor den humanen toon zijner kritiek, die in dit
opzicht zoo gunstig afsteekt bij hetgeen andere
moderne predikanten tegen deze verfoeide bro
chure meenden te moeten schrijven. De kastij
dende roede te kussen is wel een Christelijk voor
schrift, doch reeds het in acht nemen der meest-
alledaagsche beleefdheid tegenover vrijdenkers is
in ons land een te zeldzaam verschijnsel om het
niet met blijdschap te begroeten. Gaarne zagen
wij juist van iemand die de beleefdheid nog niet
als overbodig beschouwt, eene weerlegging met
argumenten van de zooveel geruchtmakende
brochure.
Uw dw. dr.,
J. G. ten BOKKEL,
Bestuurslid van „de Dageraad”.
verstek tot principale hechtenis van
en plaatsing in eene Rijkswerkinrichting
den tijd van zes maanden.
Tevens alle veroordeelden in de kosten van
het geding, invorderbaar bij lijfsdwang.
Door vriendenhand werd mij eenige weken ge
leden een exemplaar dezer courant van 22 Mei
j.l. toegezonden, waarin eene bespreking voorkwam
van de brochure Dominee, Pastoor of Rabbi.
Mijn eerste indruk na het lezen dier kritiek was,
eene kleine anti-kritiek te schrijven, doch tot nu
toe bleef dat voornemen onuitgevoerd, o. a. tenge
volge van een verblijf buitenlands, ’t Is bovendien
zoo moeilijk om iemand tegen te spreken die eigent -
lijk niets zegt, en de heer van der Meulen
heeft met zoo’n uitstekend gevolg getracht, ander
halve kolom vol te schrijven zonder iets anders
te geven dan algemeenheden, dat een antwoord
wellicht door niemand werd verwacht. Argumenten
of poging totargumentatie zoekt men in zijn schrij ven
te vergeefs, en ik zal er mij toe moeten bepalen
ZEd. op een paar onjuistheden te wijzen mocht
hij later eens trachten de genoemde brochure of
een gedeelte er van met argumenten te be
strijden, dan hoop ik den handschoen te kunnen
opnemen.
In de eerste plaats is ’t mij onmogelijk in be
doeld boekje het bewijs te vinden dat pastoors,
rabbis, -muftis of bonzen als zoodanig er minder
van langs krijgen dan dominees. Bij allen wordt
echter de mogelijkheid van goede trouw veronder
steld, zelfs bij de geestelijken die Jezus kruisigden,
eene veronderstelling die ik nog nooit hoorde uiten
door een hunner collega’s van thans.
Alleen dp moderne dominees krijgen een extra
tikje met de zweep, en wie dat onbillijk mocht
vinden is niet op de hoogte met de geschiedend
van den strijd voor de vrije gedachte. Het
stelselmatig uitwijken van die heeren voor eiken
flinken aanval, hun schipperen en modderen en
goochelen met woorden zonder pal te staan voor
hunne wisselende z.g. beginselen is inderdaad weer
zin wekkend. Wat heeft Multatuli niet getracht
hen tot spreken te dwingen, zoowel door vlijmenden
spot als door krachtige argumenten ’tEenig ant
woord was, de poging tot doodzwijgen of de be
wering, dat M’s aanval onwaardig was. - Nu, dat is
een oud praatje en wordt in den regel beweerd van
een klap die bizonder goed aankwam. De Oosten
rijkers vonden Napoleon’s manier van vechten
ook onwaardig.
Het lezen of herlezen van Zaalberg’s kastijding
door Multatuli, alsmede van vele Dageraadsartike-
len van den Heer Peijpers (van wien ook in de
Juliaflevering van genoemd tijdschrift een artikel
zal voorkomen) verklaren onze houding ten opzichte
der modernen duidelijker, dan mij mogelijk zoude
zijn in een klein dagblad-artikeltje. Een voorbeeld
van hun eeuwig goochelen met woorden geeft
weer de heer v. d. M., waar hij beweert dat in
bedoelde brochure niet gewaarschuwd wordt tegen
Godsvrucht. Maar wat is Godsvrucht dan toch in
’s hemels naam anders dan Gods-vrees, vrees en
eerbied voor een God? En zal zij, waar zij be
staat, niet steeds pogingen tot het dienen van
dien gevreesden en geëerden God tot nasleep heb
ben? Die dit mocht willen ontkennen, leerde nooit
geschiedenis.
