NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
1
Uit de Raadszaal.
AR® EN WONSERADEEL.
Als ik maar rijk was...
1890.
Negen en Twintigste Jaargang.
No. 42.
DONDERDAG 16 OCTOBER.
BINNENLAND.
4
BS£A
VOOR
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
hebben volgestort, welke meening door de hou
ders van volgestorte aandeelen bestreden wordt.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
'«J
14 October 1890.
In de heden gehouden raadszitting waarbij
alle 11 leden tegenwoordig waren, werden als
ingekomen stukken vermeld
Resolution houdende mededeeiing, dat in het
College van Zetters zijn benoemdde heeren N.
de la Lande Cremer en H. J. van den Oever
en goedkeuring der subsidiën aan de Harddra
verij- en Kaatsvereeniging en der gratificatie aan
den onderwijzer J. R. van der Veer; een missive
van T. de Vries, dat hij de benoeming tot on
derwijzer aanneemt en bovendien zeven adressen,
als
1°. Van Hendrik de Vries, verzoekende van
de gemeente in eigendom te bekomen een strook
gronds, aan den stadswal, bij de oude Turfgracht
ter breedte van 9 Meter, om daarop een woning
te bouwen.
2°, Van G. J. Keilman en anderen, allen gas
verbruikers, verzoekende den gasprijs niet te ver-
hoogen, het restitutiestelsel te behouden en vol
gens het voorstel van den Heer van Ringh, de
gemaakte overwinst aan de gasverbruikers uit
te keeren.
3°. Van het bestuur der Vereeniging „Werk-
mansbloei”, verzoekende, dat de gemeente de
voor hunne woningen staande boomen wille over
nemen en aan de andere zijde der straat plaatsen.
4°. Van de directie der Kaas- en Roomboter
fabriek, om den aanstaanden winter wederom ijs
uit de gracht te mogen inzameleti.
5°. Van G. M. Miirckelbach, verzoekende een
reclame-annonce op het muurvlak van den raad
huistoren te mogen plaatsen.
6°. Van de Wed. P. C. Westerbaan, om het
uitzicht achter haar huis niet te benemen, door
een groote uitbreiding van het terrein der gas
fabriek, omdat door wijlen haar echtgenoot een ge
deelte gronds is afgestaan om daar een betere
roofing te verkrijgen, onder toezegging evenwel,
dat het uitzicht vrij zou blijven en daarmede ook
telkens rekening is gehouden.
7°. Van J. P. Westerbaan en broeders, zich
aansluitende bij het verzoek en de argumenten
in het vorig adres.
Deze adressen werden ter inzage gelegd, om
met advies van het dagelijksch bestuur in een
volgende vergadering te behandelen, behalve die,
betrekking hebbende op de voorstellen omtrent
gasfabriek en gasprijs en met punt 10 behandeld
zullen worden.
Tevens is nog ingekomen een kennisgeving van
het gemeentebestuur van Harlingen, dat de heer
Jhr. Speelman is herbenoemd als commissaris van
den weg BolswardHarlingen.
Een 10 tal punten waren op de agenda geplaatst
ter behandeling.
In de eerste plaats was aan de orde het pro-
ces-verbaal van kasverificatie over het 3e kwar
taal 1890.
Hieruit bleek dat de ontvangsten bedroegen
ƒ63,233,205
de uitgaven -47,940,865
zoodat er in kas was - 15,292,34.
Aangenomen voor notificatie.
Daarop werd een missive van het gemeente
bestuur van Wonseradeel gelezen, dat een einde
aan de kwestie over het Justitiehuis te Sneek
wenscht te maken, door het aan de gemeente
Sneek af te dragen, en aan het rijk het gebruik
te doen opzeggen, gelijk indertijd ook is geschied
met het gerechtsgebouw te Bolsward, dat toen
door Bolsward en Wonseradeel te gelde is ge
maakt.
Het dagelijksch bestuur dezer gemeente advi
seert, dat de oplossing niet zoo eenvoudig is, als
door Wonseradeel wordt voorgesteld en dus haar
recept niet bruikbaar is.
De commissie voor het Justitiehuis heeft bo
vendien in een zeer uitvoerige missive de groote
moeielijkheid der oplossing aangetoond, en met
algemeene stemmen wordt dan ook besloten, deze
missive van Wonseradeel voor kennisgeving aan
te nemen.
Vervolgens werd met algemeene stemmen goed
gekeurd, het bedrag der gemaakte onkosten in
deze zaak, voor Bolsward f 15,19 bedragende, te
doen uitbetalen.
Het vierde punt was het rapport der commissie
van onderzoek inzake de rekening der stadswerk
inrichting.
