IHli
B IJ 1T E N L A N D.
I
i
1
1
I
II
i
-J
F E U I L L E T O ;V.
'O
uit
I
E
gest
oph
ft'
I
1
ft
art
ger
lam
zijn
•dicl
gee
L I
hebbe» d..„,„|er hel „,eMl ,ijden.
ongeschikt voor het reinigen van steden.
verwachting
A
het
CHARLES DICKENS.
een
van huichelaars,
■i
V,
zijne
Door
Ier
ge
in
'9
li
:zee
de
pa;
va
ho
dit!
het
mc
aai
dei
aai
ge
ge,
nei
zie
ba
ba;
rin
vet
te
;gr'(
yo<
hei
I
van
Jtrij
-üeg
gee:
gee
hee
Da a
bov
eer.
wil
het
K>t
E
N.
■doo
Lon
zijn
digi
niet
haai
H
hij
E
zijn
in 1
M
din
den
hij
t^ch;
Ech
zich
trek
I'
madeel
fijFfoT
Cm ze
eene ande-
wo
var
ver
ger
eve
J
Bet
hel
van
scli
die
.Soc
mij
1
VOO
wij
aal
en rnen
kreeg
scl
wt
im
ov
en
>1
Uit Opsterland wordt gemelddat het aantal
hazen er legio is en veel kwaad uitricht, zelfs
zoodat er geen stamboonen meer geteeld wor
den om dat de hazen ze toch opvreten.
Een boer zag dezer dagen op een stuk land,
ter grootte van 6 hectaren, een dertigtal hazen
hij elkander.
Het is heden (14 Juni) juist tienjaren geleden,
dat te Leeuwarden de kazerne is afgebrand.
In Franekeradeel zullen zes nieuwe kunstwe
gen worden aangelegd, als van Achlum naar
Midlum van Peins naar de grens van Menaldu-
en naar Ried van Tjum tot aan den
/Mi--
_.t aan den Slagledlk van Hitsum tot aan
den bestaanden kunstweg.
Blijkens eene statistische opgave zijn in 1867
in ons land 111,265 hectares met aardappelen
bepoot, als in Groningen 9,025, Friesland 8,681,
Drenthe 6,912, Overijssel 10,879, Gelderland
22,567, Utrecht 3,975, Noord-Holland 3,762
Zuid-Holland 11,873, Zeeland 5,111, Noord-Bra-
band 19,068, Limburg 9,412.
De opbrengst was 15’165.453 hectoliters of
136% per hectare.
Wat Friesland aangaat, werden met aardap
pelen bepoot in 1860 10,552 heet., 1861 10,228
1862 8,729, 1863 8,362, 1864 9,125 1865
9,042, 1866 8,607. In 1867 was er het aantal
met veldvruchten bebouwde hectares ongeveer
58.600.
Jhr. T. M. Lycklama a Nijeholtwiens over-
gang tot de R. K. kerk meermalen is gemeld
en tegengesproken en die belangrijke reizen in
het oosten heeft gemaaktis sedert eenigen tijd
te Beetsterzwaag terug gekeerd en heeft daar een
museum opgericht van oostersche antiquiteiten
en rariteiten, alsmede eenige gebouwen in oos-
terschen trant C
kapel laat bouwen.
Té Londen is een schilderstuk van Alma Ta-
dema, voorstellende zijn atelier, verkocht voor
5400 gulden.
SNEEK, 14 Juni.
Men herinnert zich hier bijna geen jaar waarin
zulk een geringe hoeveelheid regen gevallen is
dan zulks dit jaar, gedurende meer dan vijf
maanden, het geval is geweest. Oefent de droog
te elders een schadelijken en nadeeligen invloed
uit op de te velde staande gewassenniet min
der is zulks hier het geval met den groei van de
hooi en graslanden. De hoog gelegen landen
ook hij tot dat beroep bestemd te zijn geweest.
