vivuiiitw.
J
J
if
i
w!
In hooffe kringen,
Roman van Reinhold Ortmann.
XXXIX.
en dan op
was
i
Mijnheer Roedeler, de vriend en zoogenaamde
1
i
waarin hij zich
oorzaak was van
Maar er was nog iets wat haar ernstig be-
i van
die op
In-
nacht sliep hij niet, de morphinepoeder, die
niet, en hij zeide dan ook nu tot zijn
„dit is geen bui, dit is het einde.”
ochtend liep hij nog op zijn vrouw
i
OVERZICHT.
De uitslag der verkiezingen voor den D u i t-
schen Rijksdag is nu bekend.
Definitief zijn gekozen van de 396 leden
conservatieven 75, vrjj-conservatieven 34, na-
tionaal-liberalen 84, centrum 90, Duitsch-vrjj-
zinnigen 14, sociaal-democraten 6, Elzassers 15,
Polen 13, Wellen 2, Denen 1, onbepaald 2.
Aantal herstemmingen, met Lippe mede, 61.
In den Elzas en Lotharingen heeft de protest
party in alle districten de overwinning behaald.
Die partij, zich „onder protest” aan de Duitsehe
overheersching onderwerpende, is in het rijks
tand nog zoo machtig, dat de eenige der 15
afgevaardigdan van Elzas-Lotharingen, die op
14 Januari voor het septenuaat stemde, graaf
Zorn von Bulach, niet herkozen is, hoewel iiy
tot een der oudste Elzasser geslachten behoort
en in 1870 als Fransch officier tegen de Duit
schers gestreden heeft.
De byzondere omstandigheden, waarin de aan
gelegenheden voor den nieuwen Rijksdag zich
voordoen, dat namelijk de huishoudelijke be
groeting en de legervoorstellen vóór 1 April ge
regeld moeten zijn, heeft de regeering doen be
sluiten de leden reeds 3 Maart op te roepen,
dus verscheiden dagen voordat de uitslag der
herstemmingen bekend kan zijn en voordat de
nieuwe leden zitting kunnen nemen. \)&Köln.
'Ztg. wil niet ontkennen dat dit eenigszins be-
denkelyk is en de mogelijkheid bestaat dat de
meerderheid der eerste dagen een andere is dan
de definitieve meerderheid. Het blad ziet daarin
echter weinig bezwaar en wijst er op dat de
Rijksdag zelf het in de hand heelt om de
werkzaamheden te laten rusten, totdat alle leden
gelegenheid hebben gehad hun geloofsbrieven
in te dienen.
Het Be>l. Igbl. meent dat de Rijksdag geen
geldige besluiten nemen kan vóórdat de her
stemmingen zijn afgeloopen en alle leden ge-
uit hare nog altijd fraaie oogen, en telkenmale
als zij Ernesto zag kwam er een
genoegen op 1
;aren jonger scheen te maken.
Jnjet nalaten, de beide handen van
dailies worden uitgeloofd.
Omtrent het ziekbed en ’t overlijden
Multatuli schrijft de heer Zürchen
’t eerste bericht van verergerd lijden naar
gelheim trok, maar hem niet meer levend vond
aan alle vrienden van den overledene, o. a. het
volgende
„Niet vóór Maandag ochtend waren we te
Ingelheim en toen we aan de woning kwamen
was de kist juist dichtgesoldeerd en werd deze
in de buitenkist geplaatst. Hij zelf en zijn
omgeving waren om verschillende redenen voor
verbrandingin Holland, waar hij niet wilde
leven, kon hij vooral niet begraven worden
in Ingelheim zelf’ ging het niet zonder eenige
kerkelijke ceremoniënal die moeilijkheden
verdwenen nu het lijk naar Gotha ging. Dins
dag ochtend cm 10 uur ging men op reis naar
Frankfort, waar men in den namiddag aankwam.
Vandaar naar Gotha en Dinsdag om vier uur
was Multatuii’s lijk verbrand.
„Deze regels worden alleen geschreven om
den velen vrienden van den grooten meester
mede te deelen, hoe hij uit het leven ging
een leven, dat hij nog niet moede was en waar
van hij nog veel had kunnen genieten, als niet
het asthma, waaraan hij sinds jaren leed, hem
vaak halve dagen vreeselijk benauwde. Nog in
Dectoen ik hem bezocht, had hij dagen, dat
hjj opgewekt en krachtig was als vroeger. Doch
na 2 Jan., toen ik hem voor 't laatst zag, moet
zijn asthma en ook een verkoudheid, die hem
hevig hoesten deed, hem sterker dan ooit ge
hinderd hebben.
