GabeSkroar
l
>.y
j
Initiatief VANNU wordt
gefinancierd door gemeente
mannen
mode gaat.
Tilbury
als het om
Zinkwerken.
Bolsward gebruikt veel
kringlooppapier
Turken krijgen les Nederlandse taal
Tilbury
Frontale botsing bij
de Hymert
Opening luchtfoto
tentoonstelling
Film over
zangtechniek
Youth for Christ
Bolsward
f
ff'
Pony’s op de vlucht
SSv,d.Werf
Veel blikschade
bij aanrijding
Hennaarderadeel alleen nog op de wc
f. Jl
A
Hwat hat
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM
Reparaties goten eet.
Technisch installatiebedrijf
v.d. Weerd b.v.
(bij vooruitbetaling) Giro887926 STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST-FRIESLAND
tl V
jp'ï
ff I
- f
r
VRIJDAG 19 JANUARI 1979
118e JAARGANG Nr. 6
W
gemeentelijke subsidie behoeft geen lesgeld te worden betaald.
a
üs hjoed to sizzen
”ll[]
MANNEN
MODE
Noch noait is der in mus under
in heabult dearekke
BOLSWARD - In opdracht van CRM
is een videofilm vervaardigd over
„Zangtechniek in Nederland”. Deze
film kwam tot stand in samenwer
king met de Theodora Versteegh
Stichting te Den Haag en het Igna-
tiusziekenhuis te Breda.
In deze film worden de criteria
besproken die nodig zijn voor een
goede zangtechniek.
De beoordeling van de stem, in het
bijzonder de zangstem, was tot nu
toe erg subjectief. Dit gaf aanleiding
tot meningsverschillen en vele vage
terminologieën. De spraakverwar
ring is groot.
„Voor het gemak maken wij geen gebruik
van kringlooppapier,” zei de heer De
Vries van de gemeente Wymbritseradeel.
„Het papier is wel goed alleen hoopt het
zich op in de kopieermachine,” aldus de
heer De Vries. Op de vraag of kopieën
van kringlooppapier zwart worden zoals
in Workum, zei hij: „Né, daarvoor zit die
grijze knop op het apparaat”.
Op de verschillende gemeente-sekreta-
riën in Zuidwest-Friesland vooralsnog
incidenteel gebruik van kringlooppapier,
uitgezonderd de gemeente Bolsward
dan.
Havenweg?, Harlingen, tel.05178-6041
Makkum - Bolsward
Franeker
De gemeente Hindeloopen maakt in zijn
geheel geen gebruik van kringlooppapier.
Er is geen proefpakket aangevraagd en
er zijn ook geen plannen gemaakt in die
richting. Een woordvoerder van de ge
meente te Hindeloopen zei: „Het is hier
maar een kleine gemeente.”
Cursusleider Jan Hilgers: „De mannen
dóen ontzettend goed hun best. Er heerst
een gezellige sfeer.”
Afgelopen woensdag kwamen de in
totaal 14 Turkse cursisten voor de
eerste maal bijeen in een leslokaal
van de R.K. basisschool op het Laag
Bolwerk. De cursus wordt gehouden
in het kader van het vormings- en
ontwikkelingswerk voor volwasse
nen en volgens één van de initiatief
nemers gaat het hierbij primair om
de gastarbeiders de Nederlandse
taal bij te brengen. „Zodat men zich
bij het invullen van formulieren èn op
het sociaal en maatschappelijk vlak
beter kan redden. Men is dan minder
afhankelijk van anderen,” zo zei men
ons.
De heer Gielink van de gemeente Wor
kum zei ons dat Workum het proefpakket
wel heeft aangevraagd, het kringlooppa
pier nog niet gebruikt maar dat de raad
wel besloten heeft het in de toekomst te
gaan gebruiken. Men denkt vooral aan
het vervaardigen van circulaires. De heer
Gielink kon zich niet voorstellen dat de
gemeente Bolsward voor 80% gebruik
maakt van het genoemde papier. De heer
Gielink vertelde ons dat de gemeente
onlangs enkele stukken van de gemeente
Bolsward had gekopieerd en dat de
kopieën zo zwart als de nacht waren.
Wellicht heeft de gemeente Workum nog
geen kopieerapparaat met de knop „light
original”.
