KAPPIE EN DE KRAAK-KRAKERS
ZWART
MAAR LIEFLIJK
KERKDIENSTEN
z
--i
I
2644
05100 - 55 555
Folk en Tael
Roman fan de earme Fryske heide
fan J. A. Visscher
„Folk en Tsjerke”
makket de 10 jier fol
bondsspaarbank'
bolsward
gezinsbank zonder winstdoel
0011
WEEKENDDIENSTEN
HYPOTHEEK
’n zaak van
vertrouwen I
DE BONDS-
SPAARBANK
HYPOTHEKEN
WATSE CUPERUS
20
spreekuur 10.00 - 10.30 uur
’s avonds 6.30 - 7.00 uur
Pagina 2
BOLSWARDS NIEUWSBLAD
VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1979
ZONDAG 16 SEPTEMBER
NED. HERV. KERK
DOKTERS en ZUSTERS
39
Helden,
v.
R.K. KERK
WYMBRITSERADEEL
Y.
DIVERSEN
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
voor AL uw geldzaken
bijzonder voor
Uit het Fries vertaald door E. S. de
beetje over-
J
Visite aanvragen van 9-10 uur
2 uur spreekuur
BOLSWARD: 19.30 uur: ds. Knipscheer
MAKKUM: 9.30 uur: ds. Zonneveld,
Oldeboom
HINDELOOPEN: Geen dienst
WORKUM: 10.45 uur: ds. Zonneveld,
Oldeboom
BOLSWARD: Verg, van gelovigen, Laag
14: 9.30 uur: Samenkomst met breking
des broods
SNEEK: Geref. Kerk (vrijgemaakt),
Kleinzand 22: 9.30 uur: Leesdienst
17.00 uur: ds. P. de Jong
Foar him üt fytste in aid man, in boer sa oan syn halding te
sjen. Suver deftich siet er stiif efteroer op syn fehikel. Hy
wie al moai op jierren en it mocht in wünder hjitte, dat er
noch ófjaan doarst op sa’n nijerwtsk ding. Krampeftich, de
earmtakken stiif rjochtut halde er mei syn fusten it stjoer
stiif omklamme. Hy wie klaaid yn it tsjokke swart fan wat
earder allicht syn troupak west hie en die it kalmoan. It like
der wol op, dat er nei de notaris moast of yn elk gefal in
famyliegearsit.
dochter
een
Gezinsverzorging/Bejaarden/
Chron. ziekenzorg
zowel te Witmarsum als Bols-
ward elke ochtend (ma. t.e.m.
vrijd.) van 8.30 - 9.30 uur.
H. HUISMANS
Heeg, Telef. 05154 - 2292
J. VAN DER LINDE
Gasthuissingel 31, tel. 2555
„MOEDERS voor MOEDERS”
voor: Sneek, Bolsward:
Mevr. M. van Veen-Stout,
Kaar 12, Sneek,
telefoon 05150 - 14543
TANDARTSEN
D. v.d. GOOT
Maedfinne 11, Workum
05151-2323
BAPTISTEN GEMEENTE
BOLSWARD, Kapel Skilwyk: 19.00 uur:
Dhr. v.d. Plaats, Workum
MAKKUM: 10.45 uur: ds. Horjus
Stichting Maatschappelijke
Dienstverlening
FRIESLAND-WEST
De Spinnekop 8 - Witmarsum
telefoon 05175 - 1615
Grote Dij lakker 18 - Bolsward
telefoon 05157 - 2377
POLITIE BOLSWARD
Politie Alarmnummer:
b.g.g. in spoedgevallen:
BOALSERT - De hear Tjisse de Jager,
dy’t fan ’t simmer ferfearn is fan Ljou-
wert nei Oentsjerk, hat de AFUK stea-
pels nümers kado jün fan it moanneblêd
„Folk en Tael” fan de Fryske Under-
rjocht Liga, dy’t yn ’e tritiger jierren
aksje fierde foar Frysk op skoalle.