Dat een en ander zoo spoedig zijn dood zou
veroorzaken, had men niet verwacht. Een lief
vriend, geneesheer te Amsterdam, kwam hem op
verzoek zijner vrouw bezoeken, en vond in stee
van grond voor ongerustheid, den toestand zelfs
betrekkelijk gunstig. Met ziju gasten sedert
14 dagen logeerden er de heer O. met diens
vrouw onderhield hij zich bij buien nog
recht opgewekt nog geen 10 dagen geleden
heeft hij op zijn eigen onovertroffen treffende
wijze het stukje van Rammelslag voorgelezen.
Doch verleden Donderdag kreeg hij een heftigen
aanval van benauwdheid, die den geheelen dig dat een wezenlijk vormend onderwijs ook op
voedend is en met de dogma’s der kerk niets
heeft te maken, dat het openbaar onderwijs is
een staatsbelang, dat het zeer goed een gods
dienstig karakter kan dragen en ten slotte, dat
het niet wenscheljjk is de regeling geheel over
te laten aan den gewonen wetgever.
Zijne stellingen werden niet weersproken
t geen de President aanleiding gaf de volgende
conclusie voor te stellen: „de vergadering, van
oordeel dat het behoud der openbare school is
een staatsbelang, acht het wenschelijk, dat de
beginselen, neergelegd in art. 194 der Grondwet,
blijven gehandhaafd.” Zij werd bij acclamatie
aangenomen.
Nog werd aangenomen het donateurschap voor
het schoolfonds voor schipperskinderen op nieuw
te aanvaarden met eene toelage van f 10 per
jaar.
van de vorstin als van den bisschop had ge
kregen, nog maar altijd met kunnen besluiten
het slot Miraflore te verlaten, en het eenige
wat men van hem had kunnen gedaan krygen
was, dut hy de prachtige vertrekken in liet
voorste gedeelte van het gebouw, welke men
aanvankelijk voor hem had iugeruimd, verlaten
en zicli met meer eenvoudige apurtementeu te
vreden gesteld had. Het voorstel daartoe was
van hem zelf' uitgegaan, en Ernesto, van wiens
bemiddeling hij zien daarbij had bediend,
evenzeer als by alles wat hy verlangde twij
felde er geen oogenblik aan, of zyu slimme vriend
had hiermee eene bepaalde bedoeling. Hy had
hem echter te vergeefs om opheldering gevraagd
en zich eindelijk met de verklaring tevreden
moeten stellen, dat Roedeler—Schiele die ver
anderde observatie post ook in zyn belang had
betrokken. Zijne herhaalde pogingen om zyn
mede-zondaar en den deelgenoot zyuer geheimen
zoo mogelyk te verwyderen, waren, even ais de
eerste maai, afgestuit op diens halsstarrige en
besliste weigering, en hoe pijnlijk daardoor
Ernesto’s positie ook tegenover den bisschop
mocht worden, zijn macht was hier toch totaal
Op het slot Miraflore was de eerste opge
wondenheid reeds eenigszins bedaard, welke het
noodzakelijk gavolg was geweest van de terug
komst van den zoolang dood gewaanden Ernesto.
De vorstin Beatrice was misschien de eenige
wier gemoedstoestand door het onverwachte geluk
te zeer was geschokt, dan dat zij binnen de
eerste weken tot de gewone beslommeringen van
het dagelyksch leven kon terugkeeren. Zij liep
rond als in een droom. Een vochtige glans van
de hoogste gelukzaligheid straalde voortdurend dendheid.
glans van 1 droefde.
haar gelaat, welke haar een tiental
Zij kon dan j weldoener van Ernesto, had, ondanks de meer
den jongen of minder duidelijke wenken, welke hij zoowel
uitgeput. Zijn vrees, dat het vreemde en vaak
onhebbelijke gedrag van zyn vriend hem zou
kunnen verraden, was wel is waar spoedig weg
genomen, want Schiele behandelde hem in tegen
woordigheid van anderen met zooveel respect*
en eerbied, dat by niemand de verdenking keu
opkomen, als zou er eenige geheime betrek
king tusschen hen bestaan, en alle zijne schijnbaar
zoo openhartige verhalen waren slechts eene
bevestiging van het goed bedachte sprookje,
waarmee Schiele zich by den bisschop ais doa
weldoener van zyu jongen vriend had weten
voor te doen.
