Diggels lymje Oudejaarsavond t i Basta™ foundation-specialist: VAN DER KLEI Moord op i Restauratie DEZE WEEK lierv. kerk Wommels schitterend voltooid Weekenddienst YNTEKENBON (wearde f 2,-) O CORSETTERIE 3333 Uw schaal voor de gezellige avondjes kristal op verzilverde voet Forlolchlorhael fan G. SIKKEMA-VEENSTRA Kerknieuws Appelmarkt 3 BOLSWARD door FRANK van FALCKENOORT Plaatselijk nieuws 50 Restauratie :W DOKTERS en ZUSTERS Namme: vanaf vrijdag ’s avonds 6 uur Adres: Wenplak: (Ynstjüre oan de boekhannel/ütjowerij A. J. Osinga n.v., postbus 5, to Boalsert) Groene Kruis - Wijkverpleging WYMBRITSERADEEL TIPWEDSTRIJD GARANT-SCHOÉNEN 3 (Wordt vervolgd) Nou, dit is sa mal as it kin, de boIHe dy is op ’e rin! Alle lêzers fan dit blêd krije by ynleverjen of oer- skriuwen fan dizze yntekenbon f2— reduksje op it boek „DIGGELS LYMJE” fan G. Sikkema-Veen- stra dat by ütkommen (allinne by foldwaende bi- langstelling) f 8,90 komt to kostjen. Vanaf vrijdagsavonds 6 uur tot maandagochtend 8 uur Alleen voor spoedgevallen t Stadhui* Bohward „Zo, Hoolwerf,” begon de chef, „dat is een nare geschie denis. Het spijt me ontzettend, dat ik je oudejaarsavond moet bederven, maar het parket in Arnhem is al gewaar schuwd en men wil, dat we onmiddellijk aan het werk gaan. De officier zal met een goed uurtje wel hier zijn, denk ik. En voor die tijd moet jij op de hoogte zijn. Ik be last je voorlopig met het onderzoek naar de dader of daders van deze moord.” Gert knikte. „Als ik eerst dan eens mag weten, wat er precies gebeurd is?” vroeg hij. „Dat zal meneer Gillissen u wel het beste kunnen vertel len. Hij was er namelijk zelf bij, toen het gebeurde,” legde de inspecteur uit. Gert draaide een halve slag om en keek de dorpeling on derzoekend aan. „Begint u dan maar bij het begin, meneer Gillissen.” De man zuchtte en ving met toonloze stem aan: „Tante Anne zou van oud op nieuw bij ons komen logeren, ziet u, en daarom haalde ik haar vanavond af van de bus. Ze had geschreven, dat ze om half acht in Doeringen zou zijn. Wel, ik was cp tijd bij de bus en hielp haar, want ze is nogal groot van stuk zal ik maar zeggen. Wel, we liepen toen van de bus naar huis. En op de Haarlanderweg zette ik even de koffer neer, omdat die zo zwaar was. Ik maakte er nog een gekheidje over en zei: „Mens, wat heb je al lemaal meegesleept?” Goed, ik nam mijn andere hand de Mevr. A. R. BorggreveKeizer Jongemastraat 29, tel. 2532 Boodschappen van 910 uur 2 uur spreekuur H. E. STA VERMAN Marktstraat 14, tel. 2462 Klouwen, Ned. Herv. predikant te Ter- kapleTerhome en Goiingarijp. „Wy binne bliid mei hwat ta stan kom men is. Net allinne as herf. gemeente, it hiele doarp sjocht foldien dat de aide tsjerke hjir wer stiet yn nrj» glans, op it heeehste plak fan Wommels”. De op merking werd vrijdagmiddag gemaakt door mr. Kuipers op een korte bijeen komst, in het kerkgebouw, in verband met het feit dat de restauratie van het exterieur, enkele weken terug gereed kwam. Het was slechts een klein groep je, meest genodigden dat op dit onge wone, uur, van belangstelling blijk gaf, maar de samenkomst beantwoordde ten volle aan ’t gestelde doel. De leiding be rustte bij de vorig jaar afgetreden pre sident kerkvoogd mr. Kuipers, onder wiens bestuur de restauratie voor een belangrijk deel tot stand is gekomen. De heer Kuipers sprak een welkoms- woord tot de aanwezigen en gaf vervol gens een boeiende historische beschou wing over de kerk en haar betekenis. De kerk, die gebouwd is van