Dat hij met het leven van tooneelspelers goed
bekend was, leeren wij uit zijne Nelly en an
dere werken. Hij volgde echter niet het beroep
van zijn vader maar kwamna deels ie Lon
den, deels te Chatham wat geleerd te hebben
bij een regtsgeleerde in de eerst genoemde stad
waar hij gelegenheid had vele karakters te lee
ren kennen en zijne litterarische studie te begin
nen, waartoe het Britsch Museum hem ruime
gelegenheid aanbood. Tevens werd hij verslag
gever (reporter) voor meer dan een dagblad
tot dat hij mede-redacleur werd van The Mir
ror of the Parliamenten vervolgens van den
Morning Chronicle, waarin hij Londensche schet
sen' gaf onder den pseudoniem van Boz. Dat was
in 1836. Van af dien datum begint zijn roem die
nimmer getaand heeft, maar gaandeweg toenam
zoodat hij voorjaren reeds tot Baronet werd ver-
heven.
Dickens is in alles natuurlijk en onopgesmukt
langwijligheid treft men niet bij hem aan. Het
is alles leven en Waarheidhet menschelijk
voel en zijn eigen zicisadeldom en de ondervindt
die hij had opgedaan, besturen zijne voorstellingen’
In den David Copperfield heeft men gemeend
dat Dickens zijn eigen leven verhaalt, doch dit
is slechts ten deele waar men kan hetzelfde
z®?S^n van bijna al zijne werken, hoewel he’
genoemde er den moesten schijn van heeft.
Geen schrijver heeft ooit zulk eene Europesch-
Amerikaansche populariteit bezeten en geen ander
heeft vóór hem zulk een gunstigen invloed op
zijn vaderland uitgeoefend als hij.
Mogen zijn werken al vergeten worden,’t geen
niet denkbaar iszijne weldaden op zedelijk en
maatschappelijk gebied zullen jaren lang daarna
nog gevoeld worden.
Ce geestelijkheid had niet veel met hem on
want hij stelt haar voor in de gedaante, zooals
zij gewoonlijk is. Even als hij een afschuw had
van huichelaars, even zoozeer wraakt hij dwee-
In Kleine Dora zien wij hem de schuldgevan-
genissen zoo in het ware licht stellendat er
wel een kreet tegen opgaan en men op hervor
ming bedacht moest zijn.
Deze, David. Copperfield het Verlaten Huis,
Dombeij en Zoon, zijn meesterstukken; doch
wat zeggen wij, geen enkel werk is door Dic
kens geschreven, dat geen meesterstuk is en
blijven zalzoolang de studie van het mensche
lijk karakter waarde zal behouden.
Men neme zijne Nelly, Maarten Chuzzlewitt,
Barnaby Budge, Pickwick, of wat ook, zij allen
zijn onnavolgbaar, en niemand, die ze eens ge
lezen heeft, haakt er met naarom ze nog eens
en nog eens en herhaaldelijk ter hand te nemen
en telkens vindt hij er weder iets schoons in, wal’
hem bij de vorige maal was ontsnapt.
In beschrijvingen van vrouwen-karakters is
Dickens door niemand overtroffen en zal hij ’t
wel nooit woi den. VI at een gevoelwat een
liefde, wat een reinheid sch Idert hij U daarin en wat
zijn die karakters waar en natuurlijk. Om zoo te
kunnen schrijven als Dickens deed, moet men
ook zoo gevoelen als hij hei deed dat is: een
ongekenden zielenadel bezitten; en dien bezat
Dickens in hooge mate.
Huichelarij was hem een gruwel en dat hij de
huichelaren dooi' en door kendebewijzen zijne
Uriah Heep’szijn Pcckniff’szijn Chester’s. In
elk gevoel van deugd en ondeugd van vastheid
en wispelturigheid van kracht en zwakheid in
de gave om alle gebreken en eigenaardigheden
te beschrijven munt Dickens uit.
Humoi en ernst, zijn hem even gemeenzaam
als misdaad en zelfopofferende liefde door zijne’
pen worden getijpiseerd.
Doch genoeg over zijne geschriften,
in een welverdiend licht te stellen, is
re pen noodig als de onze.
Zoo als men weet,
hoogen stand ner maatschappij geboren zijn va
der was looneeispeler(l), en aanvankelijk schijnt
(1) Zooeven lezen wij in de N. Rotterd. Ct.
dat zijn vader reporter was. Dit is onjuist in
zooverre althansdat hij het niet wastoen
Dickens geboren werd.