Doe wie it Frysk noch ferbearn en no
wurdt it aanst in gewoan fak. Yn-goed
fjirtich jier is der gans feroare. Wa’t foar
de skiednis fan it Fryske ünderwiis
belangstelling hat, sil yn dy aide tydskrif-
ten grif hiel wat fan syn gading fine. It
giet hjir benammen om nümers üt de
jiergongen 1934 o/m 1942, in perioade üt
de Fryske Beweging, dy’t de léste tiid
noch al wat yn it nijs west hat. Belang
stellenden kinne oant 15 sept. ta op
wurkdagen oant 17.30 oere by de AFUK
terjochte om ien en oar yn te sjen en mei
te nimmen wat hja graach hawwe wolle.
Wa’t earst komt, hat fansels de measte
kar.
Sa’n Heidekeardel
Vrijdag om 18.00 uur en
eindigende maandag 8.00 uur
Vanaf vrijdagavonds 6 uur
Alleen voor spoedgevallen
Spreekuren:
Maatschappelijk. Werk
Witmarsum: elke ochtend
(ma. t/m vrijd.) 8.30 - 9.30 uur
Bolsward: elke donderdag van
9-10 uur
vervolgd)
BOALSERT - Yn oktober 1979 sil it
10 jier lyn wêze dat oprochte is de
Friese Kerkhistorische Vereniging
Folk en Tsjerke. Oars as de Stichting
Aide Fryske Tsjerken haldt dizze for-
iening har net alderearst dwaende
mei de tsjerkegebouwen, mar mear
mei hwat him deryn en der omhinne
öfspile, moai sein „de gang van het
Christendom door Friesland”. De
foriening hat fan it bigjin óf oan as
har wurk sjoen it halden fan gear-
komsten oer tsjerkhistoaryske ün-
derwerpen, de ütjefte fan in ringban
om artikels yn ienfaldige ütfiering yn
op to nimmen, en it halden fan
ekskurzjes nei plakken yn Fryslan.
Dy lésten koene gauris kombinearre
wurde mei ien of twa lêzingen.
63 Zodra Priezel zijn hefschroefvliegtuigje in Lutjewier had
geland begaf hij zich met de dame naar het verzekeringskan
toor.
„We komen ons geld halen!” zei Eulalia tegen de agent. „We
hadden hier de Kraak met een goudlading verzekerd voor de
volle waarde - en het schip is vergaan!”
„Ha-ha voegde Priezel daar aan toe, „ha hatsjoe!”
„Vergaan?” herhaalde de verzekeringsman. „Ik zou zeggen:
integendeel! De sleepboot heeft een passagiersschip van de
rotsen gehaald en veilig binnengebracht. Het staat in alle
kranten! Maar u bent zeker weg geweest, dat u dat nog niet
i N.B. Apotheek Berkhemer
(Geopend: zaterdag 14.30 - 15.00 uur
en zondag 17.30 - 18.00 uur.
ACHLUM: 9.30 uur: ds. Toornvliet,
jeugddienst
HITZUM: 13.30 uur: ds. Hylarides
EXMORRA: 9.30 uur: ds. Baay
13.30 uur: ds. Feenstra
ARÜM: 9.30 uur: ds. v.d. Wal
WELSRIJP: 13.30 uur: ds. Dee, H.D.
BAIJUM: 9.30 uur: Dhr. Rijpma
BOLSWARD: 8.45 uur: ds. v. Binsber-
gen; 10.00 uur: ds. v. Binsbergen en ds.
Nell, startdienst
GAAST: 13.45 uur: ds.
jeugddienst Geref. Kerk
FERWOUDE: 19.00 uur: Jeugddienst,
ds. Vroegindewey
BURGWERD: 10.00 uur: Viering H.A.,
pater Stolk, ds. Roosendal
HICHTUM: 13.30 uur: ds. Dijkstra
KIMSWERD: 10.30 uur: ds. v.d. Wal
KUBAARD: 9.30 uur: Kand. Bloemhof
LOLLUM: 9.00 uur: ds. Roozendal
LUTKEWIERUM: 13.30 uur: Dhr. Til-
stra
MAKKUM: 9.30 uur: ds. Weijsenfeld
19.00 uur: Dhr. Kuperus
CORNWERD: 9.30 uur: Dhr. Eygelaar
PIAAM: 13.30 uur: ds. Weijsenfeld
MANTGUM: 10.45 uur: ds. Brink
OOSTEREND: 9.30 uur: Bloemen-
dienst, ds. v.d. Hoeven
19.15 uur: ds. v.d. Hoeven
OOSTERLITTENS: 9.30 uur: da.
