feuilleton
OU
A
I
I
duurt.
be
en
avond bijeenkomsten moeten we mei een enkel
EEN BLIK TERUG.
A'£
mijner be- 1 ding en beeft daarmede natuurlijk alleen hel oog
had én behouden.
V’
M. R.
Maar gij
zelf ook weldat gij onwaarheid spraakt.
5
hoo
prii
altl:
pro
tan
Hij
hij
doe
E
me
dot
doi
vei
A.
do,
Ni.
aai
te
«e
Pii
voor
mee
Z;
bruf
bree
bekt
liedt
wacl
selijl
knel
uur
gem
t
hgd<
zich
gem
tere
gim
rer
haai
uit rr
liliëi
Die
lie
zal
op
wen
slaa
geve
vooi
brei
te 1.
VOOl
Old.
best
gem
VOOl
daai
niet
zien
aan;
ken
ginf
hier
ten
goe<
T
deel
zijn
tatie
eene
gad
wor
hoo
ver!
alhi
iede
onzi
doo:
wed
zich
die
bek
tooi
Willem I worden niet.
Toen gij dat I gebracht
j eene andere zending te ver-
eene taak niet minder edel en verheven
van de prediking van »de blijde bood-
Maakt Javaan en neger tot christenen
Hij velt een vonnis de par
ïe Roicar tel est notre bon plaisir. C
schro-
door
Een blik terug schreef ik boven deze vluch
Die“’te“bevèïdeéen“ is' ‘ni7t‘minde.'‘onze “ge schets. In' korte trekken heb ik u herin
nerd welke uitspanningen de winteravonden zo i
al hebben opgeh verd. Ik wil eindigen met de
wenschdat de volgende winter niet minder ge
noegelijk moge zijnniet minder te genieten e
te geven op welk bladzijde wij die
lezen moeten. Wat gij radicaal noemtis ech
ter niet het radicalisme van Bluntschli gij ver
wijst naar een werk wat gij óf niet hebt gele
zen of niet begrepen. Weet dan dat radica
lisme in Duitschland en Nederland niet hetzelfde
beteekentevenmin als het palriotisme in Beije-
ren gelijk staat met ’l geen met dien naam in
Nederland is aanger.uid. Gij gebruikt woorden
wier zin gij niet vat. Daarenboven ageert gij
volkomen ter kwader trouwwant gij kent onze
zienswijze over het radicalisme in Nederland.
De handelingen van
getoetst maar onjuist voorgesteld,
ter nederschreeftmoet, zoo gij althans nog
een weinigje waarheidsliefde bezit de kleur van
uw gelaat wel wat veranderd zijn. Maar gij
weet i
uit het vierkroonenspel, die vóór de tent veel
i en beweging maakt om ’t volkje binnen
te krijgen. By unwn lerughUk op de wiutér-
Die man
’k Heb er den moed niet toe die vereenigingen,
genootschappen, maatschappijen en bonden te
noemen nam ik ze allen ik zou zeker een j
paar kolommen van dit blad kunnen vullen.
’k Herinner mij echter, dat eeii
kenden
Zou M. dan meenen, dat wij, de algemeene f Al weder, waarom haalt gij geen feiten bij, on
zaak behandelende, ons moesten wenden tot het uwe verdachtmaking te staven? Het ware an-
volk, dat achter de kiezers staal en zijne daden ders gemakkehjk geweest, dat te doen, indier
beoordeelen
Inlusschen geeft M. voor deze zijn uitspraak j
geene gronden op. Hij velt een vonnisde par
le Roi, car tel est notre bon plaisir. Ga zoo den stukken wordt een blaa soms beoordeeld.
of suikerlordswereldkundig te maken1
Indien we eene opmerking willen maken over
de rede van den Heer van Gorkom is het de
ze, dat spreker een der grootste strijders voor
hel recht van den Javaan heeft miskend alléén
door hem niet te noemen.
Schaamt de Maatschappij tot N. v. d. J. zich
venmaar bewijst tevens de zwakheid van uwe
partijdie, daar zij niet kan overtuigentracht
te verblinden.
