■IIS- ffl IMfflW mi DE
1
J
K
i
1
i|
No. 57.
T W E E“E N-V EERTIGSTK
1887.
I
1
J
i
16
*J U I - I.
jsssn
li
derentrein
euvel
veel verwachting
k
Woensdag is te Amsterdam de vergadering
van aandeelhouders der Nederlandsch-Indische
handelsbank gehouden. Bemoedigend klinkt het
verslag niet, ’t saldo-verlies bedraagt 1'212,186.57.
Het nieuwe badhotel op het eiland Schier
monnikoog is geopend.
In het begin van April vertrokken uit Hen-
naarderadeel eenige gezinnen naar Amerika,
s van deze gezinnen
weder in hunne vroegere woonplaats aangekomen
terugreis door den inspecteur van politie, den<
heer Olivier vergezeld. Den 18en Febr. kwam
het gezelschap via Plymouth in de residentie
terug, edoch, het geld werd niet gevonden.
A a dit uitstapje vereenigde het gezin zich
weder, en bleef aan het Huygenspark in Den
Haag gevestigd, óm later naar Rotterdam te
verhuizen. De politie bleef een wakend oog
op de gedragingen van het gezin houden, ook
toen het naar het buitenland vertrok en zich
eerst in Belgie vestigde. Van daar verhuisde
men inaar Bordeaux, waar het gezin eenige
maanden woonde. Do politie had onderwijl
meerdere gegevens gekregen, waardoor zij meen
de thans met meer kans op slagen een aanhou
ding te kunnen wagen. Dit geschiedde en Za
terdag zijn vader, moeder en 24-jarige zoon
overmeesterd. Zij vertoeven thaus te Bordeaux
in de gevangenis in afwachting hunner uitleve
ring..
Bij de aanhouding bleek, dat de vermoedens
der politie en haar voortdurende waakzaamheid
een goeden grond hadden, want bijna al de
gestolen effecten, ter waarde van ruim f 100,000,
werden in hun bezit gevonden.
familie de politie in de zaak, en t I
-.a werden de vluchtelingen te Madeira
Lp
1 1
xV&fe.
Maandag nacht om half vier, liep de goe
derentrein van de Holl. Ijzeren Spoor met
zooveel kracht het station Delftsche poort te
Rotterdam binnen, dat de machine niet alleen
de balken verbrijzelde van de afsluiting, maar
door den muur heen in het telegraafbureau
terechtkwam, waar alles vernield werd, terwijl
de machinist en de stoker nog tijdig van de
machine waren gevlucht.
Weder zijn eenige ongelukken te vermelden.
Mot den stoomtram, die Zondag avond uit
Oosterbeek naar Arnhem vertrekt, is op de hoogte
Van de Klingelbeek zekere W. Rooseboom uit
Oosterbeek overreden. De man schijnt achter
een boom aan den weg gezeten te hebben en
is, toen hij den tram van de andere zijde hoorde
aankomen, vermoedehjk opgestaan om zich te
verwijderen. Eenige ellen is hij blijkbaar me-
degesleept, zonder dat de machinist hem kon
zien en daarop door den trein overreden. Zijn
lichaam was geheel verminkt en het lijdt geen
twijfel of hij was terstond een lijk.
Te Amsterdam is Maandag ochtend een schoor
steenveger van een dak in de Houttuinen op
een plat van een andere woning gevallen en op
de plaats dood gebleven.
Te Bedum is Dinsdag door het uitglijden van
een haak de dekker K. Plas, een oppassend
man, van een dak gevallenzwaar gekwetst
aan ’t hoofd werd hij opgenomen, en ofschoon
er dadelijk geneeskundige hulp verstrekt werd,
is hij reeds den volgenden dag overleden. Een
14 dagen geleden is zijn broeder op dezelfde
wijze om ’t leven gekomen.
Een zeventienjarige spekslagerszoon te Haar
lem, die op den Overveenschen weg met een
vrachtwagen meereed, is bij het afspringen van
den wagen gevallen, onder het wiel geraakt en
gedood.
