MMS- E) ADVERTENTIE-BLAD VOOR DE
B 1 N N E N L A N
GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER.
a
1
I
I).
30 APRIL.
ZATERDAG
- v
-..•tfX
I
-
- No. 35.
I
SNEEKER COURANT
H»
BUDGET.
hij dan vaak
overleden de hofmechanicus T. D.
kleine
alinea
Daarom is de bestudering van het jaarlijksch
budget wel schqnbaar eeue drooge cjjferzaak
maar
rijke
prijzen
komt
I
ADVERTENTLËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarenboven 7 '/2 Cents. Alle brieven en stukken,
de uitgave of redactie betreffende, worden franco ingewacht.
I
“En is hiervan afkondiging geschied, waar het
behoort, den 23 April 1870.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
HAMERSTER DIJKSTRA
De Secretaris
H. FENNEMA.
Voorts wordt ter kenr.isse van de belangheb
benden gebrachtdat zij welke hun 34e jaar
hebben voleindigd alsmede zij die bij de reser
ve gedurende vijf jaren hebben gestaan, desver-
kiezeude kunnen worden ontslagenwordende
dus een iegelijk die van dit recht wenscht
gebruik te maken, aangemaand, om zulks uiter
lijk vóór den 30 Juni aanstaande ter Secretarie
aan te geven.
En dat niemand hieromtrent eenige onkunde
zoude kunnen voorwendenzal deze worden af-
gekondigd en geplaatst in de Sneeker Courant.
Sneek den 29 April 1870.
Burgemeester en Wethouders van de
Gemeente Sneek
HAMERSTER DIJKSTRA.
De Secretaris,
H. FENNEMA.
de vrij aanzienlijke som van
behalve eenige hemden, doeken,
enz. slechts gecollecteerd is voor
van ƒ1748.03 J/2,
1378,12 >/2 om
giften verzoekt. Onder de g
noemt, komt ook voor eene «Jongedochters
in de eerste klasse der voor dit jaar te for-
algemeene Rol gerangschikt moeten wor-
oin van dusdanige veranderde omstandig-
Secretarie dezer gemeente kennis te
.,„.cn vóór den 15 Mei, zullende bij verzuim
dezer aangifte de belanghebbenden ingevolge art.
*.T I* '1 l rX
'l en bovendien tot eene
gevangenisstraf verwezen worden.
H. H. M. M. de Koning en de Koningin
brengen thans hun jaarlijks bezoek aan de hoofd
stad des rijks.
Aldaar is
Bamberg.
Zoo als men weet, is door zekeren jh. J.
van Dijk Mz. te Doetinchem, gewezen predikant
bij de afgescheidenen, een sooit van seminarie
voor toekomstige Ned Herv. predikanten opge
richt om te voorzien in het gebrek aan proponenten.
Dat seminarie bestaat van gaven en giften en
heeft in het eerste kwartaal van dit jaar verteerd
ƒ312616 terwijl er
oude boeken
een bedrag
zoodat er een te kort is van
’l welk te sloppen hij nieuwe
do geversdie hij op-
Vereeniging” te Bols ward, welk gezelschap
zeker wel eenig in zijne soort zal zijn.
Het zoogenaamd nationaal geschenk dat
aan prinses Marie ter gelegenheid van haar hu
welijk zal aangeboden worden, zal bestaan in een
bijbel. De deelneming er aan is bepaald op. 10
cl. per persoon. Wij zeggen «zoogenaamd” want
behalve Protestanten, telt ons land ook Roornsch
Katholieken en Israëlieten en deze zullen toch
wel niet kunnen bijdragen tot een dergelijk ge
schenk. Wij hebben dus ook hier weder te doen
met eene bepaalde partij en in de verste verte
niet met de natie zelve, of men moet willen be-
weeren, dat niel-Proteslanten niet tot de natie
behooren. In dien zin de zaak opgevat zal het
geschenk nationaal zijn, maar de nationaliteit er
van is eene, die geen recht geaard Nederlander
zal begeeren.
