VIlil' EUDIÏilïEfflHUII1(1011IIE
l
No. 51.
1887.
171
T W E EE N-V EER T I G S T E
<1
J L 3i I.
25
Het Volksblad.
zamen
L
Alle brieven
in te zenden.
voor eiken regel
langrijk lager.
Uitgever.
»-
Eenige voorname firma’s te Amsterdam hebben
tot den raad een adres gericht, waarin wordt
verzocht, dat de Kamer van Koophandel in de
gelegenheid zal worden gesteld, over den vorm
en de voorgestelde verdeeling van de beurs, in
verband met de keuze van het terrein, van hare
zienswijze te doen blijken.
Aan excepties ontbreekt het bij dezen beurs-
bouw niet
uui.
gemeente Sneek brengen ter kennis van belang-
i- t hebbenden
-R dat op school no. 1 (de meisjesschool) slechts
eenmaal sjaars kinderen worden toegelaten
1 en wel na de groote vacantie, met 1 Sep tem-
ber o, k,
dat alsdan^ diegene worden toegelaten die vóór
--«vu VUUVl huil! van zss jaren
hebben bereikt
dat de aanvraag tot plaatsing bjj het hoofd der
E>-ruvi A U Uli e. k.
Sneek den 2 Juni 1887.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
ALMA, Burgemeester.
j. W. BENNEWITZ, Secretaris.
TWEEDE KAMER.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post J.25.
Alle brieven en stukken, uitgave oi redactie betreffende, franco
ADVERTENT1ÈN m 1 tot 4 regels,gewone letter, 40 Cents,
meer 7’/a Cents. Bij abonnement is de prijs be-
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
-S
De voedings-tentoonstelling te Amsterdam werd
jl. Zondag door ongeveer 5000 betalende per
sonen bezocht. Het toezicht schijnt dien dag
niet voldoende geweest te zijn, daar op enkele
plaatsen der markt geopende blikjes van uitstal
lingen afkomstig zijn gevonden.
Tegen een lid der jury is proces-verbaal op
gemaakt wegens ontvreemding van een mes van
het rijk. Het jurylid moest voor de uitoefening
zijner functie kunnen snijden en nam argeloos
een der messen uit de uitstalling van het Mini-
Z. M. heeft benoemd tot directeur van het
postkantoor te Sneek N. A. C. Hinlopen, thans
commies der posterijen 1ste klasse.
Het Vad. verneemt, dat de heer Bastert de
portefeuille van waterstaat waarschijnlijk zal
aanvaarden.
elke aanranding waarborgtin die grondwet I
vast te staan.
Waarlijk, de tijden zijn er niet naar,
het Volksblad, om i J
te geven aan de afwisselende kansen van den
strijd tusschen de oude en de nieuwe levensbe
schouwing, waarvan het thans levend geslacht
niet slechts getuige is, maar dien ieder onzer
min of meer gedwongen wordt mede te strijden.
Het is geen gebrek aan vertrouwen in zijne
beginselen, als men de vrijheid van godsdienst
en geweten beveiligen wil tegen de aanslagen
van hen, die de denkbeelden van vroeger eeuwen
niet slechts nog van toepassing achten in onzen
tijd, maar die ook niet verzuimen zouden daar
mede de proef te nemen, indien hun er de
macht, hoe tijdelijk ook, toe gegeven werd.
In Nederland is eene onderwijswet, gelijk er
thans eene in België van kracht is, met art.
194 dor grondwet niet mogelijk, maar zij zou
dit worden als het artikel, zooals het thans ge
wijzigd is, in de grondwet werd opgenomen.
In het Sociaal Weekbl. wijdt mr. A. Kerdijk
nader een beschouwing aan art. 194 der Grond
wet, gelijk het in de Tweede Kamer is gewij
zigd.
Hij deelt de verontwaardiging niet, die in
sommige liberale kringen wordt uitgesproken
over de medewerking, door een zevental leden
der liberale partij in deze verleend, en hij kan
zich niet aansluiten bij de hoop on de verwach
ting, dat de Eerste Kamer haargoedkeuring zal
weigeren of wel dat de vereischte meerderheid
in de hernieuwde Kamers niet zal worden ge
vonden.
Men mag hieruit evenwel niet afleiden, dat
mr. Kerdijk zoo bijzonder is ingenomen met het
geen in deze is geschied en het artikel, gelyk
het nu zal luiden, zoo boven alle bedenking
verheven acht. Het verdriet hem dat niet van
liberalen kant een voorstel is uitgegaan, dat in
hoofdzaak met het aangenomeno overeenkwam.