De zorg echter welke Ernesto drukte en he®
niet toeliet het genot en den glans te genieten
van al den rykdom, die hem hier omgaf, wua
van geheel anderen aard.
Zyu hartstocht voor het schoone meisje, dat
reeds op het eerste gezicht zyu hart geheel iu
vlam had gezet en dat hy hier met een men
geling van vreugde en ontzetting onder zulke
vreemde omstandigheden had wedergevoudea,
had hem reeds na verloop van de weinige dagen,
waarin hjj in hare nabyheid verkeerde, zoo ge
heel overheerscht, dat hij niet meer in staat
man te vatten en hem met het overstelpend
gevoel harer moederlijke teederheid op voorhoofd
en wangen te kussen. Het scheen haar leed te
doen dat Ernesto die bewijzen van hartelykheid
niet met dezelfde warmte, en min of meer ge
dwongen, beantwoordde, en dat hjj zooveel mo
gelijk eene ontmoeting met zjjne moeder scheen
te vermijden. Meer dan eens stond zjj op het
punt, hem naar de reden te vragen van zjjn
zonderling gedrag, maar de woorden bestierven
haar telkens op de lippen als zjj hem aankeek
en de koele uitdrukking van zjjn gelaat bespeurde.
De vrees, dat zijn antwoord haar het bewys zou
geven dat zijne liefde voor haar niet zuiver
en oprecht was, deed haar telkens weer zwijgen,
en zy zocht zich te troosten met de zwakke
hoop, dat slechts het vreemde van den toestand,
-'-Li zoo plotseling geplaatst zag, de
zjjne zonderlinge terughou-
- uitgebracht over ’t geen de Commissie tot be
vordering van het schoolbezoek het laatste jaar
had verricht. Hulde werd gebracht aan den
ijver van ’t overleden lid den heer J, van
Gorkum, en bekend gemaakt, dat de nieuwbe
noemde leden de heeren W. van Gorkum en
Jobs. Meijer zich hunne benoeming hadden laten
welgevallen. Er was onderzoek gedaan naar
de kinderen die tusschen 6 en 12 jaar niet
schoolgaan in deze gemeente, waaruit was ge
bleken, dat volstrekt schoolverzuim in Sneek
niet bestaat.
Vrjj erg was het laatste jaar het betreklcelijlc
schoolverzuim, het dagelyksch wegbljjven om
de nietigste zaken daarover werd geklaagd door
de hoofden der scholen.
Ter vervanging van den heer J. Bergmans,
die zich niet herkiesbaar stelde, werd tot lid
van ’t Bestuur benoemd de heer G. titüvel Az.
Hierna werd het woord gegeven aan den heer
Th. Cool, die eene voordracht hield over het
teeken-onderwjjs en wat er gedaan kon worden
tot verbetering en uitbreiding van dit leervak.
Achtereenvolgens besprak de redenaar de me
thodes voor het onderwijs op de Lagere school,
de Herhalingslessen en de Vak-Teekenschool of
Industrieschool, vooral met het oog op de be
hoeften van den aanstaanden werkman. Een
groot aantal teekeningen van de leerlingen der
Normaalschool en van spreker’s teekenschool
dienden tot toelichting van ’t gesprokene, dat
met veel genoegen werd aangehoord.
Vervolgens werd de vraag behandeld, of de
beginselen, in art. 194 der grondwet nederge-
legd, moeten worden gehandhaafd. Zy werd
ingeleid door den heer J. Visser. Spreker
wenschte eenigszins uit te breiden, wat vroeger
door hem aangaande dit onderwerp was bespro
ken en toonde op paedagogische gronden aan,
van den inspecteur, chargeerde nu
de groote menschenmenigte.
De demonstreerende anti-socialisten waren
eindeljjk niet meer te vinden. De troep scheen
ontbonden. Te 12 ure was te Leiden de ge
wone rust teruggekeerd.