in hoofd zaak gele kloostermoppen, dateert van kort na 1500. Voordien bezat Wommels ook reeds een kerk, ronnen uit de 12de eeuw maken daar melding van en men neemt aan dat bij een grote brand, die het dorp in 1492 teisterde ook de vroe gere kerk is verloren gegaan. Na 31 maart 1580, toen het gebouw bestemd werd voor de herv. eredienst, onderging het geheel nogal grondige veranderingen O.m. zijn toen een aantal ramen in het koor dichtgemetseld. Ook later vonden verbouwingen plaats, maar desondanks bleef het karakter van een laat-gotische BIJ BRAND: Voor brandmelding belle men TANDARTSEN spreekuur 10.0010.30 uur Apotheker R. H. TJEERDE Appelmarkt 8, telef. 2283 Zr. POSTMA Laag Bolwerk 6, tel. 2413 APOTHEKERS nacht- en weekenddienst W. HOOGWATER Nijland, telef. 05156-232 i dorpskerk bewaard. Op nieuwjaarsdag 1868 richtte een bin nenbrand in ’t gebouw vrij aanzienlij ke schade aan. Een paar jaar later (1873) heeft men de kerk aan de bui tenkant geheel bepleisterd, de aanwe zige waterlijsten afgehakt en de oude muur en deuropeningen met het muur vlak gelijk gemaakt. De ontsierende pleisterlaag is thans weer verwijderd en het gehele exterieur in oude stijl her steld. De kerkeraad der Ned. Herv. gemeente van de combinatie ExmorraAllinga- wier en Gaast-Ferwoude, heeft toezeg ging van beroep uitgebracht op ds. W. Telefoon 05157-2426 dtffl.4935 Sportieve troHeur. Met hooflmedteuze etatmu-nef. Doorsnede liefst zo’n kleine 20 cm! De schaal is in drieën ver deeld, zodat u diverse soorten nootjes, zoutjes enz. apart kunt indelen. Een sierlijk stuk gezelligheid voor 9.95 Underskreaune tekent hjirby yn op de Fryske ro man „DIGGELS LYMJE” fan G. Sikkema-Veenstra foar de spesiale yntekenpriis fan f 6,90 Wommelser lidmaten spanden zich er enthousiast voor. Men was reeds jaren bezig met het verzamelen van „aide friezen” die bij de restauratie zouden ge bruikt. Menigeen heeft om zo te zeggen letterlijk een steentje bijgedragen aan de voltooiing van ’t object. Werd hier of daar een „aide fries” ontdekt. De vinder dacht alle bytsjes helpe. Vroeg de wettige eigenaar de steen voor ’t goede doel te willen afstaan en ver voerde de schat, na positieve reactie, soms in fietstas, of autobak naar Wom mels. Bij het restaureren van ’t kerk- exterieur kwam naderhand ook nog die van de toren. Deze, van ouder datum dan de tegenwoordige kerk, werd in 1862, vrijwel geheel vernieuwd. Het ou de zadeldak verdween en ervoor in de plaats kwam (naar de smaak van mid den vorige eeuw) een spits. Omdat een toren algemeen dorpsbezit is, zette men voor deze herstelling een actie „Toer en Tsjerke” op touw, bewerkte ook de niet JORWERD. De tipvereniging „Redtsje Him” heeft zondag j.l. een tip’vedstrijd gehouden Van haar leden. Het aantal deelnemers bedroeg 34. De eerste klas had een lijst van 8 part, en was vrije samenstelling. In de tweede klas bestand de lijst uit 9 parturen. In beide klassen werd in competitiever band getipt, zodat het een vrij lange tipmiddag is geworden. De prijzen die uit luxe voorwerpen bestanden werden als volgt gewonnen: le klas: 1. F. v. d. Werff, P. C. de Groot; 2. Tj. Kundersma, R. Ringnalda. Verste slag: F-, v. d. Werff; 2e klas: 1. A. Rieg- stra, Tj. Ydema; 2. H. Hallema, Wei- dum en T. Oosterbos, Mantgum. Verste slag: J. Mast. Gert dacht na. „Ja, dat is ook zo.” Hij zuchtte. „Nou, we gaan eerst maar eens kijken.” Even later reed een politieauto naar de Haarlanderweg en Gert behoefde niet te vragen, waar het misdrijf gepleegd