NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
SeiSWAa® EN W0NS8RADESI,
STATEN-GENERAAL
Negen en Twintigste Jaargang.
No. 39.
1890.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DONDERDAG 25 SEPTEMBER.
DONDERDAG 25 SEPTEMBER.
Het vierde zittingjaar
VOOR
voor het thuisbezorgen van
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Van de Jammen valt nog niets te zeggen. Over
het algemeen valt de hoeveelheid, die gerooid
wordt, tegen en dit wordt ook van de Jammen
verwacht. Tot voor eenige dagen werd er van
zieke aardappels niets vernomenalles kwam gaaf
aan de hoop, maar thans moeten in de hoopen
(Munstersche en Bruintjes) hier en daar nog al
zieke aardappels gevonden worden, in sommige
gevallen wel voor ’/5.
De Wierster zaaiers, meestal slechte kwaliteit,
nog slechts gedeeltelijk verhandeld, bedongen n. g.
f 1,40 per hectoliter. De opbrengst was zeer ver
schillend, maar veelal ongenoegzaam.
Franekeradeel. Werd voor eenigen tijd
gemeld, dat de vaart door de Paijezijl weder ge
opend was geworden, thans is ook de passage
voor rijtuigen weder hersteld en alzoo een groot
ougerijf voor de nabij wonende landbouwers op
geheven. Naar wij vernemen is door de meerdere
wijdte, die de nieuwe zijl bekomen heeft,de scheep
vaart reeds toegenomen, daar grootere vaartuigen
nu passeeren kunnen en is de schipperij dienten
gevolge zeer voldaan over het tot stand gekomen
werk.
Ook bij zijne geestverwanten en hunne bond"
genooten vindt de Minister van Financiën weinig
steun wat zijne thans voorgestelde belastingwet
ten betreft. De Noordbrabanter schrijft daarover
o. a. het volgende
„Het wil ons voorkomen, dat de Minister Godin
reeds eenigermate behept is met voorliefde voor
een belastingstelsel, dat zijn lijders tracht te chlo-
roformiseeren. Wel poogt Z. Exc. nu nog slechts
de gemeenten ervoor te spannenmaar die
poging verraadt reeds een bedenkelijke voorliefde
voor het accijnsstelsel, waarmede wij meenden
sedert 1865 voorgoed afgerekend te hebben.
Of wat zijn die „debiet-rechten” op den verkoop
van sigaren, gedistilleerd enz. anders dan ver
momde accijnzen? Wat zijn die retributiën voor
het gebruik van nijverheids-ondernemingen, als:
gasfabrieken, waterleidingen en dergelijke, indien
ze uitdrukkelijk worden losgemaakt van het be
ginsel van art. 254 Gemeentewet, anders dan
gereede middelen om die publieke inrichtingen,
op kosten van de algemeene kas en te algemeenen
nutte opgericht, te misbruiken tot winstbejag, ten
einde de verbruikers, hoofdzakelijk neringdoen
den, te exploiteeren, tot ontlasting der andere inge
zetenen Om alzoo de kosten van andere takken
der gemeente-huishouding vooreen groot gedeelte
ongemerkt over te brengen op den middenstand?
En wat zijn de voorgestelde opcenten op het
patentrecht anders Een belasting bovendien
sedert lang door ieder staatsman van naam ver
worpen.
Dat meer vrijheid gelaten worde aan de ge
meentebesturen, om zakelijke belastingen te hef
fen, zooals straat-, riool- of trottoir-geld, be
lastingen tot dekking der kosten van
inrichtingen, is inderdaad wenschelijk maar
dit toe te laten onafhankelijk van den regel,
dat nimmer meer mag geheven worden dan noo-
dig is tot dekking der aangewende kosten, ware
een stap op den weg, die even gemakkelijk kan
leiden tot reactionaire als tot socialistische toe
standen.
Wij hadden betere gedachten van de lang
overdachte plannen des Ministers.
