NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OESWA.RO EN WONSERAÖEEJL
GELDBELEGGER
A
No. 37.
Dertigste Jaargang.
1891.
DONDERDAG 10 SEPTEMBER.
BUITENLAND.
2*
DONDERDAG10 SEPTEMBER. g
(I
J Kortste
en Goedkoopste
OVERTOCHT.
WASMI
VOOR
I
SS
1
s
F
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
xxxxxx jovdc; xxxxxxxxx^
lang
In het Venl. Weekblad zegt de heer Haff-
mans volstrekt niet boos te zijn, omdat de libe
ralen hunne erkentelijkheid voor den steun der
katholieken in sommige districten niet eens hebben
betoond door bij de samenstelling van het Ka
binet de katholieken niet te vergeten.
Integendeel, wij zijn blij als de engelen, ’t Is
een van de voornaamste redenen, waarom ons de
oplossing der crisis zoo goed bevalt. Vooral in
een liberaal Ministerie mag in het belang der
katholieken geen katholiek zitting hebben. De
ondervinding heeït geleerd dat zulks allernood-
lottigst is. liet ligt ook in den aard der zaak.
Bedenk slechts. Met een katholiek in het Ka
binet op te nemen, doet men allen katholieken
in den lande een genoegen. Dit verbeeldt men
zich althans en pretendeert nu, dat de katholieken
zich met dit blijk van wellevendheid tevreden
zullen stellen, ’t Is eene manier om zich van de
katholieken af te maken. Zouden dezen het hart
hebben iets te vragen, men zou hun te gemoet
voerenGy zij t ook nooit voldaan. Een geloofs
genoot in het Kabinet te hebben moest u genoeg
zijn. En die geloofsgenoot in het kabinet is na
tuurlijk met zyn benoeming hoogst vereerd en
geen haar op zijn hoofd dat er om denkt, in den
Ministerraad de belangen der katholieken voor
te staan of op de vervulling hunner wenschen aan
te dringen. Hij is de devotie zelve voor zijn col
lega’s en zegt op alles ja en amen.
Het gevolg is, dat er nu verder geen notitie
van ons wordt genomen. En bleef het nog hierbij 1
Maar neen, dikwijls wordt die katholiek in het
Kabinet te werk gesteld om maatregelen te nemen
en wetten door te dry ven, die voor de katholieken
hoogst grievend zijn. Klagen deze daarom, het
heet: üw geloofsgenoot heeft het gedaan.
Wij beweren niet, dat dit Kabinet iets voor de
katholieken zal doen. Maar had het daar plan
op, dan zou dit veel beter gaan nu er geen katholiek
in zit, dan wanneer dit wel het geval was. De
Roomschen kunnen bij geen mogelijkheid een
Kabinet beheerschen waar zij buiten zijn. Dus
wanneer dit Kabinet iets zou doen dat den katho
lieken aangenaam ware, het gewone verwijt ware
niet te vreezen, dat men voor Roomschen invloed
zwichtte. De daad ware alleen toe te schrijven
aan de overtuiging der Regeering, dat recht en
billijkheid zulks eischt.
Zietdaar waarom het beter is, geen katholiek
in het Kabinet te hebben. Een natuurlijke voor
spraak, die niet durft kikken, doet meer kwaad
dan goed. Dit begrypt een kind. En toch denkt
de Standaard dat de fractie Bahlman (zoo noemt
dr. Kuyper de dissidenten) treurt, dat er geen
katholiek in het nieuwe Ministerie zit.
Hoe onnoozel
Met het oog op de steeds toenemende ar
moede in Haarlemmermeer, een gevolg van
gedeeltelijke mislukking van den oogst, is ’t ver
blijdend voor den werkman te vernemen, dat
vanwege het Rijk haast gemaakt wordt met de
herbesteding van het groote inundatiewerk in
deze gemeente, waarvan de aanbesteding reeds
den 15 dezer plaats heeft. Mocht alsdan de gun
ning spoedig volgen, de winter niet te haastig
invallen en de aannemers bij voorkeur geschikte
grondwerkers uit de gemeente nemen, dan zou
de armoede hierdoor zeer gelenigd worden.
