til
ilM'S- HIBIWWIMLIIIÏOOR Dl
fflBTHW fflWISSBW SIM.
I
NVV'
Ir
n
3
gl
- b
'1 >1
k
I
N<’. 84.
1887.
KB
W OF^ S D A Q
19 O C T O H F R.
UIT DE P E R 3.
HIM VEM.1N U.
DO,
1
)0.
.50
,L
9
•es
■i’
,gd
lts.
i>
gaagMH
«m
stra.
>l.'i
i!ï
«ft
lor
Uil"
pel
uo-
rti-
iter
ilit.
rdt
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden /l.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
(16
P/l
i
m,
m-
-te
en
te
iu-
in,
en,
de
en
le
lde
ï’s
ten
nn
te
are
of
rn-
jh-
Cor-
elle
dv.
o ug
nee
en
Zee
rten
vd.
is,
iina,
vd.
6
1
6
itje
>ver,
cob
er
in-
De
jen
,d.
jan
len
en.
oer
;ia-
i.
3t.
''16
i
L
1/
i
16
f5000 ad 100i5/ie
i 5000 ad 100n/l6
Naar men verneemt, zal de Minister van
112_i een wetsontwerp indienen, tot schei
ding van de Nederlandsche en Indische Financiën.
■VS-
W 5
F"’.*
ADVERTKNTILN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7’/s Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen op Maan
dag 31 October, te 8 uur des avonds.
Zondag was het de laatste dag waarop de
tentoonstelling van voedingsmiddelen te Amster
dam en het Marktplein voor het publiek toe
gankelijk waren. Door de orchestvereeniging
werd tot sluiting een laatst groot concert gegeven.
De waag te Hoorn, op het Marktplein te
Amsterdam door de firma Heineken als restau
rant geëxploiteerd, zal op de wereldtentoonstel
ling te Parijs in ’89 worden geplaatst als restau
rant en Hollandsch bierhuis door dezelfde firma.
Hollandscho kellnerinnen, in nationale kleeder-
dracht, zullen er bedienen. De bovenverdieping
zal ook worden ingericht tot restaurant. De
architect Jan Springer is ook te Parijs met de
leiding van den bouw belast.
De centrale kiesvereeniging in het kiesdistrict
Alkmaar heeft tot candidaat voor de Tweede
Kamer geproclameerd mr. J. A. Levy.
Van conservatieve en katholieke zijde is als
candidaat gesteld jirr. C. Hartsen,
Door den Minister van Koloniën is aan de
Commissarissen des Konings in de onderscheide
ne provinciën eene circulaire gericht, inhoudende
dat het hem wenschelijk is voorgekomen, in het
belang der koloniale werving, eenige officieren
en gepensioneerde officieren van het leger in
Ned-Indië uit te zenden, met opdracht zooveel
raogelijk in overleg te treden met de burgemee
sters ten plattelands, en voorlichting, en waar
noodig, ook eenige geldelijke hulp te verleenen
aan personen, die zich naar Harderwijk wen-
schen te begeven, ten einde aldaar dienst te
nemen. Aan die officieren wordt tevens opge
dragen hunne komst in eenige gemeente steeds
te voren aan te kondigen aan het hoofd dier
gemeente, met uitnoodiging, tijdig te publiceeren,
dat en waar hij daar te plaatse zal zijn te ont
moeten. Den Commissarissen des Konings wordt
verder verzochtde burgemeesters officieel in
kennis te stellen van de aan die officieren ge
dane opdracht, met uitnoodiging dezen zooveel
mogelijk behulpzaam te zijn ter bereiking van
het beoogde doelverbetering van de resultaten
der koloniale werving.
^öSSisiiSii
In een artikel met het opschrift: „de roomsch-
geziuden” brengt de Standaard de onderlinge
verdeeldheid der roomsch-katholieken ter sprake.