WITMARSUM - Dinsdagmiddag om
streeks drie uur vond op de Hymert
nabij Burgwerd een frontale botsing
plaats tussen een personenauto en
een vrachtwagen. De 30-jarige heer
P. N. uit Heerenveen die richting
Burgwerderhoek reed voorzag moei
lijkheden toen uit de tegengestelde
richting een vrachtwagen naderde,
bestuurd door de 27-jarige heer J. S.
Nicolai uit Britsum.
XHX
Tilbury
'Wf
In een poging om wat meer eenheid te
krijgen werd bij dit onderzoek gestreefd
naar objectieve criteria en registratie
methoden om een stem te beoordelen.
De onderwerpen die in de video-film
worden behandeld zijn in drie groepen te
verdelen:
- de geluidsbron: de theorieën over het
ontstaan van de menselijke stem - het
trillingsmechanisme van de stemban
den - de techniek van het dekken van
de zangstem - het vraagstuk van de
registers;
- de resonatoren: indeling en functie -
indeling en het gebruik van de klin
kers - de invloed van een juiste zang
techniek op de draagkracht van de
stem - werking van de tong volgens de
opvattingen van Lilly Lehmann en van
Lucie Frateur;
- de ademhaling: de techniek zowel bij
het spreken als het zingen.
Doordat zij de bocht te ruim nam, vond ze
de 22-jarige heer Sloot uit Bozum op
haar weg. Hoewel mevr. N.T. nog pro
beerde te remmen, kon zij een aanrijding
niet meer voorkomen. Met de linker
voorkant van haar auto raakte ze de
linkerflank van het voertuig van de heer
Sloot. Volgens een zegsman van de
Rijkspolitie te Wommels deden zich geen
persoonlijke ongelukken voor.
BOLSWARD - Het ministerie van Milieuhygiëne moedigt het gebruik
van het zogenaamde kringlooppapier aan. Om het gebruik te
stimuleren worden alle Nederlandse gemeentes in de gelegenheid
gesteld een proefpakket aan te vragen. Het Bolswards Nieuwsblad
vroeg de volgende gemeenten of men het proefpakket had aange
vraagd, of men het al gebruikte en wat de eventuele ervaringen
waren: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen,
Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel. De resultaten van onze
steekproef waren verrassend. De ene gemeente maakt voor 80%
gebruik van het kringlooppapier terwijl de andere het in zijn geheel
niet aanwendt.
„We hopen dat ook deze beide laatste
bedrijven, het voorbeeld van de V.L.F.
zullen volgen, zo zei de heer Jan Hilgers.
„Het is namelijk erg vervelend als de groep
leerlingen niet volledig is. Je moet dan de
eerder behandelde stof steeds herhalen.”
De leraar is bijzonder tevreden over zijn
cursisten. De heer Hilgers is in het
dagelijks leven werkzaam op de r.k. basis
school. Over zijn Turkse leerlingen zegt hij:
„Als de kinderen altijd zo oplettend waren
op school als deze Turken, had ik geen
reden tot klagen. De mannen doen uitste
kend hun best. De sfeer is er, ondanks het
feit dat de groep louter uit mannen
bestaat, bijzonder gezellig. Vrouwen volgen
de lessen niet, maar dat komt door het
Turkse cultuurpatroon. Daar verander je
niets aan.”
Zoals gezegd duurt de cursus twee jaar, en
door de subsidie die door de gemeente
wordt verstrekt, is het cursusgeld voor de
Turkse leerlingen nihil.
Kringlooppapier wordt gemaakt van
oud papier en is grijs achtig van
kleur. Voor het maken van pakpapier
en karton werd reeds oud papier
aangéwend. Tegenwoordig wordt er
kringlooppapier gefabriceerd dat te
vens goed bedrukt kan worden. Het
totale papier- en kartonverbruik in
1980 wordt voor Nederland op onge
veer drie miljoen ton geraamd. Het
aanwenden hiervan is dan ook van
grote importantie.
