Sterke stikken fan Piter
Koopmans en Knilles Ynses
I
Bij 25-jarig bestaan dorp
Roodhuister Epke Romkes
Koninklijk onderscheiden
fc’
lil
Kerstmis 1980
Fan stêd en lan
Nieuwe Informatiegids 1981
Tj. FLAPPER
I
I
Kinder-kerstverhaal
De verhuizing van
het kerstboompje
in Lokkich Nijjier
PAS
FOTO
7™ J. ^ijlstra f - Witnwsum/Sdjraarb
I
Goede Kerstdagen en
W4 WWW»
A
J
I
SCHILDERSBEDRIJF
a
HMM
■I
VOOR AL UW HENGELSPORT
EN DIERENBENODIGDHEDEN
L
I.
n*
-
K
Pagina 5
BOLSWARDS NIEUWSBLAD
DINSDAG 23 DECEMBER 1980
B01SWA8B ni TOE’S
I
e
1
1
Jawa
’t Wie
mei klinkt no üs
■RMMMMH^^MMM^HMHMMHMHMM
1
[-
n
Klaar terwijl
u wacht!!!
SNEL EN
GOED
i
i
i
e
a
e
!-
e
in
f-
,s-
8'
u
in
ij-
n
e-
a,
jl.
(Bargefenne Bolsward)
ir,
:S,
to
7-
n
n
ie
n,
n.
n-
e
i,
1.
onbekende leidster, verder v.l.n.r. D. Deinum,
vijfde Eekma, zevende J. Kramer en negende een
Molenaar. Zittend achter het tafeltje van links
naar rechts S. Veltman, Oppendijk, Henny en Teo
Laagland en op de grond zittend vierde van rechts
W van der Zee. De heer Hamstra kan zich niet
meer namen herinneren. Mocht u, geachte lezers
en lezeressen dat wel kunnen, neem dan niet
kontakt op met de redaktie van deze krant, maar
met de heer Hamstra.
een beloning. Een onderschei-
een eenvoudig en waardevol
BOLSWARD Deze foto van de Bolswarder
Bewaarschool, tegenwoordig de openbare biblio
theek, werd in 1928 of 1929 gemaakt. Rechts
boven op de foto de hoofdleidster, juffrouw
Hempenius. Tweede van links op de bovenste rij
is de inzender van het kiekje, de heer F. Hamstra,
Westerburen 13, Midsland, Terschelling. De
vierde van links op dezelfde rij is het zoontje van
politieman Schonebeek, vijfde een Van der Molen
en zevende ene Offringa. Op de tweede rij een
syn grutte riders en yn ’e tiden doe’t de
ferbylding krêftiger spriek as hjoeddedei,
waarden fan harren sterke stikjes ophel-
Le, dy’t linkendewei it karakter fan
teltsjes en sêgen krigen. As wy net safolle
jierren léze hokfoar nuvere stoarjes der
op in Adam en in Fokke hurdrider, in
Knilles Ynses har namme lein waarden,
dan fait dêryn min it feitlike fan it
optochte te ünderskieden.
len fan de pommeranten, dêr’t seis in
strjitte nei neamd is, is Piter Koopman,
dy’t yn ’e 18de ieu boargemaster fan
Boalsert wie. Hy moat yn ’e winter fan
1763 op ’64 op ien dei fan Den Haach nei
Ljouwert riden wêze om oan Marijke -
muoi in brief te bringen fan har soan,
steedhalder Willem IV. Dit wie in dis-
tansje fan sa’n 39, 40 oeren tinnen; de
tocht gyng oer ’e Sudersee oer Inkhuzen
en Starum, en de middeis healwei fiven
skraste er yn pronkmoaie letters syn
namme yn it Ljouwerter iis.
Sa waard der sein, mar de Prov. Friesche
Crt. fan 16 jannewaris 1848 makket it
noch wat moaier: Koopman soe ek
weromriden wêze! De 31ste desimber
1763 sette er de moams seis oere te
Ljouwert óf, in foardracht oer it benea-
men fan grytmannen yn Fryslan foar de
hearen yn Den Haach yn ’e büse. Oer de
Sudersee en troch Noard-Hollan hinne
kaam er dêr oan. Doe’t er syn boadskip
dien hie kearde er opslach werom en
naam itselde paad werom, mei dit ferskil
dat er no yn Teakesyl it heitelan ynried.