Indien alle roomsche candidaten, heel het land
Boor, in bijna elk district, door schier alle
roomsche kiezers gestemd worden, dan valt
toch, naar de Standaard aanmerkt, moeilijk te
ontkennen, dat het eene andere dan politieke
leenheid is, die deze samenwerking tot stand
gracht. Historisch werkt hierin het besef na,
flat alle roomscligezinden, om niet overvleugeld
fe worden, gesloten als eene phalanx moeten
plijven. En kerkelijk spreekt er de gedachte
jn, dat een roomschgezinde, hoe hij overigens
flok denke, toch altijd voor de rechten der kerk
pog beter Jdan een niet-katholiek zal waken,
wlaar het politieke element ontbreekt.
Vergist de Standaard zich niet, dan is het
berst dr. Schaepman geweest, die dit politieke
[element in de overwegingen zijner medebelijders
gemengd heeft. Voor zijn optreden deden de
boomschgezinden wel aan politiek, maar als
bijkomstig middel, om de positie hunner groep
tc versterken en hun recht te verdedigen. Po
litick nu treedt men dun eerst op, als men niet
fu de eerste plaats bescherming van particuliere
mositiën of rechten beoogt, maar zijn oog ge
vestigd heeft op de staatkundige ontwikkeling
kan heel het vaderland.
Alleen voor bedreigde rechten opkomen, hetzij
als volksgroep, hetzij in zake onderwijs, hetzij
lui zake art. 168, gaat nog altoos buiten de
plgemeene politiek om.
[Maar dit nu juist is bij dr. Schaepman eu de
pijnen anders geworden. Dat dr. Schaepman
hierbij nu een eindweegs de anti-rovolutionairen
pp zijn weg ontmoette, lag in den aard der
punk. Om duidelijk den stand der partijen aan
te geven zou zijne fractie die der Roomschge-
ziude anti-revolutionairen moeten heeten, gelijk
pij, zegt de StandaardCalvinistische anti
revolutionairen zijn.
I In hoever het nu, zoo besluit de Standaard,
aan dr. Schaepman gelukken zal, zijne denk
beelden nog verder ingang te doen vinden en
al meer heel onze Roomsche bevolking van
hare SonderLündlerei tot eene echt politieke
groep te vervormen, valt voorshands niet uit te
Imaken. Het is zeer wel mogelijk, dat hij het
pnderspit delft. Drong hij echter met zijne
denkbeelden door, dan zou, ook bij alle wisseling
der fortuin, niets op den duur de samenwerking
luer twee anti-revolutionaire partijen verhinderen
hunnen. Dan toch zou er, iu politieken zin,
IConheid van beginsel bij hen zijn. Bleef’ daar
entegen deze metamorphose der roomschgezinden
hk en bleef gelegenheidspolitiek ten bate van
harticulieren interest de leuze der massa onder
hen, dan zou ook deze samenwerking, gelijk
hot dusver, nooit anders dan „gelegentlich”, los
|en tijdelijk kunnen zijn. Uitwendige aanraking,
haar zonder eenheid van beginsel, van drip
per en doel.
I Cp dit artikel van de Standaard antwoordt
p Tijd o. a. het volgende
I ,»Wjj betwijfelen zeer, of dr. Schaepman den
perookgeur behagelijk zal vinden van de offer-
pdo die hem hier van tusschen de Standaard-
holommen tegenwaait. Of liever: wij mogen
per niet twijfelen, waar die geur aan mutsert-
puip herinnert en opstijgt van een brandstapel,
l!H welks vlammen eene baldadige hand ons
ptholiek voorgeslacht aan de schande zou willeu
pijsgeven. Aan de schande van een bekrompen
poïsine, van de laagste zelfzucht, van een alge
heel gebrek aan vaderlandsliefde niet alleen,
puur van welke affectie ook, die verder reikte
Het adres, door het bureau van ’t Ned.
Taal- en Letterkundig congres tot de Tweede
Kamer gericht, met verzoek bij de regecring aan
te dringen op gelijkstelling van het port voor
drukwerken, tusschen Nederland en Belgie ver
zonden, is door de Kamer ter zijde gelegd, daar
het was ingediend namens een vereeniging van
personen die niet een erkend lichaam uitmaakt.
