1887.
T W E EE N-V EERTIGSTE JAARGANG.
No 24.
L
23 3IAAKT.
AV O E A S I A G
HINMNLANtt.
I
A
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave oi redactie betreffende, franco
in te zenden.
I
Volgens het Gr on. Weekbl. is de heer Domela
Nieuwenhuis in de gevangenis te Utrecht ernstig
ongesteld. Verder verblijf in de cel zou voor
hem doodelijk zijn.
Is het bericht juist, dan mag men van den
rechtvaardigen en humanen zin van den minister
verwachten dat hij de celstraf niet feitelyk tot
doodstraf zal maken. Is het niet waar, dan,
zegt het Vad. terecht, zou uitdrukkelijke tegen*
spraak van bevoegde zijde niet ongewenscht
zyn om te voorkomen dat het verder worde ge
ëxploiteerd.
TWEEDE KAMER.
Men schrijft uit Veendam aan ’t N. v. d. D.,
dat dc heer J. W. v. Petegem, voorganger bij
de Vrije Evang. Gem. aldaar, eenige reizen naar
Engeland heeft gedaan, om zich op de hoogte
te stellen van de formatie van het Engelsche
Verlossingsleger. ’t Gevolg hiervan is, dat een
en ander: kleedij, cijfers, rangen enz., in orde
gemaakt worden tot invoering van een Neder-
landsch Verlossingsleger (als hier de wet zulks
toelaat), waarvan het hoofdkantoor te Veendam
gevestigd zal zijn.
Zouden wij nog geen spectakel van dienaard
genoeg hebben in ons lieve vaderland?
Daar het zich laat aanzien dat de beraadsla
ging over de Grondwetsherziening niet zal af-
loopen vóór Juni a.s. de tijd der periodieke
verkiezingen voor de Tweede Kamer heeft
de regeering een wetsontwerp ingediend tot
uitstel der aanstaande verkiezingen tot den twee
den Dinsdag van Augustus.
De regeering meent, dat vóór Augustus ge
noegzaam tijd beschikbaar zal zijn voor beide
Kamers om de Grondwetsherziening zonder over
haasting ten einde brengen.
In achterstaande advertentie wordt de aandacht
van handelaren op Engeland gevestigd op de
uitbreiding van den dienst der Stoomvaart-
Maatschappij „Zeeland”. 1 Juni a. s. zal de
dienst verdubbeld worden. Het zal dan mogelijk
zijn Londen tweemaal per dag te bereiken, in
den morgen en in den avond. Hierdoor wordt
de beste gelegenheid aangeboden, om de licht
bederfelijke waren, als vleesch, eieren, boter, wild,
groenten, enz. op de eerste markten van Londen
te brengen.
Aan een tweetal bladen N. R. C. en
Haarl. Ct. wordt geschreven dat de Maatsch.
tot Exploitatie van Staatsspoorwegen met de
Nederlandsche Centraalspoorwegmaatschappij een
overeenkomst heeft gesloten omtrent het bin-
nenlandsch verkeer van personen en goederen
in den ruimsten zin. Deze overeenkomst zou
ten doel hebben het verkeer van het noorden
des lands naar Amsterdam, over Zwolle, in
plaats van over Stavoren, te trekken. In deze
overeenkomst zou o. a. voorkomen dat geene
plaatsbewijzen zullen verstrekt worden langs
andere wegen, ook al ware de vracht daarvoor
lager dan over den Nederl. Centraaispoorweg,
naar stations in het bovenstaand verkeer be
grepen, tenzij zulks door den reiziger uitdruk
kelijk mocht worden verlangd.
Bij de mededeelingen zijn in beide bladen
gelijkluidende beschouwingen vastgeknoopt over
de min gunstige gevolgen, die uit dezen maat
regel kunnen voortvloeien voor de lijn Leeu-
warden-Stavoren-Amsterdam en over de bezwa
ren, welke het publiek er van zal ondervinden.