Van de zeer belangrijke arrestatie te Bordeaux
gedaan, werd in ons vorig nummer reeds gewag
gemaakt. Nader vinden wij daaromtrent in de
Haagsche bladen de volgende bijzonderheden
Voor een viertal jaren woonde aan bet Huy
genspark in den Haag een bemiddelde burger
vrouw, de wed. Robert, in hetzelfde huis als
haar schoonzoon, de stalhouder Van der Heyden.
In April 1884 verhuisde de weduwe, waarbij
haar dochter haar behulpzaam was. Bij deze
verhuizing werd een pakket effecten, ter waarde
van ruim f 100,000, een paar duizend gulden
aan bankpapier en eenig goudgeld vermist,
waarnaar men vruchteloos onderzoek deed. Wel
viel de verdenking op de dochter, die de be
hulpzame hand bij de verhuizing had geleend,
en werd na lang aarzelen proces-verbaal opge
maakt, maar bewijzen werden niet gevonden.
De weduwe Robert stierf en liet nog eenig
geld na, hetwelk ten deele aan haar dochter
kwam, die, daar zij met huwelijksche voorwaar-
den was gehuwd, dit kapitaal 'bleef beheeren.
Bijna twee jaren na de verhuizing, 30 Jan.
18b6, verdween plotseling vrouw v. d. Heyden
uit de residentie, evenals haar kinderen, die
mede bij de verhuizing geholpen hadden. Van
der Heyden zelf was tijdens dit vertrek niet
aanwezig, daar hij volgens zijn verhaal naar
Leiden gelokt was.
Zijn vrouw en kinderen vertrokken naar Ant-
werpen en scheepten zich daar in voor Montevi-
j deo. Na dit vertrek mengde v. d. H. en de
familie de politie in de zaak, en tengevolge
door vrije umversiteiten daarvan werden de vluchtelingen te Madeira
vanaen werden Mooi- w Tnkku Ve~' aeiit8r^aa}(i en via Engeland naar ons land te- De vorige week zijn twee
vangen weiden. Moet ei openbaar onderwijs ruggezonden, op het laatste gedeelte van de -
Woensdag avond sprak de heer Farneombe
Sanders, een der zeven leden der liberale partij
in de Tweede Kamer die voor het nieuwe onder
wijsartikel waren, in de Vrijzinnige kiesvereeni-
ging te Haarlem.
Hij sprak eerst over de eischen, aan een grond
wet te stellen, en deed daarbj uitkomen hoe
verkeerd het is, quaesties, waarover op een ge
geven oogenblik veel strijd bestaat, in een Grond
wet te beslissen. In ’t algemeen achtte hij het
onmogelijk in een Grondwet het geheele samen
stel der maatschappij te regelen.
Daarna schetste hij het aandeel door hem ge
nomen in de voorbereiding van de thans aan
hangige Grondwetsherziening en lichtte hij zijn
houding toe, wat betreft sommige punten. De
meeste belangstelling bestond natuurlijk voor
’t geen bij over de „brandende quaestie” van het
oogenblik zou meededen.
In de eerste plaats deed hij, tot dat punt ge
komen, opmerken, dat hij in deze quaestie zich
zelf gelijk gebleven is, Reeds in 1883 had hij
zich in een afzonderlijke nota als lid der staats
commissie voor dat overlaten aan den gewonen
wetgever, dat hem thans door sommigen euvel
geduid wordt, verklaard. Veranderd van meening
was hij in geen geval.
in het algemeen achtte hij het volstrekt on
raadzaam, bepalingen te maken, die aan den
staat on voor waardelijk het voorzien in de be
hoefte aan onderwijs zouden opdragen. Op vele
punten is hij voor staatsbemoeiinghij gelooft
dat de werkzaamheid van den staat zich nóg
veel verder zal kunnen uitbreiden. Maar hij is
tegen een staatsmonopolie op het gebied van
den geest. Om den wille van veelzijdige ont
wikkeling der natie is hij voor de ontwikkeling
van het bijzonder onderwijs. Allerminst zou hij
het willen zien verdwijnen. Hij zou het zelfs
niet betreuren, zoo er een paar rijks hooge-
scholen verdwenen en d
nu juist niet als die te Amsterdam
Het weekblad de Amsterdammer zou de ver
werping van Hoofdstuk X door de Eerste Kamer
zeer jammer maar tevens een geluk bij een
ongeluk vinden, omdat daarmede de scheiding
zou komen, die voor de liberalen nbodig is.