Als een staaltje van Friesche koppigheid
wordt het volgende medegedeeld
Te Donkerbroek staat een best gezond paard
nu meer dan 18 jaren op stal, zonder van de
plaats te komen. Het dier heeft nog nooit werk
verricht. De eigenaars, twee bij elkander inwo
nende broeders, hebben zegt men voor
ongeveer 18 jaren over dit paard woorden ge
kregen. ’t Is toen op stal gezet, ’t wordt be
hoorlijk gevoederd en ’t staat er nog. Er wordt
in huis nooit over gesproken.
Dit is nu de laatste komkommer
De Oostersche kwestie is weer te voorschijn
getreden. En ofschoon ’t loopt tegen ’t einde van
den komkommertijd en ’t dus voor haar meer
dan tijd wordt te verdwijnen van ’t wereldtooneel,
schijnt zij er niet toe over te kunnen gaan tus-
schen de coulissen te verdwijnen. En ’t dient
gezegd, dat ’t publiek zich zoo druk met haar
bezig houdt, dat ’t haar zwaar moet vallen heen
te gaan om een jaar lang te wachten op ’t eerste
komkommerspruitje, dat zijn neus boven den grond
lano- in veree.telheid
Indische gagementsreglement, doch verhoogd
met tien ten honderd.
Nadere inlichtingen te verkrijger
aan het Departement van Koloniën t(
’s Gravenhage, bij den korps-commandant, der
Luit.-Kol. BRUINSMA te NIJMEGEN ei
bij de Kapiteins, Commissarissen van afmonste
ring, te Amsterdam en te Rotterdam (bureai
Zeemanshuis).
hedenavond weer hervat. Een troep straatjongens,
waarbij zich allengs anderen van dezelfde soort
en ook volwassenen aansloten, zoodat het getal
veilig op 1000 kon worden gesteld, trok, de be
kende liedjes zingende, verschillende straten door.
Aan de Paradeplaats en in de Kerkstraat werden
een aantal gaslantaarns stuk geworpen, en ver
dwaalde ook een en andermaal een steen in de
ruiten van particuliere woningen. De burgemees
ter, de procureur-generaal en de officier van justi
tie waren op het eerste gerucht op het bureau
van politie aanwezig.
Toen <je zingende menigte de Groote Markt be
reikte, zag zij eensklaps eene sterke politiemacht,
versterkt door maréchaussées, voor zich. Met eene
flinke stem, die over de markt weerklonk, werd
bet volk gesommeerd uiteen te gaan. Dit maakte
indrukmen begreep, dat er niet langer viel te
gekscheren.
Het gezang werd onmiddellijk gestaakt en men
droop stilletjes af. De orde werd verder niet ge
stoord.
Te betreuren is het, dat het verbod van samen
scholingen niet beter wordt gehandhaafd. Indien
de politie in den beginne de kwajongens (want
deze spelen den boventoon) belette zich op straat
in troepen te vereenigen, en in het algemeen aan
het publiek gebood te circuleeren en niet stil te
blijven staan, zij zou zich later op den avond niet
zoo licht tegenover een troep van meer dan 1000
man geplaatst zien.
De Haagsche briefschrijver der Pr. Gr. Ct.
geeft de wetgeving in overweging de rijwielen
te belasten, de vélocipèdisten „die u voorbijsnor-
ren voor men er besef van heeft, en die letterlijk
den openbaren weg onveilig maken.”
„Daarom, mijne heeren van de wet,” vervolgt
hij, „o groote Lycurgussen, die u op de zetels
der regeering hebt neergezet, denkt eens na over
eene belastingwet op de snel wielen; maakt, o
stedelijke besturen, bepalingen omtrent de hoe
grootheid der snelheid, waarmede deze kwelgees
ten door de gemeente mogen rijden. Een loflied op
het snel wiel zal uit mijne pen nooit vloeien, zoo
j men aan den vélocipèdist onbeperkte be
schikking over zijn werktuig laat.
Wordt onze Scheveningsche weg, deze heerlijke,
nooit volprezen lustwarande, niet onbegaanbaar,
onveilig, ellendig gemaakt door die in elkaar ge
doken, ineen gedraaide bukkende snelwielrijders,
die u plotseling, zonder dat ge door iets gewaar
schuwd wordt, snorrend voorbij vliegen, als de
wind doorhollen, en in een oogwenk uit het ge
zicht zijn
Gisteren nog vloog mij een vélocipèdist op den
Langen Vijverberg voorbij en het scheelde één
of twee strepen, of een paar kindertjes, die de
onvoorzichtigheid hadden om uit te wijken, waren
door den vliegenden wielrijder vermorseld. Laat
die plaag onzer straten, pleinen, wegen en paden
aan banden leggen, hef belasting van den be
zitter, opdat het genoegen van den een niet uit
sluitend ten laste van den ander komt.