Hieruit blijkt, dat de gemeente f 1786,735, zijnde
het nadeelig saldo, zal moeten bijpassen, maar
dat er in den wintertijd dan ook aan gemiddeld
40 personen werk verschaft is.
Met algemeene stemmen werd de rekening
goedgekeurd. De heer Feenstra hield zich bui
ten stemming.
Daarop werd met algemeene stemmen de in
structie voor den gemeentearchivaris goedgekeurd.
Punt 6 was een voorstel van burgemeester
en wethouders om een bestemming te geven aan
het gebouw der vroegere Fransche- en Burger
school.
Wijl school No. 1 is opgeleverd en naar het
plan is, met 20 dezer in gebruik zal worden ge
nomen, komt daardoor het gebouw vrij, waarin
thans de kinderen van school No. 1 onderwijs
ontvangen.
drie dagen het vrije gebruik had genoten, weder
om gebroken was.
Workuni. Woensdag j.l. had de schippers
knecht D. M. alhier het ongeluk door een open
liggend luik naar beneden in het schip te val
len, waardoor hem een rib werd gebroken.
Westergoo. Evenals in de venen te Fochte-
loo worden ook in deze streken reusachtige boom
stammen gevonden, die ons aan lang vervlogen
tijden herinneren. Men vindt ze nl. in den Worku-
mermeerpolder, het Heegermeer en de Fluessen.
Nu het Workumermeer is droog gelegd, komen
deze stammen allengs boven den grond zich
werken, terwijl sommige dezer oudjes nog weer
beginnen uit te loopen. Evenals te Fochteloo
liggen ook deze boomen in de richting van N.
W. Z. O., zoodat zij waarschijnlijk het slacht
offer geworden zijn van denzelfden watervloed
ot storm uit het noordwesten.
Hiesluill. Als een bewijs voor het zomersche
herfstweder moge dienen, dat zelfs een eend van
den landbouwer S. Couperus, geheel tegen, de
natuur handelende, lustig zit te broeden op 11
eieren, waarvan de meesten in October gelegd
zijn.
De eerste broed van het ijverige dier was de
moederlijke zorg nauw ontwassen.
Balk. Bij de politie is aangifte gedaan, dat
een baldadige de telegraaflijnen op den weg tus-
schen Balk en Sloten door middel van een stuk
ijzerdraad aan elkaar heeft verbonden.
Nadat men te vergeefs aan het telegraafkan
toor poogde een bericht over te zenden naar Slo
ten, werd een onderzoek gedaan naarde stoornis,
hetwelk bovengenoemd feit aan het licht bracht.
Bakhuizen. De lijstervangst, den 1 October
aangevangen, is tot nu toe van weinig of geene
beteekenis geweestgeen enkel lijstertje vertoonde
zichwant de wind was in den verkeerden hoek.
Thans evenwel is er verandering. Woensdag j.l.
zijn er, die uit de beugels een 1 a 300-tal van
de vooral in Belgie zeer gewilde vogels halen.
Voorzeker eene goede vangst, als men in aan
merking neemt, dat ieder exemplaar met 10 cent
betaald wordt.
Wonseradeel, 11 Oct. In de heden gehou
den Raadsvergadering is medegedeeld, dat de
geldleening groot f 6000 is toegewezen aan de
firma Gebr. Mispelblom Beijer te Joure, tegen
eene rente van 3.8 en dat de Heer Eisma te
Bolsward berust in de beslissing van den kanton
rechter te Bolsward in zake zijne vordering we
gens het beteekenen van een raadsbesluit tot het
schrappen van 12 personen van de kiezerslijsten.
De eenige zaak van belang, die aan de orde
was, was eene resolutie van Gedep. Staten, waarin
werd aangedrongen om op de begrooting voor
1891 geld uit te trekken voor de aanstelling van
een onderwijzer aan ieder der scholen te Burg-
werd, Cornwerd, Hartwerd, Kimswerd en Par-
rega, zulks in verband met het getal leerlingen
op 1 Januari 1890. De Raad besloot aan Gedep.
Staten te berichten, dat het personeel aan de
school te Kimswerd in den loop van dit jaar
reeds op de vereischte sterkte was gebracht en
dat hij, wat betreft de overige vier scholen
die doorgaande niet boven de 50 leerlingen tellen
den toestand op 15 Januari 1891 wenscht af
te wachten.
t De heer H. C. Poll te Witmarsum herdacht
op 12 October, onder vele blijken van belang
stelling, dat hij gedurende 25jaren als gemeente-
veearts in Wonseradeel had gefungeerd.