Hel Noorden zegt dat nu Dirkje Veldhui
zen vrij is hel pubhek moeite moet doen om
gratie te krijgen voor de beide Goesche kinde
ren en Jacob de Vletter.
Wij hebben er niets tegen, hoewel wij, wat
de laatste betreftde consequentie en het ver
band niet vatten.
Bij de veroordeeling van Jacob de Vletter heeft
men toch minder te denken aan een rechterlijke
dwaling of mal jugé dan wel aan een zwaar von
nis gepaard aan eene zeer strenge qualificatie.
Daarenboven is dat arrest door den Imogen raad
onderzocht’t geen met de anderen niet" het ge
val is.
Niet ten onpas is intusschen hetgeen het blad
zegt dat de minister van Justitie zou kun
nen zeggen «Vroeger was gratie ter goed
making van rechterlijke dwalingen en teuten on
bekend talloos zijn thans de gevallen waarin
zij aangewend wordt’
WETHOUDERS van
Hot zal wel bijna aan al onze lezers bekend
zijndat het woord budget uit Engelard zich
over geheel Europa en Amerika verspreid heeft,
om daarmede aan te duiden de begroeting van
uitgaven en inkomsten van den Slaat gedurende
gewoonlijk één jaar.
Welke de eigenlijke beteekenis is achten wij
minder bekend en toch nuttig om le weten.
Even als het Latijnsche /isews voor «schatkist”
en vervolgens voor alles, wat er mede in be
trekking staatgenomen wordt maar eigenlijk
een korf beteekentzoo is het met bet woord
budgetwaarmede de Engelschen aanwezen de
lederen zak waarin de stukken die op de be
groeting van uitgaven en inkomsten betrekking
hebben naar het Parlement werden gedragen.
De naam van het voorwerp waarin het onder
werp bevat wasmaakte men er een voor den
inhoud zelven.
Budget beteekent aldus eigenlijk zak, en het
woord is niet van Engelschen maar van Fran-
schen oorsprong uit welke taal het echter ge
heel verdwenen is, na zich nog het langst in
Normandie te hehhen staande gehouden.
Bougette was daar de naam voor eene
lederen geldbuidel of zakje.
Zoo is het met Fransche woorden meer ge
gaan. Ons tronie, was ten tijde van Rabelais
(einde der 15e eeuw) nog Fransch; maar be
staat in die taal sedert hem niet meer.
In het begin dezer eeuw is het origineel Fran
sche bougettegeangliseerd tot budget, in Fran-
kiijk leruggekomen. Wij treffen het voor het
eerst weder aan in het Arrêté des Consuls van
4 Thermedor, an X (26 Julij 1802) en 17 Ger
minal an XI (9 April 1803.)
Daar alleen in constitutionele staten van een
eigenlijk budget sprake kan zijn treffen wij het
woord in de thans alleen geldende beteekenis
ook het eerst aan in Engeland.
Van een eigenlijk budget kan vóór de Charte
van 1814 in Frankrijk niet gesproken worden
want, gelijk de markies d’ Audreffet teregt zegt,
onder het keizerrijk deden de kamers niets an
ders behalve den vaststaanden wil des keizers
te homolegerenzij dienden slechts pro forma.
De belastingen werden niet ter gelegenheid
van de begrooting geregeld zij werden ad li
bitum van hel hoofd van Staat vastgesteld en
daarvoor werden afzonderlijke schijnwetlen ge
maakt die weinig verschilden van die algemee-
ne maatregelen van inwendig bestuuronder
welke ons land gebukt gegaan is tot aan de
Grondwet van 1848. Een eigenlijk budget kan
men ook niet zeggendat wij voor 1848 gehad
hebben daar de tienjarige begrooting die tot
1840 beeft bestaandien naam niet verdiende
en zonder ministeriëele verantwoordelijkheid een
budget een naammaar geen zaak is.