was, want tegenover de villa van de gemeente-ontvanger Van Rijn stond een menigte volk en langs die kant van de weg waren verschillende auot’s geparkeerd. Nog voor ze stopten, zei Gert: „Stegeman, probeer die mensen met een zacht lijntje naar huis te krijgen. En die wagens moeten van de berm af. De weg is hier zo al smal genoeg. Het mankeert er nog maar aan, dat we ook nog een serie aan rijdingen krijgen.” Gert stapte uit en liep naar het ontzielde lichaam. De kof fer stond er nog naast in het gras. Hij groette zijn beide collega’s, die er de wach bij hielden en wendde zich tot Gillissen, die achter hem aan kwam. „Waar liep u, toen u de koffer neerzette?” De jongeman wees naar een plek, een meter van de berm af. Gert belichtte de omgeving met een zaklamp en knikte. Er lag bloed, dus hier was de vrouw, toen het dodelijk schot gelost werd. Vandaar liep hij naar het lijk, lichtte de deken op, die er overheen gelegd was en bekeek het hoofd. De kogeiwond was aan de rechterslaap en aangezien de vrouw van het busstation kwam, moest het schot gelost zijn vanuit het park. Hij keek eens rond en zag op drie meter afstand, een lantaarnpaal. Nadenkend knikte hij. De dader had zich goed opgesteld en gewacht tot zijn slacht offer in de onmiddellijke nabijheid van de lichtkring geko men was. Maar om dan van zo’n afstand hij keek eens naar het park te schieten... minstens een meter of twaalf was de dichtsbijzijnde boom. Dat moest óf een scherpschutter geweest zijn of iemand, die zwaar geluk had. Als je in dit geval tenminste van geluk kon spreken. Een verslaggever klampte hem aan. „Kunt u al wat ver tellen, meneer?” Hoolwerf keek hem van terzijde aan. „Doe kalm aan, jon gen. Morgen en overmorgen komen er toch geen kranten uit. We weten nog net zó weinig als jij, denk ik.” kaffer weer op en meteen, dat ik dat doe, valt ze op straat en blijft liggen. Ik dacht, dat ze niet goed was geworden, dus zette ik de kaffer weer neer en zeg: „Wat scheelt er aan, tante?” Maar ik krijg heel geen antwoord. Ze ligt languit op de straat en met al dat verkeer en zo we liepen wel aan de kant van de weg, maar daar is net een bocht. Dus ik probeer haar overeind te hielpen. Maar dat valt niet mee, want ze is zo ontzettend zwaar. Terwijl ik probeer haar overeind e hijsen met de bedoeling haar meer naar de kant te brengen, viel er iets nats over m’n handen en het is ook warm. Ik schrik en leg haar weer neer en strijk een lucifer aan. Zie 'ik, dat het bloed is. Ik dacht toen, dat ze ongelukkig terecht gekomen was en zich be zeerd had. Enfin, er komt een fietser langs en die vraagt, wat er aan de hand is. Ik vertel, wat er gebeurde en samen leggen we haar op het gras aan de kant van de weg. Nou ik vraag die man: rijd jij even naar dokter Berger, die woont vlakbij. En ik blijf natuurlijk bij tante Anne. Komt enkele minuten later de dokter met zijn wa gen en onderzoek haar. En vertelt me dan opeens, dat ze doodgeschoten is. Een kogel, dwars door haar hoofd. Nou, toen heb ik het, geloof ik, op m’n zenuwen gekregen en ben hard weggehold. Naar huis. En daar was ik nog, tot Stegeman me kwam halen. En dat is het zo ongeveer.” Hoolwerf had aandachtig geluisterd en knikte. „Die tante van u... waar woont ze?” „In Amsterdam, meneer.” „Is de familie gewaarschuwd?” Gillissen schudde zijn hoofd. „Ze heeft kind noch kraai in de wereld. Ik ben haar enige bloedverwant. Een neef. Of wacht eens.... ze heeft een pleegkind.... een aangenomen kind, zal ik maar zeggen. Maar