Slik
PINGJUM: 10.30 uur: ds. Bomer
SPANNUM: 13.30 uur: ds. Groeneboom
EDENS: 9.30 uur: ds. v. Wakeren
PARREGA: 9.00 uur: ds. Woltinge
19.30 uur: ds. Bruin
TZUM: 9.30 uur: ds. Dee, H.D.
13.45 uur: Gez. dienst Geref. Kerk
WITMARSUM: 9.15 uur: ds. Versteeg,
gez. dienst in Koepelkerk
YTENS: 11.00 uur: ds. v.d. Hoeven
WINSUM: 10.30 uur: ds. Schelting
WOMMELS: 10.15 uur: ds. Nieboer
19.30 uur: ds. Nieboer, Fr. tsj.
HIDAARD: 9.00 uur: ds. Nieboer
WONS: 9.30 uur ds. Ros, H.A.
SCHRAARD: 9.30 uur: ds. Bakker
13.30 uur: ds. Ros, H.D.
ZURICH: Dienst in Pingjum
NIJLAND: 9.30 uur: ds. Maarsingh
13.45 uur: ds. Bousema
GEREF. KERK
BOLSWARD: zaterdagsavonds 19.00 u.:
Eucharistieviering; zondags om 9.30 uur:
Hoogmis; 11.30 uur: Mis.
BURGWERD: St. Johanneskapel: 10.00
uur: Eucharistieviering
WORKUM: 8.00 uur: Vroegmis; 10.00
uur: Hoogmis; 19.30 uur: Lof
MAKKUM: zaterdag 19.30 uur: H. Mis;
zondag 9.00 uur: Hoogmis
WITMARSUM: zaterdag 18.00 uur: H.
Mis; zondag 10.30 uur: Hoogmis
ROODHUIS: zaterdag 19.00 uur H.
Mis; zondag 9.30 uur: H. Mis
Yn ’e rin fan ’e tiid hat it wurk in
greatere omfang krige as earst de opset
wie: reizen kamen yn Munsterlan, Flaen-
deren en Twente, oan de leden koe for-
line jier in hiel boek taskikt wurde. Om
dit 10-jierrich bistean to fieren wol „Folk
en Tsjerke” oan ’e iene kant in ekstra
romme jefte de publikaesjeban, en oan
de oare kant op sneon 22 septimber in
jubileumbitinking yn Boalsert halde. It
bigjint om 2 ure mei in gearsit yn De
Groene Weide buten de Snitser Poarte,
dêr’t de foarsitter de feestrede halde sil
en de hear Lambooy sprekt oer de
Boalserter oargels. Oansluten is der om
likernóch 4 ure in oargelkonsert yn de
Martinitsjerke, forsoarge troch de hear
Ad. Houtman.
Nu pas voelt Jantsje dat ze eerder had moeten bedenken
het aloude gezegde van „hoe stiller hoe beter” in toe
passing te brengen, want de overgrote meerderheid van
de dorpsbewoners neemt het op voor Sake, die, hoewel
erg op zijn teentjes getrapt, met ongebogen hoofd en zwij-
APOTHEEK
APOTHEEK POSTMA,
Oosterdijk 65, Sneek
Tel. 05150-12316, b.g.g. 12598
Geopend:
Vrijdag 18.00-22.00 uur
Zaterdag 8.00-12.00 uur
13.00-22.00 uur
Zon- en feestdagen
12.00-13.00 uur
18.00-19.00 uur
Buiten genoemde tijden:
eerst bellen 05150-12316,
b.g.g. 12598
Der hinge him in slopke, in piip mei elastiken stalle, ta de
müle üt, dêr’t er mei alle krêft oan sügde fanwege de yn-
spanning, dy’t it fytsen him joech. Hy hime fan dit foar him
dochs wol swiere en üngewoan wurk en weage it suver net
om fan sidei) te sjen. Mar doe drige der ynienen ünfer-
wachte gefaar op ’e wei. In jonge hun, dy’t de maitiid
blykber ek al yn ’e bonken hie en wakker wille makke
meidat er oan it krijoanboartsjen wie mei in keppeltsje
mosken, dy’t er hieltyd wer by syn itensbak weijage, stode
ynienen yn kügelsfeart fan it hiem óf, de homeije üt en
dwers de dyk oer.