Naast het beschikbaar stellen van een aan-
mco
der gemeenten, lag het, meenden we, op zijn weg agent diende nu bij den candidaat een declaratie
om minstens den ellendigen „zout-accijns” at te van -- - -1
schaffen, die wellicht minder opbrengt dan de zaamheden ten behoeve
bewaking der grenzen kost. Wij verwachtten
verder van hem een eenvoudige belasting op de
„omzettingen van c
op bescheiden wijze het beursspel zou getroffen
worden, bij een uiterst matige zegelbelasting op
coupons. De belofte, aan dr. Schaepman gegeven,
gaf ons recht tot die verwachting.
Eindelijk meenden wij er zeker op te mogen
rekenen, dat de „verplichte herziening der re
gistratiewee’ te baat zou worden genomen, om
de schier van alle zjjden veroordeelde „mutatie-
zoo i
zijne candidatuur.
De schatrijke candidaat, die deze mislukte poging
wat duur betaald vindt, weigert, en de alles trot-
seerende omkooper stelt nu eene actie tegen hem
in tot betaling van voormelde som.
Een 100-tal kinderen der Haveloozen-school
te Rotterdam zullen heden Donderdag een
reisje naar Scheveningen maken. De daarvoor
benoodigde gelden worden verstrekt door een
echtpaar te Rotterdam, ter gelegenheid van een
huiselijk feest.
Zondagavond werd in het lokaal van Neer-
land’s "Werkman in de Suikerbakkersteeg te Am
sterdam, het bekende stuk „Robert en Bertram”
opgevoerd. De zaal was stampvol, en alles liep
in eene groote hitte zeer goed van stapel,
totdat opeens, middenin het 2e bedrijf, het gas
licht uitging en de geheele zaal in eene dichte
duisternis was gehuld. Algemeene ontsteltenis,
geschreeuw en gegil. Onmiddellijk daarop ont
stond een verschrikkelijk gedrang en een onbe
schrijflijke paniek in het donker. Ieder was op
lijfsbehoud bedacht en het gedrang werd zoo
groot, dat veler kleeren aan flarden werden ge
scheurd en een aantal vrouwen het op de ze
nuwen kregen. De brandweer, die spoedig aan
wezig was, ontruimde ten slotte de zaal. Ge
lukkig zijn er geen ernstige ongelukken voorge
vallen, hoogstens liepen enkelen schrammen op.
Naar men vertelde, werd in de duisternis nog
even de buffetlade gelicht.
Maandag heeft bij den sigarenfabrikant B. te
Tilburg, eene werkstaking plaatsgehad. Een veer
tigtal werklieden eischten van hun patroon, den
meesterknecht uit zijne betrekking te ontslaan en
zijn voorganger weder in dienst te nemen. Zij
werden door tusschenkomst van de politie uit
de fabriek verwijderd, ’s Middags kwamen zij
weder aan de fabriek terug, om met den heer B.
in nader overleg te treden, doch deze liet hen
de gereedschappen teruggeven en bedankte hen
allen voor het werk.
hebben hun zin. Maar voor de Anti-revolutionairen,
„is het mooie er af,” gelijk de Minister Heemskerk
terecht heeft gezegd. Allen eten mee uit de
Staatsruif. En de vrede, de heerlijke vrede, die
terstond na de wijziging komen zou, is bij hen
verder dan ooit te zoeken.
Gelijk op kerkelijk gebied, zoo ook op dat der
school, is het een rijk in zich zelf verdeeld.
Nog wordt een tijdperk van bloei voor de pok
ken in uitzicht gesteld. De leiders zullen wel
voor zich en hun kinderen zorgen maar de
arme misleiden, het ongelukkige volk?
Zal het vierde zittingjaar alles goed maken
De regeering belooft ongeveer niets nieuws en
men zegt, dat dit heel verstandig is. Ik geloof
het ook, maar tevens, dat men dan van deze
regeering, met het oog op het in 1888 voorge
spiegeld program, zal moeten zeggen, dat zij het
goede, dat zij deed in liberalen geest verrichtte
en overigens alles uitgeloopen is op eene groote
teleurstelling.
M. E. VAN DER MEULEN.
Sneek. Voor de betrekking van organist bij
de Herv. Gemeente alhier, hebben zich niet
minder dan 32 sollicitanten aangemeld.