die is ergens in Duitsland op een kostschool.” „En? Stegeman?” Gert wendde zich naar zijn collega. „Wat is jouw aandeel in deze affaire?” „Ik had bureaudienst en kreeg een telefoontje van mijnheer van Rijn, de ontvanger. Die woont recht tegenover de plek, waar het gebeurd is. En die stelde me op de hoogte. Ik ben meteen op de fiets gestapt en vond daar het slacht offer, alsmede dokter Berger. Hij vertelde, wat hij ont dekt had en dat meneer Gillissen erbij was, die hard weg- den in verband met de restauratie ge presteerd, bovenal mr. Kuipers mag dit zien als een stuk levenswerk. Ds. Nie- boer ontving zelf van verschillende zij de complimentjes en waarderende woor den, omdat hij zich voor de eerste keer in ’t openbaar van ’t door hem geleerde frysk had bediend', ’t Ging hem, geboren en getogen Groninger, tot zichtbaar ge noegen van zijn gemeenteleden, ook nog bijzonder vlot af. Na een kart dank woord van mr. Kuipers, accentuerend aller medewerking en de blijdschap over het feit dat onze kerk nu weer in lust voor ’t oog is, werd de bijeenkomst ge sloten. De aanwezigen bezichtigen ge- zamelijk de restauratieresultaten. Be gaven zich daarna naar „It Mulhüs" waar koster T. Fopma de koffie serveer de. Hy bigriep hjir neat fan! Net mear thus wenje, net op keamers Hwat hie Rinskje dochs? De earste kear, dat hy har sjoen, hie, hie hja bliid west en wie hja net om in antwurd forlegen. Dizze Rinskje Hie dat oare dan oplein west? Hja wie doe noch hast in bern, mar hy hie faek nei har sjen moatten! Har blide dünkere eagen hiene him forskate kearen oansjoen, ek nei dy kamp- wike „Ik ha fan ’s moarn myn keamer opsein. Ik sliepte op in branótgong en dat fortroude ik net langer. Boppedat: myn jild is op!” Hja glimke en die harsels hiel flink foar. Hja hie neat sein, hwat net wier wie en doch hie hja him dat oare net fortelle hoegd 1 Hifkjend naem Roel har op. Hjir stiek hwat achter, dat wie wis. Mar hwat? De spanning, dy’t maklik fan har gesicht óf to lézen wie, kaem net fan hwat hja him fortelde „As ik dy helpe kin: altyd fansels. Dat witst wol, he’n?” Rinskje knikte fan ja. „Ik ik woe graech ergens oars op keamers. Net wer yn ’e hüs Mar hwêr? Hastü net in pear adressen foar my? Dü wennest hjir dochs ek op keamers Helpsykjend seach hja him oan. Hy lies eangst en ünrêst yn har eagen Der wie hwat Né, hja ,moast net wer allinne sitte Ynienen krige er in ynfal. „Kinst wol by üs thus komine. Mem sil dy fêst helpe!” Hy hie der niget oan om to sjen, hoe’t har gesicht op- kleare! „Soe dat echt kinne? Ik bedoel „Ik bedoel dit: Ik bin nou it hüs üt en dus is dér in plak je frijkommen!” Hy lake. „Toe, fanke, kop op! De moed tearren net hingje litte, it kommt allegear wol wer goed.” Har gesicht krige efkes in noedlike ütdrukking. lisp, nadat de dokter verteld had, dat de vrouw dood was. Daarna heb ik de gebruikelijke maatregelen getroffen. Het lijk ligt er nog en Wilstra en De Vries houden het publiek op een afstand. De fotodienst is ook gewaar schuwd.” Gert Hoolwerf had al die tijd zwijgend geluisterd. Hij dacht even na en keek toen naar zijn collega en van hem naar Gillissen. „De dokter zei dus, dat ze gedood was door een kogel, nietwaar?” Gillissen knikte en slaakte een diepe zucht. „Dat ze zó aan haar eindje moest komen...” „Maar dan moet u het schot toch gehoord hebben?” ver onderstelde Gert. De ander schudde zijn hoofd. „Gaat u maar eens kijken bij het park aan de Haarlanderweg. Ze zijn daar bezig met vuurwerk: rotjes en