)r
ll
1
voor de Provinciale Staten.
De uitslag der verkiezingen
WOENSDAG 22 JUNI 1898.
No. 49.
us
Officiéél gedeelte.
Buitenlandsch Nieuws.
Acht
on
5.
s 8
Juli
;n.
Y. KUIPERS, FIRMA H BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
>ke
31
lie-
ihe
dn,
I I
■Ml
TWINTIGSTE JAARGANG.
ftien
Ds.
MUI'S- H IllllllfflU-
nun mon fiubli mi.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
1 4?
i/Tj.
het
ON.
H.
'N,
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7J cent. Bij abonnement is de prijs belangryk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den Uitgever
UITGEVER:
van
De
Juni,
heer
tek.
bus
ver-
joe-
ld-
or-
de
ed
nn
of
ier-
den
op
lag
lag
uur
A
der.
ap-
jes-
vel.
:ke-
»er.
Ier.
:ur-
ael-
VERGADERING van den RAAD der
gemeente WORKUM, op Donderdag
den 23 Juni 1898, ’s namiddags 8
uur, ten einde te beraadslagen over
de hieronder vermelde punten.
De Burgemeester,
T. M. ten BERGE.
Notulen der vorige vergadering.
Mededeeling van ingekomen stukken.
Adressen om afschrijving van H.O. over 1898.
Benoeming van eene onderwijzeres aan de
1.
2
3.
4.
school in ’t Heidenschap.
5. Voorstel van
we den liberalen, vooral in
Verflauwt niet, houdt moed
uwe kracht zal toenemen. Slaat nu reeds
Immers
DUITSCHLAND. Voor zoover de uitslag
der verkiezingen voor den Rijksdag thans bekend
is, hebben de conservatieven zes zetels gewonnen
en vijf verloren. De Rijkspartij won één zetel
en verloor er negen. Het Centrum heeft vier
zetels gewonnen, de Hervormingspartij heeft er
één verloren. De nationaal-liberalen hebben
één zetel gewonnen en acht verloren. De Vrij
zinnige Vereeniging, de Vrijzinnige Volkspartij
en de Duitsche Volkspartij hebben respectieve
lijk zeven, zes en drie zetels verloren.
Naar men zegt zijn Pruisen en Beieren thans
tot eene overeenkomst “gekomen in zake de
Er zou
nl. te München een Beiersche Kamer van het
Wonderlijke combinatiën kan men vernemen,
als men de ingekomen stembiljetten hoort voor
lezen. We hebben er vernomen van alles door
elkander gehaspeld. Blijkbaar waren de kiezers
in de war geweest met ’t zetten van hunne
zwarte puntjes. Verwonderen behoeft dit niet.
Daar krijgt men zoo’n heel lang lijstje, op z’n
minst met tien personen er op. Er hadden er
ook wel vijftien, of twintig of meer op kunnen
staan en nu mag men op zijn hoogst er vijf
van potlooden en moet dit nog wel in de
gauwigheid gebeuren. En ook secuur gebeuren,
zonder rimpeltje, streepje, nageldrukje, adres
de jongste verkiezing voor de Tweede Kamer
in ’t district Sneek. Vlug en goed werk is
nog al eene zaak van aanbelang. We hebben
van meer dan een kiezer vernomendat ’t er
om spande de rechte mannen te vindenvan
enkelen vernamen we, dat ze zich bepaald ver
gist hadden. Van overdoen is geen sprake.
Voor ’t vervolg zij men er op bedacht. Bij
eene enkelvoudige verkiezing moge ’t couloir-
stelsel de voorkeur verdienen, bij meervoudige
deugt het minder. We zitten er echter voor hervorming der militaire rechtspraak,
den eersten tijd aan vast.
Hoog Militair Gerechtshof worden opgericht.
Dit bericht heeft echter nog nadere bevestiging
noodig.
De Bondsraad heeft goedgekeurd de uitbrei
ding eener overeenkomst van 1873 met Neder
land betreffende wederzijdscbe toelating van
geneeskundigen tot de praktijk in het grens
gebied. Deze toelating wordt thans ook uit
gestrekt tot veeartsen.
FRANKRIJK. Aan de Temps heeft de heer
Ribot verklaard, dat hij wel is waar in beginsel
op zich genomen had een sverzoeningskabinet”
samen te stellen, maar den President had ver
zocht hem tot Vrijdagavond tijd te laten voor
een definitief antwoordten einde met eenige
vrienden in overleg te kunnen treden.
De heer Jozeph Reinach is, krachtens besluit
des ministers van Oorlog, door den militairen
gouverneur van Parijs, generaal Zurlinden, als
ritmeester bij het territoriale leger voor een
Raad van Onderzoek gedaagd.
Men brengt dit in verband met het artikel,
door dien heer over de zaak van Dreyfus ge
schreven in de Siècle, waarin bij aanhalingen
deed uit een stuk in de National Review, o.a.
bewerende, dat de Duitsche Keizer een zeer
groot aantal papieren in handen had, waarmee
Z. M. te gelegener tijd voor een geheel geslacht
het vertrouwen van ’t Fransche volk in de chefs
van het leger zou kunnen te niet doen.