Een twaalftal hunner zal worden uitgenoodigd
tot het geven van proeven van bekwaamheid
in het orgelspel.
Ooststellingwerf. Indien de voorstellen
tot verbetering van ons belastingstelsel door de
volksvertegenwoordiging worden aangenomen, zal
de hoofdelijke omslag van Ooststellingwerf daar
door met f 4888 worden verlaagd. Berekend naar
8 pCt., vertegenwoordigt dit een belastbaar in
komen van ruim f61,000, ’t geen voor deze ge
meente niet onbelangrijk mag geacht worden.
Tegenover deze vermindering van belastingdruk
staat echter weder eene vermeerdering. Volgens
het koninklijk besluit van 18 April 1890, hou
dende bepalingen tot geleidelijke uitvoering der
wet op het lager onderwijs, zal het aantal onder
wijzers hier vóór 1 Januari 1891 nog met 12 moe
ten worden vermeerderd. Nu bedragen de jaar
wedden in Ooststellingwerf voor aan te stellen
onderwijzers f 450het rijk vergoedt hiervan f 150,
zoodat er voor de gemeente f 300 te betalen over
blijft. De 12 onderwijzers zullen de gemeente
derhalve f3600 kosten of f1288 minder dan het
voordeel bedraagt dat de belastingvoorstellen van
den minister kunnen aanbrengen.
Barradeel. De aardappeloogst in deze ge
meente kan, over het geheel genomen, als be
vredigend worden beschouwd. Voor de puikste
soorten Munstersche en Bruintjes worden hooge
prijzen bedongen, n.l. f 1,80 en meer per halve
hectoliter. Douwe Ages’n van f 1,40 tot f 1,70.
De groote manoeuvres van ’t Duitsche leger
behooren tot ’t verleden. Keizer Wilhelm kan
met een gerust hart naar huis gaan de soldaten
hebben magnifiek gemarcheerd en de vorst heeft
hartroerende speechen kunnen houden. Het einde
der manoeuvres werd opgeluisterd door den kei
zer van Oostenrijk, den koning van Saksen en
andere groote heeren. De beide keizers hebben
inderdaad eenigen tijd als vijanden tegenover
elkaar gestaan, als goedaardige vijanden, die niet
in ’t minst plan hadden elkaar eenig kwaad te
doen. Keizer Frans Jozef stond aan ’t hoofd van
het vijfde legercorps en trok op tegen het zesde
corps, dat onder bevel stond van den Duitschen
keizer. Keizer Wilhelm heeft aan ’t begin der
manoeuvres Zatermiddag te midden zijner offi
cieren een hoch uitgeroepen op den Oostenrijk-
schen vorst, een hoch dat indruk heeft gemaakt,
want telegrammen vermelden, dat de officieren
hoch hebben geroepen met ongekend animo, en
dat Frans Jozef door dat vorstelijke hoch, en ’t
donderend hoch der officieren zeer was aange
daan.
Na afloop der manoeuvres werd ’t woord weer
genomen door keizer Wilhelm. Uit ’t diepst van
zijn keizerlijk hart dankte hij den keizer van
Oostenrijk en den koning van Saksen voor hun
tegenwoordigheid en hij sprak den wensch uit,
dat zijn doorluchtige gasten overtuigd mochten
zijn, dat hij, de jonge keizer Wilhelm, even goed
voor zijn soldaten zorgde dan wijlen de oude
keizer Wilhelm had gedaan. De doorluchtige
gasten waren natuurlijk heilig overtuigd, dat kei
zer Wilhelm uitstekend voor zijn soldaten zorgde
en keizer Frans Jozef voegde er nog deze min
of meer egoistische woorden bij„dat Z. M. trotsch
was een bondgenoot te hebben, die zulk een uit
stekend leger ’t zijne kon noemen.”