bommetjes en gillende keukenmeiden en hoe dat allemaal heet.” De inspecteur knikte. „Een Dorringse traditie: het oude jaar wegschieten, noemen ze dat.” „Nou, dan hebben ze dat wel erg realistisch gedaan van avond,” meende Gert. „Dus u hebt helemaal niets gehoord?” „Nee”, antwoordde de jongeman. „Of wacht eens... nu u het vraagt.... toen ik overeind wilde komen, hoorde ik zo’n fluitend geluid. Heel kort. Zou dat het geweest kunnen zijn? Ik dacht, dat het zo’n gillende keukenmeid was....” Gert stond op. „Nou, we gaan maar eens kijken. Hier ko men we toch niet verder.” De agent mi Gillissen liepen naar de gang, maar Gert bleef nog even bij zijn baas. „Is het de bedoeling, dat ik het gehele onderzoek op me krijg, meneer?” Inspecteur Harde knikte. „Ja Hoolwerf. Probeer jij eens, of je wat kunt vinden, wat kan leiden tot arrestatie van de dader.” Gert knikte nadenkend. „Als u het mij vraagt, meneer.... u had het daarnet over die traditie, dat afschieten van vuurwerk en zo. Dan moet de dader uit deze contreien ko men en heeft hij handig gebruik gemaakt van het feit, dat er veel herrie was door de ontploffingen van al dat vuurwerk.” „Dat was ook mijn eerste gedachte, Hoolwerf. Maar hoe pas je dat aan elkaar met het feit, dat het een volslagen vreemde vrouw is? Ik bedoel: geen ingezetene?” „Ik wit it net andere hja ünwis. Doe lei syn han waerm op harres „Rinskje, der is méar. Untkin it nou net! Hoechst it my net to fortellen, astü dat net wolste, mar Kin ik dy oars net helpe?” len eagenblik moeten harren eagen in- oar Hja skrok fan de frjemde glans, dy't yn sines lei! Skruten seach hja foar har del, boarte mei it leppel- tsje, dat by har kopke lei. „Is in fanke in slet, Roel, as immen har keammerke yh- slüpt en dingen fan har wol, dy net earbear binne? Sa is it my forgongen, fannacht Us heit neamde my doe- tiids in slet, omdat ik mei jonges dounse. Mar as er dit heart, hwat sil hy dan wol sizze?” „Dü in slet? Rinskje, hoe komst dêrby! It wie dochs gjin gefolch fan dat dounsjen, dat immen dyn keammerke yn- slüpte.” „Né, mar üs heit is sa alderwetsk! Hy fynt dounsjen ün- sedich. Foaral, as it mingd dien wurdt En dy kea mer hie ik better op slot dwaen kinnen „Hiest dat dan net?” Forheard seach Roel op. „Né! Dat mocht net, fanwegen eventuele bran „As dyn heit foartoan hwat better neitocht, dan bisparre hy dy in bult üngemak! Hwant om him bist dochs it hüs ütgongen Rinskje knikte. Dus, dat wie it, hwêrom hja sa frjemd wie Sa’n loe der, om dit fanke der ynrinne to litten! En dat alles troch har heit! Né, hja moast net wer nei hüs. Hwa wit, hwat foar ellinde dér wer üt fuortkaem Roel rekkene óf en ferge, oft er efkes skije mocht. Dat duorre noch al hwat, foun Rinskje. Doch in fijne fint! Einlings kaem er wer en alles wie al regele, sei er. Hja koe earst nei hüs ta om de saek to bipraten. As se it thüs goedfounen, koe hja by syn aldelju yn ’e kost Rond 1950 begon met etappegewijze met de verschillende herstellingen. Eerst werd het interieur grondig onder han den genomen, waarbij ook vrijwillige arbeidskrachten zich verdienstelijk maakten. Later werd 't dak vernieuwd, en als laatste karwei gold de restaura tie „fan büten om”. Het totale kosten- cijfer liep op tot bijna 223.000,-, waar aan Rijk, provincie en gemeente de gangbare percentages subsidie hebben bijgedragen (samen 85%). De kerk voogdij kon/ zelf niet putten uit reser ves, maar het resterende bedrag voor eigen rekening moest met vereende krachten bij elkaar worden