De boer, dy’t yn syn kalme gong op sa’n faasje net
berekkene wie, waard heislike kjel en begun mei syn fyts
fan ’e alteraasje hinne en wer to slingerjen. Wat er op dat
stuit fan ’e hun sei, strekte dy syn ras no just net ta eare. De
bolbjirkenens fan it bist waard oarsaak fan it trelit dat
hjirop folgje soe, mar doe hie de hun al wer oar hinne-
kommen socht en siet yn it hóf yntusken al in ekster
efternei.
Mar mei de boer soe it oars ófrinne. It lykwicht is in nuver'
ding, benammen as men it kwyt is en it in poepetoer wurdt
om it werom te krijen. Benammen as men in stege Fryske
boer is fan by de santich yn it stive sneinshabyt en it fytsen
net jins deistige wurk is.
Hy begun te traapjen dat it sta sei om wer yn ’e balans te
kommen, mar doe kaam der in oar gefaar. Tagelyk om it
stjoer tinke en om syn beide skonken op de trapers hie
noch nea syn sterkste punt west en sadwaande ried er
foardat er der goed en wol erch yn hie, fan de wei óf de berm
yn, ijocht op sa’n A-peal fan de telefoan ta. dêr’t de skeane
skoarpeal fan ünderoan de berm yngroeven wie.
No soe in tükenien der allicht as troch in foech earepoarte
ündertroch ride kinne, al wie dat dan wol de nauwe kant it
neist, mar de boer syn stal kaam net oerein mei de gutte fan
de tijehoeke en sa skeat syn fyts der wol trochhinne mar
strópte er der seis foar op en tommele er yn syn hiele hear
en fear efteroar yn it gêrs.
Hy preuvele wat wurden, dy’t net al te freonlik wiene, siet
efkes yn it gêrs om wat te bekommen, de stalle fan syn
slopke noch altyd tusken de lippen. De kop fan de piip wie
yn dizze striid bleaun.
(Wurdt fuortset)
wist!”
„Nee eh ja” antwoordde Eulalia, geheel uit het veld
geslagen. „Ende goudlading dan? Waar is die?”
De verzeker-heer glimlachte breed. „Maakt u zich niet
ongerust!” sprak hij sussend. „Het goud werd vreemd
genoeg hier in Lutjewier gevonden! De Kraak vervoerde
stenen. „Heel merkwaardig! Maar de politie stelt een
onderzoek in maakt u zich dus vooral geen zorgen.’
„Nee, nee,” stamelde de dame, doodsbleek wordend.
„G-geen zorgen,” vulde Priezel aan, met schrille stem.
„Hahaha Hatsjoe!”
Yn de kampkes lan djoeiden de earste lamkes al om de aide
skiep hinne, dy’t yn alle eamst runen te weidzjen en to
plüzjen oan it farske gers. Rünom wie it fleurich en gjin
minske koe yn sa’n wielde noch fol sagryn wêze. Seis
Gosling krige wer moed en hy twivele der net oan, of syn dei
soe wol slagje.
Hiel yn de fierte seach er noch immen fytsen: it smelle
heidepaadsje lans, dat nei de strjitwei late, dy’t fierder
Grinslan yn gie.
Immen op in splinternije fyts
Yn in kromte fan de wei seach Gosling dat it nimmen oars
wie as Rinse, de aid koloniaal.
Mar wat sette dy fint in faasje, krekt as moast er noch in
trein helje
Gosling seis lei it kalm oer. Al te betiid moast er ek al wer
net oankomme. As er der om in oere as acht wie, soe er
Freark-om noch wol thüs treffe.