Dit ware beter geweest dan meezeilen op het
kompas der overzijde. Ook had hij liever luide
en duidelijker hooren verkondigen, dat, als een
herziening van de schoolwet aan de orde mocht
komen, de liberalen als één man zullen toonen
vast te houden aan de beginselen, die zij ten
aanzien van de onderwijsregeling steeds beleden
hebben.
Het zwaartepunt is bij den schrijver gelegen
in de meerdere vrijheid, den wetgever gelaten.
Nu de wyziging der grondwettige voorschriften
weder achter een dubbel gegrendelde deur zal
worden weggeburgen het voorschrift van 2/3
der stemmen is met gewijzigd zou het een
onrechtvaardigheid geweest zijn in de Grondwet
een regeling te behouden tegenover den wil
des volks, zoo deze zich onverhoopt openbaren
mocht tegen de openbare school. Natuurlijk
zou het hem leed doen als zulk een meening
zich openbaarde, maar hij is gelukkig nog on
bevangen genoeg om te erkennen, dat de meer
derheid niet de meerderheid van één dag,
maar de meerderheid die na langdurig pogen
eindelijk de zege heeft behaald het recht
heeft de zaken naar haar hand te zetten, tot
tijd en wijle het volk door bittere ervaring van
zijn begoocheling zal zijn bekomen.
Het Hand, gaat de kansen der Gr ondwets-
herziening na. De quaestie wordt aldus gestold
Het zwakke puqt ligt in hoofdstuk X: de
vrijheid, aan den gewonen wetgever gelaten, daartoe aanleiding geeft. Door den arbe
om het onderwijs naar best weten bij de wet te hij verricht ’s winters graafwerk als
regelen Het verzet tegen dat deel der herzie- tot ontginning; ’s zomerslandbouwwerk
mug zal echter met van de rechterzijde komen. hij dan 10—25 cents daags verdienen wa
UIT DE PERS,
I n Volksblad, orgaan van Volksonderwijs,
betreurt de beslissing van de Tweede Kamer
mei art. 194 vooral, omdat haar votum in zede-
I 1) 'en zin aan dat artikel een gevoeligen knak
lee toeSebracht. De openbaie school, zooals
krachtens de wetten van 1857 en 1878 in
f e erland bestaat, heelt den ben dezer maand
m de Tweede Kamer eene moreele nederlaag
geleden. Wat hare vijanden, zelfs toen zij in
de Kamer de meerderheid hadden, ware het
I aan ook slechts met eene stem, niet hebben
ereikt, zij hebben het verkregen, nu zij te
zamen zeven stemmen minder tellen dan de
schoolwetpartij”, een afkeurend votum over de
openbare schoolDe zeven liberalen, die hun
e zege verschaften, ontkennen deze beteekenis
van net votum maar het is een betreurens-
waardige verblinding dat zij niet hebben inge-
zien, dat de moreele beteekenis van het votum
4 aJndei? zou kunnen zijn dan die, welke
vijanden der openbare school daaraan hechten.
iNiet de onderwijsregeling, zooals zij sedert
I j Jaren m de hoofdtrekken ongewijzigd in
I Nederland gegolden heeft, is door het votum
I getrcffen, maar het fundament waarop de open
bare school rust. Dat fundament is, dat overal
een onderwijs verkrijgbaar is, waarbij ieders
p godsdienstige gevoelens worden geëerbiedigd, en
dat fundament, hetwelk een der grondrechten
is des volks, omdat het de erkentenis inhoudt
«er vrijheid van geweten, behoort, zoolang er
eene grondwet is, welke de volksrechten tegen Het is de vraag of de meerderheid der liberalen j hij de kosten voor zijn kleeding, enz, kan ver-
- i zlc l’ netzij in de Eerste Kamer, hetzij bij de I goeden. Bij het
I Hveede lezing, in een van beide deelen der i
- schrijft j Staten-Generaal tegen deze regeling zal verklaren.
duurgekochte vrijheden prijs En gebeurt dit, blijft art. 194 onveranderd, dan
afwisselende kansen van den is ]let do vraag of de rechterzljde niet deQ
geheelen arbeid, waaraan nu reeds 4 jaren I
besteed zijn, vruchteloos zal maken, door tegen
de additioneele artikelen te stemmen.
Het zijn dus vooral de liberalen, die thans
het lot der herziening in handen hebben.