(2) Tegelijker tijd met Olivier Twist verschenen
m Frankrijk Souvenirs d' un escroc du grand
monde, welker aanvang zoo zeer, zelfs tot inde
woorden toe, op Olivier Twist gelijkt, dat de
schrijvers van beide romans elkander beschul
digd hebben van plagiaat. De gelijktijdige
gave doet echter de beschuldiging te niet”
een weinig
een luttele
v Een
IS tegen brandschade verzekerd. Van
en is het gerecht van Assen gearri-
een onderzoek in loco in te stellen.
O O S T E N R IJ K.
Uit Pesth wordt gemeld, dat het Hongaarsche
gouvernement besloten heeft aan de bisschoppen
die voor het onfeilbaarheids dogma zullen ge
stemd hebbenen de besluiten der Jezuïten af
kondigen, hun tractamen af te nemen. Hei komt
au®-jinnr ..oi.ija l«.j'rwsaenozo “m-Awy Vem''' l»uj" a l^,
illiberaal is. Indien de geestelijkheid handelt0te
gen de landswettendat men ze dan ook vol
gens die wetten straffe inaar is zulks het geval
niet, dat men het dan nalate, om zich niet
schuldig te maken aan ’t plegen van onrecht.
Langs dien weg zal men der. invloed der Jezuïten
eerder vermeerderen dan vernietigen.
B E L G I E.
De ultramontanen spuwen vuur en vlam over het
ontslag der drie leden der rechterlijke macht, die
gecompromitteerd zijn bij de schelmerijen van Lang-
rand-Dumonceauzij zeggen, dat zij alleen ont-
slagen zijn uit wraakneming. Zij vergeten
echterdat Leopold II zelf een oogenblik ge
aarzeld heeft, die drie schandalen der magistra
tuur een einde aan hun loopbaan te doen ma
kenen dat diezelfde Leopold in zeer clericale
beginselen is opgevoed door den vroe-geren libe
raal- maar sedert ullramontaan-gezinden Henri
Conscience.
De Indépendance oordeelende, dat ’t in Belgie
thans gedaan is met de ultramontanenna al
net gebeurdeoordeelt wel wat voorbarig en
houdt klaarblijkelijk slechte rekening met de ge-
AMERIKA.
In de vorige maand heeft in den staat New-
York eene ontzettende boschbrand gewoeddie
alles, menschen vee, huizen, bruggen, spoor
wegen, honderd mijlen in den omtrek heeft ver
woest. De rivieren zijn bedekt met doode vis-
schenwild en verbrande stoffen. Nog nimmer
heeft zulk een brand plaats gehad. De oorzaak
is ie zoeken in hel stoken van vuur en het ver
volgens te verlaten zonder er naar om te zien.
RUSLAND.
Door de Machauer Zeit. wordt medegedeeld,
dat Rusland uitgenoodigd is om deel te nemen
aan eene internationale conferentie, die ten doel
heeft in gansch Europa een gelijk werkend post
en telegrafie-slelsel iu te voeren.
D U I T S G H L A N D.
Voor den overleden koning van Pruisen Fried-
Toen wij voor weinige dagen Dickens’ Niet
geheim van Edwin Drood” aankondigdenviel
ons de gedachte niet indat dit hel laatste werk
van den beroemden schrijver zou kunnen zijn en
nogthans meldt de telegraaf ons Vrijdag, dat de
groole menschenkenner en beroemde publicist is
overleden.
Charles Dickens of eigenlijk Charles John
Hoffman Dickens zag den 7en February 1812
nabij Portsmoufh het levenslicht en is overleden te
Higham Rochester den lOen Junij 1870. Hij
was dus 58 jr. 4 mnd. en 3 dagen oud, toen
een beroerte aan zijn schitterende loopbaan een
einde maakte, een loopbaan, zoo als welligt geen
enkel auteur tot nog toe gehad heeft.
Met elk stuk, dat hij schreef, nam zijn, roem
toe en elk werk, dat uit zijne pen vloeide, was
de grondslag van een verbetering in de ’maat
schappij. Dickens bestreed door zijne romans
niet alleen de meuschelijke gebreken en ondeug
den maar hij toonde de maatschappelijke kwa
len aan en legde er de oorzaken zoo van bloot,
dat men de handen aan het werk sloeg, om ze
door hervormingen te verminderen en weg te
nemen.