De hertog en de hertogin van Orleans be
vinden zich thans te Brussel; vele hunner aan
hangers komen hen daar van Frankrijk uit
bezoeken. Weldra gaat het vorstelijk paar
naar Mariënbad.
President Faure heeft Ribot met de samen
stelling van een nieuw ministerie belast.
ENGELAND. Bij de discussie over het
gewijzigd van de commissie terug ontvangen
wetsontwerp betreffende de benoeming van
predikanten in de Engelsche Staatskerk is van
verschillende zijden Donderdag in het Lagerhuis
het toenemen van Roomsche praktijken bij den
eeredienst in die Kerk ter sprake gebracht.
De liberale oud-minister Harcourt gewaagde
zelfs van eene «samenzwering” in die Kerk
om de beginselen der Hervorming overboord
te werpen, welke samenzwering bij «wijd ver
takt en diep geworteld” noemde. Spr. ver
klaarde zich tegen het ontwerp als onvoldoende
en zou er tegen stemmen, tenzij de Regeering
zich verbond om bepalingen op te nemen, ten
einde de bisschoppen te verplichten geen predi
kanten aan te stellendie met voorbedachten
rade hunne aangegane verplichtingen schonden.
De minister Balfour betoogde, dat deze aan
gelegenheid met het doel van het aanhangig
ontwerp, het wegnemen van andere misbruiken,
niets te maken had. Een voorstel om de be
handeling een half jaar uit te stellen werd met
220 tegen 75 stemmen verworpen en daarop
de behandeling voortgezet.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. In het Hon-
gaarscbe Volkshuis is het wetsontwerp inzake
eene verteringsbelasting aangenomen. De Mini
ster van Financiën verklaarde van plan te zijn
dergelijke gemeente-belastingen zoo spoedig
mogelijk op te beffen en den huisdrank van
de verteringsbelasting vrij te stellen. Bij het
bespreken der quaestie van de suikerbelasting
zeide de Minister de premiën voorloopig te
willen handhaven. Ten slotte verklaarde hij
op een desbetreffende vraag, dat het vaststellen
dezer ontwerpen wel geschiedde i. overleg met
Brieven en Berijdten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiteilijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiën Dinsdag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
Voor zooverre Friesland betreft hebben we
deze in ons vorig no. opgenomen. Alleen in
Sneek en Heerenveen zijn direct vijf leden
herkozen of gekozen. In de districten Dokkum,
Leeuwarden en Franeker moeten herstemmin
gen plaats hebben. Vooral in ’t eerste district
zullen de liberalen ’t zwaar te verantwoorden
hebben’t tweede zal we rekenen er op
den liberaal herkiezen. En voor ’t laatstge
noemde district hebben we nog goeden moed.
Hier, in ons gewest zoowel als in alle overige
provinciën is over ’t algemeen slecht gestemd.
We meenen veilig te mogen constateeren, dat
de grootste helft der kiezers is weggebleven.
Hoofdzakelijk is dit het geval met de liberale
kiezers. En het strekt hun niet tot eer. Van
waar dit verschijnsel?
Wij meenen er reeds in een paar vorige
artikels op gewezen te hebben. Men spant
zich in voor de Tweede Kamer of den Raad
zijner Gemeentevoor de Provinciale Staten
«zoo’n tusschending”, acht men ’t der moeite
niet waard zich warm te maken. Wij hebben
verder aangetoonddat dit juist de zwakke
zijde is in het kamp der liberalen en dat de
tegenstander, dit wetende, hier bepaald zijn
aanval zoude wagen. Dit was zijn recht en
zijn doorzicht is zijne eer. Wij hebben ge
waarschuwd, hoe bij het eendrachtig samengaan
van antirevolutionairen christelijk-historischen
en katholieken «de aap uit den mouw” keek
doch men heeft niet willen luisteren en zich
laten verslaan. Roemvol is deze houding niet
en de straf verdiend.
Er zijn er over de geheele linie liberalen
gevallen of slechts bij herstemming gekozen.
Behoudens de onverklaarbare lauwheid mee
nen we de geringe opkomst te moeten toeschrij
ven aan den slecht gekozen tijd der verkiezing.
In Zomermaandop een werkdagterwijl de
arbeid te land en ter zee (visscherij inbegrepen)
de werklieden soms uren ver van de plaats
hunner inwoning roept. Een onderzoek naar
het aantal dezer zou hier de moeite loonen.
Doch hoe het zijwij moeten den toestand
aanvaarden, als die is. Voor Friesland blijven
de liberalen de meerderheid behouden, ook al
mocht bij herstemming een enkele zetel verloren
gaan.