Pbrasen maken geen betoog; op onwaarheden
vestigt men geen bewijs.
Gij verwijt ons zonder kennis van zaken te
i pareeren of Zieken-verplegingen, waar menschhe-
I vende pleegzusters de meest welwillende, zelfs
i kosteloozezorgen besteden, ten einde den naaste
I le behouden, of zijn lijden te verzachten, om
aan ’t eind van haren moeilijken levensweg in
alle stilte, misschien slechts onder ’tsombere r__. -
klokgeluionbeweend te worden begraven en merking maaktedal overtolligheid niet schaadt,
vergeten.
het sints December 1869 de pen in dal orgaan op
de j eene manier den conservatieven volkomen waar
dig. In een stuk aan ons adresgetiteld- - -
redactie van de «Sneeker Courant” nieuws- en ’spreken D.e beschuldig, ng zou zwaar wegen
advertentie-blad voor de gemeente en het arron- >“‘ls zij door iets werd geslaafd, en dat juist
geschiedt door M. niet.
De rol van Bartolo in den Barbier van Se
ville is nog niet volkomen door U ingestudeerd.
Het insinuez, insinuez toujoursil en restera
quelque chose, die leus uwer partij brengt gij
wel in praktijk, maar nog lang niet goed. Gij
zijt nog niet volleerd in de kennis dier dingen;
anders zoudt gij feiten hebben genoemdver
draaid ot niet verdraaidhet is voor U onver
schillig maar schijn van bewijs zoudt gij er
toch door hebben geleverd. Dit nu duet gij
niet. Hoe komt dal
Gij zegt, dat wij hebben al de slechte hoe-
danigheden van de radicale richting. Welke
die zijnzegt gij niet- maar citeert Bluntschli
zonder op
dissentient Sneek beoordeeld en om hare hande
lingen veroordeeld,” wordt het een en ander ge
zegd ’t welk wederom een blijk ishoe de con
servatieven een af keer van waarheid hebben.
De toonwelke in dat stuk heerschtmaakt
den schrijver kenbaar als een waardig stijlna-
volger van den redacteur van het Dagblad. Doch
niet daarbij maar bij den inhoud behooren wij
stil te staan.
«De Sneeker Courant is niet werkzaam in ’t
algemeen belang en de redactie mag dan ook
geen aanspraak maken op algemeene of bijzon
dere ondersteuning".
Om dat oordeel te wettigenbehoef ik maar
te wijzen op den inhoud der nommers sedert de
afschaffing van het zegelrecht uitgegeven.”
M. doet dat echter niet en niet zonder reden,
want hij kon dat nieten zich zelf bewust van
zijn gebrek aan waarheidsliefde spreekt hij alge
meenheden uitz. a De Sneeker Cour, neemt
een aantal berichten overdie onwaar zijn.
Welke? Wanneer? Niels van dien aard wordt
aangetoonden natuurlijk want M. weet er geen
enkel. Doch gesteld dat wij onware berichten
overnamen, wat zou ’t nog bewijzen? Gesteld
eensdat wij M’s beschouwingen uit de Noord
star overnamenzouden dan wijomdat bij
hem tusschen waarheid en leugen eene
inelijke verwarring schijnt le bestaan, ons
dat overnemen aan leugen schuldig maken?
In M’s oogen wellicht 1
Wij critiseeren hendie boven ons slaan en
doen zulks ontkennendnimmer verbeterend.
