de Kleine Dijlakker
ARUMER KRUIDEN
Schoonheidsspecialiste vestigde
zich aan
Pastoor
Janning
overleden
I
Tsjerken sprekke in eigen taal
NCVB ARUM
Fan stêd en lan
INGEZONDEN
STUKKEN
(By de ekskursje fan „Folk en Tsjerke”)
Radio^ixiy^service
OU
Bloemen bestellen
Brandsma bellen
i
I
I e
BURGERLIJKE STAND
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••e*
l
Pagina 7
WOENSDAG 21 MEI 1980
BOLSWARDS NIEUWSBLAD
10
DE BROEREKERK
■wy.’t
i X-
TEL. 2525 - Het komt in orde
bloeit; vooral de kruiden heeft hij zich op
toegespitst. Als jongetje moest hij krui
den zoeken voor de dokter; vroeger wer
den veel medicijnen in de apotheken van
de dorpsdokters zelf gemaakt. Toen
spreker groter werd kwam hij dikwijls in
gesprek met schippers, boeren enz. en
veel oude medicijnen werden uit kruiden
destijds tegen allerhande „krupsies”
ingenomen. De heer v.d. Meulen schreef
veel op en kwam ook in contact met ver
schillende dokters, waarmee hij sprak en
het bleek dat in de tegenwoordige medi
cijnen, dikwijls ook bekende kruiden
zitten.
DE MEIDAGEN VAN 1940 TE
MAKKUM
I
I
I
1
Overtollige haargroei en uitslag vor
men de grootste klachten van de
klanten van Maija Lobato de Mes-
quita-Immink. Door tal van behande
lingswijzen kan zij daar wat aan doen.
Er bestaat volgens haar een misver
stand over de opleiding en het vak
schoonheidsspecialiste. De opleiding
die zij gevolgd heeft is de enige in
Nedrland die recht op vestiging geeft.
Het is een zware nogal medisch
gerichte studie die te vergelijken valt
met een opleiding voor fysiotherapie.
„Veel mensen verwarren schoon
heidsspecialiste nogal eens met gri
meurs. Dat is onjuist. De behandeling
die ik geef is gericht op de totale ver
betering van de konditie van de huid.
De make up is in feite een bijzaak, al
kan ik op dat gebied wel adviseren.”
■Na de pauze liet spreker verscheidene
dia’s zien; in veel planten zitten genees
middelen, bloedzuiverend, voor kalkge-
brek etc. etc. Men gaat tegenwoordig ook
wel veel op natuurgeneeswijze over,
modderbaden en zo meer. De Schepper
heeft, aldus spreker, ons niet zo maar de
kruiden gegeven, laat ons daarom zuinig
met de planten zijn. De presidente
dankte spreker en overhandigde een
couvert. De organiste werd een boeket
anjers aangeboden en de kosteres ont
ving ook bloemen.
kloostermoppen opgebouwd, met het
doel een dak te schragen.
Laten wij allen onze schouder hieronder
zetten en ieder „zijn” steentje bijdragen
om een nieuw dak op een oude kerk te
maken.
Een nieuw dak dat ook een nieuwe
toekomst moet inluiden voor de Broere-
kerk. Laten we de constructieve krachten
in ons, de destructieve krachten, die
soms de overhand lijken te krijgen, doen
overwinnen, en uit het schijnbaar ver
lorene nieuwe leven doen opstaan! De
graankorrel die in de aarde valt en sterft,
zal uitgroeien tot een nieuwe korenaar,
laten wij zo samen na deze zwarte dag in
de Bolswarder geschiedenis zorgen dat
er weer een constructief pösitieve daad
gemeld kan worden binnen afzienbare
tijd.
Voor het gemeentebestuur, als vertegen
woordiger van ons allen, voor de Her
vormde Kerkvoogdij, momenteel eigena
resse van de kerk, voor alle andere
kerkbesturen, voor de belangenvereni
gingen hier als Bolswards Historie, de
BOOG en BOV e.a. ligt hier een prach
tige taak om door samenwerking een uniek
monument voor Bolsward te behouden.
Ik dacht: de burgerij staat achter U.