Bij de Tweede Kamer zijn totnutoe betreffende
het aanhangig voorstel van wet van den heer
Bahlmann, ter voorziening in den kwijnenden toe
stand van sommige takken van landbouw, inge
komen: 81 adressen voor het ontwerp, waarin
het voorstel-Bahlmann met meer of minder inge
nomenheid wordt begroet en op aanneming daar
van wordt aangedrongen144 adressen tegen het
ontwerp; alsmede één adres, waarin de noodza
kelijkheid wordt betoogd van een voorafgaand
nader onderzoek alsvorens eene beslissing te
nemen.
Het is thans bekend waarvoor mevrouw
Krüger ons land bezoekt. In het Dagblad heeft
ze in eene advertentie de eer mede te deelen,
dat ze zoo juist is aangekomen met de nieuwste
stoffen voor het aanstaand seizoen en Vrijdag
en Zaterdag te spreken zal zijn in het hotel Paulez.
’t Is waar, dit stemt niet overeen met het be
richt van de Patriot, dat ze slechts voor „een
kort kuiertji” hier komt. Er bestaat dus moge
lijkheid dat hier eene andere mevrouw Krüger
aan het woord is.
Naar de Dordrechtsche Ct. verneemt, dreigt
er tusschen de aandeelhouders der Ned. Rijn
spoorwegmaatschappij een proces te ontstaan,
daar er onzekerheid is gerezen over de verdee-
ling der premie, die de Staat, bij de overneming
van de rechten en verplichtingen der Maatschappij,
op zich heeft genomen uit te betalen boven het
nominaal bedrag van het gestorte kapitaal. Het
maatschappelijk kapitaal kon namelijk volgens
de statuten tot 86 millioen gulden in 150,000
aandeelen, elk van f 240, worden opgevoerd. Er
is evenwel op slechts 122,000 aandeelen het volle
bedrag gestortbij 3000 aandeelen is slechts f 96
opgevraagd, bij 25,000 slechts f38. Nu beweert
een deel der houders van mei-volgestorte aan
deelen, dat uit de koopsom, die het Rijk betaalt,
eerst hetgeen op elk aandeel werkelijk is gestort
behoort te worden uitgekeerdmaar dat dan het
meerdere gelijkelijk over alle aandeelhouders moet
worden verdeeld, onverschillig of zij al dan niet
af en een pudding toe te nemen, maar dat feest
maal is behelpen voor wie dagelijks soep vooraf
eet, twee soorten vleesch, twee soorten groenten
moet hebben en daarbij nog wat tusschengerech-
ten en nagerecht verlangt
Is men gewoon te ontbijten met geboterd brood
en koffie of thee, dan is een stukje kaas een bij
zonderheid, voor wie gewoon is kaas te gebrui
ken, moet om iets feestelijks te hebben, minstens
een plakje rookvleesch komen en wie van rook-
vleesch een gewoon gebruik maakt, moet als hij
eens wat bijzonders hebben wil althans ossetong
of zalm halen.
Die voorbeelden zijn voldoende om onze bedoe
ling te doen kennen en begrijpen. Geld is een
geschikt middel om zich veel aan te schaffen, dat een
mensch noodig heeft, of dat zijn levensgenot ver-
hoogen kan, maar of men al of niet gelukkig zijn
zal, hangt niet af aan de hoeveelheid geld die
men bezit, maar van de wijze waarop men er
gebruik van maakt.
Behoeften, waarin voorzien moet worden, heeft
de mensch maar weinigals hij met een sober
maal zijn krachten onderhoudt, door een eenvou
dige kleeding en woning tegen de guurheden des
weders beschermd is, heeft hij in zijne werkelij
ke behoeften voorzien. Al wat men daarboven
gebruikt, zijn geen eigenlijke behoeften, maar
aanwendsels. En nu keuren wij die aanwend-
sels op zich zelf niet af. Integendeel, wij kun
nen het kwalijk goed vinden, dat een tnillio-
nair leeft als een daglooner en dat een man
van stand zich kleedt als een werkman.
Doch men moet maat weten te houden in al
les, en wie zich beperkt in wat hij dagelijks ge
bruikt, verrijkt zich in dubbelen zin, want hij
houdt niet alleen meer geld over, om zich eens
iets extra’s te verschaffen, maarwat voor
hem iets extra’s is vordert ook weer niet zooveel
geld als voor een ander die zijn dagelijksche be
hoeften uitbreidt.