De heer v. d. M. klaagt dat er niets in de
plaats wordt gegeven voor den godsdienst. ’t
Heeft niets met de kwestie te maken, waarde
Heer! Als de godsdienst gebaseerd is op leugen,
zooals de schrijver der brochure tracht te bewij
zen, zal ’t wegnemen van dien leugen op zich zelf
een weldaad zijn, ’t Is volkomen overbodig om
den gevangene wien men zijne ketenen, den kranke
wien men zijne ziekte afneemt daarvoor iets in
de plaats te gevendoor ’t verwijderen der kete
nen, der ziekte, zijn zij vrij en gezond.
Franeker. In de 17 Juni alhier gehouden
vergadering van de deelhebbers der Onder
linge Maatschappij ter verzekering tegen Brand
schade, opgericht te Achlum in 1811, waarin
vertegenwoordigd waren 314 stemmen, werd door
het Bestuur verslag uitgebracht over den toestand
en de werking der Maatschappij gedurende het
driejarig tijdvak, Juli 1886—1889.
De aftredende commissarissen, de H.H. W.
W. de Gavere te Oosterend, T. H. Kingma te
Makkum, G. IJpma te Arum en C. D. v. d.
Weg te Dongjum werden allen herkozen en in
de plaats van den Heer A. G. v. d. Meij met
der woon van Berlikum naar Leeuwarden ver
trokken en daardoor niet herkiesbaar, gekozen
de Heer S. D. Kuperus te Boxum. Met de be
noemden kwamen op de voorgedragen dubbel
tallen voor respectievelijk de namen van de H.
H. IJ. D. Miedema te Wommels, Mr. J. Klaasesz
de Boer te Witmarsum, Johs. Hilarides te Ping-
jum, D. Cannegieter te Tzum en K. H. Rienks
te Baijum.
Voorts werd besloten, overeenkomstig het voor
stel van ’t Bestuur, tot wijziging van art. 2 van
het Reglement, waardoor Workum getrokken
wordt binnen den kring der Maatschappij, van
art. 17. regelende het boekjaar en van art. 60.
waardoor „bakkerijen” worden gerangschikt in
de Hde afdeeling en gevolgelijk in contributie
verlaagd.
Westergoo. Men heeft het zeker niet ver
mis als men aanneemt, dat er in het noorden
onzer provincie pas half zoo veel hooi komt als
verleden jaar. Was toen het zweelen een bijzon
der heet werk, thans nu men zooveel te minder
voor de hark heeft, gaat het gemakkelijker van
de hand, al behoeft de overjas er nu juist nog
niet bij te pas te komen. Volkomen rijp hooi,
knappend van droogte, behoort tot de uitzonde
ringen, zoo deze er zijn, de algemeene eigenschap
is taaiheid. Niet zonder reden is men dan ook
bevreesd voor veelvuldig hooibroeien, hier en
daar moet reeds een verdachte reuk te bespeu
ren zijn.
In de Haagsche Courant lezen wij het vol
gende wij zouden bijna zeggen ongeloofelijke
bericht
Na het omslaan der reddingboot voor Sche-
veningen hebben de opvarenden, ook de schipper,
hun afkeuring over dat vaartuig uitgesproken
en de meesten verklaarden, bij eene stranding
met die boot liever niet in zee te gaan. Daarop
is een onderzoek naar de zeewaardigheid van
het vaartuig ingesteld, met het resultaat, dat de
boot,die geheel gelijk is aan alle booten der
„N. en Z.-H. Redding-Maatschappij” aan onze
kust en door denzelfden timmerman is vervaar
digd geschikt is bevonden.