Veel gewicht schijnt men aan deze ontmoeting
niet te hechten, noch te Parijs, noch te Londen,
noch te Sint Petersburg. Te Weenen weet men
te vertellen, dat de keizers niet aan politiek heb
ben gedaan, doch dat hebben overgelaten aan
Caprivi en Kalnoky, die een lang onderhoud on
der vier oogen hebben gehad, waarin Caprivi den
Oostenrijker een blik heeft gegund in zijn staat
kunde, op de plannen, die hij wenschte uit te
voeren, op alles wat reeds door hem was gedaan.
Daar de beide staatsmannen zich bijna hebben
opgesloten, opdat geen vreemde iets van ’t ge
sprokene zou op vangen, valt dit bericht moeilijk
te controleeren.
Zooals elk, die niet geheel onbekend is met
den gang van zaken, op het gebied van regeering
en wetgeving in ons land, weet, wordt den derden
Dinsdag der maand September de zitting der
Staten-Generaal, enkele dagen te voren gesloten,
wederom geopend in eene vereenigde vergadering
der le en 2e Kamer.
In Art. 103 der Grondwet lezen wij, dat dit
geschiedt „door den Koning,” in de eerste plaats
en werkelijk verscheen voor eenige jaren op dien
dag de Vorst des lands te midden der vertegen
woordigers zijns volks. In de laatste jaren kan
dat niet meer geschieden, omdat de gezondheids
toestand van Z. M. dit onmogelijk maakt. Terwijl
wij ons verheugen, dat het dierbaar leven van
den grijzen Vorst nog wordt gespaard, heeft ook
dit jaar de opening der zittingen van de Staten-
Generaal van Zijnentwege plaats gehad met eene
rede, uitgesproken door den Voorzitter van het
Ministerie.
Deze zitting is de laatste van het vierjarig tijd
perk, dat door de nieuwe Grondwet voor al de
leden der 2e Kamer is ingevoerd. Driejaren lang
heeft een anti-liberale regeering het roer van den
Staat in handen gehad, had zij een volgzame
Kamer ter harer beschikking.
Een nieuw tijdperk zou aanbreken. Het liberale
dwangjuk zou afgeworpen worden, aan het liberaal,
het liberalistisch drijven zou een einde komen,
voor geldverspilling zou een zuinig beheer in de
plaats treden, de dagen van het ongeloof waren
geteld, het geloof zou het bezielend beginsel zijn.
Heerlijke toekomstbij de stembus.
In trouwe, lezers, wat dunkt u van het verleden
sints ’88 en van het heden? Hebt gij iets van
een schok gevoeldvindt gij dat een ander, een
meer bezielend beginsel van deze regeering uit
gaat Vindt gij dat eene begroeting die de ver-
inoedelijke uitgaven stelt op ruim honderd negen-
en-zestig millioen, wijst op een zuinig beheer Is
er bijzondere kracht uitgegaan van de Anti-revo-
lutionaire Roomsch-Katholieke meerderheid in de
2e Kamer Zijn de oorlogsbegrootingen ver
minderd worden handel en nijverheid door be
schermende rechten gebaat, zooals voorgespiegeld
werd van verschillende zijden Is er in Indië
een ander regeeringsbeleid waar te nemengaat
het in Atjeh beter
Zoo zou ik kunnen voortgaan met vragen De
antwoorden echter zouden, dunkt mij, al vermoeide
ik u met meer vraagteekens, altijd zich laten
samenvatten in dit éénewij hebben wat den
grooten gang van zaken betreft, niets bijzonders
opgemerkt, ’t gaat alles langs den gewonen weg,
die eigenlijk sints 1848 gevolgd is, ’t zij dat een
Thorbecke, een van der Brugghen, een Heems
kerk, een Mackay als leiders aan het hoofd stonden.
De handel is vrij en blijft vrij en waarlijk waar
zou het heen als wij ons kleine land, een land
bovendien van doortocht, gingen afsluiten van en
voor de buitenwereld Wat zou er voor heel
de burgerij van worden, als kunstmatig de prijzen
der eerste levensmiddelen werden omhoog ge
dreven? Op zulke, wijze moet de landbouw niet
geholpen worden in het moeilijk tijdperk, dat hij
doorleeft. Van het Binnenland getuigt de Minister
van Financiën dat„de toestand van ’s Rijks
geldmiddelen toelaat de gemeenten te hulp te
komen, zonder de rijksinkomsten te versterken.”