Wie dagelijks in de restauratie voor een gul
den eet, kan zich al tracteeren, als hij voor f 1.50
gaat eten en er een half fleschje wijn bij neemt,
maar wie dagelijks voor f 1.50 eet, houdt in
een jaar f 183 minder over, om zich eens bjjzon-
der goed te doen, enmoet minstens f 2 be
steden om iets meer dan het alledaagsche te heb
ben. Laat ons dan niet zoo zeer wenschen rijk
te zijn, maar laat ons leeren onze behoeften bin
nen behoorlijke grenzen te beperken, dan ver
schaffen wij ons zelven op de eenvoudigste ma
nier het eenige, wat het bezit van veel geld ver
schaffen kan het middel om zijn levensgenot te
vergrooten. door nu en dan eens iets te genieten
wat ons niet eiken dag te beurt valt. D. N. Crt.
TOB STAND DBS KONINGS.
Maandag berichtte men uit Apeldoorn
Gisterenavond zijn hier aangekomen dr. Vink-
huijzen en heden morgen te tien uur prof. Rosen-
stein van Leiden. Te een uur arriveerden uit
den Haag de minister van Koloniën Baron
Mackay en die van Justitie, jhr. Ruys van
Beerenbroek.
Na het consult der geneesheeren zal een be
raadslaging met de Koningin plaats hebben.
Men verwacht nadere mededeelingen in de
St. Ct.
Het Vad. schrijft
Het blijkt duidelijk, dat de toestand steeds
ernstig is.
Daarom verwondert het ons, dat de mededee
lingen zoo uiterst schaarsch en eigenlijk ook van
zoo onbestemden aard zijn. Voor twee jaren
kon men, zoowel op het Loo als ten Paleize in
Den Haag, eiken dag inzage bekomen van ’t
bulletin, door de geneesheeren afgegeven omtrent
’s Konings toestand, bjj dag en bij nacht.
De groote belangstelling der natie, die zich
nu weder van alle zijden openbaart, wettigt o. i.
den bescheiden aandrang om den vroeger ge-
volgden maatregel te herstellen. Dit zou voor
de talrijke personen, ook uit de diplomatie, die
eiken dag aan het Paleis naar berichten komen
vernemen en die moeten worden afgewezen met
de vrij zonderlinge mededeeiing, dat niemand
van de hofhouding op de hoogte is, zeer ge-
wenscht en tevens het middel zijn om aan al
lerlei vage en zonderlinge geruchten, die de ronde
doen, een einde te maken. Het feit, dat heel
de natie eiken dag begeerig naar berichten uit
ziet, wettigt onze aandrang om met een geheim
zinnigheid te breken, waarvoor werkelijk geen
goede gronden kunnen bestaan, en die bovendien
wantrouwen wekt in de nu en dan gepubliceerde
officiëele mededeelingen.
De Staatscourant bevat het volgende bericht
omtrent den toestand van Zijne Majesteit den
Koning.
Sedert veertien dagen hebben zich bjj Zijne
Majesteit den Koning opnieuw de verschijnselen
der vroegere ziekte voorgedaan. Wel blijven de
lichaamskrachten voldoende, maar sedert dien tijd
is er een zoodanige vermoeidheid der hersenen
ontstaan, dat Zijne Majesteit buiten staat is Zich
met ernstige aangelegenheden bezig te houden.
Het Loo, 13 October 1890.
Dr. Rosenstein. Dr. Vinkhuyzen. J. Vlaanderen.
Woudsend. Een jongen alhier, die voor
eenige weken uit een boom viel en toen een
arm brak, had Donderdag j.l. het ongeluk uit
den draaimolen te vallenbij onderzoek bleek,
dat genoemd lichaamsdeel, waarvan hij slechts
Ja, als ik maar rijk was, dan zou ik dit en
dan zou ik dat doen, dan zou ik gelukkig
wezen.
En als men dan antwoordt„maar geld maakt
toch niet gelukkig”, dan ziet men u met een spot
tend lachje aan, en zegt: „nu ja, geld is slijk der
aarde en zooal wat meerdoch wie het heeft, die
kan het toch maar gebruiken en het is deksels
makkelijk.”
Wij zullen allerminst de waarde van het geld
en van het bezit er van betwisten. Wie zich in
ruime geldelijke omstandigheden bevindt kan zich
gemakkelijk bewegen en veel doen, wat een ander
laten moet. En toch, maakt geld niet gelukkig.
Gewoonlijk stelt men, wanneer men u de waar
heid van die stelling betogen wil, een ziekelijken
of gebrekkelijken rijkaard tegenover een gezon
den, sterken arme, maar zoo kan men zijn pleit
niet winnen. Zoo bewijst men, dat men zelf rijk
dom voor een deel van het geluk houdt, dat al
leen wat verminderd wordt door een ongeluk, dat
er tegenover staat. En het is ook geen onafschei
delijk onderdeel van rijkdem, dat men ziek en
zwak en gebrekkig is en evenmin het voorrecht
der armen, om steeds gezond en flink en sterk
te zijn.