J. van der Linde
Gasthuissingel 31
Bolsward
De trijedeiske ekskursje fan de Fryske
Tsjerkehistoaryske feriening „Folk en
Tsjerke” is wer efter de rêch, mar in
oerweldigjende stream fan yndrukken is,
no’t wy dit skriuwe noch farsk yn üs
ünthald. Net minder as 18 tsjerken
stiene om te besjen op it reisskema, hast
te folie fan it goede en meidat guon
runliedingen noch al tiid namen, moast
mannich gebou, hoe nijsgjirrich op him-
sels ek, oerslein wurde, of allinne mar yn
de rinwei (better sein under it riden wei)
besjoen wurde. Wy sille hjirre gjin fer-
slach dwaan fan de reis, dêr’t ek ditkear
Boalsert en omkriten watit dielnimmers-
tal oanbelange net swakyn by spile, mar it
halde by in pear algemiene yndrukken.
Lyk as wol faken gyng de reis no ek Wer
Op de foto: Marja Lobato de Mesquita
tijdens de behandeling
van een klant.
Met veel interesse heb ik kennis ge
nomen van de in het Bolswards Nieuws
blad verschenen artikelenreeks „De Mei
dagen van 1940 te Makkum” (18 en 25
april; 2 mei 1980).
De in mijn boek Afsluitdijk 1940 reeds
beschreven gevechtshandelingen bij
Makkum zijn door de studie van de heer
Kamstra tot in vele details uitgezócht. In
het bijzonder geldt dit voor het tragisch
gebeuren betreffende de in laatstge
noemde plaats omgekomen sergeant-
majoor. Om onnodig leed bij eventuele
nabestaanden te vermijden, had ik in
mijn boek met opzet de naam van deze
onderofficier niet genoemd. Dat die -
door een ingezonden stuk - toch bekend
werd, heb ik zeer betreurd. Ik wil echter
gaarne mijn waardering uitdrukken voor
de studiezin en het methodisch histo
risch onderzoek van de heer Kamstra.
Het spreekt vanzelf dat die ook voor mij
van bijzonder veel nut zijn geweest.
Lnt. Kol. E. H. Brongers
Vronkenlaan 25
2352 EK Leiderdorp
BOLSWARD - Zoals u vorige
week in een advertentie in dit blad
heeft kunnen lezen heeft zich aan
de Kleine Dijlakker te Bolsward
een schoonheidsspecialiste geves
tigd. Het is de 26-jarige Marja
Lobato de Mesquita-Immink.
Twee jaar lang heeft zij in Gro
ningen een opleiding gevolgd die
haar het recht gaf zich te vestigen
als schoonheidsspecialiste.
Een uitgebreide apparatuur staat
haar daarbij ten dienste. Zo beschikt
zij ondermeer over een elektrisch
onthaar apparaat en een zonnebank,
die overigens naar haar zeggen in het
geheel geen gevaar oplevert voor de
gebruiker mits er onder deskundig
toezicht gebruik van wordt gemaakt.
Marja Lobato de Mesquita is ander
half jaar geleden samen met haar man
die tandtechnicus is, Amsterdamont-
vlucht” en is in Bolsward aan de
kleine Dijlakker neergestreken. Ze
hebben het er erg naar de zin. Marja is
van plan binnenkort een vervolg op
leiding te gaan volgen die het haar
mogelijk maakt op indikatie van huid-
artsen mannen en vrouwen te behan
delen, voorlopig kunnen alleen vrou
wen na telefonische afspraak bij haar
terecht.
ARUM - De vrouwenvereniging van de
Ned. Herv. Kerk kwam voor het laatst in
dit seizoen bijéén onder leiding van de
presidente mevr. M. Hibma-Anema. Zij
liet de aanwezige dames eerst uit „Alles
stemm’ saam” zingen het bekende lied
„Ik hoor de winden Gods vandaag” en las
daarna het wijdingswoord. Een verkort
verhaal uit de oude leesboekjes „Blond
en Bruin” van Jan Ligthart en H.
Scheepstra getiteld „Een andere horizon
zien”/. Het gaat over twee kinderen die
de hemel zochten. Door ziekte en dood
moesten de kinderen naar een armen
huis, maar ze gingen ’s morgens stilletjes
op weg om de hemel te zoeken, waar hun
moeder nu was. Ze waren spoedig op de
hei en liepen steeds door totdat een
vrouw hen binnen riep en zij daar bleven.
Later zeiden ze toen ze groot waren „we
hebben hier de hemel gevonden.”
De secretaresse, mevr. J. Sieswerda-
Zijlstra las de notulen en de dames M.