Dit bericht wordt echter door het Utrechtsch
Dagblad tegengesproken als volkomen uit de
lucht gegrepen.
Intusschen meldt men aan de L. Crt.Wij
kunnen ten stelligste verzekeren, dat die over
eenkomst bestaat, en dat zij den directeur-ge-
neraal der Exploitatie-Maatschappij zóódanig
heeft gebonden, dat hij b. v. aan den bureau
list te Leeuwarden geene instructie mag geven,
om, als iemand daar vraagt een kaartje naar
Amsterdam, hem de vraag voor te leggen:
„Over Zwolle of over Stavoren De bureaulist
moet in dat geval een kaartje geven over Zwolle.
Een ieder zij dus gewaarschuwd, te meer
omdat het plan schijnt te bestaan, met dea
van het
den fabrikant
geen reden bestaat een werkman te behouden
die hem niet genegen is, wanneer hij in diens
plaats iemand kan krijgen die meer hart heelt
voor den goeden gang van zaken voor de fabriek.
Uit philantropie houdt men geen morrend per
soneel.
De redacteur van ’t Sociaal Weekblad bepaalt
zich tot de opmerking, dat hij zijn standpunt
blijft innemen. Alleen constateert hij dat de
hh. Palthe niet alleen letten op de „uitingen”,
maar ook op de „beginselen” der sociaal-demo-
cracen. De maatregel wordt er in zijn oog nog
bedenkelijker door.
De afdeeling Rotterdam van het Algemeen
Nederlandsch Werkliedenverbond heeft besloten
zich niet weder aan te sluiten aan den Bond
voor algemeen kies- en stemrecht, daar deze
bond hoofdzakelijk uit sociaal-democraten bestaat.
Door een der leden werd voorgesteld, een
telegram te zenden aan het lid der Tweede Ka
mer, den heer B. Heldt, om hem dank te
zeggen voor de wijze, waarop door hem Dinsdag
en Woensdag in de Kamer gesproken was voor
algemeen kiesrecht, hetgeen geheel en al in
den geest der afdeeling was geweest.
Enkele stemmen kwamen daartegen op, dio
meenden dat de heer Heldt niets meer had
gedaan dan zijn plicht als voorzitter van het
Verbond. Met bijna algemeene stemmen werd
echter tot de afzending van het telegram be
sloten.
ADVERTENT1ÈN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */a Cents. Bij abonnement is de prijs be*
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
In den nacht van Woensdag op Donderdag
is een der werklieden van den oliemolen „de
Melkpot” te Zaandam door het nederstorten van
kap, as en roeden zoodanig getroffen, dat hij
door een der vallende voorwerpen in den grond
is geslagen. Men was er den volgenden dag
nog niet in geslaagd, den ongelukkige ta voor
schijn te brengen.
Het drietal personen uit Koudekerk, die de
vorige week terecht hadden gestaan, beklaagd
van belemmering van de vaart op de rivier de
Rijn tusschen Koudekerk en Hazerwoude door
een ijzerdraad over de rivier te spannen, met
het doel een boot, die door het ijs brak, te be
moeilijken, zijn door de rechtbank te Dan Haag
vrijgesproken.
Woensdag werd door het kantongerecht te
Terborg de zaak behandeld betreffende het vol
trekken van een kerkelijk huwelijk in de R. K.
kerk te Zeddam, waarby getuigen niet hadden
kunnen doen blijken, dat haar huwelijk ten
overstaan van den burgerlijken stand reeds was
voltrokken. Vier getuigen, waaronder de pastoor
en de kapelaan van Zeddam, werden in deze
zaak gehoord. De ambtenaar van het O. M.
achtte het feit volkomen bewezen en eischte
tegen den beklaagde, den pastoor H. te Assen,
door wien het huwelijk voltrokken was, een
geldboete van f 250 of 1 maand hechtenis. Voor
den beklaagde trad op mr. Vitringa, advocaat te
Arnhem, die een lichtere straf vroeg.