Ook te Rotterdam heeft men Zaterdag avond
een paar colporteurs van Recht voor Allen ge
molesteerd. Daar is het echter bij schreeuwen
gebleven.
De Minister van Binneniandsche zaken
schijnt op zjjn besluit, wat betreft ’t intrekken
der Rjjksbeurzen aan de verschillende Normaal
scholen te zjjn teruggekomen tenminste Direc
teuren van genoemde inrichtingen hebben aan-
schrjjving ontvangen om sollicitanten voor de
met 1 April a. s. openvallende beurzen op te
roepen.
Te Speers onder Goënga heeft een boe
renknecht zich Zondagavond van ’t leven trach
ten te berooven, nadat hy eerst zijn meisje, die
naar men zegt met een ander verkeering had
aangeknoopt, een messteek in de borst had
toegebracht. Alhoewel beider toestand niet
hopeloos is, schjjnt levengevaar tot heden nog
niet te zijn geweken.
Het bestuur der Friesche tuinbouwvereeni-
gin°' zal in dit jaar een nationale tentoonstelling
van’ bloemen, planton, vruchten, groenten en
aanverwante artikelen organiseeren. Het plan
dezer tentoonstélling is op breede schaal ont
worpen en zal gelegenheid aanbieden, zoowel
voor den beoefenaar als voorstander, liefhebber
en begunstiger, het omvangrijke tuinbouwvak
veelzijdig to leeren kennen. Daar de gedetail
leerde begrooting van te maken onkosten een
cijfer van pl. m. f7000 aan wijst gebiedt de
voorzichtigheid een waarborgfonds te creëeren,
waaruit eventueel een onvoorzien nadeehg saldo
gedekt zal kunnen worden, terwijl de fondsen
der Friesche tuinbouwvereeniging en de te ver
krijgen entrées geacht kunnen worden die uitgave
voor de helft te kunnen dekken. Die voor dit
fonds wil bjjdragen, wende zich tot den len
secretaris, den heer C. H. F. A. Corbeljjn Bat-
taerd te Leeuwarden.
Een aantal gouden, zilveren en bronzen me-
niet afging en ook Vrijdags voortduurde. Dezen
nacht sliep hij niet, de morphinepoeder, die zoo
vaak reeds hem eenige rust bezorgd had, hielp
vrouw
Zaterdag
steunend
uit de slaapkamer naar de canapé op zijn eigen
kamer, was steeds benauwd, zoodat hij weinig
sprak, maar als hjj iets zeide, was het helder
en klaarhij zeide, hoe te handelen met zyn
kinderen, als hjj dood zou zyn, beschikte onder
geschikte financieels zaakjes en was in alles
zooals hjj steeds is geweest.
„Om drie uur had de kalmeerende drank, dien
de dokter had gegeven, eenige uitwerking, hjj
werd rustiger en viel in slaap.
„Uit dien slaap is hjj niet meer ontwaakt, om
vijf uur hield de ademhaling op, hjj zat liggend
in dezelfde houding, zooals hjj gewoonlijk zijn
middagdutje deed. Hjj was niet veranderd,
misschien iets meer ingevallen om het jukbeen.”
In onderscheiden onzer weekbladen wordt
een warm woord van hulde gebracht aan de
nagedachtenis van Multatuli. De Spectator
verschijnt in rouwrand. „Het schitterend vernuft
is gedoofd, het warme hart klopt niet meer
aldus besluit het blad doch wij levenden
bezitten zjjn werken en in ons gemoed blijft
hy leven. Een man van groote beteekenis voor
allen, een hartelijk vriend voor velen, is van
ons weggenomen.”
SNEEK, 1 Maart.
Zaterdag avond 11. werd eene vergadering
gehouden der afdeeling Sneek van Volksonder
wijs, die zeer belangrijk was. Na verslag van
den Secretaris over den toestand der afdeeling
en hare werkzaamheden in ’t vorige jaar en
rekening van den Penningmeester, werd verslag
legenheid hebben om zitting te nemen. Hot 9
blad betwijfelt dan ook of er wel een wettig
bureau kan worden gekozen, hetgeen niet ver-]
hindert dat de nationaal-liberalen er reeds werk
van maken om Von Bennigsen tot voorzitter tel1
doen kiezen, iets wat de National Ztg. echter I
ontraadt, daar deze staatsman, die zich eenige®
jaren geleden aan het parlementair leven onttrok,H
eerst weder tijd moet hebben om zich behoorlijk?®
in het parlement te orienteeren.