Het Hand, acht het ondenkbaar dat de libe
ralen de herziening zullen verijdelen, waar zij
ten yorigen jare het non possumus der rech
terzijde terecht hebben beschouwd als
een, leus, die noch van staatkundige wijsheid,
noch van vaderlandsliefde getuigde. Daartoe
bestaat, naar ’t blad meent, zelfs geen gegronde
reden nu omtrent het onderwijs in de Grond
wet niet óen bepaling is geschreven die in strijd i
is met de liberale beginselen, maar daaruit
alleen eenige zinsneden zijn geschrapt, die nog
wel onvolledig het liberaal schoolprogram uit
drukken en door Thorbecke in 1848 onnoodig
of overbodig werden geacht.
Het blad vleit zich dan ook dat alle hoofd
stukken zullen worden aangenomen en meent
dat op deze wijze een grondwetsherziening zal
tot stand gebracht zijn, die aan de eischen van
onzen tijd voldoet. Zij zal tal van onduidelijk
heden en overtolligheden doen verdwijnen en,
wat vooral van belang is, de medewerking van
alle geschikte elementen der Nederlandsche
maatschappij tot de samenstelling der landsver-
tegenwoordiging mogelijk maken. Dat de Grond
wet „een nationale kracht” moet zijn gelijk
Thorbecke voor 50 jaren schreef zal zoo
doende weder een waar woord kunnen worden.
Aan de beslissing in zake het voorloopig
kiesreglement zal het evenwel te wijten zijn,
dat oji een belangrijk punt do verbetering te
wenschen overlaat, zoodat de Kamers waar
schijnlijk spoediger dan anders het geval zou
ZUU, geplaatst zullen worden voor de noodza
kelijkheid een nieuwe kieswet te behandelen.
Van de hand van den heer F. B. Löhnis,
directeur der gestichten te Frederiksoord, komt
in het laatste nommer van de Economist een
opstel voor, getiteld Arbeiderskolonies als middel
tot wering van bedelarijHet doel van den
schrijver is, zijn lezers bekend te maken met
een Fransen werk over de preventieve middelen
tot bestrijding van bedelarij en landlooperij in
verband met de werkeloosheid, geschreven door
een Parijsch predikant, den heer Robin, die
zich veel op dat gebied beweegt. De treurige
toestand van menig werkman in Frankrijks
hoofdstad heeft hem geleid tot een beschouwing
van de verschillende stelsels ter bestrijding van
werkeloosheid en bedelarij, in sommige landen
in gebruik. Het Duitsche systeem dunkt hem
het bestedaarmede is het dan ook dat de
heer L. ons kennis doet maken.
Op aandrang van den predikant Von Bodel-
schwing werd in 1882 nabij Bielefeld een uit
gestrektheid van ruim 160 H. A. woeste grond
aangekocht voor een arbeiderskolonie. ^Daar
wordt ieder opgenomen die zich aanmeldt, zonder
dat hem iets omtrent zijn godsdienst of zijn
verleden wordt gevraagd. Alleen moet hij ver
klaren, dat hij zich bewust is, buiten ligging on
voeding op geen belooning voor zijn arbeid
aanspraak te kunnen maken en onmiddellgk
verwijderd te zullen worden, wanneer zijn gedrag
,i„ -■ jjoor den arbeid, dien
hij verricht ’s winters graafwerk als middel
kan i
■25 cents daags verdienen, waarmede I
verlaten van de kolonie
gewoonlijk na drie of vier maanden brengt
het bestuur hem zooveel mogelijk met arbeid-
gevers in aanraking.
De eerste kolonie was reeds terstond bij de
opening te klein de behoefte aan meer deed
dan ook spoedig nog 14 andere verrijzen. Allen
hebben een gelijk bestuur waarin ook het gods
dienstig element vertegenwoordigd iseen centraal
comité vormt het hoofdbestuur en stelt vooralle
kolonies de hoofdreglementen vast.
Waar deze kolonies niet aan de behoeften
konden voldoen, werden er tijdelijk kleinere
opgericht, b.v. daar waar een groot werk onder
handen was, een spoorweg werd aangelegd, een
kanaal gegraven, enz. Als bestuurder dezer
„Zweigkolonie” treedt dan dikwijls de een of
andere opzichter bij het werk op terwijl het
I toezicht wordt uitgeoefend door den burgemeester,
i den predikant, den kantonrechter en andere der-
gelijke personen.