De heer Fluitman van de gemeente
secretarie van de gemeente Baardera
deel in Mantgum vertelde het BN dat
men het bewuste papier nog niet
gebruikt maar dat men er wel mee
bezig is. In de raad is namelijk
besloten het papier incidenteel te
gebruiken. Om ervaring op te doen
met het kringlooppapier heeft de
gemeente Baarderadeel bij het mini
sterie van Milieuhygiëne een proef
pakket aangevraagd dat, zoals de heer
Fluitman zei, erg goed is bevallen. In
eerste instantie zal het papier worden
aangewend voor rondschrijvens in de
gemeente, m.a.w. vaak voor eenmalige
berichtgeving. De heer Fluitman
meende dat het kringlooppapier lan
ger houdbaar is dan 50 jaar zoals het
gerucht wilde.
HARLINGEN - De familie J. Kingma
uit Harlingen is sedert een week
haar twee pony’s kwijt. De pony’s
graasden in een weiland aan de
Achlumerdyk te Harlingen, maar
zochten het avontuur. Het betreft
een voskleurige pony met witte sok
ken en witte bles en een kleine zwar
te ruin (een Shetlander).
De twee dieren zijn dinsdagavond om
half twaalf nog waargenomen in de buurt
van Arum. Vanwege de dikke mist
slaagde men er toen niet in de dieren te
vangen. Een ieder die de pony’s signa
leert, wordt verzocht zich in verbinding
te stellen met de Rijkspolitie van de
groep Wonseradeel te Witmarsum (tel.
05175-1666) of met de eigenaar van de
pony’s, de heer J. Kingma te Harlingen
(05178-2077).
De video-band is bestemd voor alle
instellingen die zich bezighouden met de
stem, in het bijzonder de zangstem: o.a.
de universiteiten, conservatoria, muziek
scholen, hogere beroepsopleidingen etc.
Een moeilijkheid waarmee de cursisten
te maken hebben is de. vaste les-avond.
Immers de meesten van hen werken bij
de H.M.S., de Hollandia en de V.L.F. in
de ploegendiensten. Nu is er met de
V.L.F. een regeling tot stand gekomen
waardoor de mensen die een dergelijke
cursus volgen in ieder geval die ene
woensdag in de veertien dagen waarop
de les gegeven wordt vrijaf te hebben. Bij
de Hollandia en de H.M.S. is dit (helaas)
nog niet het geval.
VANNU is voor de Bolswarder Turken
zo langzamerhand een begrip geworden.
Toen VANNU nog de beschikking had
over een eigen gebouw kwamen de
gastarbeiders iedere zondagmiddag in de
soos bijeen. Het VANNU-gebouw fun
geerde indertijd dus als een soort ont-
moetingscentrum. Van deze mogelijk
heid werd bijzonder goed gebruik ge
maakt. Er werden Turkse films gedraaid
en men nam eigen grammofoonplaten
mee die deze middagen dan werden
afgespeeld. Op zeer korte termijn ver
wachten de mensen van VANNU dat er
voor deze Turkse middagen weer een
permanente ruimte beschikbaar wordt
gesteld.
t
BOLSWARD - Aanstaande maandag 22
januari kan de Bolswarder jeugd vanaf
20.00 uur terecht in het Convent voor
een gezellige en informatieve „Youth
for Christ koffiebaravond”. De avond
staat open voor de Bolswarder jeugd van
15 jaar en ouder. De toegang is gratis,
zo deelde men ons mee. De avond wordt
mede verzorgd door „Op vrije voeten”,
het kabaretteam van Youth for Christ.
De heer Wiersma van de gemeente
Hennaarderadeel vroegen wij even
eens hoe groot de frequentie van het
gebruik van kringlooppapier op de
gemeente-secretarie in Wommels
was. „Allinne op de wc,” luidde zijn
antwoord. „It libbet hjir net sa. Wy
brüke gewoan wyt papier. By myn
witten is der gjin proefpakket oan-
frege.” Op de vraag of men alsnog tot
het gebruik van kringlooppapier zal
overgaan, antwoordde de heer Wier
sma: „By myn witten bin der gjin
plannen yn dy richting.”
Uitgave A. J. OSINGA b.v.
Bolsward - Marktstraat 13
Administratie- en Redaktieadres:
Postbus 5, 8700 AA Bolsward
Tel. 05157 - 2044
na 18 uur 2660
Voordelen van het gebruik van kring
looppapier zijn onder andere de wa-
terbesparing bij de voorbereidings-
werkzaamheden, omdat het papier
niet ontbleekt of ontinkt wordt; het
energieverbruik is 60% minder dan
bij normaal papier, er is geen sprake
van bodem-, lucht- en waterveront
reiniging en het waterverbruik kan
bijna tot nul worden gereduceerd.