I tot welvaart van eigen beurshebben zich
woord stilstaan bij de vergaderingen van de afdee- geërgerd bij hel hooren mededeelen van feiten
ling Sneek van ’t Schoolverbond. i nog voor kort, nog in onze dagen, niettegen-
Als de belangstelling der leden evenredig is staande de krachtige protesten van een Mullatuli
aan hunne opkomst, dan gaat 't schoolverbond en een van Heuvell, voorgevallen en die zeker al
hier ter slede in jeugdigen overmoed langs een leen moeten strekken om de inhumanileit van
hellend vlak naar beneden. Wilt ge bewijs? sommige zich noemende «Indische specialiteiten
In de tweede vergadering, die nog al belangrijk
beloofde te worden en ook was, aangezien de
bespreking der reglementen aan de orde was ge- i
steld waren 30 leden teizenwoordiu terwijl de ze
lot zijn schrik Bakervèreeniging en Bijbelgenoot- schap.”
schap naast elkander vond ze z_"„
In vertrouwen gezegd heb ik nog altijd plan lelijke vrijheid niet waardeeren, iudien ze niet
een nieuwen bond op te richten onder den titel
die de strekking genoegzaam duidelijk aan-
glementen, missives, brochures, convocalie-nil-t geeft —»ABti-Nationale-Mililie-verbond”;uitgaan-
jelten en Joost weel wat al meer 1 Én wie twijfelen ',-u ■»-'«""">• ',0
mocht aan hel nuttige, hel verdienstelijke en on
ontbeerlijke dier vereenigingenbehoeft slechts
den inhóud. na te gaan dier honderde artikelen
zonder welke eene vereeniging in ons wettisch
Nederland niet schijnt- te kunnen bestaan, ’t Is
Algemeen Collega
duidelijk gebleken is-
ten principiëele heeft plaats gehad en waar overalmet
groo e meerderheid van stemmen, een eigen vrij beheer
en toezicht is ingevoerd
dat dus die Gemeenten welke gezegd worden het
bovengenoemde besluit te hebben aangenomen meestal
in volkomen onbekendheid met wat van haar gevraagd
werd gehandeld hebben, terwijl in vele er van zich een
ernstigeu tegenstand, tegen de aldus opgedrongeue
organisatie begint te openbaren l
dat onder deze laatsten ook behoort de Herv Gemeente
te dezer stedewelke insgelijks gerekend wordt het
meergenoemde besluit te hebben aanvaard, maar waar
nimmer de Gemeentedoor de bevoegde Kerkvoogden
in de gelegenheid is gesteldvan hare gezindheid in
dezen ie doen blijken;
dat veeleer zooals uit openbare feiten blijkt
verzoek om de Gemeente te laten stemmen over
principiëele vraag niet alleen door de toenmalige Kerk-
voogden beslist is geweigerd, maar zelfs, waar die
stemming door anderen werd uitgeschreven door hen
is tegengewerkt
dat dus uit een en ander duidelijk blijkthet voornemen
van de voormalige Kerkvoogden dezer Gemeente, ham
delende op last van en in overeenstemming met het
afgetreden Algemeen College van Toezicht, om deze
Gemeente de nieuwe organisatie op te driiigeu niette
genstaaude zij overtuigd konden zijn dat de groole
meerderheid der Gemeente des gevraagdeen vnj en
ei'i-en beheer' en toezicht verkiezen zou
°dat dus de Staatdoor in deze gegevens de boven
genoemde Collegien te subsidiëeren en daardoor zijdelings
te erkennenzich partij stelt voor de eene richting
tegenover de andere, de vrijheid der Gemeenten verkort
en daardoor een antecedent te voorschijn roept, gevaarlijk
voor de vrijheid van al de Kerkgenootschappen en ra
strijd met Art. 165 en 168 der grondwet;
dat dit veiloochenen van het neutraal standpunt
hetwelk de Staat in dezeu alleen behoort in te nemen
speciaal in de Provincie Friesland de grootste onregel
matigheid in ’t leven roept dewijl door aanneming van
bovengenoemd wetsontwerp een Provinciaal College zou
worden gehandhaafd waaronder van de 336 Kerkelijke
Gemeenten in dit gewest, slechts een veertigtal gerekend
kunnen worden (en boe dan nog zich le hebben aau-
8 dat op de wensch en het aandringen van de hooge
Kerkbesturen in dezen met- name van de uijnode
niet behoort te wordeu geletvooreerst omdat het
geene zaak geldt voor de Herv- Kerk in t algemeen
maar voor elke plaatselijke Gemeente m t bijzonder
en bovendien, omdat de Synode, evenmin als de
Provinciale Kerkbesturen, geacht kunnen worden de
Herv. Kerk te vertegenwoordigen daar deze besturen
oorspronkelijk door het Staatsgezag der Herv. Kerk
opgelegd, door de nieuwe wijze van verkiezingen nog
geene wijziging ondergaan hebben en nu zooals uit
de Kerkelijke verkiezingen duidelijk gebleken is, met de
dè van de volgende drie stellingen: 1° de Na’i
onale Militie is niet nationaal ‘2°. de Militie-wet
drukt niet gelijkmatig en is niet rechtvaardig,
inzake de remplaceering3° het oorlogvoeren is
in strijd met den geest der humaniteit dien de
negentiende eeuw predikt. Ais dal plan door-
iteker aan te bevele'n, doel en werking duidel'k i gaat, zal ik in tijds uwe medewerking vragen.