Een budget behoort jaarlijks te zijn even als
de begrooting voor een huisgezin fabriekhan-
dels-onderneming en wat dies meer zij altijd bij
het jaar geregeld wordt.
Altijd is het budget geplitst in twee deelen
ontvangst en uil gaaf en beiden behooren in ba
lans te zijnalthans mogen de uitgaven niet de
inkomsten te boven gaan want dan is er eer.
deficit en opvolgende deficitten wijzen op een
staats-faillissement.
Gewoonlijk wordt het budget van uitgaven in
zoo vele tioofdslukken verdeeld, als er departe-
mei ten zijn, of enkele malen in meer, indien
bij (én departement moeijelijk te vereenigen on
derwerpen te huis behooren, gelijk dat bij ons
het geval is. Wij tellen er tien of eigenlijk der
tien als I Huis des KoningsII Hooge collegiën
van Staat, III Buitenlandsche Zaken, IVA.
Justitie, B. R. Catb. EeredienstV. Binnenland-
in werkelijkheid is zij eene zeer belang
en bijzonder leerrijke.
Het komt hierbij vooral aan op het goed le
zen en dat is niet zulk eene gemakkelijke zaak,
als het lijkt, omdat bij eik cijfer, dat men
leest, de vraag moet gedaan en onderzocht
worden is het noodigis het te veelis het te
weinig of kon het soms anders en beter ‘l
Elke post op de begrooting heeft eene diepe
beteekenis en spreekt in dorre cijfers duidelijk
en nadrukkelijk tot den lezer mits hij slechts
moeite wil doen om te verstaan wat hij leest.
Indien men dit wat meer doen wildedan
zoude menigeen eene gansch andere en zeker
betere opvatting van en duidelijker inzigt ver
krijgen in den gang der huishonding van Staat.
Wat hij thans veroordeelt zou hij dan vaak
en wat hen nu uitmuntend goed voor
zou hem welligt dan alles behalve goed
voorkomen.
Het budget is niet enkel eene zaak van cij
fers; en daarmede hangt naauw fe zamen of
het geoorloofd is bet budget te verwerpen om
redenen buiten de cijfers gelegen.
Deze CO UR.4 NT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco /1.90.
sche Zaken VI Marine VII A. Nationale schuld, I
B. FinantiënG. Hervormde en andere Eere-
diensten, V1LI Oorlog, IX Koloniën en X On
voorziene Uitgaven.
Dat van Ontvangsten behoort alleen bij het
Ministerie van Finantiën te huis en is verdeeld
naar de bronnen van inkomsten als Grondbe
lasting, Personeel, Patent, Accijnsen, Indirecte
belastingen, In- en Uitvoerregten, Waarborg op
gouden en zilveren werken Domeinen Poste
rijen Telegrafen, Loterij, Jagt en Visscherij
Loodsgelden MijnenAandeel in de opbrengst
van de spoorwegenVerschillende Ontvangsten
Rente van België Indische bijdragen Bijdragen
uit hel domeinfonds.
Tol 1854 werd de vorm van het Oostenrijk-
sche budget als een model geroemd aihans zóó
is het oordeel van den grooten Franschen Staats
huishoudkundigen Charles Coquelin.
Die vorm (hij was afkomstig van den Neder-
landschen staatshuishoudkundige bij uitnemend
heid, den Utrechtschen hoogieeraar ackersdijk)
is nagenoeg dezelfde als bij ons.
De vorm doet er intusschen niet zooveel toe.
De voornaamste vraag isof de inhoud waar is
en of de schikking zóó isdat ieder in eens kan
zien hoeveel elk onderwerp kosten hoeveel
iedere zaak afwerpl. Er moet een weinig bij
gelet worden op de regelen van het Italiaansch
boekheuden.