Sedert geruimen tijd, zegt het blad, hebben
wij er op aangedrongen, dat de geavanceerder!
en de oud-liberalen zich als politieke partij zou
den scheiden. Wij hebben meermalen gezegd,
dat dit noodig was voor de beide afdeeiingen
der liberale partij zelve, ook opdat de grondwets
herziening niet de vrucht zou zijn van begiusel-
looze samenwerking.
Uit den gang der grondwetsherziening is ge-
noeg gebleken, dat de liberale partij, in haar
kunstmatig bewaarde eenheid, een beeld van
I zwakheid is geweest zóó treurig, dat hare leden
zelf er zich voor moesten schamen.
I Men moest en zou te zamen de grondwet
I '181zien, dat willen zeggen, doen herzien door
I Heemskerk, men heeft tot in het onmogelijke
I van elkaar inschikkelijkheid en offervaardigheid
I in beginselen gevergd en is zoo ten slotte ge-
komen tot een eind van het werk, maar ook
F tot een eind van de eenheid.
Miets toch is duidelijker gebleken, dan dat
F men niet langer bij elkander behoort.
Daar is in de Kamer, men kan het niet
I loochenen, eene liberale partij, die eigenlijk veel
I liever geen grondwetsherziening heeft dan eene
I 818 haar van hare voorrechten berooft. Een
J Partij die, gelukkig bij ’t bestaande, niets
vuriger begeert dan behoud van het status quo,
een liberale partij in hart en nieren conser
vatief.
Daarnevens vindt men eene veel minder tal
rijke afdeeling Kamerleden, die gevoelen dat
men niet mag stil blijven staan, wil men niet
het algemeen belang verzaken, en dus oorzaak
worden van strijd en wanorde, van maatschap-
pelhken achteruitgang en staatkundig bederf.
Als een conservatieve en een vooruitstrevende
politieke partij te zamen blijven gaan, als waren
zb slechts ééne partij, kan daaruit onmogelijk iets
anders dan een valsclie positie voor beide partijen
voortvloeien, die zoowel de eene als de andere
z*ch te oefenen in onoprechtheid, in
I het uitdenken van sofismen en het vergeten van
I beginselen. Be conservatieven weten niet beters
I te doen dan aan hun behoudzucht den schijn
Lan vooruifstl'evende vrijzinnigheid te geven.
I 11 ,^en^8 slechts aan het ameudement-de
H Deaufort, dat au fond niet anders bedoelde dan
I art. 194 te behouden, maar voor de oppervlak-
'*gen een poging moest schijnen om de sciiool-
I ?uae,st‘e zeei liberalen geest op te lossen.
Dn de geavanceerden op hun beurt, steeds trach-
^^■tenae den conservatieven een goeden dunk van
■hun behoudzucht te geven, putten zich uit in
etuigingen, die aan hun votum alle radicalime
^■moesten ontnemen.
I gewoonte is zoo sterk geworden, dat
Mook de verdedigers van het votum der zeven,
■lagen lao» noodig hebben gehad, om den moed
Re verzamelen, gevorderd om de zaken bij den
■waren naam te noemen.
I Dat aan zulk een samengaan, zoo demorali-
^■eerend voor beide fractiëo, spoedig en voor
een eind komt, moet ieder wenschen, die
^poseft, dat gezonde partijformatie en een eerlijke
edmselstrijd de onmisbare voorwaarden zijn voor
Staatkundigen en maatschappelij ken vooruit-
|B De Noord-Brab, heeft niet veel verwachting
de grondwetsherziening, ’t Zal een dwerg-
^■antje blijven; bladeren genoeg maar met de
zorgen.