It begun al te jünjen en troch it tjuster
rekke er de wei bjuster, dat him in oere
skeelde. Lykwols, de jüns.om 9 oere bun
er op ’e Ljouwerter grêft óf; hy hie de
KAATSPLEIN 14 - TELEFOON 05175-1518
FOTOSTUDIO VAN DIJK
Jongemastraat 31-33 Bolsward
telefoon 05157-2325
>P
in
>1-
Ü-
sn
■s.
P'
iff
m,
tocht yn 15 oeren óflein. En as syn
freonen net wizer west hiene, dan wie üs
maat ek noch trochriden nei Boalsert!
Fan dyselde Koopman wist elkenien dat
er, as er neist in belslide ried, al
ridendewei ferskate kearen oer hynder
en slide springe koe, sadat er om bar
lofts of ijochts neist it reau ried.
Sa om it jier 1800 wenne der te Kübaard
in boer, Knilles Ynses Reen by namme,
koartwei Knilles Ynses neamd. Dat wie
ek in earste hurdrider, lyk as üt it
folgjende bliken docht.
Yn ’e winter fan 1808 rieden trije tüke
riders üt Boalsert nei de Ljouwerter
merk. Der stie in skerpe wyn üt it
noardeasten en hja hiene in stive luk,
alhoewol hja ’t heakje tebaat namen. In
eintsje de oare kant Wommels kaam
Knilles (dy’t doe noch gjin namme makke
hie) de Kübaarder opfeart del, under in
tiltsje troch en naam syn plak yn efter de
trije Boalserters, noflik yn ’e lijte. Dy
hiene dêr net folie mei op, mar hja hopen
him op Huylckenstein ünder Littens wol
kwytreitsje te sillen. Dat foei harren
lykwols wat óf, want doe’t hja wer op ’e
feart wiene, ried de boer wer mei har op.
Sa kamen hja te Baard, mar doe wie it de
Boalserters te bot en hja praatten óf de
fijemde gast te üntriden. Doe’t Knilles
dan ek frege oft er oplizze mocht, waard
er ófstegere mei in: elk moat himsels mar
réde. „Wol no,” krigen hja te’n andert,
„dan sil ik te Ljouwert wol sizze dat
jimme komme” en hy lei de hannen op ’e
rêch en skeat mei kügelsfeart foarüt. De
Boalserters stiene foar gek en hiene
danich it smoar yn, dat hja sa foar de
kroade riden wiene.
Doe’t hja einlings by it Fallaat te;
Ljouwert ófbünen seagen hja der nij fan
op dat der noch ien op it iis stie, want mei
de füle wyn hiene hja nimmen op redens
sjoen. It die bliken dat it harren reismaat
wie dy kalm syn pypke smookte en
harren taróp: „Soa, binne jimme dêr?
Wolkom, kom der yn; ik ha de boerekofje
al foar jimme besteld!” It sin fan ’e
Boalserters klearre fansels ynienen op en
hja moasten tajaan, Knilles wie in grutte
master op it skerp. Hja trunen him oan,
hy soe him der mear op ütlizze en nim
diel oan hurdriderijen.
Dat die er ek en noch deselde winter liet
er him by in grutte riderij te Snits
ynskriuwe. Hy wun mei glans, mar
beskamme nimmen, want hy bleau syn
petuer altiten mar in lyts eintsje foar. Op
it ein fan ’e baan stapte of wipte er hurd
oer ’e streek, likefolle oft er in maklike of
in drege tsjinpartij hie. Hy gyng suver
stappendewei de baan lans en elke trêd
wie alve Rynlanske fuotten grut. Om
qochte streken te meitsjen, sa waard der
fan him ferteld, hie Knilles him yn syn
jonge jierren op smelle greppels yn it lan
oef ene. No, dat hat him wol fertuten dien
by syn riderijen.