Hy geniete fan de moaie dei en seach de takomst wat langer
wat blierder temjitte. Syn omke en muoike soene him grif
net teloarstelle, en as hy no aanst it aid minske mar bitelje
koe, wie yn elk gefal in grut gefaer oan de kant.
Soe hy Maaike noch sjen?
Hy hie har no al yn gjin healjier moete. Der woe dochs neat
op tsjin de Singel del to riden, dêr’t hja wenne? Faaks wie
boer Siertsema al wer op ’e kuier en stie Maaike op de
stoepe en koed er efkes mei har prate.
Wylste er dat betocht begun er sünder erch hurder te
traapjen. Der wie ommers mear as it boadskip oan syn
omke en muoike, dat him nei Ljouwert ta dreau.
Hy hie de Rottefalle al efter him. Aanst rjochts óf oer de
Pein nei Semar en dan sa op Ljouwert oan
gend op het roddelpraat reageert.
Maar het schandaal blijft van mond tot mond gaan en
wordt ten slotte zó algemeen, dat het als vanzelf op de
kerkeraad ter sprake komt.
Nu moet er recht gedaan worden. Beiden behoren ze tot
dezelfde kerk, hoewel Jantsje onmondig (zij is geen lid
maat) en de ander als een vooraanstaand iemand.
Zo krijgt dit muisje nog een staartje en als er op een
donkere avond twee mannen bij Jantsje in huis stappen,
moet ze ter biecht.
ARUM, v. Camminghaweg: 9.30 uur:
ds. Spriensma; 14.00 uur: ds. Wester
man
ARUM, Schoolstraat: 9.30 uur: Lees
dienst; 16.30 uur: ds. Poutsma
BOLSWARD: 9.30 uur: ds. Verbaan
17.00 uur: ds. Kwast
SCHETTENS: 9.30 uur: ds. Kwast
13.45 uur: ds. Verbaan
WOMMELS: 9.30 uur: ds. v. Halsema
13.45 uur: Kand. mevr. v. Zoelen
WITMARSUM: 9.15 uur: ds. Versteeg,
gez. dienst in Koepelkerk
TJERKWERD: 9.30 uur: ds. v. Helden
19.15 uur: ds. Meyer
BIJ BRAND:
Voor brandmelding belle men:
Zr. R. LANDMAN
le Woudstraat 6, Sneek
Telefoon 05150 - 12507
Zaterdag en zondagsmorgens
vóór 7.45 uur
zaterdag en zondagmiddag
1-2 uur
Nu voelt ze hoe alleen ze in het leven staat, althans wat
de roddelaars betreft. Degenen aan wie ze goed doet, staan
weliswaar aan haar zijde, maar zwijgen als het graf.
Het zal Sake zeker ver van gemakkelijk zijn gevallen om
in deze tweekamp de prijs te winnen, maar het ene kwaad
baart bij hem het andere.
Zo slaat ten slotte de balans van de kerk over naar zijn
kant. Het is Jantsje, die te licht wordt bevonden. Och, dat
is zo n wonder niet. Jantsje is immers Jantsje maar, de
van Zwarte Gerlof. Ja, natuurlijk ook van Kieke
best mensje maar zij aardt naar haar moeder
slechts in het stille weldoen, waar geen mens iets van
merkt, behalve zij, die er nauw bij zijn betrokken,
Uiterlijk, voor het oog van de wereld, is
„Kunnen jij en ik het niet eens worden, Jantsje?” vraagt
hij, terwijl hij wankelend opstaat en zijn handen begerig
naar haar uitstrekt.
Dit maakt Jantsje wakker. Al heeft ze niet veel liefdes
momenten beleefd in haar leven, zij voelt instinctmatig, dat
dit de verkeerde weg zal opgaan.
Het maakt haar niet onrustig. Ze is veertig jaar,Snaar de
dochter van Zwarte Gerlof wordt weer wakker in haar.
„Zo,” zegt ze honend, „zijn dat jou manieren!” en terwijl
ze overeind komt, grijpt ze de haar tcegestoken handen en
draait de polsen om, zodat Sake kreunend van pijn over
de vloer rolt. Dan draait ze zijn armen terug en trekt hem
weer op zijn voeten.