Wij spraken tot dusver van rijk zijn, in den
zin van veel geld hebben, maar hoeveel geld zou
men wel moeten bezitten om rijk te zijn Is men
rijk met f 100.000, of met twee ton, of moet men
minstens een millioen hebben En danwie is
arm Als we nu iemand met een ton rijk noe
men, is iemand met een halve ton toch nog niet
arm?
Neen, maar daarom spreekt men weer van den
middenstand, dien velen gelukkig prijzen boven
armen en boven rijken. Daarbij vergeet men even
wel, dat ook in dien middenstand het geluk meer
van innerlijke dan van uiterlijke gegevens afhangt
Naar onze opvatting is ’t, waar wij van rijk en
arm spreken, niet zoo moeielijk een grens te vin
den, die rijkdom van armoede scheidt en die ons
tevens het middel aan de hand doet om aan te
toonen-, dat het bezit van geld en vooral vanneeZ
geld, maar een zeer ondergeschikte plaats inneemt
tot bevordering van ’s menschen geluk. De
armoede begint daar, waar men met zijn inkom
sten, niet ten volle in zijne behoeften kan voor
zien, de rijkdom daar, waar men van zijne
inkomsten orerhoudt. Daaruit volgt, dat een man
met een klein inkomen rijk kan zijn, omdat hij
in al zijne behoeften voorzien kan en nog wat
overhoudt, terwijl een ander, die duizenden te
verteren heeft, arm is, omdat hij te kort komt en
dus achteruit gaat en zich met zijne middelen
derhalve niet verschaffen kan, wat zijn behoeften
zijn.
Ja, behoeften, maar wat zijn behoeften van
den mensch? Moet men in een koets met4paar
den rijden, met champagne en oesters ontbijten,
fijne maaltijden hebben, tooneelvoorstellingen, con
certen, opera’s, bals bezoeken, wedrennen bijwo
nen, jachthonden houden, enz., enz.?
Ja, er zijn menschen, die zich dat alles tot een
behoefte gemaakt hebben, en die inderdaad iets
missen, iets ontberen als zij dat alles niet hebben
kunnen.
Ja, maar zoo gek behoeft men nu toch niet te
wezen.
Zóó gek zijn we ieder op onze beurt!
Wij scheppen ons zelven behoeften en. let
wel, verminderen daardoor ons levensgenot,
dat is ons levensgeluk. Want, men moet ons niet
voor Spartanen aanzien, die al wat boven het
dringend noodige gaat, voor verboden waar hou
den. Dat lijkt er niet naar. Wij zijn van gevoe
len, dat ieder mensch met mate een behoorlijk
gebruik mag maken van het goede, dat hem ge
schonken is, maar dat men verkeerd doet, door
wat voor genot dienen kan, tot een behoefte te
maken.
Wij zullen dat met een paar voorbeelden dui
delijk maken.
Een familie, die wij zeer goed gekend hebben,
beklaagde zich, dat zij buitenshuis nooit iets met
smaak gebruiken kon de koffie, het brood, het
eten, de dranken, alles was slechter dan zij het
tehuis gewoon waren. En dat was geen opsnij
derij, maar werkelijke waarheid, want die men
schen hadden zich gewend om van alles het beste
te nemen. Wat een heerlijk leven hadden die
menschen danOch neen, beste vrienden, hun
leven was net als het uwe en het onze. Zij raak
ten aan al dat goede zoo gewoon, dat zij aan het
beste niet meer genot hadden dan wij aan het
gewone, maar wij kunnen, als wij willen, ons nog
eens tracteeren, door wat beters en een heel en
kelen keer het beste te nemenhoe echter willen
zij die altijd het beste als dagelijksch brood ge
nieten, ooit anders dan alledaags leven
Doch wij zullen meer algemeene voorbeelden
nemen.
Vele Hollanders zijn gewoon voor denmaaltijd
een bittertje te nemen Laten zij, die het ge
woon zijn, het eens een dag latenZij voelen een
leegte, zij ontwaren een prikkeling, zij missen
ietswat zij zich aangewend hebben' om een ge
not te zijn, is hun een behoefte geworden en als
zij eenige opwekking verlangen, dan moeten zij
twee bittertjes nemen in plaats van een.
Zoo is het met andere dingen ook. Wie een
gewone burgerpot eet, kan op een bijzonderen
dag een feestmaal aanrichten, door wat soep voor-
f
Bolswardsehe Courant
«mm
e