Syn wiif hie der ek wol wille fan, want
doe’t hja op in middei de jirpels siedende
hie en graach wat mosterd ta it iten ha
woe, streke Knilles efkes fan Kubaard
nei Boalsert (sa’n oardeloere geans) en
kaam werom tsjin ’e tiid dat de jirpels
gear wiene, mei it potsje mei mosterd yn
’e büse! Fansels wiene der ek lju, dy’t it
net ha koene, dat Knilles safolle mansk
wie op it iis. Hja hawwe him hast ris de
nekke brekke litten, dat wie yn Grinslan.
Knilles wie tafallich op in doarp dêre,
dêr’t in hurdriderij halden wurde soe en
siet yn ’e herberge wat te iten. Hiel
bedaard joech er te kennen, hy woe wol
meidwaan en om’t men him net foar sa’n
baas op redens fersliet, liet men Knilles
ta. Mar doe’t er ütein sette, hiene dy
Grinslanners gau yn ’e rekken hokfoar
fleis hja yn ’e küpe hiene. De iene foar,
de oare nei waard der fan ’e fijemde
ófriden. Hoewol hja tajaan moasten dat
de ünbekende harren allegearre oer-
mansk wie, woene hja him de priis dochs
net ta ha en by de léste reed lieten hja
sabeare by üngelok in slide oer ’e baan
sliere, krekt foar Knilles syn fuotten, yn
’e hope fansels dat er kaam te fallen. Mar
dat kaam faljekant üt: Knilles Ijepte der
oerhinne as ’t aid wiif oer ’e strie en wun
noch krekt de priis.
Alles is voorbijer is niets voor mij
alles is voorbij
Iemand die ik liefhad is er ook niet meer
het doet met Kerstmis toch zo schrijnend zeer
alles is voorbijer is nietsvoor mij
De kaarsen branden toch zo verstild en vrij
maar dat alles voorbij is
dat is niets voor mij
dat is niets voor mij
dakigjiie^.voprmij.?: t&JiKrlAilVi»
Én dan denk ik aan die travestiet
zo lekker opgetut
maar dat lust men niet
Voor mij is het dan voorbij
al sta ik in de supermarkt ordentelijk in de rij
het is voor mij voorbij
of bent u achterlijk
het is voor mij voorbij.
Komt allen tezamen, jubelend van vreugde
een vrouw verloor haar man
en daar staat ze dan
En al kijkend in het koffie-dik
ik stik ik stik ik stik
Waar gaan we nu eens naar toe
ik ben zo moeik ben zo moe
doodmoe
Een hartinfarct, gehandicapt
beide benen afgereden tijdens een verkeersongeluk
daar ben ik kapot van
het maakt me stuk.
Kindermishandeling bovendien
ik hou het voor gezien
Achwat moet je met atoom-raketten
zou iets het bovenstaande beletten?
Nee, nee, nee, en nog eens nee
en dan ken ik ook nog een jongen die is gezakt
dat zodoende, we worden allemaal neergekwakt
aan de voet van het kruis
nóóit wanhopen, eens komen we allen thuis.
ROODHUIS - In het dorpshuis van
Roodhuis werd de heer Epke Romkes
(76) afgelopen vrijdagavond onder
scheiden met het ridderschap in de
Orde van Oranje Nassau. De onder
scheiding werd hem opgespeld door
burgemeester Meinte Abma van
Hennaarderadeel tijdens een feest
avond ter gelegenheid van het vijfen-
twintig-jarig bestaan van het dorp
Roodhuis. De heer Romkes ontving
de ridderorde voor zijn verdiensten
voor het dorp Roodhuis en zijn
bijzondere betekenis voor de mensen
in zijn omgeving.
De heer Epke Romkes is sinds 1940
boerenarbeider bij de familie Brandsma.
Vroeger bij Obe Brandsma en tegen
woordig bij diens zoon Hendrik. Hij is dit
jaar veertig jaar bij hetzelfde bedrijf
werkzaam. Jarenlang is de heer Romkes
bestuurslid geweest van een overlegor
gaan voor werkgevers en werknemers in
de landbouw. Hij onderhield de tuin van
verschillende mensen in het dorp en ook
het kerkhof behoorde jarenlang tot een
van zijn vele klusjes in het dorp. Allerlei
klusjes die klein lijken maar toch maar
gedaan moeten worden en met elkaar
groot zijn. De heer Epke Romkes kreeg
hiervoor
ding voor
iemand.