1 ’1 Maar - revenons a nos moutons. De inlei-
landerigheid ding is wat lang, rnaar ’t gaat mij als de paljas
>ant gooit mei de opmerking; »’t Zijn al te maal praatje«
rede te hooien van een der gevierde sprekers
over dat onderwerpin de vergadering van de
Afdeeling Sneek dier Maatschappij Velen met
ons hebben gegruwd bij het ernemen vw uuu-
deling, n die onze voorouders zich gerechtigd i ^ca Hyu of t-iftJihebesoek.
achtten te plegen ten koste van den Javaan
I er namelijk zulke feilen warén.
Uwe partij dient gij op dié wijze niet en de
Noordstar nog minder, want ook naar ingezon-
VG y VV4-Z It/V OOV rt-VH O WZl V* «w i --- ..r-—-----
voort M. en gij doet uwe schooi geen oneer aan; Het uwe kon wel eens de leugenlijst van dat
maar zoo gij leerlingen vormt, zal zulks niet ter orgaan vergrooten; eene lijst, welke, sedert wij
eere van de maatschappij zijn. Uw oordeel rust i haai’ hebben opgemaakt, anders niet aanmerke-
op niets en gij bewijst mets. Het gebrek aan lijk langer is geworden, daar ’t orgaan ze1 f schijnt
gronden voor uwe redeneering verraadt uw stre- ingezien te hebben, dat de waarheid het langst
1 JBij U moet die overtuiging nog komen,
ten minsie te oordeelen naar uwe schriften.
Geet gronden voor uwe beschuldigingen en
wij zullen ons verdedigen; maar insinueer niet,
i want al snijdt gij daardoor wederlegging at, gij
maakt er U zei ven slechls verachtelijk door en
benadeelt uwe eigene partij.
En janog iels. Slechts een klein lesje in
de wellevendheid mijnheer M 1
Als ge wéér zoudt kunnen goedvinden soort
gelijke hatelijkheden aan ons adres te richten,
stel ons dan ook in de gelegenheid er spoedig
kennis van te nemen door ons een N°. toe te
zenden, waarin Uwe leerzame artikels geplaatst
zijnwantaangezien we de Noordstar niet al
tijd geregeld lezenzou T kunnen gebeuren dal
we ze niet onder oogen kregen en ’t is wel wat
verdrietig eerst van anderen te moeten vernemen
dal we door U werden aangevallen. Dat moet
wel T verdrietigst voor U zijn, daar ge aldus
den schijn op U laadt van de keisteenen-takliek
le willen volgen, nl. achter den rug iemand uit
te schelden. En die laktiek is toch niet gentle
manlike, nietwaar? Wat uil het salon komt
van den fijnen aristocraat en vloeit uit de pen
van eene mei fijngesteven manchetten versierde
hand, moet in vorm en wezen niet doen denken
aan houding en taal van de lieve jeugd van de
straal. Houd ons dus deze laatste wenk ten
goede en richt U in ’t vervolg, langs bovenaan
gewezen weg, wat ridderlijker lot ons! Wij be-
looven van onze kant Uwe manchetjes niet te
kreukennoch Uwe aristocratische handschoe
nen te zullen bemorsen.