In een door de Nordd. Allg. Ztg. algemeen H
bekend geworden open brief van vorst Mescht-®
scherski aan vorst Bismarck leest men: „Het®
schouwspel, dat gij der wereld biedt, is waarlijk®
grootsch. Maar dit grootsche is vreeselijk; alle
verschrikkingen gedurende het 7000-jarig bestaan
der wereld doen daarvoor ouder. Gij hebt be- 1
trekkeljjk nog slechts enkele oogonblikken te I
leven. Dat weet gjj Maar roept gy
weg met deze menschel jjke gedachte
Voordat ik sterf, moeten millioenen goede en 11
eenvoudige menschenzielen ten gronde gaan;]
voordat ik sterf, moeten alle legers honderdmaal
geduchter en moorddadiger zijn gewapend, dan jI
in de 7000 jaren, dat onze wereldbol bestaat
voordat ik sterf, moet nog de wereld beven on-' 1
der verschrikkeljjke schokken, onder vreeselyke
omwentelingen en katastrofeu op het gebied vanl I
het geldvoordat ik sterf, mag geen staat ook 1I
slechts voor een oogenblik rust hebben, geen®
seconde van welzjjn de zijne noemen voordat I
ik sterf, moet het in de wereld rooken van bloed®
en moet de bloedlucht de levensatmosfeer vanjl
de volken en de heerschers zyn voordat ikB
sterf, moeten alle volkskrachten veranderd zjjnW
in werktuigen des doodsvoordat ik sterf, I
moeten alle teedere, zoete klanken der muziek®
en van het gezang uit dewereldzijn verdwenen®
en alle tonen der wereld moeten zjjn veranderd®
in wapengekletter eu kanongebulder, die het®
weeklagen van allo geruïneerden, het kermen®
der verminkten, het snikken en jammeren van®
vrouwen, moeders en kinderen smoren. Voor-®
dat ik sterf, moot alles, wat de groote mannen®
der geschiedenis hebben gedaan, klein eu onbe-®
duidend in vergelijking met mjj schijnen
en dan dan mogen wolken van kruitdamp]
mjj verstikken, mogen mij zeeën van bloed]
verdrinken, mogon vloeken tegen mjj worden]
uitgestooten, zooveel men maar wil. Maar de]
Nemesis zal komen! De geheelo wereld zal
haar zien, alleen de njkskanselier, in zjjne zelf
verblinding, niet! Mocht Frankrijk nog ecus’
worden overwonnen, dan zou dat niets meer
beteekenen dan eene verschuiving van den
dreigenden onweersvolk van het westen naar
het oosten en van eene versterking van den haat
tegen het Duitschland dar Habsburgen, tegen
het Duitschland der Hohenzollerndoch zou
Frankryk overwon, dan zou dit voor Duitscii-
land eene katastrofe zjjn, waarbjj Waterloo en
Sedan iu het niet zouden verzin ■ten. Eu om
aan zulke gebeurtenissen het hoofd te kunnen
bieden, verlangt gy van het volk en van Gud
het septenuaat! Welk een belachelijk kort
uitstel, indien God het u al verleent 1 Maar
wanneer Hy het u eens niet verleent en g*J
vroeger mocht sterven waar is dan de minste
waarborg er voor te vinden, dat dat alles,
hetgeen gjj met de krachten der vernieling oa
der onrust hebt geschapen, gjj, die alleen van
oorlog tot oorlog, van parlementairen veldtocht
tot parlementairen veldtocht leeft, altijd het getal
soldaten en het getal vjjanden vermeerdert
dat dat alles van duur zal zyn! Ieder school
jongen moet schrikken van den vreasalys oo-
zekeren en wankelenden staat van zaken, ondot*
welke geschreven staat: de roem van vorst
BismarckDaarom rijst de gedachte op: maat
h
i
s
E «J I T Si M A. .i W O.
j
i
i
1
i
I
t
i
1
I
i
I
1
1
1
1
I
1
i
1
1
1
1
i
1
1
J
t
1
I
1
1
t
1
1
t'l'l*
Hi
3
1 11 1
A III ILf «-»«•»• n
tlcluVtU VULl W uuuiuj uio vavx*