De onderscheiding vond plaats tijdens
een feestavond in Roodhuis.
Deze vanwege het vijfentwintigjarig be
staan van het dorp.
Men had Tetman de Vries en zijn zoon
Tsjip aangetrokken met hun stuk „heit
en soan troch it heitelan”. In de pauze
versloeg Epke Romkes, op rijm, de
gebeurtenissen van de laatste vijf jaar.
Hij sprak o.a. over de sneeuwstorm van
1979 en de toenemende woningbouw in
het dorp.
In het gemeentelijke bestemmingsplan
van Roodhuis ligt een straat die nog geen
naam heeft. Het college van B en W van
Hennaarderadeel stelde afgelopen don
derdagavond aan de raad voor om deze
straat „Pastoar ten Bokumstijitte” te'
noemen. Deze naam was voortgekomen
BOLSWARD - Aan alle sekretarissen etc. van Bolsward: De redaktie
van de informatiegids voor Bolsward wenst u voor 1981 het
allerbeste. Een wens voor 1981 is dat er weer een bij de tijdse
informatiegids verschijnt. Wij doen ons best en de rest verzorgt u
door nu de juiste informatie te verstrekken. Verstuur of bezorg nu de
juiste gegevens. Redaktie Informatiegids, Postbus 33, 8700 AA
Bolsward. Een goed begin is het halve werk.
Gemeente Bolsward
tuin dat ik het boompje niet durf mee te
nemen naar de tuin van het nieuwe huis.
Stel je voor dat ik ook maar een worteltje
of zaadje van dat onkruid meeneem. Ik
moet er niet aan denken!” „Mag ik het
dan in mijn tuin hebben, als jullie toch
weggaan?”, vroeg de moeder van een
vriendje van Elselien en Wouter. „Ja”,
vond moeder, „dat zullen zij best leuk
vinden, als jullie er voor zorgen”. Zo was
het ook, al vonden ze het wel jammer dat
hun kerstboompje niet mee kon. En voor
het jaar om was verhuisde het boompje
naar een keurig tuintje, waar het een van
de grootste boompjes was. „Zo”, lachte
de nieuwe eigenares, „een kerstboompje
hebben we al”. „Gaat ie dan niet dood?”,
vroeg Maarten, het vriendje. „Nee, juist
niet. We geven de boom voldoende water
en de wortels zetten we stevig in een
emmer aarde”.
Maar er gebeuren in het leven van
mensen en van bomen altijd onverwachte
dingen. De verhuizing van Elselien en
Wouter ging niet door. Ze begrepen niet
precies waarom, maar het huis kon niet
worden verkocht en wat moet je nou met
twee huizen als je er maar in één kunt
wonen. Hoe dan ook, alles bleef bij het
oude en vader zou naar de andere stad
heen en weer gaan rijden. „En het
boompje?”, vroeg Elselien. „Dat staat nu
bij Maarten. Kunnen wij dat terugvra
gen?” „Nou”, vond moeder, „dat is wel
een beetje moeilijk. Eens gegeven blijft
gegeven. Wij zouden zoiets ook niet leuk
vinden”.
,,’t Was toch jammer allemaal. Als
Maartens moeder er nou ook maar goed
voor zorgt”, zuchtte Elselien.
Een paar dagen voor Kerstmis belde
Maartens moeder op. Of de kinderen
wilden komen. Er was een verrassing.
Nou, daar gingen zij, vol verwachting.
En wat zagen zij al van verre? Hun
boompje stond in de tuin te stralen met
wel 100 lichtjes en een prachtige ster.
„Zo”, lachtte Maartens moeder, „nu
hebben jullie er als je langs komt, ook al
zijn we er niet, toch ook plezier van. Ik
was ook bang dat het boompje het niet
zou overleven in die warme kamer,
dagenlang”. En zo was iedereen blij en
het boompje nog het meest van allemaal.
it like der efkes op mei in tin laachje snie
Ierline sneon, mar sa’t it no stiet wurdt it
ek dit jier al wer gjin wite kryst, lit stean
fan in strange winter. Al wer net. En dan
tinke wy al moai gau, dat it foarhinne
altyd winterwille wie. Statistysk is dat
noait fêststeld, mar it is no ienkear sa,
dat alles wat romantysk is al gau fuort-
libbet yn it ünthald. Sa giet it ek mei
®kelde sterke stikken, dy’t yn de Fryske
folkloare fan dp Halbertsma’s, Waling
Dykstra en S. J. v. d. Molen faker as
■enkear ferteld binne. Sa skreau de
lêstneamde yn ien fan de Heitelan
•turners:
»Witt’ jimm’ ’t fan Adam? Hy waeide oer
’e wjekken!