„En nu mijn deur uit, anders breek ik jou de poten!”
Zo gaat Sake, dezelfde gang als destijds de deurwaarder,
zonder tang, maar even handig.
Jantsje valt neer in een stoel, toch wel een
stuur.
Ze kan veel verdragen, het leven heeft haar hard gemaakt,
hard als staal in haar eeuwige strijd tegen het mensdom,
omdat, nu ja, omdat ze nu eenmaal de dochter is van
Zwarte Gerlof.
Maar nu is toch weer even de herinnering aan de tijd van
twintig jaar geleden in haar boven gekomen, de tijd die ze
doorbracht met de kreupele zoon van de potschipper achter
de zeedijk.
Toen is ze begeerd en heeft ze begeerd en al hebben haar
grote broers er op een wrede wijze een eind aan gemaakt,
het begeren was van weerskanten toch oprecht en eerlijk
geweest.
ze de mannetjes
putter, ja, het manwijf, de ruige, rauwe, ruwe, die Bouke
Ruurds de schrik op het lijf durfde jagen met een dode
zeeman in haar kruiwagen
Ja, voor Jantsje slaat de balans de verkeerde kant over.
Na het getuigenis van Sake in hoogst eigen persoon, kan
de kerkeraad het ook moeilijk anders zien. Het is natuur
lijk moeilijk precies uit te maken, er waren geen getuigen
bij en in dat opzicht zou het neen van Sake niet zwaarder
mogen wegen dan het ja van Jantsje. Maar men moet toch
ook rekenen met de persoon en de omstandigheden. Zo
wordt Jantsje de schuldige, er helpt geen lieve moederen
aan.
Het maakt Jantsje alleen maar nog harder tegenover
de wereld, het brengt welhaast de doodsteek toe aan
dat gedeelte van haar leven, waarin ze lijkt op haar
moeder.
Door het -toedoen van deze uitspraak wordt ze nog meer
een kind van haar vader.
Maar toch, al even ongebogen als Sake, draagt ze het
hoofd, al even trouw als hij gaat ze naar de kerk, hoewel
die haar met geen siertje meer barmhartigheid behandelt
als de wereld rondom haar.
Maar wat ook in haar hart verkilt en afsterft, niet haar
liefde voor het kleine, misdeelde, het ellendige. Daar gaat
haar hart nog evenveel, neen, nog meer naar uit en er
resten haar nog genoeg objecten om het goede in haar uit
te leven. Want de Kieke in haar is onsterflijk.
(Wordt
Nu heeft er dan weer een man zijn handen naar haar uit
gestoken, maar al is ze dan ook Jantsje van Zwarte Ger
lof, .lit mocht ze niet toelaten.
En dan net deze man, jonge, jonge
Jantsje kan het nauwelijks vatten. Als ze al lang in bed
ligt, houdt dit avontuur haar nog de slaap uit de ogen en
nog dagen lang heeft ze nauwelijks andere gedachten. Dit
kan ze onmogelijk voor zich zelf houden.
Ze vertelt het aan de enigste, bij wie ze wat waardering
vindt, de dorpsveldwachter.
Nee, ze doet haar verhaal niet om er drukte van te maken
en ze schudt hevig haar hoofd, als de man van de wet
haar op deze mogelijkheid wijst. Nee, daar is het haar
allerminst om te doen, maar ze moet zich ontlasten, zij,
Jantsje, de rauwe en ruwe, maar ook de zo openhartige
zou zich geen raad weten met dit geheim en daarom, alleen
daarom vertelt ze het.
Een ander zou wellicht zijn ingegaan op de suggestie van
de veldwachter, want nu heeft haar houding gevolgen, niet
voor de schuldige, maar voor de onschuldige.
Het duurt maar even of hetgeen ze in vertrouwen vertelde,
gaat als een lopend vuurtje door het dorp. De muren heb
ben weer eens oren gehad.
Het geval wordt, zoals dit in de regel gaat, al mooier en
mooier verteld en opgesierd met tal van pikante bijzonder
heden.
631101