De kantonrechter in Den Haag, heeft den
magnetiseur G., wegens onbevoegde uitoefening
der geneeskunst, veroordeeld tot f25 boete of
5 dagen hechtenis.
Het amendement van den heer A. baron van
Dedem, om bij de grondwet te bepalen, dat er
100 enkelvoudige districten zijn, vindt bij de
Standaard al zeer weinig bijval.
„Vlak het omgekeerde van ons advies
roept het blad uit. Ons advies luiddeSchrap
allo vermelding van kiesdistricten, want ze hoo
ien in ons kader niet. Neen, zegt de heer Van
Dedem, maar ge moet ze juist bestendigen en
bevestigen. Of verstaan we hem mis en be
doelt hijLiever geen districtsgewijze keuze,
maar als er districten zijn moeten, dan voor de
toekomst elk da capo van het Sneeksche schan
daal afgesneden
Indien dit zoo ware, verviel alle strijd na
tuurlijk edoch, ook zoo zouden we toch zijn
amendement niet durven aanbevelen. Immers
bij zelf stelt nu de indeeling in districten voor.
Alleen een veel kleiner amendement, om voor
districten het wooid „enkelvoudige” in te las-
achen, had dit gevaar doen ontkomen.”
Ook het Vad. wijst op het gevaar, ’t welk er
aan verbonden is om een stelsel, ’t welk noch
m beginsel zoo voortreffelijk is, noch door de
ondervinding voldoende geijkt, tot een grond
wettig stelsel te verheffen. De meerderheid
wil het voorloopig aanuemeu, omdat er kans
is, dat lanas dien weg beter dan door grootere
districten een evenredige vertegenwoordiging
der partijen kan worden bereikt. Maar de heer
A. van Dedem verwacht van dat stelsel denke-
j lijk zooveel winst voor de rechterzijde, dat hij
1 ’t maar vast voor goed wil bevestigen. In strijd
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter openbare kennis,
dat het aandeel voor de Nationale Militie, dit
jaar door deze gemeente te leveren, bedraagt
drie en dertig man.
Sneek, 18 Maart 1887.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
J. W. BENNEWITZ, Secretaris.
KENNISGEVING.
Rationale Aïilitie.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS dor
gemeente Sneek,
Gevolg gevende aan art. 150 der wet op de
Natienale Militie van den 19den Augustus 18G1 I
(Staatsblad no. 72), noodigen de loteliugen der
Nationale Militie van déze gemeente uit, die I
verlangen bij de Zee-militie te dienen, zich
daartoe vóór den len April bij hen aan te
melden.
Sneek, den 1 Maart 1887.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMABurgemeester.
J. W. BENNEWITZ, Scretaris.
UIT DE PERS.
Naar aanleiding van mededeelingen uit parti
culiere brieven over Multatuli, brengt de Kamp.
Ct. de volgende woorden van den overledene in
herinnering „Ik protesteer ernstig tegen mede
plichtigheid aan de vergrijpen die na m’n dood
zullen geschieden, ter stilling van den dorst
naar kennis mijner lotgevallen
met de herhaaldelijk verkondigde beginselen
zijner partij wil hij daardoor de mogelijkheid
afsnijden om ooit tot de invoering van een ander
stelsel ie komen, dat beter aan het ideaal eener
proportioneele vertegenwoordiging beantwoordt.
Ter wille van een dadelijk partybelang vertrapt
hij de staatsrechtelijke beginselen zijner partij.
Althans een ander motief is voor zijn wonder
lijk voorstel niet te vinden.
„Zijn eigen partij kan, naar ’t Vad. besluit,
als zij zichzelf respecteert, zich met zulk een
amendement niet vereenigen”.
Uit ’t geen hierboven uit de Stand, werd
meegedeeld, blijkt dat het hoofdorgaan der partij
althans niet met den heer Van Dedem medegaat.
Ook de hh. Palthe te Almelo hebben thans
tot het Sociaal Weekblad een schrijven gericht.