Ik gun gaarne ieder het zijne, maar evenals
het koetsiers en ruiters verboden is, binnen de
stad zoo hard te rijden als het hun goeddunkt,
evenzeer behoort men reglementen te maken voor
de wielrijders, die anders een plaag voor stad en
land dreigen te worden.”
Het D. v. N. wil weten, dat Prof. Asser te
Amsterdam candidaat zou zijn gesteld omdat de
heeren Tak en van Tienhoven niet gaarne zouden
zien dat de heer Vrolik afgevaardigd werd. In
hoeverre deze bewering juist is, valt moeilijk
te zeggenmaar is dit zoo, dan ware het toch
te verwonderen, dat te Amsterdam zelf de heer
Vrolik tot candidaat is gekozen.
Voorbands hechten wij dan ook niet veel
waarde aan die bewering, evenmin als aan de
zijdelingsche inmenging van Ministers in de ver
kiezing der hoofdstad.
Op den Koninginnedag bracht de 85-jarige
A. Sinnema te Akkerwoude (Fr.) de driekleur
op den dorpstoren, ter eere van onze jeugdige
Koningin. Sedert 64 jaren en onder vier ge
slachten van ons Vorstenhuis plantte S. op ver
jaardagen der koninklijke familie de vlag op den
dorpstoren. De grijsaard wil volstrekt niet heb
ben, dat een ander dit, in beider zin verheven
werk voor hem doet.
Men schrijft
„Dat de opbrengst der perron kaartjes niet zoo
heel gering is, kan hieruit blijken, dat er sedert
1 Juni jl. aan het Station Leeuwarden werden
verkocht 14,50J vertegenwoordigende een bedrag
van f 725, terwijl er aan het station Arnhem
dagelijks gemiddeld 4>00 van die soort kaartjes
worden gevraagd, wat over het afgeloopen kwar
taal een som van f 1803 moet uitmaken.
Het is echter de vraag of de opbrengst der
perronkaartjes opweegt tegen de kosten die de
vermeerdering van het personeel, ten gevolge
der nieuwe controle, met zich heeft gebracht. Op
het station Utrecht b. v., waar voorheen hoogstens
3 portiers noodig waren, zijn thans niet min er
dan 11 van die beambten voor de controle werk
zaam, tegen een minimum daggeld van f 1.40.
De directie der staatsspoorwegraaatschappij heeft
nu echter bevolen, dat tot nader order het con-
tróle-personeel op de stations niet mag worden
uitgebreid.
Misschien begint genoemde maatschappij in te
zien, dat zij bij opheffing der tegenwoordige
controle, die ongetwijfeld in het verschiet ligt,
niet zal weten, wat met al die overcompleete
controleurs aan te vangen.”
Men vervoege zich aan de Kantoren der
N. A. S. M. te Rotterdam of te Amsterdam
en bij de Agenten, of bij
InspecteurJ. E. Kroes te Groningen.
E. Bolsius te Oisterwijk.
latryïèn-uescunmrcnr-
zeker wegens de veelvuldige regens aan ’t lot
overgelaten zijn geworden. De patrijzen worden
over het algemeen in deze streken in afwijking
van andere jaren niet veelvuldig aangetroffen,
zoomin als ander wild.
De raad der gemeente Beetsterzwaag heeft
zich tot de Regeering gewend met verzoek eene
subsidie van f8000 uit ’s Rijks kas te verleenen
ten behoeve van de armenzorg in die gemeente,
welke jaarlijks bijna f 40,000 uit de gemeentekas
vraagt. Aan den nu afgetreden Minister van Bin-
nenlandsche Zaken werd Hetzelfde verzoek ge
richt, waarop destijds afwijzend werd beschikt.
Iemand die zich dr. IJ. noemt, geeft in het
D. het denkbeeld aan om, in navolging van
eene Parysche vereeniging, door geneesbeeren
een zwart boek te doen aanleggen, waarin zij de
patiënten aanteekenen die hen niet betaalden.
