M1M0HSW SHES.
I
JR
WHIMS- H IDffifflfflHllO W08118
DE ONTBINDING.
lAJ W w S
«ÊlsiiiÉÉaife
No. 23.
1894
J A A. R Q A. N Q.
^_GEN-EN-y EERTIQsTE
1 fex-
W O E rs S D A G-
-zK A 11 rr.
stukken, uitgave of redactie betreffende,
kt
I
wordt
voor in
1
0,
a
ke
m.
n.
aan de candidaten moet ge-
gegeven omstandigheden
nzijt ge liberaal”, „zijt ge socialist”, „zijt
knuuair ui zijc ge Katholiek" maar
hoe wenscht ge in de wet den
waarnaar de uitvoe-
7 iJiT^ van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
ïooi e en regel meer 7 */a Cents. Bij abonnement is de prijs
elangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever. J
r
-
7
boetedoening en
Deze CO IRAN T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.- fmnco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
De schrijver ziet echter in deze, hem geens
zins onaangename, wending een bewijs, dat in
den tussehentijd andere personen hun invloed
op den heer Tak hebben doen gelden. Bij zijn
toestemming van Donderdag was hij niet hij-
De heer van Houten aarzelt met te verkla
ren, dat het amendement-de Meyier tot het
laatste toe een bevriend karakter heeft behou
den.
Bij zijn verhaal van den loop der geschiedenis
merkt hij o. a. terloops op, dat bij de vermei-
ding van het door de heeren van der Kaay, de
Beaufort en hem zelf onderteekend amendement
zyn naam te veel op den voorgrond is gesteld’.
Dit amendement is het uitvloeisel eener dooi
de liberale Kamerclub aan hen als toenmali»
bureau gegeven opdracht. Redactie en toe”
lichting zijn van de hand van den voorzitter,
den heer van der Kaay.
Vervolgens zegt de schr. In de poging, om
111 plaats van langs de gebaande wegen
op een ongebaand pad het doel te bereiken
ligt de ware grond der mislukking van Tak’s
voorstellen. Hij meent, dat wat de heer Tak
wil, zelfs ook een stemming over wat deze wil
met zonder grondwetsherziening is te bereiken.’
Op de scheiding der partijen zal echter het slot-
tooneel van Vrijdag niet gunstig werken. De
stemming was uitermate onzuiver.
Gaandeweg zullen de partijen zich toch be
lmoren te scheiden om te verkrijgen Socialisme
of liberalisme. De heer van H. hoopte van
harte dat de heer Tak een zelfstandige partij
moge vormen, waarin alle socialistisch gezinde
elementen uit de verschillende tegenwoordige
partijen zich vereenigen. Er is behoefte aan
een erkend Staat-socialistische parlementaire
partij.
De schr. eindigt als volgt
„Het dool dezer brieven is voor de helft be
reikt. Zij hebben medegewerkt, om een slecht
stelsel te weren de poging om tegelijkertijd
het betere te doen aannemen, is mislukt. De
Minister Tak heeft alle samenwerking met ons
afgewezen en daardoor ook zijnerzijds getoond
dat hij het gewicht begreep van het punt’
waarin zijn voorstel van het onze verschilde.”
„Wij mogen voor het land niet wenschen, dat
het voorstel Tak herleve en wet worde anders
zoude de persoonlijke genoegdoening ons ver
zekerd zijn, dat de juistheid van onzen tegen
stand later zou worden ingezien.”
Duidelijk blijkt hier weder, hoezeer de heer
v. H. zijn invloed in hot parlement en daar
buiten heeft overschat, ’t Eenige resultaat van
al dat geschrijf en al dat stelselmatig tegenwer
ken van wat hij den waan van den dag gelief
de te noemen, zal zijn, dat hij zijn rol op staat
kundig gebied zal hebben uitgespeeld en men
hem als verouderd staatsman, die den geest
van zijn tijd niet begreep, op zijde zal schuiven.
Jammer voor den man, wiens verleden een
maal zooveel belovend was.
Slechts enkele bladen hebben gelegenheid
gehad reeds hunne meening te doen kennen
over de ontbinding. De N. R. C. wenscht het
besluit zelf af te wachten ter beoordeeling der
motieven. Het Hand, zwijgt in haar ochtend
editie. De Telegraaf alleen geeft een en ander.
Het blad schrijft o. a.
„De crisis is gelukkig opgelost.
Eere aan H. M. de Koningin-Regentes, die
door te besluiten tot Kamerontbinding, getoond
heeft beter inzicht in de toestanden van ons
land te hebben, dan velen van de zoogenaamd©
veteranen in de politiek.
Het bericht der Kamerontbinding zal onge-
j diglijk vergeven, alsook aan zijn lotgenoot het
1 Handelsblad, mits ze beterschap beloven en
zich niet weer laten verleiden tot handelspoli
tiek.
Zoo zou alles nog bij tijds weer terecht ko
men en we hadden twee redenen voor een om
dankbaar te zijn voor de wijsheid onzer Ko
ningin.
Alles weer in ’t reine vooreerst den pseudo-
premier verwijderdverder het pseudo-libera-
lisme weer op zijn verhaal, en ten slotte de
pseudo-liberale afgevaardigden van hun moei
lijken post en hun gemoedsbezwaren ontslagen.
Bij het wegnemen van zooveel maskers mo
gen de tranen van blijdschap ongestoord vloeien
als een offer aan de waarheid en den adel van
den mensch.
Daarbij het vooruitzicht dat mr. van Houten,
na de veertig dagen ronddolens in de woestijn,
ons weer met een tiental zendbrieven zal ver
gasten, vol gezonden zin en heiligen geest
Waarlijk rijke beloften voor een gezegende
viering van het feest des Geestes
Vragen we echter vooraf om wijsheid voor
het kiezersvolknu de Koningin aan de kie
zers het recht van uitspraak heeft overgedra
gen, hopen en verwachten we dat deze jury
gekroond worde met wijsheid en helderheid des
verstands.
Want er zal gekuipt en misleid worden, waar
zooveel groote heeren voor de rechtbank moe
ten verschijnen als aangeklaagden.
Er zal geen moeite of avocasserie te zwaar
zijn om nog eens de schuld op Tak te werpen.
Men zal zeggen een ontwerp dat viel op de
keuken of in de bestekamer is het oprapen
niet meer waard.
En men zal verzwijgen, dat nog het plan
bestond om het uitelkaar te scheuren of af te
knabbelen, indien de minister niet had gezegd
basta mijne heeren
Men zal aanvoeren dat de minister verzuimd
heeft te zeggensic volo, sic jubes.
En men zal niet aanvoeren, dat de geachte
afgevaardigden, gedrukt door consciëntiebezwa
ren, den minister door de aanneming van het
„bevriende” amendement het eerste stellige
bewijs wilden geven dat ze de ontwerpen niet
wilden.
De taak is niet licht voor het volk.
De geachte afgevaardigden hebben, en dit is
hun niet kwalijk te nemen, voor het meeren-
deel den schijn aangenomen wèl te willen maar
niet te kunnen.
Ze vonden bijna allen goed om het kiesrecht
te geven aan hen, die den kost verdienen, maar
wisten niet hoe dit te constateeren zou zijn.
Wie dit wel wist was de minister.
boetedoening en bekeering voor hem, die
j volgens van Houten reeds voor ons gestorven
-
1UUC1U uil zuilen De Nieuwe Rotterdammer heeft gesmeekt om i
moeten erkennen, wijsheid voor de Koningin de humaniteit eiseht j
het al 01 niet gerechtvaardigde in de hou- j het Rotterdamsche
De Koningin heeft met allen eerbied
het gezegd zeer wijs gehandelddit zullen
zelfs de conservatieve bladen 1
Immers, Hare Majesteit heeft de beoordeeling
ovei I--*- 1 -
ding der volksvertegenwoordigers overgedragen
aan het volk.
De Koningin bleef dus neutraal, toen ze be
sloot, de geachte afgevaardigden uit te noodigen
zich bij hun kiezers te verantwoorden en met
hen zich zoo mogelijk te verstaan.
Natuurlijk kon dit ook kwalijk anders.
De Kroon, namens welke de regeering de
kieswetten aan de volksvertegenwoordiging
aanbood, zou zich zelf verlagen door de be*
schuldiging te aanvaarden, haar door die volks-
vei tegenwoordiging toegedicht, als zou ze voor
stellen ingediend hebben in strijd met de grond
wet.
Wel is waar geldt dit niet de geheele volks
vertegenwoordiging slechts een deel van deze
vergadering tobde onder de bekende grondwet
tige bezwaren. Maar juist dat deel is oorzaak
geweest van de intrekking, of liever van de
verwerping der kieswetten.
Het feit is toch niet te weerspreken, dat de
geachte afgevaardigden der oppositie zich allen
hadden opgesteld achter het bolwerk:
Grond wetsbezwaren.
En nu mag het waar zijn, dat de groote
meerderheid door aanneming van art. 3 van
het ontwerp met dit bezwaar eigenlijk had af
gerekend we hebben er reeds op gewezen,
hoe de oppositiepartij ten opzichte van art. 3
weer het bezwaar der groote speelruimte heeft
aanvaard, met verholen blijdschap aanvaard zelfs,
wat haar bij art. 80 nolens volens was opge
drongen.
Met voldoening heeft de oppositie die speel
ruimte opgenomen, getuige de verpletterende
meerderheid voor dit artikel.
80 stemmen tegen 17 -Wie zou hebben
verwacht, dat zoo ruimschoots gebruik zou ge
maakt worden van de speelruimte
Maar wat erger is
Wie zou durven verwachten, dat afgevaar
digden, die door aanneming van art. 3 hadden
getoond het met de hoofdlijnen in Tak’s ont
werp eens te zijn, bij de behandeling van art. 4
ii°g eens zouden klagen over bezwaring van
iun constitutioneele consciëntie
Een ezel zou er de ooren over optrekken.
En toch is het feit te constateeren vooreerst
mder de anti-revolutionairen, de leider der club
‘og welen verder onder de „liberalen” onder
mderen do heer Kielstra, die in een open brief
‘et hof maakt beurtelings aan zijn goeden wil
‘an zijn gebondenheid aan zijn eed eh aan zijn
‘erlijk hart.
Er is geen twijfel aan of we zullen in de
‘erstvolgende 40 dagen gelegenheid hebben,
“eer van die passiebloemen te zien afvallen.
De kolommen in de Nieuwe Rotterd. Crt. staan
Daarom noemt mr. van Houten den premier
een socialist en zichzelf een liberaal.
Mogen de liberalen zich zulk een caricatuur
laten welgevallen
Wij vertrouwen op de wijsheid van het volk,
zoowel op het liberale- en het anti-revolutionai-
re- als op het katholieke volk.
Het eenige wat 1
vraagd worden in de
is niet:
ge anti-revolutionair of zij t ge katholiek”
wel de vraag
maatstaf te formuleeren
rende Macht heeft te constateeren of iemand
zijn eigen brood verdient.
Langs dien weg alleen komt men tot klaar
heid.
Op dit oogenblik gelden niet in de eerste
plaats de grenslijnen der staatkundige partijen
maar moet de demarcatielijn getrokken worden
tusschen hen die finaal breken willen den maat
staf van belasting of woning en hen die daar
aan blijven vasthouden.
De vraag is thans niet meer:
Betaalt de kiezer ook belasting?
Woont hij in een krot
De vraag is eenvoudig
Verdient de man den kost? dat is:
hem niets toegestopt?
kennisgeving.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek, voldoende aan het besluit van
heeren Gedeputeerde Staten van Friesland van
den 15 Maart 1894 no. 38, 3e Afdeeling Sta
tistiek {Provinciaalblad no. 29), brengen ter
kennis van de ingezetenen, navolgende
U i t 11 O O (1 i i»' i n o'
„De Gedeputeerde Staten van de Provincie
Friesland,
Gelet, op art. 73 der wet van den 4 Juli
1850. {Staatsblad no. 37), zooals dat artikel is
gewijzigd bij art. VII dei’ additioneele artikelen
van de Grondwet
Noodigen de inwoners der provincie uit om
indien zij in andere provinciën in de rijks di
recte belastingen zijn aangeslagen, daarvan vóór
den 1 April aanstaande aan hunne vergadering
te doen blijken, ten einde door haar daarop
kunne worden gelet bij het opmaken van de
lijst der hoogstaangeslagenen voor de verkiezing
van de afgevaardigden ter Eerste Kamer van
de Staten-Generaal.”
Sneek, 20 Maart 1894,
Burgemeester en Wethouders voornoemdy
ALMA, Burgemeester,
BENNEWITZ, Secretaris.
U 1 T DE PERS.
No. 10 der „Staatkundige Brieven” van mr.
S. van Houten is thans verschenen en gewijd
aan het kieswet-ontwerp-Tak en de daaruit ge
volgde crisis.
De heer van Houten begint met de verkla
ring „Sedert het votum van Augustus jl. was
het mijn meening dat de Minister Tak zou
moeten meegaan hetzij met Mackay-Roëll
hetzij met van der Kaay c. s. of heengaan,
aar echter een verrassing geweest, dat hij
I beide deed, dat hij op 8 Maart met eerstge-
j melde groep meeging en toch op 9 Maart heen-
-
is, om ons te wasschen in zijn bloed.
Wie kan er ongevoelig onder blijven?
De Rieuwe Rotterdammer heeft gesmeekt
dat wjj de liberale partij vragen of ze niet weer
-blad in genade wil aanne-
meu als haar leider hem zijn fouten gena-
Al
G
(01RAV
V,
18-
?a.
e-
m
je
r‘
■K'
Sri
3ij
OEEKE
A;
■v
11 1 LI Uv 11U Uitlui LClb VlbCIlL