Men zal zich herinneren dat het hier aankomt
op het ontslag door gezegde heeren aan een
werkman gegeven, die zich met sociaal-democra-
tische propaganda bezig hield.
De hh. Palthe sluiten zich geheel aan bij
’t geen de heer Stork reeds betoogde. Zij geven
gaarne, in theorie, toe dat een werkgever geen
dwang behoort uit te oefenen op de vrijheid van
handelen zijner arbeiders buiten de fabriek.
Maar afwijkingen van den regel kunnen niet
uitblijven, ja zijn zelfs noodzakelijk. Men zal
b.v. den werkman wel mogen onderhouden om
zich, zoowel in als buiten de fabriek, fatsoenlijk
te gedragen, een goed huisvader en geen kroeg-
looper te zyn, zijn kinderen naar school te
zenden; men zal hem aanmoedigen tot sparen
als het van het loon af kan, en verder wijzen
op vele andere zaken die van invloed kunnen
zijn op het zedelijk en stoffelijk welzijn van hem
en zijn gezin. Maar men zou hem niet mogen
waarschuwen tegen het socialisme, in den geest
zooals daarvoor door den sociaal-democratischen
bond in ons land propaganda wordt gemaakt
Daarmede kunnen wij zeggen Gebr. Palthe
ons niet vereenigen, daar wij het meegaan met
het socialisme beschouwen als een bron waaruit
het ongeluk van den werkman moet voortkomen.
Het is natuurlijk dat waarschuwingen, wan
neer zij in den wind worden geslagen, tot ont
slag moeten leiden. Zonder dat hebben zij geen
uitwerking.
Tot deze overwegingen worden de schrijvers
geleid door de overtuiging, dat de ontwikkeling
van de overgroote meerderheid der arbeiders
of liever van allen nog niet van dien aard
is, dat zij voldoende kennis hebben van den
politieken, socialen en economischen toestand
die een volk beheerschen. Zijn ze eenmaal zoo
ver, en het is van harte te hopen dat het zoo
ver komt, dan verandert de zaak.
Gebr. P. doen voorts den redacteur
Weekblad opmerken, dat er voor
I 1
I CO UR .O'
rm
SA
(num i i m inm sbl
h> ill immnii will mor oh
I
L
De discussie is gisteren, Maandag, voortgezet over het regee
rings-artikel over het kiesrecht en de zes daaropvolgende amen
dementen. Door de heeren van Diggelen, Buma en de Ranitz
is namelijk nog'voorgesteld een amendement, om in hetregee
rings-artikel te lezen„die aan de bij de kieswet te bepalen
eischen voldoet.” Het bedoelt het regeeringsstelsel te huldigen
maar den wetgever vry te laten in de bepaling meer dan een
keuteeken. De heer A. van Dedem zal waarschijnlijk vóór het
regeerings-artikel stemmen, al voldoet het hem niet geheel. De
heer de Bruyn Kops wasin beginsel vóór het amendement *van
Houten.
De heer Reekers bestreed sterk het amend.-Ruys en het amend.*
vau der Kaay en verdedigde het regeerings-artikel. De heer
Zaaijer beval sterk het amend -van der Kaay aan De heeren
Schimmelpenninck van der Oye en Seret waren voor het amend.-
Rooseboom, doch de heer Seret stelde een sub-ameudement
voor om officieren het kiesrecht te doen behouden. De heer
C'orver Hooft zou tegen het regeerings-artikel en het amend.-
van Houten stemmen. De heer Vos de Wael was vóór het
regeerings-artikel.
Heden voortzetting.
Door den heer A. van Dedem is als amendement op ’t kies-
recht-ontwerp voor de grondwet voorgesteld, het eerste lid van
het nieuwe artikel dat art. 77 der grondwet zal vervangen, te
lozen als volgt
De Tweede Kamer bestaat uit honderd leden die gekozen
worden in even zoovele kiesdistricten.”
Wordt dit amendement aangenomen dan zou het stelsel der
enkele districten en het splitsen der groote steden in de grond
wet worden yastgesteld.