Door de gemeente Bolsward wordt reeds
op grote schaal van kringlooppapier
gebruik gemaakt. Volgens gemeente
ambtenaar Franzen is mids november
1978 met een en ander een aanvang
genomen. Het Wordt in het bijzonder
aangewend voor offset- en kopieerwerk.
De heer Franzen schatte dat het gebruik
van kringlooppapier 80% bedraagt van
het totale papierverbruik bij de ge
meente Bolsward.
BOLSWARD - Voor de tweede maal krijgen de in Bolsward gehuis
veste Turkse gastarbeiders in de hanzestad les in de Nederlandse taal
De cursus, die door de heer Jan Hilgers wordt gegeven is ’n initiatief
van het sociaal-cultureel jongerencetnrum VANNU. De gemeente
Bolsward financiert de twee jaar durende cursus, die eenmaal in de
veertien dagen wordt gehouden.
Ri|kstraat 6 Bolsward
De heer P. N. remde bij om het passeren
te vergemakkelijken maar raakte dien
tengevolge in een slip. Door deze ma
noeuvre reed zijn lelijke eend recht op de
vrachtwagen af. De vrachtwagen liep
weinig schade op. Van de lelijke eend
was weinig meer over. Een zegsman van
de Rijkspolitie te Witmarsum sprak van
„een ander merk”. De heer N. liep een
hoofdwond op en moest zich onder
behandeling van zijn huisarts stellen. De
vrachtwagenchauffeur bleef ongedeerd.
De heer Westra van de gemeente Wonse
radeel deelde ons mee dat men in
beperkte mate van kringlooppapier ge
bruik maakt. Op de gemeente-secretarie
te Witmarsum had men wel het proef
pakket ontvangen van het ministerie van
Milieuhygiëne. In Witmarsum zei de
gemeente voor 5% gebruik te maken van
het bewuste papier.
WOMMELS - Een woordvoerder van
de rijkspolitie te Wommels sprak van
een behoorlijke schade aan lak- en
blikwerk met betrekking tot een
botsing tussen twee personenauto’s
die afgelopen woensdag in Wommels
plaats vond. De aanrijding deed zich
voor toen de 23-jarige mevrouw N.T.
uit Wommels, die kwam aanrijden
vanuit „It Bosk”, rechtsaf wilde
slaan richting centrum.
In Bolsward wonen 12 Turkse gezin
nen. Daarnaast zijn er hier nog een
aantal alleenstaande Turkse gastar
beiders gehuisvest. Vanuit de groep,
zo bleek afgelopen woensdag, zijn
door de buitenlanders vragen gesteld
omtrent de mogelijkheden tot het
houden van nog een cursus in de
hanzestad. Men vóelde veel voor een
lascursus. Een dergelijke opleiding
ontbreekt in het land van herkomst.
Als men te zijnertijd weer naar Tur-
De gemeente Wymbritseradeel heeft niet
het proefpakket aangevraagd bij het
ministerie van Milieuhygiëne, maar be
trekt het papier van een firma uit
Nijmegen.
PIAAM - Vanmorgen vond om 10.30
uur de officiële opening plaats van de
luchtfototentoonstelling Streek-
beeld Westelijk Friesland” in de
Nynke Pleats te Piaam (zie foto). De
opening werd verricht door de heer
Piter Tjeersma, burgemeester van de
gemeente Wonseradeel.
De foto’s zijn dagelijks te bezichtigen
van 10.00-21.00 uur, uitgezonderd ’s
maandags. De tentoonstelling over de
dorpen van Wonseradeel zal enkele
maanden duren. De luchtfoto’s zijn ge
maakt door Slagboom Peters Lucht
fotografie en Slagboom Peters Noord
Nederland B.V. Teuge.
kije terug zal keren kan men zijn
voordeel doen met een lasdiploma. De
mogelijkheid voor een dergelijke cur
sus zal, zo vernamen wij, worden
onderzocht.
Ullh
blllllh
^xr^xBolswur ds Nieuwsblad
Advertentie tarieven op aanviaag Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel. Workum en Wymbritseradeel
79
•fl
1
ftf
i' ‘i
«S».--' 'X:
