Éfe.
e
L
■B ES IHRnfflHU) NR Dt SWffa?
Paardenmarkt
te Sneek.
1
"or
I Jf--
‘s-i
1881.
RTIGSTEJ
Z E S-E NF)
I
nJ
H
on-'
ikte
den I.
1551:
j \"No. 72
ftajaars-Paardenmarkt
dit jaar invalt op M OENSDAG den 21 sten
SEPTEMBER E. K.
1
.00
door hot afzonderlijk uitgeven
be
I.
A
udij
Wa
iter
etig
>1
9,
6,
3,
3
19
ike,
zv.
i te
en
dv.
vel-
v an
Lena'
33
tui
den,
ou-
ikc
Jo-
r.
Tegen de beloften en verklaringen op zich
in m. rechtszin van anderen, brengt hii onder Met name geld, het de welbekende formule,
„zoo waarlijk helpe mij God almachtig
Welke reden is er, om dezen volzin van de
hand te wijzen!
Men zou kunnen zeggen: geene. Althans niet
voor lieden, die gewoon zijn den naam Gods, of
den zegen of de verdoemenis Gods, in. het da-
o V -1 Indien wij
het1 vloeken veroordeelen, dan is het meer om
dat het met eene fijnere beschaving onbestaan-
s en I
Ja- I
to I
i en I
J.
rik-
eob
den
census-kiesstelsel nu leidt de staatslieden in
voortdurende verzoeking en in voortdurenden
strijd tusschen plicht en belang.
Het Artikel wordt besloten met een warme
aansporing totz allen, om een einde te maken
aan de scheiding tusschen burgers en burgers
welke door den census wordt gehandhaafd en
die onze eenheid naar binnen en onze kracht
naar buiten bedreigt. Met en door het initiatief
der uitvoerende macht is de noodige ingrijpende
hervorming reeds nu bereikbaar, ’t Komt den
heer Van Houten voor, dat de kroon niet kan
aarzelen, nu de motie van de heeren van Dol
den c. s. haar tot handelen dwingt, zich vóór
afschaffing van den census te verklaren. Mocht
echter de beweging, welke uit de motie van 25
Mei noodwendig moet voortvloeien, ontaarden
in een kleingeestig gescharrel der partijen van
het verleden, om, met bepaalde, oogmerken, hier
of daar de cijfers van den census te veranderen
1 of een kiesdistrict te verknippen, hij, Van Hou-
- ten, zal zich in den strijd niet mengen, maar hij
1 zal de nieuwe censuskamer begroeten, met het
verzoek om h lar eigen doodvonnis te ondertee-
kenen, gelijk de bestaande het op 25 Mei deed.
De .V. Veend. Ct. bevat een hoofdartikel over
den eed der gemeenteraadsleden, ondorteekend
door II. U. M. Wij ontlecnen daaromtrent het
volgende
De schrijver zegt, dat tegen de bepaling, dat
door ieder „op de wijze zijner godsdienstige ge
zindheid” de eeden of beloften moeten worden
afgelegd, een nieuw benoemd raadslid (in Assen)
in verzet is gekomen. Dit lid heeft op politiek
gebied overgebracht wat op kerkelijk gebied
reeds laug in zwang was. Als bepalingen der
kerkelijke reglementen in conflict komen met
heilige overtuigingen van de leden der kerk
dan plegen zij eerst ter zijde gesteld en daarna
opgeheven, eerst feitelijk en dan in geschrifte
afgeschaft te worden. Dit de weg der revolu
tie. De Kerk is in de meeste gevallen onmach
tig om te verhinderen, dat de leden dien weg
bewandelen. De Staat daarentegen pleegt te
dezen opzichte minder tolerant te zijn. Daar
geldt de regel: eerst gehoorzamen, dan pro-
testoeren; de wetten eerbiedigen, zoolang zij in
zwang zijn, en dan langs wettigen weg ze door
andere trachten te vervangen. Wie tot lid van
den gemeenteraad benoemd wordt en bezwaar
hoeft tegen het afleggen van den daartoe gevor
derden eed, zou voor zijne benoeming moeten
bedanken tot tijd en wijle, dat hij zelf, of zijn
kiezers, of hoogere autoriteiten zullen hebben
bewerkt, dat de bepaling wordt opgeheven. Door
zijne betrekking te aanvaarden, zijn geloofsbrie-
ven in te zenden en ter vergadering te verschij
nen met den eisch om, schoon niet varende
onder Doopsgezinde vlag, van den eed te war
den vrijgesteld, betreedt de nieuw benoemde den
weg der revolutie.
De vraag is evenwel of in sommige gevallen
revolutie, die knoopon doorbakt, niet doeltref
fender is dan hervorming.
ADVERTENTTËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7‘/2 Cents. Bij abonnement is do prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te Vernemen bij den
Uitgever.
IR-
del J
'ter flr
s a'I
jes ff
A;
Met het nomen van krachtige maatregelen om buitengesloten. Een deel des volks
dit euvel te doen ophouden, heeft men zoolang hcvnnrrec.ht worden bov
getalmd, dat de ziekte gevaarlijk dreigt te worden.
Dit is te wijten aan de partij, die in een reeks
van jaren in ons land de overhand heeft, welke
partij de vraagstukken niet meer onder de oogen
durft zien en met sussende middeltjes het drei
gend gevaar wil bezweren. Dit soort van op
portunisme, het uitstellend opportunisme, is het
ellendigste dat men bedenken kan. Men ver
klaart zich in beginsel voor de een of andere
verbetering, maar laat zich bij de oplossing door
de minste kleinigheid afschrikken. Men zoekt
excepties om zijn stilzitten te vergoelijken.
De schrijver gaat daarop in ’t kort don toe
stand onzer staatsinstellingen na, en geeft een
schets van ’t geen hot uitstellend opportunisme
van onze staatsinstellingen heeft gemaakt. Een
Eerste Kamer is, goed samengesteld, nuttig, wijl
zij, al ware het alleen door hare aanwezigheid,
corruptie keert. Haar bloot controleerende rol
maakt het echter op zichzelf reeds ónmogelijk, partijen in ouzo Kamer gemeen; zij zijn bereid
dat zij een levende staatkundige macht wordt,
terwijl het kleingeestig plutocratiosch beginsel
van samenstelling bij onze Eerste Kamer ge- j
huldigd de beperkte keuze uit do hoogstaan-
geslagcnen haar nog te meer van het volk
verwijderd houdt.
De Tweede Kamer is de wezenlijke volksver
tegenwoordiging. 7Aj is als zoodanig erkend zoo
lang de staatkundige strijd tusschen volk en re-
geering duurde. Toen evenwel de strijd met de
kerkelijke partijen op den voorgrond trad, begon
zij achteruit te gaan, terwijl haar eigenlijk verval
dagteekent van den tijd sedert de economische
strijd van belangen, tusschen do loontrekkende
1 eenerzijds én de ondernemers en renteniers an
derzijds moer en meer tot bewustheid kwam, en
het overwicht van de laatsten bij de samenstel
ling der Kamer practische beteekenis kreeg.
De census is partijdig en maakt het kapitaal tot
partij en rechter te gelijk. De bezittende klas
sen, die reeds in do Eerste Kamer een speciale
vertegenwoordiging hebben, krijgen er nu een
tweede bij door den census, die loontrekkenden
uitsluit en hen overlevert aan het billijkheidsge
voel der wederpartij.
Onder dozen stand van zaken zou in normale
omstandigheden het zinkende aanzien der kroon
zich hebben kunnen herstellen, maar -ook dit is
het geval niet. Als werkelijke macht wordt met
het koningschap geen rekening meer gehouden;
het is een bloote vorm, een zuiver politieke
instelling, een louter symbool geworden. De
kroon heeft, door het stelselmatig steunen van
al wat versleten is, zelf haar eigen onmacht be
werkt. Zij is op ’t oogenblik plus bourgeoise
qeu la bourgeoisie.
De vraag doet zich op of de oogen der re-
geering zullen opengaan, nu de Tweede Kamer
zelf zoo eenparig het schip van staat wrak heeft
verklaard. Zal zij in den besten zin van het
woord opportunistisch handelen en de gelegenheid
aangrijpen, die zich thans aanbiedt, om een
Kamer in het leven te roepen, die werkelijk kan
optreden voor het geheele volk?