Wij hebben in der tijd melding gemaakt van
de schade door een aansnellende locomotief toe-
aan paard en rijtuig van den heer B.
t G. op ’t oogenblik dat dit het kruispunt bij
Wijtgaard juist passeerde. Wij hebben toen
tevens méégedeeld de pogingeno. a. door de
vereeniging ter bevordering van Nijverheidal-
hoi
te
En
pla
dei
len
i kir
Mo
steld waren 30 leden tegenwoordig terwijl de
aftfeeling er circa 70 telt. We willen echter het
beste hopen en verwachten (want de Neder-
derlander schijnt van nature altijd wal langzaam e
te zijn en hier op wordt dikwijls gerekend) voor den schrijver van de «Max Havelaar of
wachten lol het Bestuur de leden oproept om het is het niet juist deze geweestdie het Neder-
landsche volk heeft wakker geschud en indirekt
de wegbereider was voor het ontstaan dier Maat
schappij? Dat miskennen is halfheid en geel!
aanleiding tot de scherpe opmerking, die ik dien
avond hoorde: «De Maatschappij lot N. v. d. J.
is als het kind dal zijne moeder verloochent 1”
Spreken is niet ieders zaak; soms echter zijn
er gelegenheden waarbij het er niet zoo nauw
op, aankomt en men zich waarlijk kan amuseereu
bij het hooren uitbrengen van toasten, atgewisseb’
met muziek-fanlareszooals we dezen wintei
tweemaal het voorrecht hadden le kunnen ge-
uitwendige en inwendige zen- nieten, na afloop der hardrijderijen op schaal
sen. «Als de wijn is uit de kan,” dan bruischei
het nationaliteitsgevoel en de Oranjegeest op, dai
wordt men welsprekend en is onuitputtelijk ii
instellingen, maar er weder mede opgehouden is, vullen, eene taak met minder edel en verheven ^en lof van het Iiiesche wintervermaak. Gt
vóór hij tot de letter G genaderd wastoen hij als die van de prediking van «de blijde bood- lukk,K wie gezonde beenen en longen heeft ge
ap.” Maakt Javaan en neger tol christenen Had én behouden.
zulten de voorrechten dier zoogenaamde gees-i j
gepaard gaal met slotlelyke vrijheid en bescha-
ving. L._ 1- 1-1- - -
roeping, en even nuttig en noodig als men de
vereenigirg mag rekenen, die wij kennen onder
den naam van «Nederlandsch Zendelinggenoot-
schap”, is die, welke sedert eenige jaren als - -
«Maatschappij tol Nut van den Javaan” bekend l °ok minder te krmseeren moge geven, op
dat oo[. ln dien zin afWJsseling blyve. Met mee
S aVelen met ons hebben het voorrecht gehad de verlangen zie ik echter de warme zomerdage
voH» m hnnron van i-en der mwierde snreke.rs te gemoet«als de bloempjes bloeien en de V.
gels zingen en ieder fatsoenlijk raenscli het zie
ten plicht rekent de opgespaarde ot nog op t
van h-* I sparen dubbeltjes te besteden voor een reisj
j /tan Piiti Pdkr» ïiaftniKoh.iYrkAk-
suitaal luidt’t is om de dubbeltjes te doen.”