Op den avond voor den dag waarop het
driehonderd jaren geleden zal zija dat Vondel
geboren werd (Woensdag 16 Nov. as) zal in
het Kon. Oudheidkundig Genootschap te Amster
dam door den heer W. J. Hofdijk oen feestrede
worden uitgesproken. Dan wordt tevens de ten
toonstelling geopend van de Vondel verzameling
van den heer A. Th. Hartkamp. Deze tentoon
stelling zal gedurende eenige dagen in het Nuts-
gebouw te bezichtigen zijn.
De datum voor het Vondelconcert is nader
bepaald op 18 November.
dan de koorden van hunne eigene beurs, de
muren van hunne eigene kerk, hunne plaats
aan de staatsruif van openbare ambten en be
dieningen
„Is het niet ergerlijkOnze Luybens, onze
van Sons, van Nispens, om bij enkele namen te
blijven, die in het openbaar politiek leven van Kolmüën
Nederlandsch katholieken onze hulde verdienen,
verlaagd óf tot kortzichtigen, die niet verder
vermochten te reiken dan den kring, hier door
den Standaard getrokken, óf tot lafhartige en
koude egoïsten, die de algemeens belangen aan
hun eigen belang ten offer brachtenWanneer
men van zulke bouwstof een voetstuk wil op
richten voor dr. Schaepman, dan kan de kunst
vaardige bouwmeester, bij al zijne kunstvaardig
heid, zich er van overtuigd houdenstraks trapt
do torsche hiel van den Bredaschen afgevaar
digde de geheele stellage aan stukken en de
splinters vliegen den onhandigen vereerder om
de ooren I”
Met verontwaardiging komt de Tijd op tegen
de bewering vau de Stand., dat de massa der
roomschen slechts doen aan „gelegenheidspolitiek
ten bate van particulieren interest,” Met die
bewering daar zoo klakkeloos neergeschreven,
beleedigt niet alleen het blad zijn roomsche
landgenooton op de grofste wijze, maar het maakt
zich tevens schuldig aan een duchtig vergrijp
tegen de dagheldere waarheid.
De Tijd wijst op de jaren 3039. „Ondanks
al wat hen bond aan de zuidelijke taal-en stam
verwanten, werd door de roomsgezinde burgerij
met geen minder geestdrift dan door de protes-
tantsche de roep des Konings vernomen en ge
hoorzaamd, die tot verdediging wenkte van het
Vaderland in gevaar. En terwijl voor de
mannen van do Standaard de leermeester nog
komen moest, die hun „een exclusief strijden
voor particuliere belangen” zou ontraden, streden
als weleer bij Waterloo, zoo ook nu te Ant
werpen, Hasselt, Leuven de roomsgezinden, alle
rechtmatige grieven tegen de overheid vergetend,
voor de handhaving van het „pe/weenebest.”
„Is men aan onze zijde aan dat verleden on
trouw geworden in den politieken strijd der
laatste jaren Alleen een volkomen onbekend
heid met of een moedwillige verblindheid voor
de gebeurtenissen in ons staatkundig leven zou
het o. i. kunnen doen beweren.
„Bijzondere belangen! Welk belang wij
vragen het bestaat er voor onze katholieke
kiezers, om ter wille van de verkiezing van
anti-revolutionaire leden in de Kamer, in de
Provinciale Staten, in den gemeenteraad zich
alle moeite en inspanning te getroosten W elk
belang dreef de katholieke vertegenwoordigers
van Noord-Brabant eu Limburg tot een strijd
tegen de neutrale school, die toch werkelijk in
de practijk voor hen altoos niet zelden gemak-
kelyk genoeg te dragen viel Welk belang zal
aan de Limburgsche en Noord-Brabantsche ka
tholieke gemeenten, bij een overwinning in den
schoolstrijd, voor de toekomst aanzienlijke gelde-
lijke offers opleggen, waar de katholieken der
noordelgke provinciën, waar de anti-revolutio
nairen overal, niet alleen op zedelijk, maar in
derdaad ook op geldelijk voordeel hebben te re
kenen Welk ander belang, in één woord, zou
ons de kracht hebben kunnen geven om, met
voorbijzien van elke overweging van lagere orde,
al de onhebbelijkheden te verdragen, waaraan
wij sedert jaar en dag van de zijde onzer bond-
genooten blootstaan, wanneer het niet met „de
hoop der toekomst”, de toekomst gold van het
Vaderland
Met 1 Dec. legt de heer Jan O. de Vos de
betrekking van boofdreducteur der Haagsche
Courant neder. Hij keert terug tot het tooneel-
gezelschap van de hh. Le Gras en Haspels,
waarin hij vroeger glansrijk een plaats bekleedde.