De reizigers van den trein, die Zaterdag
7.48 van Zutphen te Deventer aankwamen en
die in de stoomtram van Deventer-Borculo, zijn
aan een groot gevaar ontsnapt, daar de tram
nabij Gorssel, alwaar hij de staatsspoor moet
kruisen, door het onveilig afstandsignaal reed
en juist op den overweg aankwam, terwijl de
trein van Zutphen in volle vaart passeerde.
De Pruisische Minister van Financiën von
Scholz heeft zijn ontslag ingediend. Eene oog
ziekte noodzaakte hem daartoe. Men meent, dat
de opperburgemeester van Frankfort, dr. Miquel,
die als leider der nationaal-liberale partij in den
Rijksdag zou zijn opgetreden, zijn opvolger zal
worden.
Volgens de Londensche Standard zal de over
dracht van Helgoland op 1 October geschieden.
Prins Hendrik van Pruisen zou dan met een
smaldeel het eiland namens den Keizer in bezit
nemen. Hetzelfde blad bericht, in tegenstelling
met wat Duitsche couranten hebben gezegd, dat
Helgoland geen deel van Pruisen, maar Rijks-
land zal worden.
Heden komt in den Duitschen Rijksdag de
legerwet aan de orde. De Regeering moet beslo
ten zijn, ter wille van de voorstanders van den
tweejarigen diensttijd, zekere concessiën te doen,
wat betreft de verloven van hen die twee jaren
gediend hebben.
Uit Madrid wordt gemeld, dat zich geen
nieuwe gevallen van cholera in de besmette
plaatsen hebben voorgedaan.
De President der Republiek San Salvador,
Menendez, is Maandag plotseling, terwijl hij als
gast aanzat aan een banket, overleden. Deze
dood veroorzaakte een paniek. Generaal Marcia
en eenige andere chefs zijn in de kazerne gedood.
Generaal Carlos Tzata, opper-kommandant der
troepen, nam de leiding der zaken op zich en
herstelde de rust.
l In de koninkl. rijtuigfabriek van de firma
Beijnes te Haarlem wordt een salonwagen ver
vaardigd voor den Gouverneur-Generaal in Ned.
i Indië, welke vóór 1 November a. s. gereed moet
zijn. De kosten worden geraamd op f20,000.
De Stand, schrijft:
„Ten onrechte doet men het voorkomen, alsof
de heer Tindal geen succes van zijn nationalen
arbeid had.
Ons dunkt, de heer Tindal kan tevreden zijn.
Als men bedenkt hoe lange jaren Thorbecke
1 voor zijn ideaal moest worstelen, eer de Regee
ring hem het oor leende, en wat een reeks van
jaren Groen van Prinsterer voor de vrije school
moest strijden, eer er in hooger kring gehoor
1 was te krijgen, staat men er verbaasd over, dat
l de heer Tindal in zoo korte spanne tijds zulk
een wil van zijn werk kreeg.
En dat heeft hij.
Heel het volk weet thans, dank zij zijn kloek
en volhardend optreden, tienmaal meer van onze
defensie dan drie jaren geleden.
Tal van Kamerleden, die eertijds niets van
onze defensie begrepen, zijn thans op de hoogte
gekomen. De aandacht is op drie punten tege
lijk gericht, die voorziening eischen. Zelfs werd
er een interpellatie over gehouden, die heel de
Kamer interesseerde.
Maar meer verlange hij voorhands dan ook niet.
Indien zijn doel maar bereikt wordt, moet het
hem genoeg zijn. Ook de Minister moet zijn eere
kunnen dekken. De autoriteit van het Bewind
mag niet in de waagschaal gesteld.
En indien, vroeg of laat, bij een onverhoedschen
aanval, én op de kust de aanval doel mist, én
een overrompeling op de oostergrens voorkomen
wordt, én onze mobilisatie toch slagen mag, zal
het in niet geringe mate aan den heer Tindal
zijn, dat ons vaderland dit zal heöben dank te
weten.”
De Spoorweg-overeenkomsten zijn door de
Tweede Kamer aangenomen met 48 tegen 37
stemmen.
De aanneming verwondert ons nietzij was
voorzien. Maar men zal moeten toestemmen, dat
zij een treurig licht werpt op het parlementaire
stelsel.