Waaraan anders heeft Engeland de betere in-
rigting zijner kostscholen te danken, dan aan
Nicolaas Nickleby
Deed niet het Verlaten Huis de in schande
lijkheid ongeëvenaarde wijze van procederen in
erfenis-zaken veranderen
In Slechte tijden trok hij te velde tegen het
overdreven gebruik of liever misbruik maken van
cijfers en feiten bij het onderwijs.
En zoo had bijna elk werk van Dickens
maatschappelijken en medelijken tendenz.
In diplomatieke kringed loopt het gerucht, dat
de koning van Pruisen den ütei van keizer van
.Duitschland zal aanëmen
De ultramóntaansche party in Béijeren heeft
i P,attelands bevolking yeel van haren in
vloed verlorennadat déze gëzien heeft, dal zij
met ijdele beloften door die partij is bedrogen.
De liberalen nemen daarentegen steeds in
krachten toe en zullen weldra het verloren ter
rein terug hebben.
—In Baden beginnen de Jezuïten zich sterk op
den voorgrond te plaatsen, doch zijn gewaar
schuwd door de regeering, dat zij streng op
hen zal acht geven.
De geestelijkheid aldaar doet alle moeite in de
plaatselijke schoolcommissie te komen, teneinde
over het onderwijs baas te worden; opmerke
lijk is het, dat zij hare zetels in die commissie
door eigen toedoen heeft verloren. Vóór zes
jaren trachtte zij eene algemeene oppositie tegen
t schoolbestuur in T leven te roepen, door te
zorgen dat hel schooltoezicht in handen van
leeken kwam; doch dit heeft het gevolg gehad
dat men er zoo mede is ingenomen, dat men
thans de geestelijkheid er met meer in wil heb
ben.
perij en agitatie (bijv, in Barnaby Rudge
antipapery-oproer.)
Zoolang gevoel voor waarheid en achting, voor
het waarlijk schoone zal bestaan, zoolang zal
Dickens niet vergeten, maar geëerd worden.
Al zijne werken zijn genoegzaam uit het da-
gelijksch leven gegrepen. Uitzonderingen daar
op maken Barnaby Rudge, Parijs en Londen,
die historische feiten tot grondslag hebben.
Toen Dickens zijne Nelly half afhad
zag, dat zij (Nelly) sterven moest,
hij uit alle oorden van Engeland en ook uft
Amerika brieven waarin men hem verzocht
Nelly niet te doen stervenmaar voort te laten
leven. Zóó was het lezend publiek vereenzelvigd
met het scheppend genie van den grooten a°u-
teur.
Behalve de genoemde werken, bezitten wij
van hem^ nog vertalingen van anderezooals
eenige KersvertellingenOnze wederzijdsehe
Vriend Olivier Iwistf'd)Groote Verwachtin
gen Tijding uit ZeeAinerikaansche Schetsen
en enkele kleine stukjes.
Het eerste, wat in ons land van hem vertaald
is geworden, is, bedriegen wij ons niet Niko
laas Nickleby welke verschenen is in het Lees
kabinet van Erijlink, en daarna de Schetsen
van Boz.
F-
lerwyl de opbrengst van hooi de helft min
der is dan m gewone jaren neemt het gemaak
onder die omstandigheden af en oefent een na-
deehgen invloed uit op de zuivelbereiding.
Vanneer daarin geen spoedige verandering
komt, ziet het er voor den landbouw en de
landbouwers, vooral voor hen die door zware hu
ren gedrukt wordenhoewel het zomer is, treu
rig uit.
—Wij hebben in ons vorig no, in het feuilleton,
melding gemaakt van de zaak van La Ghalotais
zonder er bij te vermeldenwie hij was.