Van Neerlands-Indië„dat de beschikbare over
schotten van vroegere dienstjaren het mogelijk
maken, het geraamd tekort op de in te dienen
begroeting te dekken, zonder tot eene geldleening,
ten behoeve van Neerlandsch-Indië over te gaan.”
Toen de stembus geopend was, heette het, dat
men den bodem van de schatkist reeds zag. Pas
was zij gesloten, of de regeering verklaarde, dat
het met die berooide schatkist nog al goed stond,
zij deed niets, om haar te vullen, ging voort op
den door de liberalen aangelegden en gevolgden
weg en nu blijkt, dat zij zoo goed gevuld is, dat
men teeren kan op den overvloed, die nu heet
aanwezig te zijn. In het volgend jaar is de anti
revolutionaire pers denkelijk onbeschaamd genoeg,
om den gunstigen toestand te danken aan het be
leid van de huidige regeering.
De pogingen der liberalen om de rente of het
kapitaal in portefeuille te belasten, werden inder
tijd stelselmatig tegengewerkt door de tegenpartij.
Nu zij aan het roer kwam zou men andere dingen
zien. Zuster Anna, ziet gij al iets komen
De oorlogsbegrootingen zouden dalen. Zij stijgen
steeds.
Ik prijs den Minister van Oorlog om zijn zede-
lijken moed in zake den persoonlijken dienstplicht,
maar dat zal toch wel geen afwijking wezen van
het liberaal programma.
Eere aan den Minister van Justitie, omdat hij
een open oog heeft voor het maatschappelijk vraag
stuk, maar volgt hij niet het pad door Modderman,
van Houten, Verniers van der Loeff e. a. gebaand
Is er reeds iets gedaan om den belastingdruk
meer evenredig te maken Het zout, zegt men,
is aan de beurt. Welnu, beginne van het zout
de Victorie.
Toch is er iets geschied. De schoolwet is ge
wijzigd. Er is een geldkwestie van gemaakt. De
Roomsch-Katholieken, die er altijd openlijk voor
uit kwamen, dat het hun daarom te doen was,
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
dat ik UEdelachtbare verzoek den dader straf
rechtelijk te willen vervolgen.”
Van het begin tot het eind een leugen, zegt de
heer Lohman. In de dagelijksche conversatie zegt
men dat wel eens, maar dat een Minister dit
schrijft in eene officieele aanklacht bij den offi
cier van justitie, schijnt ons, met alle bescheiden
heid gezegd, toch wel wat kras toe.
Hebben dan alle Amsterdamsche bladen en
correspondenten in die dagen niets dan leugens
verteld
De rechter zal het nu uitmaken. Arnh. Crt.
Wat de menschen aan overtollige belasting
betalen Als voorbeeld deelt men mede omtrent
de ingezetenen van Breda en omliggende gemeen
ten, dat zij jaarlijks aan „waarschuwingen” voor
het betalen van personeele belasting” betalen
f 456, aan „aanmaningen” f 220, aan „dwang
bevelen” f 511 en voor het thuisbezorgen van
patenten f 145.
In de rede, waarmede de heer van der
Schrieck als oudste in jaren de Tweede Kamer
opende, zeide hij onder anderen
„Wij zullen met den meesten ernst er onafge
broken naar streven dit is onze eerste en voor
naamste plicht de Nederlandsche wetten zoo
volkomen als slechts eenigszins mogelijk is in
overeenstemming te doen zijn met den geest,
met den waren toestand, met de wezenlijke be
langen onzer medeburgers en landgenooten. Want
wij weten, dat zulks gebiedend vereischt wordt
om deze wetten getrouw, nauwgezet, behoorlijk
te zien naleven en ze aldus tot het werkelijk,
het bestendig welzijn van het ons zoo innig dier
baar vaderland te doen strekken. Het staat
immers onwrikbaar vast, dat een volk alleen
onder het uitdrukkelijk beding van zijne wetten
in alle opzichten te eerbiedigen, gelukkig, voor
spoedig, onafhankelijk kan zijn en blijven. Daar
bij zijn wij zoo stellig denkbaar overtuigd, dat wij
mede verantwoordelijk zijn voor het ongekrenkt
handhaven der bestaande rechten en vrijheden,
waaraan wij Nederlanders zoo bij uitnemendheid
sterk gehecht zijn.”