'n fan Freark Ultsje? Wat wie er wat
mans!
Nimmen net koe ’t ea tsjin harren
besefte;
net mear riden; hja fleagen der
lans.
I Fokke dy naam it wol op tsjin ’e Kweade,
I n'n Knilles Ynses, dy fleach as in swel;
I n!dende liken hja ’t üs net te reitsjen;
I nik dy’t tsjin har besocht, leien hja del.
I felden> ja, Keningen neam ik dy alden;
I Mansk troch har hoffenjen, dregens en
I t - striid;
I 'Jolhalde, man!” wie jimmer har kriichs-
I öêrtroch mei klinkt no üs namme sa
I wiid.”
I Jf reedriden hat jimmer djip ferankere
I e>n yn üs folkslibben. Al ride wy Friezen
I et mear op kowebonken lyk as üs
I °arfaars üt ’e terpetiid, wy ride net mei
I v?der wiUe. Dat it hurdriden üs folk yn
I 11 bloed sit is bekendemóch en ek, dat it
I nammen fan syn iiskampioenen better
I ,en as fan syn dichters en skriuwers,
«as Sybesma ris yn in lêzing foar de
I plinten sein hat. It is sa’t T. E.
I «bertsma it yn it hjirboppe ófprinte
I b'mke seit. Keningen makke it folk fan
uit een enquete die in het dorp was
gehouden. Onder deze pastoor is de kerk
van het dorp gebouwd en de Sanlean-
sterdyk verhard. Hieruit blijkt de grote
betekenis van deze pastoor voor het
dorp. De gemeenteraad ging akkoord.
Het was al begonnen toen hij nog erg
klein was. Rakelings langs zijn wor
tels gleed de spade de grond in en
wipte hem met wortel en al op. Een
poosje later verloor hij wat takjes en
naalden toen hij naar een vrachtwa
gen werd gesleept en even later lag
hij te schudden bovenop een hele
stapel grotere sparrebomen. En nog
weer later stond hij op een markt
plein toevallig onder een bordje
„Kerstbomen met kluit vanaf tien
gulden”. „Wat betekent dat toch
allemaal”, vroeg het boompje aan
een grotere spar. „Ik heb het ook nog
nooit eerder meegemaakt”, ant-
woorde die, „maar uit de verhalen
weet ik dat de mensen ons kopen en
met glinsterende versieringen mooi
er maken. We zijn dan kerstboom.
Daarna gaan we of gewoon dood
omdat we geen water krijgen, of we
worden verbrand, als een soort of
fervuur om de winter te verdrijven.
Zo iets is het wel. Jij boft dat ze jou
met wortel en al hebben opgegraven.
Jij kunt het overleven. Als de mensen
je goed behandelen, water geven en
gauw in hun tuin of park zetten”.
„En dan?”
„Nou, dan kun je nog best groeien.
Het hangt er van af of de mensen je
buiten laten of dat ze je ieder jaar
binnenhalen en versieren. Wie weet
kun je daar niet zo goed tegen”.
Het ging, zoals de grote boom had
voorspeld. Het sparretje werd gekocht en
vormde een paar dagen later het stralen
de middelpunt van het gezin waar Else
lien en Wouter de jongsten van waren.
Na de feestdagen kwam het sparretje in
de tuin terecht op een mooi plaatsje bij
andere altijd groene bomen. Na een
poosje voelde hij zich best thuis. En
Elselien en Wouter zorgden extra goed
voor hem.
Maar aan dat rustige bestaantje kwam
een einde. Het sparretje hoorde op een
dag zeggen: „Nee, er staat zoveel van dat
'maar voortwoekerende onkruid, zeven-
blad of hanepotén heet het ook wel, in de
Tel. 05157-4891
Ril