gebracht. De Gerbrandy, voor die Kerkvoogdijen, de Wommelser voogden (P. A. Stegenga, Th. Postma, K. Hannema) geluk. „In bliid barren” aldus Gerbrandy. Hij schetste die betekenis van die kerk als „levenssteun”. Hoopte dat deze nu vernieuwde kerk nog vele jaren door God tot een zegen gesteld mag worden. Aannemer Yde Schakel, die die restau ratiewerkzaamheden ter hand nam, ge tuigde mede namens zijn werknemers van de prettige verhoudingen in prima eensgezindheid. Alle overleg met de- kerkvoogden verliep steeds in uitste kende harmonie, wij bewaren aan Wom mels dan ook een prettige herinnering. Ds. Nieboer, de plaatselijke predikant, tenslotte hield een hartelijk spontaan toespraakje. Hij vond het een voorrecht dat de kerk te Wommels nog zo voor beeldig functioneert. Primair in de be langstelling voor de eredienst. Hij waar deerde het vele werk door de kerkvoog- bij de herv. gemeente aangeslotenen en bracht zo in totaal 17.000 bij elkaar, plus enlkele leningen. Ook de toren kan nu de stormen en de tand des tijds weer een hete poos trotseren. Om nog even op de kerk terug te komen, na verwij dering van de pleisterlaag bleek de toe stand van ’t muurwerk mee te vallen. Bovendien zijn er allerlei interessante historische details ontdekt, waarmee de nu weer aangebrachte natuurstenen wa terlijst ook is gemotiveerd. De boogvensters hebben inplaats van houten stijlen weer bakstenen trancerin- gen en fraaie glas-in-lood ramen ge kregen. Door de sterk genuanceerde ge le stenen maakt de kerk van buiten ’n bijzonder levendige en karakteristieke indruk. Resumerend zei mr. Kuipers, dat de consolidatie met instemming van Monumentenzorg een vrijwel volledige restauratie is geworden. Wat betekent de kerk voor de gemeenschap vandaag? Er zijn nogal wat kerken die voor het landischap en als toeristische trekpleis ter wel van belang blijven, maar die als kerk op zich zelf maar amper meer functioneren. Zo staan de zaken er in Wommels gelukkig niet voor. Het dorp breidt zich uit en de zondagse eredien sten trekken hier nog ’n goede belang stelling. De morgendiensten over ’t al gemeen uitstekend. Er komen nog elke zondag ongeveer 250 mensen bij elkaar in het kerkgebouw. Spr. vond het wel wenselijk dat een kerk intensiever dienst deed, buiten de eigenlijke erediensten, bv. op sociaal en cultureel terrein. Noemde in dit verband de Martinikerk van Franeker. Hier liggen voor wat Wommels betreft ook zeker mogelijk heden. Na een korte pauze, waarin de kerk-or- ganist Teun Tilstra, zeer verdienstelijk composities van Cesar Franck en Piet Post uitvoerde, brachten verschillende sprekers gelukwensen over. Burgemeester R. Alta bleek hogelijk in genomen met de restauratievoltooiing. Hij ging ook even in op de subsidiebe dragen die met dergelijke objecten ge-i moeid gaan. Wommels, Oosterend', Edens, Spannum en nu Waaksens weer. „It moat hast ris ophalde mei al dy al- j de tsjerken, hat de rie sein”. Hij voeg- de mr. Kuipers toe: „As Jo der net west i hiene dan hiene wy ’t nooit sa rédden”. Repliek van de gewezen kerkvoogd: „As ik der net west hie dan hie in oaren ’t wol dien”. Verder wenste de heer G. M. Vereniging van kerk- KONINGIN WILHELMINA FONDS ARUM. 26 sept. De ledenwinactie van het K.W.F. kankerbestrijding was in Arum Ï59 en Kimswerd 105; er waren in Arum 89 en Kimswerd 51 giften dus met elkaar 140. De opbrengst was in Arum 1176,50 en Kimswerd 719,75, gezamelijk 1896,25.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1972 | | pagina 2