Het geld, voor al deze inrichtingen benoodigd,
wordt gevonden door bijdragen van particulieren,
contributie van leden en voor een groot deel
door subsidies van de provinciën. De verkregen
uitkomsten zijn tot dusver hoogst bevredigend.
Het ware te wenschen, zegt de heer L dat
Duitschlands voorbeeld door Nederland werd
gevolgd. Het is zoo hoogst noodzakelijk, te
maken dat zij, die buiten hun seliuld werkeloos
en tot bedelarij gedrongen zijn, niet in éen ge
sticht (Ommerschans of Veen huizen) worden
samengebracht met bedelaars van beroep, lieder-
lijke sujetten, die hen voor goed zouden beder
ven. Uit iemand, die in een van onze bede
laarskolonies is geweest, wordt later zelden
iets goeds. Geheel anders is het in de Duitsche
arbeiderskolonies. Daar worden ongelukkigen
liefderijk opgenomen en opgebeurd om een nieuw
leven te beginnen. Zulke kolonies moeten ook
bij ons verrijzen. Een sprong in het duister
zou de stichting niet zijn, noch een poging om
een onuitvoerbaar plan ten uitvoer te leggen. De
ondervinding in Duitschland opgedaan, is een
borg voor het nut, dat zij aan staat en maat
schappij zouden bewijzen.
B E K E N D M A KING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
hebbenden
dat op school no. 1 (2.
eenmaal sjaars kinderen worden
en wel i
ber e, k.
--._e
1 Januari 1888 den ouderdom
hebben bereikt
dat de n
I school moet geschieden, liefst vóór 1 Juli
Sneek den 2 Juni 1887.
cou
omn h w momsstnr snuk.
JU X i .V L A A
J
3.
6
1.
e
k
ti
IOEEKE
heer &2J“de Th°maszaak is Woensdag voortgezet. De
hee'ien z,IJne rede vervolgende, hield vol, dat de
uiSttine r?nhrJer V'!! Soj nie,tS verricht hadden wat hunne
WMrdS, htXaardlgde; dat de adviezen in Indlë metmerk-
anderi5 poed w?ren U1‘8ebracht, nadat het Indisch bestuur
teepn^ilJf.Jaar Welaten had atdoende maatregelen te nemen
tSei i Z?6 vexatiën van den landheer? Overigens be-
De t. e dle vexatlen zeer overdreven waren voorgesteld,
de nadere b WÜde 110/ geen foordeel uiten zoolang
nn inlichtingen van den Minister niet zijn ontvan en
door ,°P tegeu de rede van den lieer Kielstra, ‘dié
De ‘T“ b“tr?1lt ambtGa«en hetgezag onderiuijnt.
van di j u Gennep trad in eene zeer uitvoerige verdediging
aan het rlaadt,e.er en familieleden, hechtte bovenal waard?
handoutr pport vau den heer Veenstra en betoogde, dat alle
ffiet onw»r waarva“ de landheer beticht was, op 'zich zelf
met onwettig ot onrechtvaardig waren.
voorz!SïS- zii? aangenomen verschillende ontwerpentot
gerliii-tn «7 1 dubbelen .van verbrande registers van den bur-
van strnfv1 mVi Maast™bt l tot wijziging van art. 385 Wetb.
PI1i 1 ïu^t het doel om de inspectie van gevangenissen
t< de,leebtbanken en officieren van justitie op te dXen“
sterdamb W Van een magazij“ vau geneesmiddelen te Am-
Vrd de discussie over de Tjiomaszaak voortgezet.
fanatisme e? w?et ,!iet oproer ,,p Thomas enkel aan
dediXT ?r- ‘oesta,iden op particuliere landen te ver-
moeteni J zool?ng de landheer rechten heeft, ze
laan vèrde t? eu ge.han<lhaafd worden. De heer Schaep-
der iiirt,»!.. fi de ba.ud^ingen der regeeriug, die zich het lot
vak deu ldandhee?V° kU‘S aautrok’ tegeu de ongerechtigheden
tkmUere mnnrge^US>.WildF verbetering in den toestand der par-
hebbm 2? deu hct algemeen. De heer Beelaerts en anderen
spreken sae°nGlu?Ie voorgesteld omhel vertrouwen uit te
Heden
1
I voor«nhrf>.r,?““7‘V/J^“'J1^ “ll lB “Preneii om door r
I borgen nBen ai t‘ 48 Van l6t regeerlllgsregIement beter te
S Heden voortzetting.
-i- -i-
w II I I
v-vvk [Juiuioiug Ut) UCb 11UU