Blijkbaar zinspeelde de heer van der Schrieck
op de aanhangige militaire wet en wij meenen
er uit te mogen opmaken, dat in de zienswijze
der Roomsch-katholieke partij in de Kamer ten
opzichte van den persoonlijken dienstplicht geen
verandering is gekomen.
De heer S. T. Kuiper, te Oldeboorn is be
noemd tot directeur der stoomzuivelfabriek te
Warga.
De Haagsche kouter der Pr. Gr. Ct. deelt
het volgende voorval mede
„Een jong, schatrijk advocaat, die volmaakt
gelukkig zou wezen, indien hij lid van den Ge
meenteraad, Provinciale Staten of van de Tweede
Kamer worden kon, had reeds meermalen ge-
speciale poogd, door eene der Kiesvereenigingen tot can-
- didaat te worden gesteld. Eindelijk was hij in
aanmerking gekomen en nu had een kiezer, die
niet bijzonder kieskeurig schijnt, op zich genomen,
overal stemmen voor den eerzuchtigen candidaat
te winnen. De kiezer, overtuigd dat kleine ge
schenken de vriendschap onderhouden, had van
den candidaat de schriftelijke belofte weten te
verkrijgen, dat deze hem voor al de te bewijzen
overdachte plannen des Ministers. tijdroovende diensten schadeloos zou stellen. In-
Naast het beschikbaar stellen van een aan- tusschen liep de candidatuur op niets uit, dank
lerkelijk gedeelte der grondbelasting ten behoeve zij het doorzicht der Kiezers. De verkiezings-
f 10,000 in wegens gedane uitgaven en werk-
van
minstens den ellendigen „zout-accijns” at te
-opbrengt dan de
bewaking der grenzen kost. Wij verwachtten
effecten” ter beurze, waardoor
worden, bij een uiterst matige zegelbelasting op
coupons. De belofte, aan dr. Schaepman gegeven,
gaf ons recht tot die verwachting.
Eindelijk meenden wij er zeker op te mogen
rekenen, dat de 11 -
gistratiewet” te baat zou worden genomen,
c-'A- 1
rechten” zoo niet af' te schaffen, dan toch aan
merkelijk in te krimpen.”
Op eene aan den Minister van Financiën
gedane vraag, of de door de commissarissen des
Konings aan burgemeesters af te geven machti
gingen tot het dragen van wapenen al of niet aan
het zegelrecht zijn onderworpen 50 cent in
hoofdsom en opcenten is in eerstgenoemden
zin geantwoord. Andere uitzonderingen dan voor
onvermogenden kunnen, volgens den Minister,
op dezen regel niet worden toegelaten.
De wet is toch al onaangenaam, lastig en on
doeltreffend genoeg: het winstje, dat de heer Go
din nu voor de schatkist bedingt, kan er nog
wel bij.
Bij gelegenheid van de kermis werd te
Zelhem naar den vogel geschoten en werd een
prijs behaald door den 85-jarigen grijsaard G.
Buursink Sr., wat wel een zeldzaam voorkomen
de vastheid van hand en goed gezicht op dien
leeftijd is.
Werkelijk heeft de heer de Savornin Lohman
den 16en Augustus eene klacht bij den officier
van justitie in den Haag ingediend tegen het
ingezonden stuk in Recht voor Allen. Hij noemt
de daarin voorkomende aantijging van het begin
tot eind een leugen en zegt 'ten slotte
„Ik stel er prijs op, dat den beleediger de gele
genheid worde gegeven om de waarheid zijner
aantijging te bewijzen en bet is om die reden
Bolswardsche Courant
i U.CIU
i
F
DER
-7 --o -