Roept dan een zieke de hulp van een geneesheer
in, dan zou deze dadelijk kunnen zien of de man
of vrouw nog iets schuldig is aan een zijner col
lega’s en hem dan maar aan zijn lot overlaten.
Of dr. IJ. veel succes op zijn voorstel zal heb
ben, betwijfelen wij.
Een der passagiers aan boord van het stoom
schip Dubbeldam schrijft d. d. 4 Sept
Het stoomschip Dubbeldam, van de Ned. Ame-
rikaansche Stoomv.-maatschappij verliet Woens
dag 26 Augustus Amsterdam om de eerste reis
naar New-York te ondernemen.
Volgens het oordeel van eenige zich aan boord
bevindende deskundigen is de boot gemaakt voor
de kalme zeeën van Zuid-Amerika en ongeschikt
voor de vaart naar Noord-Amerika. Zij rolt
voortdurend van links naar rechts met gevolg,
dat na twee dagen het grootste gedeelte van het
servies en glaswerk gebroken was, en aan tafel
wijn en bier uit theekopjes gedronken wordt.
Bij de aankomst te Boulogne s/M brak een
van de zware ankerkettingen, hetgeen echter geen
verdere gevolgen had. Toen echter Zondag de
barometer tot 743 mm. daalde en er een orkaan
uit het Z. W. kwam opzetten, brak de stuurin
richting, zoodat zij Maandagochtend om 3 uur
geheel hulpeloos te midden van 35 a 40 voet
hooge golven lag te drijven. Het gevaar was
toen zeer groot en het is hoofdzakelijk aan het
voortdurend uitwerpen van olie te danken, dat
zij behouden bleef. Eerst Dinsdagmorgen kon
weder gestoomd worden, en het roer met be
hulp van lange kabels worden bestuurd. De
kapitein A. Potjer vond het niet raadzaam ver
der te ga,an, en keerde terug. Wij hopen morgen
te Plymouth te komen, waar de Dabbeldam ge
repareerd zal worden. Waarschijnlijk zal er een
andere boot van de Ned. Amerik. St.-Mij. naar
Plymouth gezonden worden om de passagiers
verder te vervoeren. Arnh. Crt.
Te ’s-Bosch is het nog maar altijd woelig.
Van Vrijdagavond meldt men van daar aan de
N. R. Ct.
„Jammer genoeg, werden de ongeregeldheden
Er was eens een tijd, die is nog niet zoo heel
lang voorbij, dat men in Friesland geld op intrest
kon krijgen voor 2% a 3 pCt., ja ’t is in deze eeuw
gebeurd, dat een boer zijn beheerder, van wien
hij geld moest ontvangen, verzocht, ja haast bad,
om het voor hem te bewaren. Toen hem dit ge
weigerd werd was hij ten slotte zeer blij dat de
zelve het toch hield, mits daarvoor 1 pCt. ontvan
gende 1 Uit die dagen is ook het bekende en zeer
juist kenschetsend geval dat zekere boerin den
timmerman riep, omdat haar kabinet aan eene
zijde begon door te zakken, wegens den zwaren
last van rijksdaalders daarin opgestapeld.
Dat was in den tijd dat men klinkende specie
soms bij duizenden wegstopte in kousen, broeks
pijpen, of haar in een ouden ijzeren pot in den
grond begroef.
De malaise is ingetreden, die wantrouwen heeft
doen ontstaan, veeltijds maar al te zeer gewettigd.
Men leent elkander als goede kennissen op hand
schrift nog wel eens geld voor 4 pCtmaar die
het noodig heeft vindt het maar niet meer zoo te
greep. De gemeente en provinciale openbare
werken, als straatwegen en kanalen, hebben mee
gewerkt om hierin verandering te brengen. De
boer vertrouwde aan zijne of eene andere gemeente,
waarvan hij het hebben en houden kent en aan
de provincie in welke hij woont zijn geld wel toe.
Hij kent die er aan ’t roer staan, hare bezittingen
en schulden, hare administratie en „zij loopen i
niet weg,” denkt hij.