Goïnga-Visser en S. Kamstra-Kooyenga
zorgden voor thee met „er wat bij”. Toen
was het de beurt aan de spreker van de
avond de heer H. T. van der Meulen uit
Joure. Als hobby heeft hij al van kind af,
grote interesse voor alles wat groeit en
nei Dütsklan. Allicht wurdt dan tocht oan
fiere busreizen nei de Harz of it Swarte
wald. Sa wie it no net. Yn dizze trije
dagen waard oer de grins (By ’s Hearen-
berch) mar amper 100 km riden. Wy
bleauwen om sa te sizzen tichte by hüs,
de kontreijen fan Emmerik, Kalkar,
Xanten en Kleef om mar in pear plakken
te neamen. De thüshaven wie Rees oan
de Ryn, de plakken, dy’t we besochten
leine oan wjerskanten fan dizze rivier. It
earste plak dat oandien waard wie Elten,
dat nei de oarloch by it rjochtlüken fan
de grins (en ek wol in bytsje üt wraak op
de Dütskers!) in skoftlang anneksearre
west hat en dus Nederlansk gebiet. Sa
wiisden no de pylkjes nei de „Brunnen”
fan Drusus, mar op de troch dizze fjild-
hear, üt de jiertalleboekjes bekend üt de
slach by it Teuteburgerwald makke
saad stie noch yn smeiletters oanjün
„Drususbron”. Mei Nederlansk jild is
daliks nei de oarloch de tsjerke fan Elten
restaurearre en dat wie foar de Dütskers
moai meinommen. Mar it moat sein
wurde, dat hja der seis ek wat mei
koene. Der is hjir by it fjochtsjen om de
Ryn, krekt yn de léste dagen fan de
oarloch omraak fernield lyk as de Dom
wijd oan St. Victor yn Xanten, wol it
meast nijsgjirrige gebou dat (mei in
treflik Nederlansktalige rünliedster) be
sjoen waard. Yn tsjinstelling mei üs
opfettingen dat restauraasjes fan öfbrut-
sen of troch bran of oarlochsgewelt
omkommen bouwirken „eigentiidsk” wê-
ze moatte, docht de Dütsker dat faak
alhiel neffens it origineel, sa’t dit noch
bekend is üt printen en foto’s. Fergelike
mei wat hjirre wer yn koarte jieren’
oerein kommen is, is it weromrestau-
tearjen fan de Broeretsjerke te Boalsert
yn in hanomdraai te berêdden. Tsjerken
sprekke harren eigen taal! Men kin der
gans üt leare, benammen ek fan de
folksaard en dan docht wol bliken, dat it
Kristéndom yn dizze kontrei wol hiel djip
bewoartele sit. Sa is yn Xanten de
tsjerke (of better sein in rige tsjerken
oerinoar hinne yn de rin fan de ieuwen)
boud oer it grêf fan in Romeinske sol
daat fan mar krekt nei Kristus, dy’t
Kristen wie en syn keizer, dy’t dat doe
noch easke fan him, gjin godlike ear
bewize woe. Dit wie dus al hünderten,
jierren foardat de lettere evangeeljepre-
kers hjir kamen! By datselde Xanten,
dêr’t in romeinske fêsting west hat,
wurdt op it heden dy aide Romeinske
stêd wer bleat jein en op nij opboud, mei
amfiteater en al. It wurdt dêre in hiel
aréheologysk park. Alles wurdt wer yn de
styl fan in 2000 jier lyn. Sa ha wy dêre
iten neffens in aid romeinsk resept
makke neffens it itensiedersboek fan
Marcus Gavius Apicius, dy’t libbe under
GEMEENTE WONSERADEEL 9
T/M 19 MEI 1980
Geboorten: Maarten Victor Frans z.v.
P. N. L. H. Terwindt en G. E. M. van den
Dungen, van Arum; Meinte Germ z.v. H.
B. Speerstra en I. S. Boersma van Burg-
werd; Willem Tino z.v. B.'Miedema en T.
Tichelaar van Arum; Rein z.v. G. van der
Wal en I. Bakker van Tjerkwerd.
Huwelijksaangiften: E. H. A. Hendriks
en E. M. F. Nieman van Arum.
Huwelijken: H. W. Brandsma en L. J.
Blackman van Makkum.
Overleden: Luitzen Feenstra 68 j. m.v.
C. J. A. M. Maas van Arum; Wandert
Tiesma 114 j. z.v. H. Tiesma en G. Platje
van Tjerkwerd; Rienst de Boer 78 j. m.v.
G. Zaagmans van Witmarsum; Teunis
Huisman 66 j. m.v. K. de Beer van
Pingjum; Johanna H. M. L. ter Hofstede
79 j. w.v. R. A. Bergsma van Makkum;
Franke Roefstra 62 j. ongeh. van
Longerhouw.
WORKUM - Op 66-jarige leeftijd is
zondagochtend te Workum pastoor H.
Janning overleden.