In navolging van de weesinrichting te Neer-
boseh zal te Anna Paulowna een dergelijke
stichting verrijzen, waar weezon uit alle oorden
des lands, die elders geen plaatsing kunnen
vinden, zullen kunnen worden opgeuomen. De
ontwerper, de heer Sipman, zal, zoodra ’s konings
goedkeuring op do statuten verkregen is, bij zijn
landgenooten om financieelen steun aankloppen.
Te Leiden heeft het Zaterdag avond zwaar
geonweerd en is o. a. de bliksem geslagen in de
stoomspinnerij van de firma Driessen Co. Een
breede strook van een of twee decimeter dik is
van ’t metselwerk afgenomen. De steenmassa,
die naar beneden is gekomen, is tot gruis gesla
gen en zoodanig in alle richtingen verspreid, dat
omliggende fabrieksgebouwen, tuinen, straten en
grachten als het ware door een regen van puin
werden overdekt.
Behalve in woningen in de omgeving, waar
tot op 50 a 60 meter afstand ruiten door de
uiteenspattende steenen zijn verbrijzeld, is in de
fabriek zelf een ontelbaar aantal ruiten van het
glazen dak ingeslagon en is zelfs van een ge
deelte van de gebouwen de geheele glazen
bedekking met houten omraming vernield en in
de lokalen geworpen, waar machinedeelen wer
den verbrijzeld en een groot aantal weefstoelen
en katoenspoelen den geheelen nacht aan de
aanhoudende regens waren blootgesteld. Het
inwendige van spinnerij en weverij levert een
bedroevenden aanblik op. Het terrein buiten
de fabriek en de bevloeringen der zalen zelf zijn
met steen brokken bezaaid.
8 N E E K, 18 Oct.
Op de geldleening groot f32000, rentende
4 °/0 ten laste der gemeente Sneek, is inge
schreven voor 1 112000 als volgt:
Julius Oppenheim te Groningen f27000 ad
100e3/,oo en f5000 ad 100B32'1O0O Bru-
nings ten Gate te Sneek 15000 au 101 s/.„
°/o, f5000 ad 100,3/ls
f5000 ad 100s/)8
Binnen weinige dagen zegt de Verzekerings-
bode zullen in do Staats-Courant verschijnen
de rapporten van de in 1884 benoemde Staats
commissie voor het ontwqrpen van eene wet op
de levensverzekering, alsmede het ontworp-zelf.
De rechtbank te Breda heeft de erven van
den overleden directeur der bank van leaning
aldaar veroordeeld tot het betalen van hetgeen
te kort kwam aan het bedrag der bank toen de
directeur overleed. De borgen hebben hun deel
f 12,000 reeds betaald. Voor de erven
blijft nu nog ruim f36,000 te betalen over.
Donderdag avond is een korenmolenaar te
Middelburg aan den Ouden Veerschen weg, kort
buiten de stad, door de duisternis misleid, met
een wagen met twee paarden in het water gereden.
De molenaar geraakte onder den wagen en stikte
in den modderde man, die naast hem gezeten
was, is zwaar gekneusd naar ’t gasthuis over
gebracht, terwijl de paarden niets hebben geleden.
Te Zuidlaren is een jong student van de
Groningsche universiteit plotseling dood gebleven,
volgens een mededeeling in de N. Ct. ten
gevolge van acute alcohol-vergiftiging. De onge
lukkige was groen, had als zoodanig een vrijen
dag en was dien dag met eenige medegroenen
i te Zuidlaren gaan doorbrengen.