Louis Réné de Garadeug de la Ghalotais
werd geb. m 1701 te Rennes, waar hij stierf in
1/öd. Hij was procureur-generaal bij het Par
lement van Bretagne en maakte zich beroemd
door het schrijven van een verslag aangaande de
instellingen der Jezuïten (Comptes rendus des
constitutions des Jésuïtes) waarvan het gevolg
was dat ZÜ uit Frankrijk werden verdreven
en hij zich een aantal geheime vijanden op den
hals haalde, die hem later in eene criminele
procedure wikkeldedie het Hof en de Parle
menten in verdeeldheid bracht, en welke hij
met een onovertroffen talent en niet geëvenaar-
den moed doorstond. Hij triompheerde en dien
tengevolge werden de groote magistraturen ver-
nietigd. La Ghalotais heeft voor de revolutie
---- aan de koninklijke macht in Frankrijk grooter
Ook zegt men, dat hij een R. K. linak toegebracht dan ooit iemand of iets te voren,
f Gaasterland. Door gedeputeerde staten is
het verlof verleend, bedoeld bij art. 9, lid 3
wet van 1 Juni 1865, no. 3, zoodat de zich
hier te vestigen geneesheer geneesmiddelen zal
mogen gereed maken en afleveren.
■j- Wijgkel. Door eeniae k>“d—- ',‘j
oudste 12 jaren is, zijn omstreeks 40 jonge hoo
rnen die langs denvoor een paar jaren nieuw
aangelegden, straatweg van Balk naar Sloten staan
dermate beschadigd, dal zij wel zullen moeten
sterven. Volgens streng rechtwordt dergelijk
feit met een minimum van zes dagen en een
maximum van zes maanden voor lederen boom
gestraftdoch te zamen niet meer dan met vijf
jaren, art. 446, wetboek van strafrecht. - In
dien de zaak wordt vervolgd, zal er dus voor de
rechtbank te Sneek ook een klein kinder-proces
beginnen.
j- Baarderadeel, 11 Juni. Het verzoek van
Bozems ingezetenen om traktements-verhoogino-
voor hun onderwijzer, heeft reeds navolging ge
vonden. Voor de raadsvergadering van heden
was uit Jorwerd een request van gelijke strek
king ingekomen. Ook nu weder heeft' de raad,
met bijna algemeene stemmen, dat verzoek in
gewilligd en besloten het traktement van den
hoofdonderwijzer Kruze met ƒ50 te verhoogen
en ook voor hem het alterum-tantum van wefre
de provincie aan te vragen. Wij hopen dat de
ze voorbeelden veel navolging zullen vinden en
dat de minimum-lijders eerlang tot de zeldzaam
heden behooren. De ingezetenen worden in de
laatste dagen overstroomd met smeek- en ver
zoekschriften van verschillenden aard.
N B. Eens is de afschaffing van de doodstraf,
dan de doop-formulelater weer het huwelijk
van de dochter van prins Frederik de aanleiding
dat ingezetenen worden uitgenoodigd, om door
hunne naamteekeningen of dubbeltjes, tol het
beoogde doel mede te werken, 't Is maar jam
mer dat er zoo dikwijls wordt geteekend en ge
geven zonder voldoende kennis van zaken
t Hoogeveen, 13 Juni. Alhier wordt in het
boekweitveen dag en nacht gewaakt, ter voor-
koming van brand; daar door het veenbranden
het vuur zich hemde en verre in het bezaaide
veen heeft verspreid, zonder gedoofd te kunnen
worden; hoofdzakelijk toe te schrijven aan de
heerschende felle droogte. De nachtvorsten der
vorige week hebben ook alhier groote schade
aan de te velde staande gewassen te wee»- £e-
bracht. Vele akkers boekweit en aardappels
zijn totaal afgevroren, waardoor de v
des landsmans zeer is te leur gesteld.
Suilde, 13 Juni. Donderdagnacht omstreeks
i- uur, is in het huis bewoond door II. Zali°--
man, koopman in manufacturen alhier, brand ont
staan. Toen de bewoner juist bij toeval wakker
werd vernam hij een helderen gloed op zolder
en haastte zich de buren te wekken, en
kinderen elders in veiligheid te brengen
spoedig aangebrachte hulp was mengde’ brand
schielyk baasdie zich slechts van
manufacturen meester gemaakt en
schade aan de meubelen aangebracht had.
en ander was
opgemaakt,
veerd om
F
werd Dickens in geen
der was looneeispeler (1\