Maar er is nog meer dat hem van het klinkend
geld verlost, ’t welk hij over heeft, en dat zijn
de effecten. Gemeente- en provincie-obligatiën
zijn hem secuur genoeg en met de rente was hij
vroeger zeer content, maar de begeerte naarhoo-
ger rente is allengs ook bij hem ontwaakt en gaan
deweg gevoed door de buitenlandsche effecten, die
hem tot lagen koers worden aangeboden en toch
hooge rente geven. Wie hem er bang voor maakt
dat hij wel eens geen renten kan krijgen en het
kapitaal wel eens weg kan zijn, ontvangt van hem
tot antwoord„ik heb uit de papierkraam van
alles een beetje en vliegt er eene over den kop
dan ben 'k nog dezelfde. De Potentaten zijn ook
allemaal schuldplichtig. ’t Heeft daarom geen
gevaar
En vijftig jaar geleden zei de dikke boer op het
platte land„wij zetten ’t geld uit op Rusland”,
maar nu geeft hij het aan al wat leent en met
een coupon, vroeger voor hem een „vod”, is hij
thans zoo eigen als met een rijksdaalder. Zelfs
naar noodlijdende effecten grijpt hij en in de beurs-
noteeringen in de courant is hij haast beter thuis
dan in den huisbijbel, door zijn vader zwart ge
lezen.
Geld is een schrander leermeester.
Ook vindt hij het pleizierig dat die effecten alle
dagen van de hand zijn te zetten. Was hij vroe
ger verdrietig, als een gemeente- of een provinciale
obligatie uitlootte, nu heeft hij zijn hart gezet op
papier, dat bijna eiken dag, nu op, dan neer gaat
en dat hij zoo bij een kassier kan kwijtraken, ja
beleenen kan. En dat kan hij zoo doen zonder
dat zijn neuswijze buurman er iets van weet. Zijn
kassier en hij zijn David en Jonathan en als hij
een buitenkansje heeft, weten de hoofdelijke om
slag-fabrikanten er niets van. Krijgt hij een tik,
dan lacht hem niemand uit.
Wel zijn er die hun hart op vast goed blijven
zetten, maar als zij hooren en zien welke rente
papier geeft en op ’t einde van ’t jaar ondervin
den dat de grond hun hoogstens 2 pCt. opbrengt,
dan wordt hunne oudvaderlijke liefde voor onroe
rend goed wel op een harde proef gesteld.
De zucht om geld in effecten te beleggen is se
dert het dalen der landerijen weer grooter gewor
den. Of ’t goed is? Men raadplege de onder
vinding, de ondervinding van jaren, en dan zal
’t blijken dat grondbezitters bezitters zijn geble
ven, zijn ze niet snel vooruitgegaanZe gingen
zeker en kwamen vóór menig hardlooper aan ’t
eind der baan. W. K. B.
Nederlandsch-Amerikaansche
Stoomvaart-Maatschappij.
BALT I MO RE.
N aar gemeld wordt had er Zaterdag in een
coupé 2e klasse van den trein van Rotterdam
naar Dordrecht eene brutale aanranding plaats.
Een officier van gezondheid van het Duitsche
leger werd bij aankomst te Dordrecht gewaar dat
hem zijne portefeuille was ontnomen, en verdacht
daarvan een persoon, die naast hem gezeten had.
Den chef van het station werd van de zaak ken
nis gegeven en een conducteur geplaatst naast
den verdachte, die zijne reis in een 3e klasse
waggon voortzette. Aan de Lage Zwaluwe kwam
in den trein een maréchaussée, die den post
overnam: aan het station Rozendaal werd tot
arrestatie van den verdachte overgegaan en op
hem de ontvreemde portefeuille gevonden, waar
in zich een aanzienlijk bedrag aan geldswaarde
bevond. De dief werd daarop te Rozendaal in
voorloopige bewaring gesteld. De portefeuille
moet door hem ontvreemd zijn, terwyl de eige
naar zat te slapen.
In den nacht /usschen Zaterdag en Zondag
omstreeks half een werd er brand ontdekt in de
stoomhoutschavery van de firma Varsseveld Co.
te Leerdam. Spoedig stond de machinekamer in
lichte laaie. Door het spoedig en flink optreden
van de brandweer werd de brand beperkt tot
genoemd lokaal.
Volgens een Arnhemmer maakt men in
Duitschland geen staat meer op aansluiting van
de treinen uit Holland. Te laat komen is regel.
Men neemt ’t dan ook geen staatsspoor, maar
telaat-spoor.
f
Bolswardsche Courant
r
i i
EN