Dat geschiedt evenwel niet altijd. Zoo bevat
bij ons het hoofdstuk Oorlog niet alleswat
oorlog kost, want er zijn uitgaven, die in ande
re hoofdstukken, bijv.'ftnuenland ingeschoven
worden en er ook moeijelijk uit kunnen blijven;
maar om in verwarring orde te brengenkan
men gebruik maken var. renvoijen.
Op het eindcijfer der begrooting te letten
zooals dikwijls door het publiek geschiedtis
wel de slechtste manier om het budget te be-
oordeelen.
De vraag moet niet zijn, hoeveel wordt er in ’t
geheel uitgegeven en ontvangen maar hoeveel
voor iedere post zijn er ook die niet voordee-
ligonnuttigzelfs schadelijk zijn en dus be
hoorden te vervallen?
Zijn er ook, die te weinig opleveren, of waar
aan te weinig wordt besteed
Daarom ook gaat het niet aan een bestuur
duur te noemen, indien hel veel noodig heeft;
want het hangt niet af van de grootheid der
som, die het uiigeeft, maar waarvoor en hoe
het de gelden besteedt.
Hoe meer beschavingvooruitgang en wel
vaart er komtdes te grooter zullen de uitga
ven worden want er zijn meerdere behoeften
ontslaan. Gaan nijverheidhandel en scheep
vaart vooruitdan ontstaat er behoefte aan we
gen en havensneemt de beschaving en ont
wikkeling der natie toedan zijn er meer en
betere scholen noodigen zoo is het met eiken
tak van het staatsbestuur gelegen. Elk middel
van bestaan heeft zijne eischen, en nemen die
middelen toenatuurlijk ook die eischen.
Zulke uitgaven zijn niet alleen noodig en nut
tig maar zelfs voordeeligomdat zij indirect
ruime renten opleverenzij zijn productief in
tegenoverstelling van inproductieve, zooals die
voor het leger den vestingbouw en dergelijke
het meestal voor meer dan gedeelten zijn.
Terwijl de eersten de algemeene welvaart en
dus den rijkdom van den Staat vermeerderen
verarmen en putten de laats'en de natie uit, om
haar eindelijk voor annexatie rijp te maken.
Uit het budget kan men de Regeering kennen
en tevens een oordeel vellen over den stand dien
het volk inneemt indien namelijk hel budget
goed is.
AFKONDIGING.
BURGEMEESTER en
SNEEK doen te weten
datdoor den Raad dier Gemeentein zijne
vergadering van den 23 Maart 1870, N°. 12,
is beslotenaan Art. 228 der Algemeene Poli-
tie-Verordeningachter de 1ste alinea, lui
dende
»De breedte van den beganen buitengrond
«voor de Woning zal niet minder mogen zijn
«dan van 3 el voor eene Woning zonder andere
«verdieping dan den Zolderen van 5 el voor
«eene Wonii g met eene verdieping, behalve
«den Zolder
ALS 2 ALINEA, TUE TE VOEGEN:
Burgemeester en Wethouders kunnen in
^bijzondere gevallen dispensatie van deze be-
•vpaling verleenen.”
Zijnde deze wijziging aan de Gedeputeerde
Staten van Friesland, volgens hun bericht van
den 7 April 1870, N°. 5o, in afschrift mede-
gedeeld.
BEKEND M AKIN G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van de
gemeente SNEEK
Gelet hebbende op art 7 van Zijner Majesteits
besluit van den 7e September 1828 (Staatsblad
no. 55) roepen bij deze op alle personen wel
ke als gehuwd of als weduwnaar met kind of
kinderen in de tweede klasse van de Algemee
ne Rol der Schutterij in het vorige jaar opge
maakt, gebracht zijn geworden, doch sedert
dien tijd, door hel overlijden van hunne vrou
wen of kinderen de bevoegdheid hebben ver
loren om in die klasse te verblijven, en dus als
nu i-
meren
den
heden ter
geven
8 van Z. M. hiervorengenoemd besluit bij de
schutterij worden ingeijld
geldboete en t
I