Met behoud van den census is dit, volgens den
heer Van Houten, ónmogelijk. Een census, hoog
of laag, heeft altijd ten doel en gevolg, den in
vloed der voor loon werkenden kunstmatig te
verzwakken en dien der renteheffers en onder
nemers te versterken. De staat wordt daardoor
niet een wachter voor de rechten van allen,
maar een.dienaar der belangen van een deel.
Verlaging Van den census geeft niet genoeg.
Wel zullen daardoor kleine ondernemers en klei
ne bezitters binnen komen, maar zelfs de beste
arbeiders, die geen kapitaal bezitten, blijven
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ot redactie betreffende, franco
in te zenden.
Bij dit nummer wordt een bijblad uitgegeven.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS dor
gemeente Sneck, maken hiermede bekend, dat de
J. van DRIESSEN, Burgemeester.
J. W. BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DE PERS.
In de zitting der Tweede Kamer van 25 Mei
jl. werd de volgende motie, voorgesteld door de
lih. Van Dolden, Idzerda en van Rees, inet
algemeene stemmen aangenomen:
„De Kamer, van oordeel dat herziening van
„het kiesrecht wenschehjk is, gaat over tot de
„orde van den dag.”
Deze motie werd ingediend tot vervanging
van die, door den heer Van Houten voorge
steld, waarin verklaard werd, dat „’s lands be
lang verbood de herziening van het kiesrecht
nog langer te verschuiven.”
De heer Van Houten heeft in het jongste
nommer van de ragen des Tijds het besluit,
door de Tweede Kamer metalgmecne stemmen
genomen, nader ter toetsing gebracht, en tevens
.I.,..'. .A;1::i van het artikel
gezorgd, dat het groote publiek, en niet alleen
de lezers van de Vragen des Tijds, met zijn be
schouwing in kennis kunnen worden gesteld.
In den aanhef van het artikel wordt gewezen
op ’t gewicht der beslissing van de Kamer, wel
ke zich door deze motie op de meest formeele
wijze heeft aangesloten bij het denkbeeld, reeds
in het land tot gemeenplaats geworden, (fit het
grondwetsartikel: de Staten-Generaal vertegen
woordigen het geheele Nederlandsche volk, vol-
1 o nen°onwaarheid is. De weifelende leden der
Kamer hebben, door voor deze inotie tostemmen,
partij gekozen en thans zal moeten worden ge
kozen tusschen twee meeningen: afschaffing of
verlaging van don census.
De gevoelens van don heer Van Houten zijn
I* bekend. Alleen reeds op financieele gronden zou
hij den baud tusschen het belastingcijfer en het
kiesrecht willen losmaken. Zoolang toch elke
financieele maatregel de meest ingrijpende ge
volgen heeft op het gebied van het kiesrecht,
is grondige hervorming van het belastingstelsel
ónmogelijk. Geen staatsman kan bij het tegen
woordige stelsel van vaste middelen zuinig blijven.
De vaste middelen moeten altijd wat ruim wor
den genomen. Nu leidt een ruime beuïs van
zelfs tot een weelderig beheer. Daarbij komt,
dat het politiek belang bij het tegenwoordig
stelsel niet tot zuinigheid dringt. Een zuinig
staatsman kwetst allerlei belangen, zonder dat de
tevredenheid der belastingschuldigen over een
minder hoogen aanslag een tegenwicht in de schaal
legt. Bij het stelsel van vaste middelen vernemen
de belastingschuldigen eerst, hoe er met hun geld
is omgesprongen, als het te laat is. Het is daar
om zaak belastingstelsel en kiesrecht van elkan
der los te maken, ter voorbereiding van de heffing
van een directe belasting als sluitpost der be-
grooting.
Op zichzelf zou echter dit argument wellicht
geen grondwetsherziening wettigen. Het afdoend
argument daarvoor is trouwens van politieken aard.
Een beschaafd volk kan in onzen tijd niet be
staan zonder een wezenlijke volksvertegenwooi dl-
ging, en deze is, met behoud van de census,
niet te erlangen.
i zou zonder
goeden grond bevoorrecht worden boven het ander.