Bepalen we ons thans meer in ’t bijzonder
tot den uitslag in de districten Franeker en
Middelen om ter hulp te komenkunnen
aan de band worden gedaan. Zoo hoorden
we wenschen, dat achter den naam des candi-
daats op het stembiljet zelve met eene enkele
letter zijne richting werd aangeduid. Ook om
de groepen der verschillende partijen bijeen te
plaatsenenz. Hiertegen kunnen gewichtige
bedenkingen geopperd worden. Van overheids
wege toch mogen geenerlei aanwijzingen worden
gedaan, juist ter wille van de vrijheid der ver
kiezing en bij de plaatsing groepsgewijze zoude
allicht op de rangorde der plaatsing heel wat
zijn aan te merken.
Beter is het dus, dat elke kiezer zelve zorgt,
goed gewapend ten strijde op te trekken. En
hij kan dit door het door hem ontvangen
strooibiljet mee te nemeneene enkele adver
tentie uit een hem toegezonden verkiezings-
courant uit te knippen of wel de candidaten
zijner keuze vooraf op een briefje op te schrij
ven dit mee te nemen en ’t even in «den
paardenstal” (’t verkiezingshokje) naast zijn
biljet neer te leggen om er het noodige ge
bruik van te maken.
Nu we, zoo pratende weg, weder op algemeen
terrein zijn teruggenomen, moeten ons nog een
paar dingen” van ’t hart.
Vooreerst de vraagwat is gebleken van de
groote behoefte aan uitbreiding van het kies
recht? De helft, de grootste helft der kiezers
blijft lauw. Ze hebben ’t recht, maar gebrui
ken ’t niet. En daarmee is ’t uit. Veel
geschreeuw en weinig wol
En ten tweedekunnen de beeren democra
ten nu nog met de band op hun hart getuigen,
dat er van kerkelijke partijen of een samengaan
van deze geen sprake meer kan zijn, maar
dat de betere elementen onder al deze groepen
eene nieuwe macht in den lande zullen vormen?
Men heeft ons meermalen van te groot optimisme
beschuldigd maar het tot deze hoogte op te
voeren grenst na al onze vroegere en tegen
woordige ervaring aan bet waanzinnige.
En eindelijk nog een wensch. Onze wakkere
Minister van Binnenlandsche Zaken kome
spoedig met eene voordracht tot indeeling der
kiesdistricten voor de Staten Provinciaal in
overeenstemming met die der Staten Generaal
Wij weten wel, dat daartegen bezwaren bestaan,
als b. v. met ’t district Wolvega, dat ook in
Drente treedt. Maar voor zulke gevallen zou
splitsing van b. v. drie hier en twee daar kun
nen worden ingevoerd. In elk geval het ge
heel heeft nu een tweeslachtig karakter en dit
doet o. i. de zaak zelve geen goed. Enfin, er
is tijd om er over te denken.
Sneek, als meer gelegen in den kring onzer
lezers.
Voor Franeker blijkt dan al weder de waarde
van één enkele stem. De candidaat der libe
ralen de heer N. Simonszbehaalde precies
de meerderheid (2168), terwijl die der bond-
genooten, de heer P. D. de Ruiter, er juist
ééntje minder bekwam. Daardoor komt deze
in herstemming. Deze loopt verder over de
heeren J. Cuperus met 2135, en de beide
candidaten der liberalen J. van Loon met 2100
en K. R. Velstra met 1935 stemmen. Bij
getrouwer opkomst rijzen de fondsen van laatst
gemelde beeren, vooral ook, wanneer de katho
lieken bedenkenhoe bij den door hun ont
wikkelden ijver, hun candidaat, de heer O.
Kuhlman Jz.het met 1739 stemmen moest
afleggen, dat is ruim 400 minder dan de heer
De Ruiter bekwam«Vest op prinsen geen
vertrouwen 1”
’t Zelfde verschijnsel deed zich ook voor in
’t district Sneek. Daar werd de katholiek
Bekhuis, wel dadelijk herkozen, doch met
het geringste aantal stemmen. Hij erlangde
een kleine 200 minder dan de heer Gaastra
van De Lemmer.
De liberalen in dit district hebben zich voor
hun doen nog al kranig gehouden. Ofschoon
zij wistendat er eene drievoudige macht
tegenover hun stond, kunnen ze toch met eere
op hunne cijfers wijzen. Zij vormen ongeveer
twee-vijfde van het geheel. Dooreen genomen
werden op de candidaten der bondgenooten 2793
en op die der alleenstaande liberalen 1763
stemmen uitgebracht, wat een gemiddeld ver
schil oplevert van 1030. Dit achten we zeker:
geen der drie andere partijen zou voor eigen
rekening op zulk eene uitkomst kunnen wijzen.
’t Verschil in stemmen tusschen den heer
Bekhuis en den heer Tromp slonk tot 850.
Ernstig roepen
dit district toe
en
de handen ineen en werkt vooruit,
de helft van een vijfde, dat is slechts een-tiende
deelveroverden ge staat in gelijke verhou
ding tegenover de geallieerde tegenstanders
zoo ze dan nog geallieerd zijn. Intusschen
doet ge weldaarop te rekenen.
Burg, en Weths. om machti
ging tot het doen van vertimmeringen in het Ge
meentehuis.
6. Bezwaarschriften tegen aanslagen in
primitief kohier van H. O. over 1898.
7. Bespreking Kroningsfeesten.
EN