Met den meesten nadruk zette hij nader uit
een, hoe ijdel alle pogingen zijn om 'in de Grond
wet bepalingen op te nemen, waardoor de ge
wone wetgever gebonden wordt. Bepaaldelijk
de woorden van het oude art. 194 werden door
hem veel te rekbaar, te onbepaald geacht om
in dat opzicht dienst te kunnen doen. Men kan
er alles van maken. Waarom dan zulk een
artikel in de Grondwet behouden Hij geloofde,
dat er bij hen, die dit wenschten, een zeker
wantrouwen bestond ten opzichte der nieuwe
kiezers. Maar hij herhaalde, dat het niet aan
ging en ook niet mogelijk was, in de Grondwet
voorschriften te geven, om de gevaren, die men
van een eventueele nieuwe Kamer vreesde, te
bezweren. Allerminst was het oude art. 194
daartoe i n staat. Komt de meerderheid en
daarmede de regeering in handen, waarin men
ze niet wenscht, dan moet men, erkennende dat
de stroom te machtig is, daarin berusten. Zou
men dat niet willen doen, welnu, dan restte
niets anders dan de nieuwe kiezers niet toe te
laten. Dat is het eigenlijke dilemma, waarvoor
de liberalen op het oogenblik staan.
Spreker was omtrent de toekomst, die de
aanneming der Grondwetsherziening en de uit
breiding van het kiesrecht konden brengen, noch
bijzonder pessimistisch, noch bijzonder optimis
tisch gestemd. Hij verwachtte geen zeer ver
schrikkelijke zaken, maar ook geen buitengewone
hervormingon en verbeteringen, zeker geen plot
selinge of zeer spoedige wegneming van velerlei,
dat toch verdwijnen moet. Eén gevaar, dat hij
vreesde, noemde hij het was dit, dat er bij de
kiezers zich meer en meer een zucht zou open
baren, om de zelfstandigheid der afgevaardigden
te beperken. Hij zou dat betreuren, en geloofde,
dat een afgevaardigde niet anders kon doen dan
naar zijn beste overtuiging ’s lands belang be
hartigen.
UIT DE PERS.
ADVEIITENT1ÈN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7,/a Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
vruchten is het povertjes gesteld. Deknoppen zijn, de gemeente, gelooft hij, en niet de staat
zijn nu reeds wormstekig en het eenige knopje j moet daarvoor
dat iets belooft, is dat van het onderwijs. Het
mocht waarlijk gezegd worden, dat de thans,in
eerste lezing, door de Tweede Kamer aangeno
men grondwetsherziening niemand bevredigt.
De liberalen hebben, naar zij meenen, te veel
gegeven en te weinig kunnen nemen ons drukt
hetzelfde bezwaar, met dit onderscheid, dat ons
te veel is afgeperst en te weinig is toegestaan.
De eed, de parlementaire voorloopig, is tot ge-
lijkheid met gewone belofte verlaagddemilitie-
wet verscherpt, de put van algemeen stemrecht
gaapt op twee duim afstands aan onze voeten
en de enkele districten zullen, ter wille der
liberale oppermacht, in de groote steden niet
ingevoerd worden. Maar dat alles is nog geen
voedsel genoeg voor den liberalen honger. Wat
hebben wij in de plaats? Het neutraal onder
wijs is van de baanvoert men ons triomfante
lijk tegen. Zeker, dat is ten minste iets; maar
’t,heeft wat gekost om het zoover te brengen.
Er is nu en dan een offerfeest van amendemen
ten gevierd, doch er was ook een hekatombe
van beginselen voorafgegaan. Bovendien, men
moet geen heirqepen voor men over den dam
is en dien zijn we in lange nog niet over. Het
blad wijst op de slechte kansen, die hoofdstuk
X in de Eerste Kamer heeft. „En dan de
Tweede lezing!” roept het blad uit. Van het
heele zaaisel komt niets, dat gelooven wij stellig,
en ’t plantsoen zal den volgenden zomer niet
halen.”
Deze CO UitANT verschijnt WOENSDAG S en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
1
1
BIS K A L A X BS.
i
ft-