BOLSWARD- Het afgelopen week
einde zijn de heer en mevrouw Flapper
(zie foto) gestart met het runnen van
hun zaak aan de Bfirgefenne. De heer
Tjeerd Flapper over wie wij in onze
vorige editie reeds uitvoerig schreven
hoopt in de toekomst zoveel mogelijk
hengelsportartikelen en dieren beno
digdheden aan de man te brengen.
Vorige week vrijdagavond werden
klanten in spé in de gelegenheid gesteld
de nieuwe zaak te bewonderen. Getuige
het aantal bloemstukken wensen veel
mensen de heer en mevrouw Flapper
sukses toe met hun aanwinst.
Pastoor Janing heeft sinds 1965 de St.
Werenfridusparochie in Workum ge-‘
diend. Daarvoor stond de pastoor die een
week voor zijn overlijden zijn veertigjarig
priester jubileum vierde onder andere in
Heeg. Door toedoen van pastoor Janning
kreeg de St. Werenfridus vorig jaar
de funktie van kerkmuseum. Het mu
seum, beheerd door de Pastoor Janing
Stichting, wordt onder meer gesierd door
een notehouten lambrizering uit Oost
Duitsland. De pastoor tikte de gebeeld
houwde panelen vorig jaar voor zeven
tien duizend gulden op de kop. Tegen
woordig vertegenwoordigen ze een waar
de van ongeveer een miljoen gulden.
Pastoor Janning die de pensioengerech
tigde leeftijd reeds gepasseerd was wilde
graag doorgaan met zijn werk waardoor
een konflikt met het bisdom Groningen
ontstond. Het Workumer kerkbestuur
nam het echter voor haar pastoor op, die
bekend stond als kunstkenner en schil
der.
sloech hy hjir foar master op yn de
kontrei fan Kleef en tabehearren. Lyk-
wols der wiene doch al allerhande fer-
biningen mei üs lan. Nijsgjirrich is ek dat
de dümny’s opiaat waarden yn Leiden en
hiel lang hjir yn it Nederlansk preke
waard! Lykwols hiel wat nammen binne
ek hjoed de dei yn dit gebiet noch
Nederlansk. Sa kochten wy üs léste
hurdbakjes (broadsjes) by bakker Ter-
horst. Ek grêfskriften binne soms noch
yn it Nederlansk. It brüken fan it
(Saksysk) dialekt is no hast dien. Inkelde
alderen dogge it noch, mar nei de stream
fan de flechtlingen üt it Eastblok wint it
Heechdütsk it hurd.
Dit is echt wol in hoeke om der noch ris
in fakansje troch te bringen. En wat de
reisfersoarging oanbelange, dy wie lyk as
altyd by „Folk en Tsjerke” treflik. Wa’t
fan antyk byldhou- en houtfykwurk haldt,
kin hjir syn hert ophelje (sjoch ek it
Marijebyldsje). En it soe nijsgjirrich
wêze ris in stüdzje te meitsje fan de
koarbanken dy’t der noch op hiel wat
aide tsjerken steane, dy’t yn mannich
opsicht oerienkomme mei dy yn üs eigen
Martini.
de keizers Augustus en Tiberias!
De grutste foto lit wat sjen fan in hiel
oare striid. It is de St. Martenstsjerke te
Emmerik, sa yn earste oansjen in hiel
gewoane krüstsjerke, mar dan wurdt men
dochs wat ferrifele. Yndied is it in
krüstsjerke, of wat der fan oer is, mar de
toer stiet (no) op it noarden, dus slüt no
it krüs op it noarden öf. De toer hat der
earder stien lyk as omaris op it westen
foar it langskip, no öfsletten troch de wat
Ijochtere muorre. De oarsaak? De toer
waard troch it iis üt de Ryn (op de
foargrun) hieltyd fernield! Óm fierder
skea foar te kommen is der letter rjochts
under it trijekante puntdakje in massyf
tuorke as iisbrekker foarset! De südlike
helte fan it krüs moast ek al ynkoarte. Sa
sprekt alles fan it ferline. Sa b.g. ek it
grêfmonumint fan Johannes Maurits van
Nassau, de stifter ek fan it Mauritshüs te
Haarlim. In hiel apart man, de skiednis
yngien as „De Braziliaan”, dy’t as
humanist gjin tsjerklik begraafplak ha
woe, mar him yn syn eigen bosk beïer-
digje liet, nei’t er it selsüntwurpen
prielgrêf, sünder ek mar ien Kristlik
symboal der op, al ree hie. Yn syn tiid
Donderdag 8 mei 1980 zal een zwarte
bladzijde in de Bolswarder geschiedenis
blijven. Velen waren de machteloze ge
tuigen van de vuurzee die onze Broere-
kerk in de as legde. Bij menigeen waren
er emoties, de rode gloed achter de
gotische ramen, de vlammen uit het dak,
de vuurregen over de stad. Men stroom
de toe, niet de sensatie overheerste,
neen, er was een beklemmende stilte.