Het geldt hier eene zaak van geheel materieelen
aard, waarbij louter financieele en stoffelijke belan
gen betrokken zijn en waarmede geeuerlei staat
kundig beginsel iets heeft te maken. Toch ziet
men dat, op één uitzondering van elke zijde na,
alle liberalen tegen en alle anti-liberalen vóór
stemden.
Of de overeenkomst goed of slecht is daarge
laten, bewijst deze stemming dat in het Neder-
landsch Parlement de zaken niet beoordeeld wor
den naar hare eigene waarde en beteekenis, maar
slechts als partijzakenmen stemt vóór als men
tot de richting van den voorsteller behoort, om
dezen een échec te besparenof het land er voor
deel of nadeel bij heeft schijnt eene onderge
schikte zaak.
De Standaard verrast ons met de mede-
deeling, dat de Koningin van Napels te Rome
is aangekomen om den terugkeerenden Kroonprins
te begroeten. Hij moet, volgens het bericht, door
den Czaar van Rusland zoo hartelijk ontvangen
zijn, dat zijn vader dus de Koning van Na
pels besloten heeft een bijzonderen gezant
naar Rusland te zenden.
Het schijnt aan de aandacht van de Standaard
ontgaan, dat de Koning van Napels een dertig
jaar geleden zijn troon heeft verloren en het
koninkrijk Napels deel uitmaakt van het konink
rijk Italië. Arnh. Crt.
Naar aanleiding van het bij de Tweede
Kamer ingekomen wetsontwerp tot gedeeltelijke
herziening der ziekten wet en tot wijziging van
het verbod van toelating van kinderen op de
school, zonder bewijs van vaccinatie, wordt de
aandacht gevestigd op de volgende conclusie, in
de jongste algemeene vergadering der Veree-
niging van inrichtingen tot bevordering van koe
pokinenting in Nederland genomen
„De vergadering spreekt haar overtuiging uit,
dat opheffing van het wettelijk voorschrift, waar
bij een vaccinatie-bewijs vóór de toelating op de
scholen wordt geëischt, een ramp voor Neder
land zoude zijn.
„Op grond toch van de ervaring eenerzijds, dat
daar, waar de vaccinatie aan het goedvinüen van
iedereen wordt overgelaten, de pokken blijven
voortwoekeren, terwijl anderzijds daar, waar de
ingezetenen direct of indirect daartoe worden
verplicht, deze ziekte meer en meer verdwijnt,
en niet minder op grond van het feit dat kort,
vóór de invoering van het thans nog van kracht
zijnde voorschrift, Nederland door een hevige
epidemie van pokken werd geteisterd, welke aan
meer dan 20,0d0 (twintig duizend) inwoners het
leven kostte, terwijl na ue toepassing van dezen
nuttigen maatregel ons land meer en meer van
deze ziekte en in de laatste jaren geheel van
epidemieën verschoond bleef, acnt de vergadering
het een niet te verdedigen waagstuk, door in
trekking van het bestaande voorschrift, ons va
derland opnieuw aan het gevaar voor epidemieën
dezer vreeselijke ziekte bloot te stellen.”
Zondag hoeft zich in een café te Muider-
berg de gep. luit-kwartierm. B. van het O. I.
leger, door zich met een revolver in den mond
te schieten van het leven beroofd,
De oorzaak van deze treurige daad ligt voor
alsnog in ’t duister.
VEROORDEELD:
1. N. K. te Echten (Lemsterland) ter zake
van het varen met een schip met aangeslagen zeil
langs de algemeene turfvaart in den Grooten
Noordwolder polder te Oudega, Nijega en Kol-
derwolde in de gemeente Hemelumer Oldephaert
en Noordwolde, bij verstek tot een geldboete
van f 1,subs. 1 dag hechtenis.
2. D. W. de J. te Oudega (H. O. en N.) idem.
3. G. B. te Hieslum, ter zake van het zoeken
van eieren van kieviten of waterwild zonder ver
gunning, vier maal gepleegd, contradictoir tot
4 ml. f 3,subs. 4 ml. 1 dag hechtenis.