Daarmede wil ik geenszins een veroordeelend von
nis uitspreken over vele vereenigingendie wer
kelijk nut stichtenmaar ’t gaat er meè als met
de geheimmiddelen (Holloway en Malz-Extract)
men heeft er te veel en le veel tegenstrijdige en ver
trouwt ze daarom voor een groot deel met. Let slechts
op Scherpschuttersvereenigingen wier leden
voor ’t meerendeel jonkers en heeren zich oefe
nen om in geval van oorlog in den korist moge-
lijken tiju de meest mogelijke dooden te maken,
om daarna onder de fanfares der militaire rnu-
zijk «geridderd” te worden, wegens betoonde
moed en vaderlandsliefdeen daartegenover de
vereeniging «het Roode Kruis”, ten deelhebbende
bij eventuëele krijgverrichtingen de gekwetste
strijders te verplegen en armen en beenen te ré-
vende pleegzusters de meest welwillende, zelfs
verslag van heeren afgevaardigden te hooren en
een huishoudelijk reglement samen te stellen,
’k Zou den raad wel willen geven, dat reglement
zoo kort mogelijk te maken, ten gerieve van de
ledenal was er ook in de voorgaande bijeen
komst een enkele, die bij de bespreking van een
paar artikels van ’t Algemeen reglement de op-
1 was zeker nooit een Holloway geworden 1
Inlusschen de bond heeft nog le kort geleefd,
om uit de resultaten het nut van zijn bestaan te
constateeren; qui vivra verra
Men spreekt van t
dezer dagen begonnen was met het sa- i op kerkelijke of liever godsdienstige zending. Wij
menstellen eener alpbabetische lijst van gezegde hebben echter nog
♦an te geven doch men krijgt bij ‘t lezen dier I
Uitvoerige artikelen een gevoel van 1 1
♦f jmeziekte, dal men ten slotte den boel aan
variaWa op «en oud thema, waarbij Temd re-
van Toezicht vooegestuid. gelijk i groote meerderheid der Herv. Gemeenten in lijnrechten
in die Gemeenten, waar de stemming strijd zijn.
Redenen waarom de ondergeteekenden met vrijmoe
digheid maar ook met ernst en aandrangverzoeken
dat Uwe vergadering bij het eenmaal genomen besluit
moge volharden en het wetsontwerpbovengenoemd
niet moge aannemen
öneék Maart 1870. 't Welk doende.
De Noordstar, na door ons van het versprei
den van leugens overtuigd te zijn, heeft zich
sedert onthouden van hetzelve te doen, althans
op die brutale wijze als zij zulks gewoon was.
Maar onwaarheid spreken en conservatief zijn
wij hebben hel herhaaldelijk aangetoond en L_
wezen zijn ónmogelijk te scheiden.
Een zekere M., woonachtig te Sneek, voert
sints December 1869 de pen in dat orgaan op
I
«De
’t Oude wordt nieuw dat zien we dagelijks
wel niet in letterlijken zin maar in de beteeke-
nis van ’t herleven van gewoonten en gebruiken,
zeden modes en dergelijke. Men bouwt in den
stijl van de Renaissance; vleit zich neer in fau
teuils a la Louis XVdraagt kragen a la, Marie
Stuart en kleedjes a la Marie Antoinette, 'k Heb
er niets tegen; 'therinnert nog eens aan ’t ver
leden wat wel nuttig isom de zegeningen (er
wil mij op dit oogenblik geen gepaster woord
te binnenschielen) van den vooruitgang onzer
dagen te beter te waardeeren.
’t Oude wordt nieuwzei iken toen had ik
het ook op de verbazende samentrekbaarheid der
tegenwoordige maatschappij dal is te zeggen
de” schrikwekkende neiging, die er bestaat om
zich te vereenigen. Vroeger had men de gilden
en werd ieder ambacht door een eigen club ver
tegenwoordigdwat zeker strekte tot bevorde
ring van kunst en kennis. Thans zijn de gilden
sinds lang gestorven en begraven, maar ’t schijnt,
dat na jarenlange sluimering op nieuw de gees- j
ten opstijgen uit de graven dier voorvaderlijke
instellingen, om in een anderen vorm een nieuw
leven te beginnen.
Als paddestoelen uit den grond verrijzen hier
en daar, overal, soms plotseling, soms langzaam,
vereenigingen maatschappijen genootschappen
en verbanden in zóó groeten getaledat men
■waarlijk zijn geheel jaarlijksch inkomen wel kan
besteden alléén aan contribution, t Regent sta
tuten wetten reglementen concept-reglemen-
ten algemeene reglementen, huishoudelijke re-
Joost weel wat al meer 1 En wie twijfelen
mocht aan hel nuttige, het verdienstelijke