Hier was meer aan de hand, een godshuis
ging in vlammen op, niet de bliksem en
geen mensenfout was daarvan de oor
zaak. De stilte was een inkeer, waar ligt
de schuld? De psalm zegt: „Hoe sprong
mijn hart hoog op in mij, toen men
zeide: gord U aan om naar des Heren
huis te gaan! Kom ga met mij en doe als
wij” (Pslam 122). Waarom waren de
deuren dicht, en de sleutels ongebruikt?
En er was de stilte, het luisteren naar het
vuur, dat ooit met Pinksteren gehoord is
(Handelingen 2) „een geweldige wind
vlaag en tongen als van vuur vervulde het
8723 BE Koudum Hoofdstraat 31-33
Tel. 05142-2192
ARUM - Ook de NCVB afd. Arum hield
haar laatste vergadering in dit seizoen.
De presidente mevr. F. Sinnema-Boer-
sma opende op de gebruikelijke wijze
deze avond en heette ieder welkom, in
het bijzonder de firma Bolman uit
Leeuwarden. In de pauze werd getrak
teerd door de familie Hanssen-de Groot
in verband met hun 40-jarige echtvereni
ging. Er traden twee bestuursleden af,
namelijk de presidente mevr. Sinnema en
de penningmeesteresse mevr. T. Feen-
stra-Bruinsma. Voor hen kwamen resp.
in de plaats de dames C. Wijmans-van
Weeren en A. Nadema-Feenstra. De
presidente werd dank gebracht middels
een mooi zelf gemaakt gedicht van de
penningmeesteresse. Daarin kwam uit
dat de scheidende presidente al een jaar
langer zitting had gehad in het bestuur
dan de gebruikelijke 6 jaar en dat zij
steeds weer met nieuwe ideeën was
gekomen. Een blauwe tegel en bloemen
werden haar tevens aangeboden.
De presidente reikte de voorzittershamer
aan de nieuwe presidente over. Het leuke
was dat er een Biedemeijer boeketje op
zat, weer een ideetje van de oud-
presidente. De scheidende penning
meesteresse werd dank gebracht door
mevr. Sinnema voor haar beheren van de
kas en werd vereerd met een boekenbon
en bloemen, wat ook weer met voortref
felijk gekozen woorden werd gedaan. De
firma Bolman gaf in woord en beeld
uitleg van het winnen van parels en
edelgesteente, wat tot volle tevredenheid
was van cje aanwezigen. Voor het laatst
sprak mevr. Sinnema als presidente de
vergadering toe. Zij dankte allen die
meegewerkt hebben om het afgelopen
seizoen te organiseren en te bezoeken en
wenste een ieder wel thuis.
gehele huis.” En in ons verhief Petrus
zijn stem die sprak: „en het zal zijn, dat
al Avie de naam des Heren aanroept,
behouden zal worden.”
Zeven eeuwen geleden hebben de broe
ders Franciscanen dit prachtige Gods
huis opgericht. Zeven eeuwen werd de
blijde boodschap binnen haar muren ge
predikt. Pater F. Kallenberg zei die
nacht: „Mijn broeders Franciscanen heb
ben deze kerk hier gebouwd.” Zijn broe
ders zijn mijn broeders, zij hebben de
hele gemeenschap gediend. Nu in 1980,
waarin geen kerkdiensten meer in de
kerk werden gehouden, is de kerk een
erfenis geworden voor de gehele plaatse
lijke gemeente en zelfs voor buiten de
stadsgrenzen, oecumenisch, religieus en
cultureel. Wat de broeders ons hebben
nagelaten hebben wij schromelijk ver
onachtzaamd. Bolswarders, in onze stad
staat een middeleeuws monument in
desolate toestand, wij hebben een ere
schuld, laten wij niet toestaan dat deze
kerk verloren gaat, nog staan er de muren
en de pilaren uit duizenden stenen en
•VBP
Buiten verantwoordelijkheid van
de redaktie
Graag ondertekend met eigen
naam en adres
In elk geval van pseudoniem moet
in elk geval naam en adres bij de
redaktie bekend zijn.
ook
3
Koudum Tel 05142-2192 ^Qj^
Z - ïfc'