4. P. C. K. te Tjerkwerd, ter zake van het
zoeken van eieren van kieviten of waterwild
zonder vergunning, bij verstek tot f3,--, subs. 1
dag hechtenis.
5. 1. J. S. K. en 2. D. S. K. beiden te Warns,
ter zake van het in vereeniging zoeken van ei
eren van kieviten of waterwild zonder vergun
ning, bij verstek, respectievelijk tot f3. en fl,
subs. 1 dag hechtenis vooi ieder.
6. J. H. M. van R. te Bolsward, ter zake van
het zoeken van eieren van kieviten of waterwild
zonder vergunning, contradictoir tot f 10,subs.
2 dagen hechtenis, met vrijspraak van het meer
der bij dagvaarding ten laste gelegde, bepaalde
lijk, het op den 9 Mei 1890 zoeken van eieren
van kieviten of waterwild, op grond dat dit feit,
hoewel wettig, evenwel niet overtuigend is be
wezen.
7. T. IJ. te Lollum, ter zake van het rapen
van eieren van kieviten zonder vergunning, con
tradictoir tot f 3,subs. 1 dag hechtenis, met
verbeurdverklaring van de opbrengst van het
onwettig geraapte kievitsei ad. f 0,10.
8. C. B. te Tzum, ter zake van het zoeken
van eieren van kievitten of waterwild zonder ver
gunning, gepleegd bij herhaling, bij verstek tot
f 10,subs. 3 dagen hechtenis*
9. W. B. te Sneek, ter zake van: a. het ra
pen van eieren van kieviten zonder vergunning, en
b. het in de gemeente Wonseradeel, als gezag
voerder van een schip, bij het varen door eene
brug het zeil niet strijken, contradictoir tot 2 ml.
f 3,subs. 2 ml. 1 dag hechtenis, met verbeurd
verklaring van de 2 niet inbeslag genomen kie
vitseieren, bevel tot uitlevering daarvan, of be
taling der waarde ad. f 0,20, subs. 1 dag hech
tenis.
10. J. G. v. D. K. te Makkum, ter zake van
het zoeken van eieren van kieviten in verboden
tijd, bij verstek tot f 3,—, subs. 1 dag hechtenis.
11. D. A. B. aldaar, idem.
12. P. v. d. M. te Wommels, ter zake van
het in de gemeente Heunaarderadeel mest laten
vallen op de wegen, contradictoir tot f 0,50, subs.
1 dag hechtenis.
13. 1. M. P. K. te Hemelum. 2. F. v. d. V.
te Stavoren, en 3. L. R. te Stavoren, ter zake
van het in vereeniging verwekken van nachtelijk
burengerucht, sub. 1 en 3 bij verstek en sub. 2
contradictoir, ieder tot f 3,subs. 1 dag hech
tenis voor ieder.
14. S. B. te Bolsward, ter zake van het ver
voeren van een dier op eene noodeloos pijnlijke
wijze, bij verstek tot f 15,—subs. 3 dagen hech
tenis.
15. J. A. te Witmarsum, ter zake openbare
dronkenschap, bij verstek tot f 3,—, subs. 1 dag
hechtenis.
16. H. S. te Arum, idem.
17 D. J. K. aldaar, ter zake alsvoren, bij
stek tot f 5,—subs. 2 dagen hechtenis.
18. W. B. te Pingjum, ter zake alsvoren, bij
verstek tot f3,subs. 1 dag hechtenis.
19. A. van B. te Makkum, ter zake alsvoren,
bij verstek tot f 15.—, subs. 3 dagen hechtenis.
20. H. D. te Koudum, ter zake alsvoren,
tweemaal gepleegd, bij verstek tot 2 ml. f 10,
subs. 2 ml 3 dagen hechtenis.
21. K. C. de B. te Witmarsum, ter zake
openbare dronkenschap, gepleegd bij tweede her
haling, bij verstek tot principale hechtenis van
4 dagen.
22. C. T. T. te Zurich, idem.
23. S. de H. te Koudum, idem.
24. S. T. T. te Zurich, ter zake openbare
dronkenschap, gepleegd bij vijfde herhaling, bij
I
Bolswardsche Courant
Ej
1
f
WH*-».1
I
1