En de uitgesloten loonarbeider erkent de kleine
ondernemer en renteheffers niet als beter rechter
voor zijn aanspraken dan de rijke en groote.
Een en ander zou dus oorzaak zijn, dat de kloof
tusschen de beide deelen van liet volk door census
verlaging oer zou worden verwijd dan gedempt.
Eerst is de heer Van Houten tot de erkenning
gekomen van het absoluut schadelijk van den
census. Naarmate hij als Kamerlid de noodlottige
gevolgen van den census van nabij heeft waar
genomen, heeft hij loeren inzien dat de census
de beste staatsinstellingen ondermijnt en ook zelfs
de beste mensphen bederft. Geen rechtsstaat is
bestaanbaar met de eenzijdige vertegenwoordiging
door het censusstelsel. De afgevaardigde, die op
zijn mandaat prijs stelt, moet bewust of onbewust
letten op hen, die bij de stembus invloed hebben
en het is onmogelijk dat do Kamer doorgaand
even goed kan letten op de belangen van hen,
die geen stem hebben. Een trek hebben alle
onmiddellijk gemoene zaak te maken tegen ieder
die ook maar met den vinger wijst naar ’t geen
het kapitaal als zijn recht beschouwt. Ons kies
stelsel kortwiekt alle talent en drijft het rechts
gevoel uit. Ideeën, die eenig voorrecht van de
bezittende klasse bedreigen of haar een ouaan-
genamen plicht zouden opleggen, komen niet tot
ontwikkeling. Capaciteiten, dio wegen inslaan
welke de kapitalisten onaangenaam zijn of haar
bedenkelijk schijnen, staan geïsoleerd en menigeen
is het slachtoffer geworden van die uit den census
noodwendig voortvloeiende omstandigheden.
Naar de heer Van Houten daarop nader uit
eenzet, is zijns inziens de val van Kappeyne het
gevolg van het feit, dat hij dreigde den census
aau te tasten.
Ook toevoeging der zoogenaamde capaciteiten
de toekenning van het kiesrecht aau perso
nen van hoogere opleiding, ook wanneer zij geen
belasting betalen zal de eenzijdige geest van
ons kiesstelsel niet verbeteren. Zij komen ge
noegzaam allen uit de nu reeds vertegenwoor-
digde volkslagen voort en men zou dus louter
versterking van de reeds vertegenwoordigde klas
se krijgen. Bovendien zou de bureaucratie er
door versterkt worden, want het aandeel van
hen die alleen ter wille van een baantje, een
hoogere opleiding genieten, is overwegend groot.
Wilde men onder de burgers bokken en scha
pen scheiden, dan zou men op het zedelijk ge
halte moeten letten en naar personen zoeken
wier rechtsgevoel ontwikkeld en wier geest vrij
is. Maar hoe die weinigen uit de massa te vin
den? Men moet bij de organisatie van staats
instellingen niet in een dergelijk onderzoek der
menschen treden. Men moet ze nemen zooals
ze zijn, maar trachten hun min goede neigingen
en hun natuurlijke aandrift door een goede or
ganisatie zooveel mogelijk te neutraliseeren. Al
lereerste regel is daarom, dat men bij conflict
van belangen den rechterstoel niet door één der
partijen late bezetten, maar aan allen gelijken
invloed verzekeren.
Dengenen, die den heer Van Houten verwij
ten dat hij in belang de normale leiddraad der
l...„__lk=.
in de rechtszin van anderen, brengt hij onder
bet oog, dat niet hij te weinig, maar dat zijn
tegenstanders te veel op dien rechtszin vertrou
wen. Het belang heeft op de rechtsopvatting
invloed en elke eenzijdigheid baart onrecht.
Breng niemand in conflict tusschen plicht en
belang, is de eenvoudige regel der wetenschap, k
die zooveel mogelijk bij de ordening van maat- gelijks leven gedurig aan fc0J°cpen.
schappelijke verhoudingen wordt in acht geno-
men en nimmer straffeloos wordt miskend. Het
I,
I
1
11
OU
SNEEKER COURANT
®.i fflimBiin.MDissBimsfflk.
W.
?n
ske
ede
8
'8
5/l|
‘/s
(3
'8
hi
’/l
I
/2 J
ini-